Ukraine töôûng nieäm naïn nhaân Holodomor
Ukraine töôûng nieäm naïn nhaân Holodomor.
VietCatholic Media
Lviv (VietCatholic News 27-11-2022) - Hoâm thöù Baåy 26 thaùng 11 naêm 2022, Ukraine ñaõ töôûng nieäm caùc naïn nhaân Holodomor.
Ngaøy töôûng nieäm Holodomor ñöôïc ñaùnh daáu haøng naêm vaøo ngaøy thöù Baûy thöù tö cuûa thaùng 11 theo caùc saéc leänh cuûa toång thoáng ñöa ra naêm 1998 vaø 2007.
Trong theá kyû 20, ngöôøi Ukraine ñaõ ba laàn phaûi höùng chòu naïn ñoùi haøng loaït: vaøo caùc naêm 1921-1923, 1932-1933 vaø 1946-1947. Tuy nhieân, Holodomor trong 2 naêm 1932-1933 laø taøn khoác nhaát - noù ñaõ ñöôïc coâng nhaän laø toäi aùc dieät chuûng ngöôøi daân Ukraine döôùi cheá ñoä cuûa Stalin.
Naïn ñoùi khuûng boá keùo daøi 22 thaùng ôû Ukraine ñaõ cöôùp ñi sinh maïng cuûa 7 trieäu ngöôøi.
Trong nhieàu thaäp kyû, chuû ñeà veà Holodomor ñaõ bò caám ñoaùn. Chöøng naøo cheá ñoä coäng saûn coøn toàn taïi, thaäm chí thaûo luaän veà vaán ñeà naïn ñoùi cuûa nhöõng naêm ñoù cuõng bò nghieâm caám. Nghieân cöùu veà bi kòch naøy chæ baét ñaàu vaøo cuoái nhöõng naêm 1980.
Theo luaät ñöôïc thoâng qua vaøo ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2006, "Veà Holodomor trong hai naêm 1932-1933 taïi Ukraine," naïn ñoùi naêm 1932-1933 ñöôïc coi laø moät haønh ñoäng dieät chuûng ngöôøi daân Ukraine. Luaät naøy cuõng coi haønh ñoäng phuû nhaän coâng khai bieán coá naøy laø moät söï xuùc phaïm ñoái vôùi haøng trieäu naïn nhaân cuûa Holodomor, laø moät söï sæ nhuïc nhaân phaåm cuûa ngöôøi daân Ukraine, vaø bò coi laø baát hôïp phaùp."
Vaøo ngaøy 7 thaùng 12 naêm 2016, caùc nhaø laäp phaùp Ukraine keâu goïi caùc quoác gia khaùc coâng nhaän Holodomor laø toäi aùc dieät chuûng ngöôøi daân Ukraine. Ñeán nay ñaõ coù 22 quoác gia chính thöùc coâng nhaän Holodomor ôû Ukraine naêm 1932-1933 laø toäi aùc dieät chuûng ngöôøi daân Ukraine.
Theo truyeàn thoáng, vaøo ngaøy naøy, ngöôøi Ukraine thaép neán töôûng nieäm trong nhaø cuûa hoï ñeå vinh danh caùc naïn nhaân cuûa naïn ñoùi nhaân taïo.
(Source: UKRInformUkraine commemorates Holodomor victims)
Ñöùc Thaùnh Cha vaø hai Hoàng Y ñaõ cöû haønh kyû nieäm naïn ñoùi dieät chuûng Holodomor
Baát chaáp caùc chæ trích döõ ñoäi cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng Nga, Ñöùc Thaùnh Cha vaø hai vò Hoàng Y ñaõ cöû haønh leã kyû nieäm naïn ñoùi dieät chuûng do Stalin gaây ra ôû Ukraine töø naêm 1932 ñeán naêm 1933, khieán 7 trieäu ngöôøi Ukraine thieät maïng.
Buoåi leã ñaõ dieãn ra taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Sofia ôû Roâma vaøo luùc 5g chieàu thöù Baåy 26 thaùng 11 naêm 2022 theo giôø ñòa phöông. Cuøng ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù Ñöùc Hoàng Y Leonardo Sandri, laø Toång tröôûng Boä Giaùo Hoäi Ñoâng phöông saép maõn nhieäp vaø Ñöùc Hoàng Y Michael Czerny, Toång Tröôûng Boä Phuïc Vuï Phaùt Trieån Nhaân Baûn Toaøn Dieän vaø Cha Marco Jaroslav Semehen, Giaùm ñoác Hagia Sophia ôû Roâma vaø Giaùm ñoác Di cö cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ukraine nghi leã Ñoâng phöông ôû YÙ. Sau thaùnh leã cuõng coù caùc cuoäc trình dieãn aâm nhaïc vaø cuoäc trieån laõm tranh veõ, aûnh vaø taùc phaåm ñieâu khaéc cuûa Armandì "Noãi ñau bò laõng queân - Holodomor" vaø buoåi thaép neán töôûng nhôù.
Töôûng cuõng neân nhaéc laïi: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ moät laàn nöõa höôùng suy nghó cuûa mình ñeán ñaát nöôùc Ukraine ñau khoå töø laâu, nhaéc ñeán caùc naïn nhaân cuûa Holodomor vaø goïi ñoù laø naïn dieät chuûng.
"Chuùng ta haõy töôûng nhôù Ukraine ñaõ chòu ñöïng laâu daøi. Thöù baûy naøy (26/11/2022) ñaùnh daáu kyû nieäm cuoäc dieät chuûng khuûng khieáp Holodomor trong hai naêm 1932-1933 do Stalin gaây ra moät caùch giaû taïo. Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho caùc naïn nhaân cuûa naïn dieät chuûng naøy vaø caàu nguyeän cho taát caû ngöôøi Ukraine, treû em, phuï nöõ vaø ngöôøi giaø, treû sô sinh, nhöõng ngöôøi ngaøy nay ñang phaûi chòu söï töû vì ñaïo cuûa quaân xaâm löôïc," Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi nhö treân khi keát thuùc Buoåi tieáp kieán chung hoâm thöù Tö, ngaøy 23 thaùng 11 naêm 2022.
Ñeå laøm roõ lyù do taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha duøng ñeán töø "dieät chuûng" laø töø ngöõ raát naëng khi ñeà caäp ñeán Holodomor, chuùng toâi xin toùm taét moät vaøi yù chính töø cuoán saùch "Abridged History Of Ukraine", nghóa laø "Lòch Söû Ukraine Ngaén Goïn" cuûa Andrew Gregovich, giaùo sö söû hoïc Ukraine.
Trong con maét ngöôøi Nga, ngöôøi Ukraine laø nhöõng ngöôøi ngaây thô deã bò löøa. Leânin thöôøng phong taëng cho caùc caù nhaân trong ñaûng coäng saûn Ukraine, goïi taét laø CPU, nhöõng danh hieäu "anh huøng" vaø ñaët vaøo tay hoï nhieàu chính saùch maø coäng saûn Nga muoán thaêm doø thöïc nghieäm treân ñaát Ukraine tröôùc khi aùp duïng ñaïi traø ôû Nga.
Thí nghieäm thöù nhaát xaûy ra cuoái naêm 1920: Trong moät sôùm, moät chieàu taát caû xí nghieäp taïi Ukraine bò quoác höõu hoùa vaø taát caû saûn phaåm noâng nghieäp ñeàu bò thu mua vôùi giaù aên cöôùp cuûa daân. Chæ vôùi hai chính saùch naøy thoâi ñaõ gaây ra naïn ñoùi keùo daøi trong hai naêm 1921 vaø 1922 cöôùp ñi hôn moät trieäu sinh maïng daân Ukraine. Nga laïi laät ñaät söûa sai baèng caùch traû laïi cho tö nhaân caùc xí nghieäp vaø cho noâng daân buoân baùn saûn phaåm do hoï laøm ra.
Ngaøy 30 thaùng 12 naêm 1922, Lieân Bang Soâ Vieát ra ñôøi bao goàm Nga, Ukraine, Belarus, Georgia, Armenia, Azerbaidzhan. Caùc nöôùc khaùc daàn daàn ñöôïc saùp nhaäp vaøo sau ñoù. Trong thôøi kyø ñaàu cuûa Lieân Bang Soâ Vieát, ñeå ngöôøi daân khoâng bò "soác" vaø ñeå ñaùnh löøa nhöõng ngöôøi theo chuû nghóa quoác gia, Nga ñaõ ñeå cho caùc nöôùc töông ñoái deã thôû veà vaán ñeà vaên hoùa. Trong giai ñoaïn naøy, ñaâu ñaâu cuõng nghe noùi "Ukraine hoùa" nhö Ukraine hoùa giaùo duïc, Ukraine hoùa kieán truùc, vaên hoùa... vaø caû Ukraine hoùa Chính Thoáng Giaùo.
Tuy nhieân, "ngaøy vui ngaén chaúng ñaày gang", naêm 1925, Nga cöû Lazar Kaganovich laøm bí thö CPU ñeå uoán daân Ukraine quay trôû laïi con ñöôøng ñoàng hoùa vôùi Nga. Boä tröôûng giaùo duïc Oleksander Shumskyi, bò keát aùn laø "teân theo chuû nghóa quoác gia heïp hoøi - maát laäp tröôøng quoác teá voâ saûn" bò cho ñi hoïc taäp caûi taïo muùt muøa ôû Siberia. Khwylovyi, nhaân vaät soá 2 trong guoàng maùy laõnh ñaïo ñaûng, vaên haøo, taùc giaû cuoán "Away from Maïc Tö Khoa - Thoaùt khoûi Maïc Tö Khoa" bò "nghieâm khaéc caûnh caùo".
Naêm 1928, Stalin leân naém quyeàn. Kaganovich bò goïi veà Maïc Tö Khoa vaø Stanislav Kosior ñöôïc cöû laøm toång bí thö CPU. Stalin laïi thí nghieäm chính saùch kinh teá nguõ nieân taïi Ukraine baét ñaàu baèng vieäc ñaáu toá "kuklaks" nghóa laø ñòa chuû, trí thöùc vaø caùc nhaø tu haønh, ñaëc bieät nhöõng giaùo só tham gia Ukraine hoùa Chính Thoáng Giaùo. Haøng trieäu gia ñình bò gieát hoaëc ñaøy ñi Siberia. Vaên haøo coäng saûn Khwylovyi töøng moät thôøi ca tuïng cheá ñoä, saùng maét ra, uoáng thuoác ñoäc töï töû cheát. Noâng thoân trôû thaønh nôi tang toùc vôùi haøng loaït nhöõng vuï xöû töû nhöõng kuklaks. Trong boái caûnh ñoù, loøng daân khoâng yeân taâm saûn xuaát coäng vôùi haøng loaït nhöõng chæ thò ngu xuaån vaø voâ lyù ñaõ daãn ñeán maát muøa ôû moät soá nôi. Tuy nhieân, Ukraine laø vöïa baùnh mì cuûa AÂu Chaâu, neân vieäc maát muøa ôû moät soá nôi chaéc chaén khoâng phaûi laø nguyeân nhaân daãn ñeán naïn ñoùi. Thöïc vaäy, naïn ñoùi 1932-1933 cöôùp ñi sinh maïng 7 trieäu ngöôøi Ukraine khoâng phaûi do thieáu löông thöïc nhöng chính vì coäng saûn ñaõ thu gom taát caû noâng saûn vaø chöùa vaøo nhöõng kho lôùn do quaân ñoäi canh gaùc. Daân chuùng bò boû cho cheát ñoùi nhö moät phaàn cuûa cuoäc thanh tröøng vaø dieät chuûng kinh hoaøng nhaát trong lòch söû nhaân loaïi. Sau naïn ñoùi, Stalin laäp töùc luøa daân Nga sang ñeå taùi phoái trí laïi daân soá treân caùc ruoäng vöôøn hoang taøn cuûa Ukraine. Ñaây cuõng laø moät phaàn trong keá saùch thoáng trò Ukraine veà laâu veà daøi. Naêm 1933, Mykola Skrypnyk, laõnh tuï tieàn phong cuûa coäng saûn Ukraine, saùng maét ra, töï töû cheát.
Sau caùi cheát cuûa Mykola Skrypnyk, nhieàu ñaûng vieân coäng saûn Ukraine baét ñaàu böøng tænh vaø toû yù choáng laïi vieäc thí nghieäm caùc chính saùch coäng saûn treân ñaát Ukraine. Tuy nhieân, Stalin khoâng ñeå hoï coù thôøi cô. Theo Vasyl Hryshko, trong cuoäc thanh tröøng töø 1936 ñeán 1938, 99 trong soá 102 thaønh vieân uûy ban trung öông ñaûng coäng saûn Ukraine laàn löôït bò haønh quyeát. Naêm 1938, Nikita Krushchev vôùi ña soá ñaûng vieân ngöôøi Nga chính coáng leân naém quyeàn laõnh ñaïo CPU, tieáp tuïc caùc thí nghieäm ñieân roà nhaát cuûa Nga treân ñaát Ukraine.
Troâng ngöôøi maø ngaãm ñeán ta. Chính ñaát nöôùc Vieät Nam cuûa chuùng ta cuõng ñaõ laø nôi cho ngöôøi Nga tieán haønh caùc thí nghieäm veà chính saùch vaø vuõ khí cuûa Nga, daãn ñeán cuoäc chieán huynh ñeä töông taøn suoát 21 naêm vôùi caùc haäu quaû keùo daøi cho ñeán taän ngaøy hoâm nay.
Caùc giaùm muïc Ucraina coâng boá "Naêm Loøng Thöông Xoùt"
Caùc giaùm muïc Ukraine coâng boá "Naêm Loøng Thöông Xoùt", ñeå chöõa laønh "nhöõng veát thöông vaø söï taøn phaù do chieán tranh gaây ra" vaø "xaây döïng laïi nhöõng gì ñaõ bò phaù huûy".
Moät "Naêm Loøng Thöông Xoùt", bôûi vì "nhöõng veát thöông vaø söï taøn phaù do chieán tranh gaây ra quaù lôùn ñeán noãi seõ phaûi maát nhieàu naêm vaø nhieàu noã löïc ñeå haøn gaén chuùng vaø xaây döïng laïi nhöõng gì ñaõ bò phaù huûy". Caùc Giaùm Muïc Ukraine ñaõ tuyeân boá nhö treân trong moät thoâng ñieäp ñöôïc coâng boá hoâm thöù Baåy 26 thaùng 11 naêm 2022, khi caùc giaùm muïc cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Roâma ôû Ukraine - ñaõ taäp trung taïi Bryukhovychy gaàn Lviv cho phieân hoïp khoaùng ñaïi laàn thöù 57 cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc.
Naêm Loøng Thöông Xoùt, seõ baét ñaàu vaøo ngaøy 27 thaùng 11 naêm 2022, Chuùa Nhaät thöù nhaát Muøa Voïng, vaø tieáp tuïc cho ñeán leã troïng Chuùa Kitoâ Vua vaøo naêm 2023. Loøng thöông xoùt laø con ñöôøng ñöôïc haøng giaùm muïc Coâng Giaùo chæ ra cho moät quoác gia bò chieán tranh taøn phaù naëng neà. "Chuùng ta caàn söùc maïnh - caùc giaùm muïc vieát - ñeå soáng, yeâu thöông, baûo veä ñaát nöôùc cuûa chuùng ta vaø phuïc vuï nhöõng ngöôøi khaùc baèng coâng vieäc cuûa chuùng ta. Chuùng ta caàn söï bình an saâu xa trong loøng vaø nieàm hy voïng vöõng chaéc. Chuùng ta caàn ñöùc tin maïnh meõ ñeå ñònh hình caùc quyeát ñònh vaø haønh ñoäng cuûa mình. Ngaøy nay chuùng ta ñang traûi qua noãi kinh hoaøng cuûa chieán tranh" vaø "chuùng ta ñang traûi qua haäu quaû cuûa nhöõng haønh ñoäng gaây ra bôûi nhöõng ngöôøi khoâng bieát ñeán loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, hoï ñaõ ñeán vuøng ñaát cuûa chuùng ta ñeå gieát choùc vaø huûy dieät. Bao nhieâu ñieàu aùc, baïo löïc, doái traù, nhoû nhen vaø hoaøi nghi do quaân xaâm löôïc mang laïi. Taát caû nhöõng ñieàu naøy laø daáu hieäu cuûa söï laïnh luøng cuûa moät taâm hoàn troáng roãng ñaõ choái boû Thieân Chuùa. Nhöng chuùng ta cuõng coù nguy cô nguoäi laïnh taâm hoàn" vaø ñeå mình rôi vaøo "söï tuyeät voïng, meät moûi, haän thuø hay ngaõ loøng".
Do ñoù, lôøi môøi goïi haõy kín muùc söùc maïnh töø "Chuùa, Ñaáng keâu goïi chuùng ta: 'Haõy ñeán vôùi Ta, hôõi nhöõng ai ñang vaát vaû mang gaùnh naëng neà...' (Mt 11:28)". "Theá giôùi caàn loøng thöông xoùt, loøng thöông xoùt cuûa Chuùa. Chuùng ta chæ coù theå thoâng truyeàn loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa khi chính chuùng ta kín muùc töø ñoù. Chuùng ta yù thöùc raèng chæ nôi Chuùa môùi laø söùc maïnh vaø quyeàn naêng cuûa chuùng ta".
Trong thoâng ñieäp, caùc giaùm muïc cuõng vaïch ra nhöõng haønh ñoäng cuï theå phaùt xuaát töø thaùi ñoä thöông xoùt. Caùc ngaøi baøy toû moät suy nghó ñaëc bieät ñeán "quaân ñoäi, nhöõng ngöôøi baûo veä ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta baèng caùi giaù laø maïng soáng vaø söùc khoûe cuûa hoï. Chuùng ta haõy bao boïc hoï trong nhöõng lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta ".
"Chuùng ta haõy an uûi nhöõng ngöôøi coù ngöôøi thaân, baïn beø vaø ngöôøi quen ñaõ bò chieán tranh baét ñi. Chuùng ta haõy môû cöûa nhaø cho treû moà coâi. Chuùng ta ñöøng queân nhöõng ngöôøi giaø ñaõ bò chieán tranh ñuoåi ra khoûi thaønh phoá hoaëc laøng maïc cuûa hoï, phaù huûy nhaø cöûa cuûa hoï. Chuùng ta gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi baét buoäc phaûi di cö, ñeå hoï caûm nhaän ñöôïc loøng toát cuûa chuùng toâi, ñeå moät nôi cö truù khaùc vaø moät moâi tröôøng xa laï khoâng khaéc nghieät vaø khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc ñoái vôùi hoï ".
Lôøi keâu goïi cuoái cuøng cuûa caùc Giaùm Muïc Ukraine laø tìm kieám "trong thôøi kyø chieán tranh naøy", "söï khoân ngoan, can ñaûm vaø söùc maïnh ñeå laøm chöùng cho loøng thöông xoùt cuûa Chuùa".
(Source: SIRUkraine: vescovi indicono l'"Anno della Misericordia", theo sanare "le ferite e le devastazioni causate dalla guerra" e "ricotruire cioø che eø stato distrutto")