Toaøn vaên Cuoäc hoïp baùo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
treân chuyeán bay töø Bahrain trôû veà Roâma
Toaøn vaên Cuoäc hoïp baùo cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng treân chuyeán bay töø Bahrain trôû veà Roâma.
Vu Van An
Vatican (VietCatholic News 07-11-2022) - Ngaøy 6 thaùng 11 naêm 2022, treân chuyeán bay töø Bahrain trôû veà Roâma, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo thaùp tuøng ngaøi moät cuoäc phoûng vaán haøo höùng.
Trong cuoäc hoïp baùo naøy, ngaøi traû lôøi heát söùc ñaày ñuû, khoâng queân ñöa ra nhieàu chi tieát caù nhaân. Nhöng noåi baät vaãn laø khaùt voïng hoøa bình. Ngaøi khuyeân caùc nhaø baùo trôû thaønh nhöõng ngöôøi chuû hoøa. Ngaøi ñeà caäp tôùi Ukraine vaø nhieàu cuoäc xung ñoät treân theá giôùi. Ngaøi noùi veà tình baïn cuûa mình vôùi Ñaïi Imam cuûa Al Azhar, veà taàm quan troïng cuûa vieäc baûo ñaûm quyeàn lôïi vaø söï bình ñaúng cho phuï nöõ, veà caùc vaán ñeà di cö vaø choáng laïm duïng treû em. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo Ñöùc, ngaøi noùi: "Nöôùc Ñöùc ñaõ coù moät Giaùo Hoäi Tin laønh tuyeät vôøi, toâi khoâng muoán nhìn thaáy moät Giaùo Hoäi Tin laønh khaùc".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên cuoäc hoïp baùo, do Boä Truyeàn thoâng cuûa Toøa Thaùnh thöïc hieän vaø phoå bieán:
Fatima Al Najem Haõng thoâng taán Bahrain: Toâi muoán noùi vôùi ngaøi moät ñieàu tröôùc khi ngoû caâu hoûi cuûa toâi vôùi ngaøi. Ngaøi coù moät vò trí raát ñaëc bieät trong traùi tim toâi, khoâng nhöõng vì ngaøi ñaõ ñeán thaêm ñaát nöôùc cuûa toâi maø vì ngaøi ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng vaøo ngaøy sinh nhaät cuûa toâi. Toâi coù moät caâu hoûi: ngaøi ñaùnh giaù nhö theá naøo veà keát quaû chuyeán thaêm lòch söû cuûa mình tôùi Vöông quoác Bahrain vaø ngaøi ñaùnh giaù theá naøo veà nhöõng noã löïc maø Bahrain ñang thöïc hieän trong vieäc cuûng coá vaø thuùc ñaåy cuoäc soáng coäng ñoàng, trong moïi lónh vöïc xaõ hoäi, moïi toân giaùo, giôùi tính vaø chuûng toäc?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñoù laø moät chuyeán thaêm gaëp gôõ vì muïc ñích thöïc söï laø ñeå ñoái thoaïi lieân toân vôùi Hoài giaùo vaø ñoái thoaïi ñaïi keát vôùi Bartholomew. Caùc yù töôûng ñöôïc ñöa ra bôûi Ñaïi Imam cuûa Al-Azhar laø theo höôùng tìm kieám söï ñoaøn keát, ñoaøn keát trong Hoài giaùo, toân troïng caùc saéc thaùi vaø söï khaùc bieät, nhöng moät caùch ñoaøn keát; ñoaøn keát vôùi caùc Kitoâ höõu vaø vôùi caùc toân giaùo khaùc. Ñeå tham gia ñoái thoaïi lieân toân hoaëc ñoái thoaïi ñaïi keát, baïn caàn coù baûn saéc rieâng cuûa mình. 'Toâi theo ñaïo Hoài', 'toâi theo ñaïo Kitoâ,' toâi coù danh tính naøy vaø vì vaäy toâi coù theå noùi vôùi danh tính. Khi danh tính cuûa baïn khoâng ñöôïc xaùc ñònh, khi hôi ôû 'trong khoâng khí', thaät khoù ñeå tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi vì khoâng coù qua laïi vaø ñoù laø lyù do taïi sao ñieàu ñoù laïi quan troïng. Vaø hai [nhaø laõnh ñaïo] ñaõ ñeán, caû Ñaïi Imam cuûa Al-Azhar vaø Thöôïng phuï Bartholomew, caû hai ñeàu coù moät danh tính maïnh meõ. Vaø ñieàu ñoù laø ñieàu toát.
Theo quan ñieåm Hoài giaùo, toâi ñaõ laéng nghe kyõ ba baøi phaùt bieåu cuûa Ñaïi Imam vaø toâi coù aán töôïng bôûi caùch oâng kieân quyeát ñoái thoaïi noäi boä Hoài giaùo, khoâng phaûi ñeå xoùa boû söï khaùc bieät maø ñeå hieåu nhau vaø laøm vieäc vôùi nhau, khoâng choáng laïi nhau. Nhöõng ngöôøi theo ñaïo Thieân chuùa chuùng toâi coù moät chuùt lòch söû toài teä veà nhöõng khaùc bieät ñaõ daãn chuùng toâi ñeán nhöõng cuoäc chieán tranh toân giaùo: Ngöôøi Coâng Giaùo choáng laïi ngöôøi Chính thoáng giaùo hoaëc choáng laïi ngöôøi Lutheâroâ. Baây giôø, taï ôn Chuùa, sau Coâng ñoàng, coù moät söï gaàn guõi vaø chuùng toâi coù theå ñoái thoaïi vaø laøm vieäc vôùi nhau vaø ñoù laø ñieàu quan troïng, moät chöùng töø veà vieäc laøm ñieàu toát cho ngöôøi khaùc. Roài, caùc chuyeân gia, nhaø thaàn hoïc seõ vaø coù theå thaûo luaän veà nhöõng vaán ñeà thaàn hoïc, nhöng chuùng ta phaûi cuøng nhau böôùc ñi vôùi tö caùch laø tín höõu, nhö baïn beø, nhö anh chò em, laøm ñieàu toát.
Toâi cuõng raát coù aán töôïng vôùi nhöõng ñieàu ñaõ ñöôïc noùi trong Hoäi ñoàng caùc tröôûng laõo, veà saùng theá vaø baûo toàn saùng theá, vaø ñaây laø moái quan taâm chung cuûa taát caû moïi ngöôøi, ngöôøi Hoài giaùo, Kitoâ giaùo, taát caû moïi ngöôøi. Giôø ñaây, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh vaø Ñaïi Imam cuûa Al-Azhar ñang töø Bahrain ñeán Cairo treân cuøng moät chieác maùy bay, vôùi nhau nhö anh em. Ñaây laø moät ñieàu khaù caûm ñoäng. Ñaây laø moät ñieàu ñaõ taïo ra moät ñieàu toát ñeïp.
Söï hieän dieän cuûa Thöôïng phuï Bartholomew - ngaøi laø moät ngöôøi coù thaåm quyeàn trong lónh vöïc ñaïi keát - cuõng ñaõ laøm raát toát. Chuùng toâi thaáy ñieàu ñoù trong buoåi leã ñaïi keát maø chuùng toâi toå chöùc, vaø caû trong nhöõng lôøi maø ngaøi ñaõ phaùt bieåu tröôùc ñoù. Toùm laïi: Ñoù laø moät cuoäc haønh trình gaëp gôõ. Ñoái vôùi toâi, söï môùi laï cuûa vieäc tìm hieåu moät neàn vaên hoùa laø côûi môû ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi: ôû ñaát nöôùc cuûa baïn, coù choã cho taát caû moïi ngöôøi. Ngoaøi ra, toâi nhìn thaáy Nhaø vua, ngöôøi ñaõ noùi vôùi toâi: 'ÔÛ ñaây moïi ngöôøi laøm nhöõng gì hoï muoán, neáu moät ngöôøi phuï nöõ muoán laøm vieäc, haõy ñeå coâ aáy laøm vieäc.' Côûi môû hoaøn toaøn. Vaø caû veà phaàn toân giaùo, cuõng coù söï côûi môû. Toâi coù aán töôïng bôûi con soá Kitoâ höõu - ngöôøi Phi luaät taân, ngöôøi AÁn Ñoä töø Kerala - ñang ôû ñaây vaø hoï soáng vaø laøm vieäc taïi ñaát nöôùc naøy.
Fatima Al Najem: Hoï caàu chuùc ngaøi moïi söï toát ñeïp...
Ñöùc Phanxicoâ: Ñoù laø yù nieäm, toâi khaùm phaù ra moät ñieàu gì ñoù môùi meû giuùp toâi hieåu vaø töông taùc nhieàu hôn vôùi moïi ngöôøi. Chöõ chuû yeáu laø ñoái thoaïi, vaø ñeå ñoái thoaïi, baïn phaûi baét ñaàu töø baûn saéc cuûa mình, phaûi coù baûn saéc.
Fatima Al Najem: Caûm ôn ngaøi, thöa Ñöùc Thaùnh Cha. Toâi seõ caàu nguyeän Allah Toaøn naêng ban phöôùc laønh cho ngaøi ñöôïc söùc khoûe toát, haïnh phuùc vaø moät cuoäc soáng laâu daøi.
Ñöùc Phanxicoâ: Vaâng, xin caàu nguyeän cho toâi, ñöøng choáng laïi toâi [cöôøi].
Imad Atrach: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, keå töø khi kyù Vaên kieän veà Tình huynh ñeä nhaân baûn caùch ñaây ba naêm, khi ñeán thaêm Baghdad, vaø gaàn ñaây ñeán Kazakhstan: Ñaây coù phaûi laø con ñöôøng maø ngaøi nghó laø ñang mang laïi keát quaû höõu hình khoâng? Chuùng ta coù theå mong ñôïi noù ñaït ñeán cao ñieåm laø moät cuoäc hoïp taïi Vatican khoâng? Sau ñoù, toâi muoán caûm ôn ngaøi ñaõ ñeà caäp ñeán Lebanon ngaøy hoâm nay, bôûi vì vôùi tö caùch laø moät ngöôøi Lebanon, toâi coù theå noùi vôùi ngaøi raèng chuùng toâi thöïc söï raát caàn chuyeán thaêm cuûa ngaøi, ñaëc bieät laø vì baây giôø chuùng toâi thaäm chí khoâng coù Toång thoáng, vì vaäy ngaøi coù theå ñeán vaø oâm laáy nhaân daân moät caùch tröïc tieáp.
Ñöùc Phanxicoâ: Xin caûm ôn. Toâi ñaõ suy nghó raát nhieàu trong nhöõng ngaøy naøy - vaø chuùng toâi ñaõ noùi veà noù vôùi Ñaïi Imam - veà yù töôûng Taøi lieäu Abu Dhabi ñaõ ra ñôøi ra sao, Taøi lieäu ñoù chuùng toâi ñaõ cuøng nhau laøm, taøi lieäu ñaàu tieân. Ñaïi Imam ñaõ ñeán Vatican ñeå thaêm xaõ giao; khi keát thuùc cuoäc hoïp theo nghi thöùc cuûa chuùng toâi, thì cuõng ñaõ gaàn ñeán giôø aên tröa vaø oâng saép söûa taïm bieät, vaø khi thaùp tuøng ñeå chaøo taïm bieät oâng, toâi ñaõ hoûi oâng: 'ngaøi ñònh aên tröa ôû ñaâu?' Toâi khoâng bieát oâng ñaõ noùi gì vôùi toâi nhöng chuùng toâi quyeát ñònh aên tröa vôùi nhau. Ñoù laø moät ñieàu xuaát phaùt töø beân trong. Sau ñoù, ngoài taïi baøn aên - oâng, thö kyù cuûa oâng, hai coá vaán, toâi, thö kyù cuûa toâi, coá vaán cuûa toâi - chuùng toâi laáy baùnh mì, beû ra vaø ñöa cho nhau. Moät cöû chæ cuûa tình baïn, ñöa baùnh cho nhau. Ñoù laø moät böõa tröa raát toát ñeïp, raát huynh ñeä. Vaø ñeán phuùt choùt, toâi khoâng bieát ai ñaõ ñöa ra yù töôûng, nhöng chuùng toâi noùi, 'Taïi sao chuùng ta khoâng laøm moät vaên kieän veà cuoäc gaëp gôõ naøy?' Vaø theá laø Vaên kieän Abu Dhabi ra ñôøi. Hai thö kyù phaûi laøm vieäc, vôùi moät baûn thaûo trao ñoåi qua laïi, vaø cuoái cuøng, chuùng toâi ñaõ taän duïng cuoäc hoïp ôû Abu Dhabi ñeå coâng boá noù. Ñoù laø moät ñieàu xuaát phaùt töø Thieân Chuùa. Baïn khoâng theå hieåu noù caùch khaùc, bôûi vì khoâng ai trong chuùng toâi nghó ñeán ñieàu naøy. Noù xuaát hieän trong moät böõa aên tröa thaân thieän, vaø ñoù laø moät ñieàu vó ñaïi.
Sau ñoù, toâi tieáp tuïc suy nghó, vaø Vaên kieän Abu Dhabi laø cô sôû cho thoâng ñieäp Fratelli tutti; nhöõng gì toâi ñaõ vieát veà tình baïn giöõa con ngöôøi trong Fratelli tutti ñeàu döïa treân Vaên kieän Abu Dhabi. Toâi tin raèng ngöôøi ta khoâng theå nghó tôùi moät con ñöôøng nhö vaäy maø khoâng nghó tôùi moät phöôùc laønh ñaëc bieät töø Thieân Chuùa treân con ñöôøng naøy. Toâi muoán noùi ñieàu naøy vì toân troïng coâng lyù, döôøng nhö raát ñuùng khi baïn nghó raèng chính Chuùa ñaõ truyeàn caûm höùng cho con ñöôøng naøy. Toâi thaäm chí coøn khoâng bieát teân Ñaïi Imam nghóa laø gì, vaø roài chuùng toâi trôû thaønh baïn beø vaø laøm moät ñieàu gì ñoù trong tö caùch hai ngöôøi baïn, vaø hieän giôø chuùng toâi noùi chuyeän moãi khi gaëp nhau. Ngaøy nay, Taøi lieäu coù lieân quan vaø coâng vieäc ñang ñöôïc thöïc hieän ñeå laøm cho noù ñöôïc bieát ñeán.
Roài, veà Lebanon... Lebanon laø moät noãi buoàn ñoái vôùi toâi. Bôûi vì baûn thaân Lebanon khoâng phaûi laø moät quoác gia - moät vò Giaùo hoaøng ñaõ noùi ñieàu ñoù tröôùc toâi - Lebanon khoâng phaûi laø moät quoác gia, maø laø moät thoâng ñieäp. Lebanon coù moät yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi taát caû chuùng ta. Vaø Lebanon ngay baây giôø ñang phaûi ñau khoå. Toâi caàu nguyeän, vaø toâi nhaân cô hoäi naøy keâu goïi caùc chính trò gia Lebanon: haõy gaït tö lôïi sang moät beân, nhìn vaøo ñaát nöôùc vaø haõy nhaát trí. Ñaàu tieân laø Thieân Chuùa, sau ñoù laø ñaát nöôùc, sau ñoù laø quyeàn lôïi. Thieân Chuùa vaø ñaát nöôùc. Ngay baây giôø toâi khoâng muoán noùi, 'Haõy cöùu laáy Lebanon,' bôûi vì chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng vò cöùu tinh, nhöng xin laøm ôn, caùc baïn phaûi uûng hoä Lebanon, giuùp ñôõ ñeå Lebanon döøng laïi vieäc sa laày naøy, ñeå Lebanon laáy laïi söï vó ñaïi cuûa mình. Coù nhöõng phöông tieän... ñoù laø söï haøo phoùng cuûa Lebanon. Coù bieát bao ngöôøi tò naïn chính trò ôû Lebanon! Noù raát roäng löôïng nhöng noù ñang ñau khoå. Toâi nhaân cô hoäi naøy xin moïi ngöôøi caàu nguyeän cho Lebanon, caàu nguyeän cuõng laø moät tình baïn. Caùc baïn laø nhaø baùo, haõy nhìn Lebanon vaø noùi veà noù ñeå naâng cao yù thöùc. Caûm ôn baïn.
Carol Glatz, CNS: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, trong chuyeán ñi ñeán Bahrain naøy, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi veà caùc quyeàn caên baûn, bao goàm quyeàn cuûa phuï nöõ, phaåm giaù cuûa hoï, quyeàn coù khoâng gian cuûa hoï trong lónh vöïc xaõ hoäi vaø coâng coäng; vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khuyeán khích nhöõng ngöôøi treû tuoåi coù loøng can ñaûm, ñeå gaây ra tieáng oàn; ñeå tieán tôùi moät theá giôùi coâng baèng hôn. Tröôùc tình hình caän keà, ôû Iran, vôùi caùc cuoäc bieåu tình buøng noå bôûi moät soá phuï nöõ vaø nhieàu thanh nieân muoán coù theâm töï do, Ñöùc Thaùnh Cha coù uûng hoä noã löïc naøy cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi ñoøi coù caùc quyeàn caên baûn, nhöõng quyeàn cuõng tìm thaáy trong Vaên kieän veà Tình huynh ñeä nhaân baûn khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Chuùng ta phaûi noùi söï thaät cho nhau. Cuoäc ñaáu tranh cho quyeàn cuûa phuï nöõ laø moät cuoäc ñaáu tranh lieân tuïc. Bôûi vì ôû moät soá nôi, phuï nöõ coù quyeàn bình ñaúng vôùi nam giôùi, nhöng ôû nhöõng nôi khaùc thì khoâng. Khoâng? Toâi nhôù vaøo nhöõng naêm 1950 ôû ñaát nöôùc toâi, khi coù cuoäc ñaáu tranh cho quyeàn coâng daân cuûa phuï nöõ: phuï nöõ coù quyeàn baàu cöû. Bôûi vì cho ñeán khoaûng nhöõng naêm 50 chæ coù nam giôùi môùi coù theå laøm nhö vaäy. Vaø toâi nghó veà cuoäc ñaáu tranh töông töï naøy ôû Hoa Kyø. Nhöng taïi sao, toâi töï hoûi mình, ngöôøi phuï nöõ phaûi ñaáu tranh nhö theá naøy ñeå giöõ quyeàn cuûa mình? Coù moät... Toâi khoâng bieát ñoù coù phaûi laø truyeàn thuyeát hay khoâng, truyeàn thuyeát veà nguoàn goác trang söùc cuûa phuï nöõ - coù theå ñoù laø truyeàn thuyeát - giaûi thích cho söï taøn nhaãn cuûa raát nhieàu tình huoáng ñoái vôùi phuï nöõ. Ngöôøi ta noùi raèng phuï nöõ ñeo nhieàu ñoà trang söùc bôûi vì ôû moät ñaát nöôùc - toâi khoâng nhôù, coù leõ ñoù laø moät söï thaät lòch söû - coù moät phong tuïc laø khi ngöôøi choàng chaùn ngaáy ngöôøi phuï nöõ, anh ta seõ noùi vôùi coâ aáy, 'Haõy cuùt ñi!' vaø coâ aáy khoâng theå quay laïi vaø laáy baát cöù thöù gì. Coâ phaûi ra ñi vôùi nhöõng gì coâ coù treân ngöôøi. Vaø (ñoù seõ laø) lyù do taïi sao hoï tích luõy vaøng, ñeå coù theå ít nhaát laáy ñi moät thöù gì ñoù. Hoï noùi raèng ñaây laø nguoàn goác cuûa ñoà trang söùc. Toâi khoâng bieát noù coù ñuùng hay khoâng, nhöng hình aûnh naøy coù ích ñoái vôùi chuùng ta.
Quyeàn lôïi laø ñieàu caên baûn. Nhöng taïi sao treân theá giôùi ngaøy nay chuùng ta laïi khoâng theå ngaên chaën ñöôïc bi kòch khoùa trinh (infibulation) cuûa caùc coâ gaùi treû? Ñieàu naøy thaät toài teä. Ngaøy nay. Söï kieän vaãn laø thöïc haønh naøy coøn toàn taïi, nhaân loaïi khoâng theå ngaên chaën toäi aùc naøy, moät haønh vi toäi aùc! Phuï nöõ, theo hai nhaän xeùt maø toâi ñaõ ñöôïc nghe, hoaëc laø chaát lieäu "saøi roài boû" - ñieàu ñoù thaät teä - hoaëc hoï laø 'moät loaøi ñöôïc baûo veä.' Nhöng söï bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ vaãn chöa ñöôïc thaáy ôû khaép nôi, vaø coù nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, trong ñoù phuï nöõ laø coâng daân haïng hai hay teä hôn. Chuùng ta phaûi tieáp tuïc ñaáu tranh vì ñieàu ñoù vì phuï nöõ laø moät hoàng aân. Thieân Chuùa ñaõ khoâng taïo ra con ngöôøi vaø sau ñoù cho anh ta moät con choù nhoû ñeå mua vui. Ngöôøi ñaõ khoâng laøm theá. Ngöôøi ñaõ taïo ra hoï bình ñaúng, ñaøn oâng vaø ñaøn baø. Vaø nhöõng gì Thaùnh Phaoloâ ñaõ vieát trong moät böùc thö cuûa ngaøi veà caùc moái lieân heä nam nöõ, ñieàu coù veû coå huû ñoái vôùi chuùng ta ngaøy nay, vaøo thôøi ñieåm ñoù mang tính caùch maïng ñeán möùc gaây tai tieáng. Ngaøi noùi ngöôøi ñaøn oâng neân chaêm soùc ngöôøi phuï nöõ nhö da thòt cuûa mình. Ñieàu naøy, vaøo thôøi ñieåm ñoù, laø moät ñieàu mang tính caùch maïng. Taát caû caùc quyeàn cuûa phuï nöõ ñeàu xuaát phaùt töø söï bình ñaúng naøy. Vaø moät xaõ hoäi khoâng theå trao cho ngöôøi phuï nöõ vò trí cuûa hoï thì xaõ hoäi naøy khoâng theå tieán veà phía tröôùc. Chuùng toâi coù kinh nghieäm (veà ñieàu naøy). Thí duï, trong cuoán saùch toâi ñaõ vieát, Torniamo a sognare, trong phaàn veà kinh teá hoïc, coù nhöõng nhaø kinh teá hoïc nöõ treân theá giôùi ñaõ thay ñoåi taàm nhìn kinh teá vaø coù theå thöïc thi noù. Bôûi vì hoï coù moät thieân phuù khaùc. Hoï bieát caùch ñieàu haønh moïi thöù theo moät caùch khaùc, khoâng heà thua keùm, nhöng coù tính boå sung.
Toâi ñaõ töøng troø chuyeän vôùi moät ngöôøi ñöùng ñaàu chính phuû, moät ngöôøi ñöùng ñaàu chính phuû vó ñaïi, moät baø meï coù nhieàu con, ngöôøi ñaõ raát thaønh coâng trong vieäc giaûi quyeát caùc tình huoáng khoù khaên. Vaø toâi noùi vôùi baø aáy, 'Noùi cho toâi bieát, thöa baø, baø ñaõ giaûi quyeát moät tình huoáng khoù khaên nhö vaäy nhö theá naøo?' Baø aáy baét ñaàu cöû ñoäng tay nhö theá naøy, trong im laëng. Roài baø aáy noùi vôùi toâi: 'Ñaây laø caùch caùc baø meï [chuùng toâi] laøm ñieàu ñoù.'
Phuï nöõ coù caùch giaûi quyeát vaán ñeà cuûa rieâng hoï, ñoù khoâng phaûi laø caùch cuûa ñaøn oâng. Vaø caû hai caùch phaûi laøm vieäc cuøng nhau: ngöôøi phuï nöõ, bình ñaúng vôùi ngöôøi ñaøn oâng, laøm vieäc vì lôïi ích chung vôùi caùi nhìn saâu saéc maø phuï nöõ coù. Toâi ñaõ thaáy ôû Vatican, moãi khi moät phuï nöõ ñeán laøm moät coâng vieäc ôû Vatican, moïi thöù trôû neân toát hôn. Thí duï, phoù thoáng ñoác cuûa Vatican laø moät phuï nöõ, phoù thoáng ñoác laø moät phuï nöõ, vaø moïi thöù ñaõ thay ñoåi theo höôùng toát nhaát. Trong Hoäi ñoàng Kinh teá, coù saùu Hoàng Y vaø saùu giaùo daân, taát caû ñeàu laø nam giôùi. Toâi ñaõ thay ñoåi thaønh phaàn giaùo daân, toâi ñaët moät nam vaø naêm nöõ. Vaø ñaây laø moät cuoäc caùch maïng vì phuï nöõ bieát caùch tìm ra con ñöôøng ñuùng ñaén, hoï bieát caùch tieán veà phía tröôùc. Vaø baây giôø toâi ñaõ ñöa Marianna Mazzuccato vaøo Giaùo hoaøng Haøn laâm vieäc veà Söï soáng. Coâ aáy laø moät nhaø kinh teá vó ñaïi xuaát thaân töø Hoa Kyø, toâi ñaët coâ aáy ôû ñoù ñeå taïo theâm moät chuùt tính nhaân baûn vaøo ñoù.
Phuï nöõ mang saéc thaùi rieâng cuûa hoï, hoï khoâng caàn phaûi trôû neân gioáng nhö nam giôùi. Khoâng! hoï laø phuï nöõ, chuùng ta caàn hoï. Vaø moät xaõ hoäi xoùa boû phuï nöõ khoûi cuoäc soáng coâng coäng laø moät xaõ hoäi töï laøm ngheøo chính mình. Noù töï laøm ngheøo chính noù. Bình ñaúng veà quyeàn lôïi, vaâng. Nhöng cuõng bình ñaúng veà cô hoäi. Bình ñaúng veà cô hoäi ñeå tieán leân phía tröôùc, neáu khoâng chuùng ta seõ trôû neân ngheøo naøn.
Toâi nghó vôùi ñieàu ñoù, toâi ñaõ noùi nhöõng gì caàn phaûi laøm khaép hoaøn caàu. Nhöng chuùng ta vaãn coøn moät ñoïan ñöôøng daøi phaûi ñi. Bôûi vì vaãn coù thöù 'machismo' [töï toân nam giôùi]. Toâi xuaát thaân töø moät daân toäc thích "machismo". Ngöôøi AÙ Caên Ñình chuùng toâi luoân theo chuû nghóa nam giôùi. Vaø ñieàu ñoù thaät toài teä, nhöng roài chuùng toâi höôùng veà caùc baø meï cuûa chuùng toâi, hoï laø nhöõng ngöôøi giaûi quyeát vaán ñeà. Caùi chuû nghóa töï toân nam giôùi naøy gieát cheát nhaân loaïi. Caûm ôn baïn ñaõ cho toâi cô hoäi noùi ñieàu naøy, ñoù laø [ñieàu maø] toâi mang trong loøng. Haõy ñaáu tranh khoâng chæ vì quyeàn lôïi, maø vì chuùng ta caàn coù phuï nöõ trong xaõ hoäi ñeå giuùp chuùng ta thay ñoåi.
Antonio Pelayo, Vida Nueva: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, laàn duy nhaát Thöa Ñöùc Thaùnh Cha noùi öùng khaåu trong chuyeán ñi naøy laø noùi ñeán 'Ukraine bò daøy xeù' vaø 'caùc cuoäc ñaøm phaùn hoøa bình.' Con muoán hoûi lieäu Ñöùc Thaùnh Cha coù theå cho chuùng con bieát ñieàu gì khoâng veà vieäc caùc cuoäc ñaøm phaùn naøy ñang dieãn ra nhö theá naøo veà phía Vatican. Vaø moät caâu hoûi khaùc: Gaàn ñaây Ñöùc Thaùnh Cha coù noùi chuyeän vôùi Putin hay ngaøi coù yù ñònh laøm nhö vaäy trong töông lai gaàn khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toát. Tröôùc heát: Vatican khoâng ngöøng chuù yù, Phuû Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh laøm vieäc vaø hoaït ñoäng toát, hoaït ñoäng toát. Toâi bieát raèng thö kyù, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Gallagher, laøm vieäc toát ôû ñoù.
Roài, moät chuùt lòch söû. Vaøo ngaøy sau khi [baét ñaàu] chieán tranh - toâi nghó raèng ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc, moät ñieàu baát thöôøng - toâi ñaõ ñeán ñaïi söù quaùn Nga, ñeå noùi chuyeän vôùi ñaïi söù, moät ngöôøi toát. Toâi ñaõ bieát oâng aáy saùu naêm, keå töø khi oâng aáy ñeán. OÂng aáy laø moät nhaø nhaân baûn. Toâi nhôù moät nhaän xeùt oâng aáy noùi vôùi toâi hoâm ñoù: 'Nous sommes tombeùs dans la dictature de l'argent' [Chuùng ta ñaõ rôi vaøo cheá ñoä ñoäc taøi cuûa tieàn baïc], khi noùi tôùi vaên minh. Moät ngöôøi theo chuû nghóa nhaân baûn, moät ngöôøi ñaáu tranh cho bình ñaúng. Toâi noùi vôùi oâng aáy raèng toâi saün saøng ñeán Moscow ñeå noùi chuyeän vôùi Putin, neáu coù nhu caàu. Lavrov [boä tröôûng ngoaïi giao] traû lôøi raát lòch söï - 'Caûm ôn' - [nhöng] ñieàu ñoù khoâng caàn thieát vaøo luùc naøy.
Keå töø ñoù chuùng toâi ñaõ raát quan taâm. Toâi ñaõ noùi chuyeän ñieän thoaïi hai laàn vôùi Toång thoáng Zelensky; sau ñoù vôùi ñaïi söù moät vaøi laàn nöõa. Vaø coâng vieäc ñang ñöôïc thöïc hieän ñeå tieán gaàn hôn, tìm kieám giaûi phaùp. Toøa thaùnh cuõng laøm nhöõng gì lieân quan ñeán tuø nhaân, nhöõng vieäc naøy... chuùng laø nhöõng vieäc luoân luoân ñöôïc laøm vaø Toøa thaùnh ñaõ luoân luoân laøm chuùng, luoân luoân.
Vaø (sau ñoù) laø lôøi rao giaûng cho hoøa bình. Ñieàu khieán toâi kinh ngaïc - ñoù laø lyù do taïi sao toâi duøng töø 'daøy xeù' cho Ukraine - laø söï taøn aùc, khoâng phaûi cuûa ngöôøi daân Nga, coù leõ... bôûi vì ngöôøi daân Nga laø moät daân toäc vó ñaïi. Ñoù laø cuûa nhöõng ngöôøi lính ñaùnh thueâ, cuûa nhöõng ngöôøi lính ra traän nhö moät cuoäc phieâu löu, nhöõng ngöôøi lính ñaùnh thueâ... Toâi thích nghó veà noù theo caùch naøy vì toâi coù loøng kính troïng cao ñoái vôùi nhaân daân Nga, chuû nghóa nhaân baûn Nga. Haõy nghó tôùi Dostoevsky, ngöôøi truyeàn caûm höùng cho chuùng ta ngaøy nay, truyeàn caûm höùng cho Kitoâ höõu nghó tôùi Kitoâ giaùo.
Toâi coù tình caûm raát lôùn ñoái vôùi ngöôøi daân Nga vaø toâi cuõng coù tình caûm lôùn ñoái vôùi ngöôøi daân Ukraine. Khi toâi möôøi moät tuoåi, coù moät linh muïc gaàn guõi vôùi toâi cöû haønh baèng tieáng Ukraine vaø khoâng coù caäu giuùp leã, neân ngaøi ñaõ daïy toâi giuùp leã baèng tieáng Ukraine, vaø taát caû nhöõng baøi haùt tieáng Ukraine naøy toâi ñeàu bieát baèng ngoân ngöõ cuûa hoï vì toâi ñaõ hoïc chuùng khi coøn laø moät ñöùa treû. Vì vaäy, toâi coù moät tình caûm raát lôùn ñoái vôùi phuïng vuï Ukraine. Toâi ñang ôû giöõa hai daân toäc maø toâi yeâu meán.
Ñoù khoâng chæ laø toâi. Toøa thaùnh ñaõ coù nhieàu cuoäc hoïp maät, nhieàu keát quaû toát ñeïp. Bôûi vì chuùng ta khoâng theå phuû nhaän raèng moät cuoäc chieán, ngay töø ñaàu, coù leõ khieán chuùng ta duõng caûm. Nhöng roài, noù laøm ta meät moûi vaø ñau ñôùn vaø chuùng ta thaáy ñieàu aùc do chieán tranh gaây ra. Ñieàu naøy lieân quan ñeán phaàn nhaân baûn hôn, gaàn guõi hôn.
Roài, toâi muoán than vaõn, taän duïng caâu hoûi naøy: ba cuoäc chieán tranh theá giôùi chæ trong moät theá kyû! Cuoäc chieán tranh cuûa caùc naêm 1914-1918, cuoäc chieán tranh cuûa caùc naêm 1939-1945, vaø cuoäc chieán naøy! Ñaây laø moät cuoäc theá chieán, bôûi vì ñuùng laø khi caùc ñeá quoác, beân naøy hay beân kia suy yeáu, hoï caàn phaûi gaây chieán ñeå caûm thaáy maïnh meõ - vaø cuõng ñeå baùn vuõ khí! Toâi tin raèng ngaøy nay tai hoïa lôùn nhaát treân theá giôùi laø ngaønh kyõ ngheä vuõ khí. Xin laøm ôn! Toâi ñaõ ñöôïc noùi, toâi khoâng bieát coù ñuùng hay khoâng, raèng neáu chuùng ta khoâng cheá taïo vuõ khí trong moät naêm, chuùng ta coù theå chaám döùt naïn ñoùi treân theá giôùi. Ngaønh kyõ ngheä vuõ khí thaät khuûng khieáp.
Caùch ñaây vaøi naêm, ba hoaëc boán naêm, moät con taøu chôû ñaày vuõ khí töø moät quoác gia naøo ñoù ñeán Genoa vaø hoï phaûi chuyeån vuõ khí leân moät con taøu lôùn hôn ñeå ñöa ñeán Yemen. Caùc coâng nhaân ôû Genoa khoâng muoán laøm ñieàu ñoù... Ñoù laø moät cöû chæ. Yemen: hôn möôøi naêm chieán tranh. Treû em Yemen khoâng coù thöùc aên. Ngöôøi Rohingya, di chuyeån töø phía naøy sang phía kia vì hoï bò truïc xuaát, luoân coù chieán tranh. Myanmar, thaät khuûng khieáp nhöõng gì ñang xaûy ra... Baây giôø toâi hy voïng moät ñieàu gì ñoù seõ döøng laïi ngaøy hoâm nay ôû Ethiopia, vôùi moät hieäp öôùc...
Nhöng chuùng ta ñang coù chieán tranh ôû khaép moïi nôi vaø chuùng ta khoâng hieåu ñieàu naøy. Baây giôø chuùng ta ñang bò aûnh höôûng moät caùch gaàn guõi, ôû chaâu AÂu, bôûi cuoäc chieán Nga-Ukraine. Nhöng noù ôû khaép moïi nôi, trong nhieàu naêm. ÔÛ Syria, möôøi hai ñeán möôøi ba naêm chieán tranh, vaø khoâng ai bieát lieäu coù tuø nhaân hay khoâng vaø ñieàu gì xaûy ra ôû ñoù. Sau ñoù, Lebanon, chuùng toâi ñaõ noùi veà thaûm kòch naøy...
Toâi khoâng bieát coù khi naøo toâi ñaõ noùi ñieàu naøy vôùi caùc baïn chöa. Khi toâi ñeán Redipuglia, naêm 2014, toâi thaáy ñieàu ñoù - vaø oâng toâi ñaõ ôû Piave vaø ñaõ keå cho toâi nghe chuyeän gì xaûy ra ôû ñoù - vaø taát caû nhöõng ngoâi moä cuûa nhöõng ngöôøi ñaøn oâng treû tuoåi ñoù... Toâi ñaõ khoùc, toâi ñaõ khoùc, toâi khoâng xaáu hoå khi noùi ra ñieàu ñoù. Roài moät laàn, vaøo ngaøy 2 thaùng 11, moät ngaøy maø toâi luoân ñeán nghóa trang, toâi ñeán Anzio vaø nhìn thaáy moä cuûa taát caû nhöõng caäu trai ngöôøi Myõ ñoù, [nhöõng ngöôøi ñaõ cheát] trong cuoäc ñoå boä Anzio. [Hoï] 19-20-22-23 tuoåi, vaø toâi ñaõ khoùc, thöïc söï, ñieàu ñoù xuaát phaùt töø traùi tim toâi... Vaø toâi nghó ñeán nhöõng ngöôøi meï vaø khi hoï nghe thaáy tieáng goõ cöûa: 'Thöa baø, moät phong bì cho baø. "Baø môû phong bì:" Thöa baø, toâi raát vinh döï ñöôïc thoâng baùo raèng baø coù moät ngöôøi con laø anh huøng cuûa queâ cha ñaát toå... ". Nhöõng bi kòch cuûa chieán tranh.
Toâi khoâng muoán noùi xaáu baát cöù ai, nhöng ñieàu ñoù ñaõ chaïm ñeán traùi tim toâi: khi leã kyû nieäm cuoäc ñoå boä Normandy dieãn ra. Nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu cuûa raát nhieàu chính phuû ñaõ ôû ñoù ñeå töôûng nhôù bieán coá ñoù. Ñoù laø söï khôûi ñaàu cho söï suïp ñoå cuûa chuû nghóa Quoác xaõ, ñoù laø söï thaät. Nhöng coù bao nhieâu caäu trai bò boû laïi treân caùc baõi bieån ôû Normandy? Hoï noùi ba möôi nghìn... Ai nghó ñeán nhöõng caäu trai ñoù? Chieán tranh gieo raéc taát caû nhöõng ñieàu naøy. Ñoù laø lyù do taïi sao caùc baïn, nhöõng nhaø baùo, xin haõy laø nhöõng ngöôøi chuû hoøa, haõy leân tieáng phaûn ñoái chieán tranh, choáng chieán tranh. Toâi yeâu caàu caùc baïn nhö moät ngöôøi anh em. Caûm ôn baïn.
Hugues Lefevre I.Media: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, saùng nay trong baøi phaùt bieåu tröôùc caùc giaùo só Bahrain, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi veà taàm quan troïng cuûa nieàm vui Kitoâ giaùo. Nhöng trong nhöõng ngaøy qua, nhieàu tín höõu Phaùp ñaõ maát ñi nieàm vui naøy khi hoï phaùt hieän ra treân baùo chí raèng Giaùo hoäi ñaõ giaáu kín vieäc keát aùn vaøo naêm 2021 moät giaùm muïc, hieän ñaõ nghæ höu, ngöôøi ñaõ phaïm toäi laïm duïng tình duïc vaøo nhöõng naêm 1990, trong khi coøn laø moät linh muïc. Khi caâu chuyeän naøy xuaát hieän treân baùo chí, 5 naïn nhaân môùi ñaõ leân tieáng. Ngaøy nay, nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo muoán bieát lieäu vaên hoùa giöõ bí maät cuûa coâng lyù giaùo luaät coù neân thay ñoåi vaø trôû neân minh baïch hay khoâng, (vaø con) muoán bieát lieäu Ñöùc Thaùnh Cha coù nghó raèng caùc hình phaït giaùo luaät neân ñöôïc coâng khai hay khoâng. Caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Phanxicoâ: Caûm ôn baïn veà caâu hoûi. Toâi muoán baét ñaàu [vôùi]) moät chuùt lòch söû veà ñieàu naøy. Vaán naïn laïm duïng luoân ôû ñoù, khoâng chæ trong Giaùo hoäi maø ôû khaép moïi nôi. Baïn bieát raèng 42-46% laïm duïng tình duïc dieãn ra trong gia ñình hoaëc coäng ñoàng. Ñieàu naøy raát nghieâm troïng, nhöng thoùi quen luoân luoân laø che ñaäy; trong gia ñình, thaäm chí ngaøy nay moïi thöù ñeàu ñöôïc che ñaäy, vaø ngay caû trong coäng ñoàng, moïi thöù ñeàu ñöôïc che ñaäy, hoaëc ít nhaát laø trong ña soá caùc tröôøng hôïp. Moät thoùi quen xaáu xí baét ñaàu thay ñoåi trong Giaùo hoäi khi moät vuï tai tieáng xuaát hieän ôû Boston vaøo thôøi Ñöùc Hoàng Y Law, ngöôøi, vì vuï tai tieáng, ñaõ töø chöùc; ñaây laø laàn ñaàu tieân [moät tröôøng hôïp laïm duïng] ñöôïc ñöa ra nhö moät vuï tai tieáng.
Keå töø ñoù, Giaùo hoäi yù thöùc ñöôïc ñieàu naøy vaø baét ñaàu haønh ñoäng, trong khi trong xaõ hoäi vaø caùc theå cheá khaùc, ñieàu ñoù thöôøng ñöôïc che ñaäy. Khi coù cuoäc hoïp cuûa caùc Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc [veà vaán ñeà naøy] Toâi ñaõ yeâu caàu UNICEF, Lieân Hieäp Quoác, cung caáp thoáng keâ veà [hieän töôïng] naøy, soá lieäu phaàn traêm: trong gia ñình, coäng ñoàng, tröôøng hoïc, theå thao...
Moät soá ngöôøi noùi raèng chuùng ta laø moät thieåu soá nhoû, nhöng [toâi noùi] ngay caû khi chæ moät tröôøng hôïp ñôn leû, noù vaãn seõ laø bi kòch, bôûi vì baïn, trong tö caùch moät linh muïc, coù ôn goïi laøm cho moïi ngöôøi phaùt trieån, nhöng khi cö xöû theo caùch naøy, baïn ñaõ phaù huûy hoï. Ñoái vôùi moät linh muïc, laïm duïng gioáng nhö ñi ngöôïc laïi baûn chaát linh muïc vaø choáng laïi baûn chaát xaõ hoäi cuûa oâng ta. Ñoù laø lyù do taïi sao noù laø bi kòch vaø taïi sao chuùng ta khoâng ñöôïc döøng laïi, chuùng ta khoâng ñöôïc döøng laïi.
Trong söï thöùc tænh naøy, thöïc hieän caùc cuoäc ñieàu tra vaø tieán tôùi vieäc buoäc toäi, moïi thöù khoâng phaûi luùc naøo [vaø ôû moïi nôi] ñeàu gioáng nhau, moät soá ñieàu ñaõ bò che giaáu. Tröôùc khi vuï tai tieáng ôû Boston ngöôøi ta bò thay theá [töùc laø caùc linh muïc ñaõ ñöôïc thuyeân chuyeån], baây giôø moïi thöù ñeàu minh baïch vaø chuùng toâi ñang tieán veà phía tröôùc, ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta khoâng neân ngaïc nhieân khi nhöõng tröôøng hôïp nhö theá naøy ñöôïc ñöa ra aùnh saùng. Baây giôø vuï cuûa moät giaùm muïc khaùc ñeán vôùi toâi, coù nhöõng tröôøng hôïp baïn bieát khoâng...? Vaø [baây giôø] khoâng deã daøng ñeå noùi: "Chuùng toâi khoâng bieát," hoaëc "Ñoù laø vaên hoùa vaøo thôøi ñieåm ñoù vaø noù tieáp tuïc laø moät neàn vaên hoùa che giaáu."
Toâi xin noùi vôùi baïn ñieàu naøy: Giaùo hoäi kieân ñònh veà ñieàu naøy, vaø ôû ñaây toâi muoán coâng khai caûm ôn thaùi ñoä anh huøng cuûa Ñöùc Hoàng Y O'Malley, moät giaùo só Capuchin toát, ngöôøi ñaõ caûm thaáy caàn phaûi ñònh cheá hoùa ñieàu naøy vôùi UÛy ban Baûo veä Treû vò thaønh nieân maø ngaøi ñang caàm ñaàu. Vaø ñieàu naøy toát cho taát caû chuùng ta vaø mang laïi cho chuùng ta söï can ñaûm. Chuùng toâi ñang laøm vieäc vôùi taát caû nhöõng gì coù theå, nhöng bieát raèng coù nhöõng ngöôøi trong Giaùo hoäi vaãn khoâng thaáy roõ, khoâng chia seû... Ñaây laø moät dieãn trình maø chuùng toâi ñang thöïc hieän vaø chuùng toâi ñang thöïc hieän moät caùch can ñaûm, vaø khoâng phaûi ai cuõng coù duõng khí; ñoâi khi coù söï caùm doã muoán thoûa hieäp, vaø taát caû chuùng ta cuõng laø noâ leä cho toäi loãi cuûa mình, nhöng yù muoán cuûa Giaùo hoäi laø laøm saùng toû moïi söï.
Thí duï, toâi ñaõ nhaän ñöôïc hai lôøi phaøn naøn trong nhöõng thaùng gaàn ñaây veà caùc tröôøng hôïp laïm duïng ñaõ bò che ñaäy vaø khoâng ñöôïc Giaùo hoäi ñaùnh giaù toát: Toâi ngay laäp töùc yeâu caàu moät nghieân cöùu môùi [trong hai tröôøng hôïp] vaø baây giôø moät phaùn quyeát môùi ñang ñöôïc ñöa ra; cuõng coù ñieàu naøy, vieäc duyeät laïi caùc baûn aùn cuõ, khoâng ñöôïc thöïc hieän toát [khoâng ñöôïc thöïc hieän caùch thích ñaùng]. Chuùng ta laøm nhöõng gì chuùng ta coù theå, taát caû chuùng ta ñeàu laø toäi nhaân, baïn bieát khoâng?
Ñieàu ñaàu tieân chuùng ta phaûi caûm thaáy laø xaáu hoå, söï xaáu hoå saâu xa veà taát caû nhöõng ñieàu ñoù. Toâi tin raèng xaáu hoå laø moät aân suûng. Chuùng ta coù theå chieán ñaáu choáng laïi moïi teä naïn treân theá giôùi nhöng khoâng xaáu hoå.... [ñieàu ñoù voâ duïng].
Ñoù laø lyù do taïi sao toâi ngaïc nhieân khi Thaùnh Inhaxioâ, trong Linh Thao, baét baïn caàu xin söï tha thöù cho taát caû nhöõng toäi loãi baïn ñaõ phaïm, ngaøi ñaõ khieán baïn phaûi ñi ñeán choã xaáu hoå, vaø neáu baïn khoâng coù ôn xaáu hoå baïn khoâng theå tieán tôùi. Moät trong nhöõng lôøi nhuïc maï maø chuùng toâi coù ôû ñaát nöôùc toâi laø 'Baïn thaät khoâng bieát xaáu hoå' vaø toâi tin raèng Giaùo hoäi khoâng theå 'khoâng bieát xaáu hoå'. Phaûi xaáu hoå veà nhöõng ñieàu xaáu cuõng nhö phaûi taï ôn Chuùa veà nhöõng ñieàu toát mình laøm. Ñieàu naøy toâi coù theå noùi vôùi baïn: [chuùng toâi coù] taát caû thieän chí muoán tieán tôùi, nhöng cuõng nhôø söï giuùp ñôõ cuûa caùc baïn.
Vania De Luca Rai-Tg3: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ noùi veà nhöõng ngöôøi di cö trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây. Boán con taøu ngoaøi khôi bôø bieån Sicily, vôùi haøng traêm phuï nöõ, ñaøn oâng, treû em, ñang gaëp khoù khaên - nhöng khoâng phaûi taát caû hoï ñeàu coù theå leân bôø. Ñöùc Thaùnh Cha coù sôï chính saùch 'ñoùng cöûa' cuûa phe trung höõu quay trôû laïi ôû YÙ khoâng? Vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaùnh giaù theá naøo veà laäp tröôøng cuûa moät soá nöôùc Baéc AÂu veà ñieàu naøy? Vaø roài con cuõng muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha moät caùch toång quaùt: Ñöùc Thaùnh Cha coù aán töôïng gì, ñaùnh giaù gì veà chính phuû môùi cuûa YÙ, laàn ñaàu tieân do moät phuï nöõ laõnh ñaïo?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñoù laø moät thaùch thöùc, ñoù laø moät thaùch thöùc. Veà ngöôøi di cö, [ñaây] laø nguyeân taéc: Ngöôøi di cö phaûi ñöôïc chaøo ñoùn, ñoàng haønh, coå vuõ vaø hoøa nhaäp; neáu khoâng thöïc hieän ñöôïc boán böôùc naøy thì coâng vieäc vôùi ngöôøi di cö khoâng theå toát. Ñöôïc chaøo ñoùn, ñoàng haønh, coå vuõ vaø hoøa nhaäp; chuùng ta phaûi tieán tôùi hoøa nhaäp.
Vaø ñieàu thöù hai toâi noùi: Moãi chính phuû cuûa Lieân Hieäp AÂu Chaâu phaûi ñoàng yù veà vieäc hoï coù theå tieáp nhaän bao nhieâu ngöôøi di cö. Thay vaøo ñoù, coù boán quoác gia tieáp nhaän ngöôøi di cö: Síp, Hy Laïp, YÙ vaø Taây Ban Nha, nhöõng quoác gia gaàn Ñòa Trung Haûi nhaát. Trong noäi ñòa coù moät soá, nhö Ba Lan, Belarus...
Nhöng [noùi] veà vaán ñeà lôùn di daân vöôït bieån: sinh maïng phaûi ñöôïc cöùu. Baïn coù bieát ngaøy nay Ñòa Trung Haûi laø moät nghóa trang khoâng? Coù leõ laø nghóa trang lôùn nhaát treân theá giôùi. Toâi nghó laàn tröôùc toâi ñaõ noùi vôùi caùc baïn raèng toâi ñaõ ñoïc moät cuoán saùch baèng tieáng Taây Ban Nha teân laø Hermanito, noù laø cuoán saùch raát nhoû vaø ñoïc raát nhanh, toâi nghó chaéc chaén noù ñaõ ñöôïc dòch sang tieáng Phaùp vaø caû sang tieáng YÙ. Coù theå ñoïc noù trong hai giôø. Ñoù laø caâu chuyeän veà moät caäu beù ñeán töø Chaâu Phi, toâi khoâng bieát caäu ñeán töø Tanzania hay queâ ôû ñaâu, caäu theo böôùc chaân cuûa anh trai mình ñeán Taây Ban Nha: caäu ñaõ phaûi chòu cheá ñoä noâ leä naêm laàn tröôùc khi leân taàu! Caäu keå laïi, nhieàu ngöôøi ñöôïc ñöa vaøo ban ñeâm treân nhöõng con thuyeàn ñoù - khoâng phaûi nhöõng con taøu lôùn, voán coù vai troø khaùc - vaø neáu hoï khoâng muoán leân nhöõng con taàu naøy thì: buøm, buøm! Vaø hoï ñeå nhöõng ngöôøi naøy laïi treân baõi bieån - ñoù thöïc söï laø moät cheá ñoä ñoäc taøi noâ leä do nhöõng ngöôøi ñoù laøm - vaø roài coù nguy cô cheát treân bieån. Neáu baïn coù thì giôø, neân ñoïc cuoán saùch naøy, noù khaù quan troïng.
Chính saùch di daân phaûi ñöôïc thoáng nhaát giöõa taát caû caùc nöôùc; baïn khoâng theå ñöa ra chính saùch maø khoâng coù söï ñoàng thuaän vaø Lieân minh Chaâu AÂu phaûi thöïc hieän chính saùch hôïp taùc vaø giuùp ñôõ, khoâng theå qui traùch traùch nhieäm cho taát caû nhöõng ngöôøi di cö ñeán caùc baõi bieån cuûa Síp, Hy Laïp, YÙ vaø Taây Ban Nha. Chính saùch cuûa chính phuû töø tröôùc ñeán nay laø cöùu ngöôøi, ñieàu ñoù ñuùng. Ñeán moät thôøi ñieåm naøo ñoù. Vaø toâi nghó chính phuû [YÙ] naøy cuõng coù chính saùch töông töï... Chi tieát thì toâi khoâng bieát, nhöng toâi khoâng nghó noù muoán thay ñoåi. Toâi nghó raèng noù ñaõ ñeán vôùi treû em, baø meï vaø ngöôøi beänh, ít nhaát laø töø nhöõng gì toâi nghe ñöôïc, yù ñònh ñaõ coù ôû ñoù. YÙ, chuùng ta haõy nghó ôû ñaây... chính phuû naøy khoâng theå laøm gì neáu khoâng coù söï ñoàng yù cuûa Chaâu AÂu; traùch nhieäm laø traùch nhieäm cuûa chaâu AÂu.
Vaø roài toâi muoán ñeà caäp ñeán moät traùch nhieäm khaùc cuûa chaâu AÂu ñoái vôùi chaâu Phi. Toâi nghó ñieàu naøy ñaõ ñöôïc noùi bôûi moät trong nhöõng nöõ chính khaùch vó ñaïi maø chuùng ta ñaõ vaø ñang coù - baø Merkel. Baø noùi raèng vaán ñeà ngöôøi di cö phaûi ñöôïc giaûi quyeát ôû chaâu Phi. Nhöng neáu chuùng ta nghó veà Chaâu Phi vôùi phöông chaâm: "Chaâu Phi phaûi bò khai thaùc", thì ñieàu hôïp lyù laø nhöõng ngöôøi di cö - ngöôøi ta - phaûi boû chaïy thoâi. ÔÛ chaâu AÂu, chuùng ta phaûi coá gaéng laäp keá hoaïch phaùt trieån cho chaâu Phi. Nghó raèng moät soá quoác gia ôû Chaâu Phi khoâng phaûi laø ngöôøi laøm chuû ñaát caùi (subsoil) cuûa chính hoï, hoï vaãn phuï thuoäc vaøo caùc cöôøng quoác thöïc daân! Thaät laø ñaïo ñöùc giaû khi muoán giaûi quyeát vaán ñeà ngöôøi di cö ôû Chaâu AÂu; chuùng ta cuõng phaûi giaûi quyeát noù ôû queâ quaùn cuûa hoï. Söï boùc loät ngöôøi daân ôû Chaâu Phi thaät khuûng khieáp vì quan nieäm naøy.
Vaøo ngaøy 1 thaùng 1, toâi ñaõ coù moät cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc sinh vieân ñaïi hoïc ñeán töø Chaâu Phi. Cuoäc hoïp gioáng nhö toâi ñaõ coù vôùi Ñaïi hoïc Loyola ôû Hoa Kyø. Nhöõng sinh vieân ñoù coù moät naêng löïc, moät trí tueä, moät yù thöùc pheâ bình [tieáng YÙ: 'criticitaø'], moät khaùt voïng tieán leân, nhöng ñoâi khi hoï khoâng theå vì löïc löôïng thöïc daân maø chaâu AÂu coù trong chính phuû cuûa hoï. Neáu chuùng ta muoán giaûi quyeát toát vaán ñeà ngöôøi di cö, haõy giaûi quyeát vaán ñeà Chaâu Phi. Nhöõng ngöôøi di cö ñeán töø nôi khaùc ít hôn, hoï ít hôn, nhöng chuùng ta coù Chaâu Phi, haõy giuùp ñôõ Chaâu Phi.
Chính phuû [YÙ] hieän nay môùi baét ñaàu. Toâi ôû ñaây: Toâi öôùc mong noù gaëp ñöôïc ñieàu toát nhaát. Toâi luoân caàu chuùc nhöõng ñieàu toát ñeïp nhaát ñeán vôùi moät chính phuû vì chính phuû phuïc vuï moïi ngöôøi vaø toâi öôùc mong noù gaëp ñöôïc ñieàu toát nhaát ñeå noù coù theå ñöa nöôùc YÙ tieán leân. Vaø ñoái vôùi taát caû nhöõng ngöôøi khaùc choáng laïi ñaûng chieán thaéng, toâi hy voïng hoï coäng taùc vôùi yù thöùc pheâ phaùn, vôùi söï giuùp ñôõ, nhöng phaûi laø moät chính phuû hôïp taùc, khoâng phaûi moät chính phuû nôi 'hoï ñoái xöû toát vôùi baïn chæ ôû beà ngoaøi, nhöng hoï ñang laøm vieäc ñeå baïn suy suïp '[Tieáng YÙ: 'ti muovono il viso, ti fanno cadere'] neáu baïn khoâng thích ñieàu naøy hay ñieàu khaùc. Xin laøm ôn, veà ñieåm naøy toâi keâu goïi traùch nhieäm. Haõy noùi cho toâi bieát, coù coâng baèng khoâng khi töø ñaàu theá kyû ñeán nay nöôùc YÙ ñaõ coù 20 chính phuû? Haõy döøng laïi vôùi nhöõng troø ñuøa naøy.
Ludwig Ring-Eifel, Centrum Informationis Catholicum: Con cuõng muoán noùi moät ñieàu coù tính baûn thaân tröôùc, bôûi vì con caûm thaáy raát xuùc ñoäng, bôûi vì sau 8 naêm chia tay, con ñaõ trôû laïi treân chuyeán bay cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Con raát bieát ôn khi ñöôïc ôû ñaây moät laàn nöõa....
Ñöùc Phanxicoâ: Chaøo möøng baïn trôû laïi.
Ludwig: Caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha, raát vui ñöôïc trôû laïi. Chuùng con trong nhoùm ngöôøi Ñöùc raát ít - chæ coù ba ngöôøi treân chuyeán bay naøy - vaø chuùng con nghó: Laøm theá naøo chuùng con coù theå taïo moái lieân heä giöõa nhöõng gì chuùng con thaáy ôû Bahrain vaø tình hình ôû Ñöùc? Bôûi vì ôû Bahrain, chuùng con thaáy moät Giaùo hoäi nhoû, moät ñoaøn chieân nhoû, moät Giaùo hoäi ngheøo, vôùi nhieàu haïn cheá, vaân vaân, nhöng laø moät Giaùo hoäi soáng ñoäng, traøn ñaày hy voïng vaø ñang phaùt trieån. Maët khaùc, ôû Ñöùc, chuùng con coù moät Giaùo hoäi lôùn, vôùi nhöõng truyeàn thoáng tuyeät vôøi; giaøu coù, vôùi thaàn hoïc, tieàn baïc, vaø moïi thöù, nhöng maát ñi ba traêm ngaøn tín ñoà moãi naêm, hoï lìa boû, hoï ñang rôi vaøo khuûng hoaûng saâu xa. Coù ñieàu gì ñeå hoïc hoûi töø baày chieân nhoû maø chuùng ta ñaõ thaáy ôû Bahrain cho nöôùc Ñöùc vó ñaïi khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñöùc coù moät lòch söû toân giaùo laâu ñôøi. Trích daãn Holderlin, toâi xin noùi: 'Nhieàu thöù hoï ñaõ thaáy, raát nhieàu...' Lòch söû toân giaùo cuûa baïn raát vó ñaïi vaø phöùc taïp, [moät lòch söû] cuûa nhöõng cuoäc ñaáu tranh. Toâi noùi vôùi nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo Ñöùc: Nöôùc Ñöùc coù moät Giaùo Hoäi Tin laønh tuyeät vôøi vaø ñeïp ñeõ; toâi khoâng muoán moät Giaùo Hoäi Tin laønh khaùc, maø laïi khoâng toát baèng Giaùo Hoäi kia; nhöng toâi muoán [moät] Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, trong tình anh em vôùi Giaùo Hoäi Tin laønh. Ñoâi khi chuùng ta ñaùnh maát yù thöùc toân giaùo cuûa ngöôøi ta, cuûa Daân trung thaønh thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa, vaø chuùng ta sa vaøo nhöõng cuoäc thaûo luaän veà ñaïo ñöùc, nhöõng cuoäc thaûo luaän veà nhöõng ñieàu phuï thuoäc, nhöõng cuoäc thaûo luaän coù haäu quaû thaàn hoïc, nhöng khoâng phaûi laø coát loõi cuûa thaàn hoïc. Daân thaùnh vaø trung thaønh cuûa Thieân Chuùa nghó gì? Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa caûm thöùc ñieàu gì? Haõy ñeán ñoù vaø tìm xem ñieàu hoï caûm thöùc, chính laø loøng ñaïo ñôn sô baïn tìm thaáy nôi oâng baø. Toâi khoâng noùi ñi ngöôïc laïi, khoâng; maø haõy ñi veà coäi nguoàn caûm höùng, veà coäi nguoàn. Taát caû chuùng ta ñeàu coù lòch söû baét nguoàn töø ñöùc tin; ngay caû caùc daân toäc cuõng coù: haõy tìm noù! Nhaän xeùt ñoù cuûa Holderlin xuaát hieän trong taâm trí toâi, ñoái vôùi thôøi ñaïi cuûa chuùng ta: 'OÂng giaø neân giöõ [nieàm tin vôùi] nhöõng gì oâng ñaõ höùa khi coøn laø moät caäu beù". Chuùng ta, thôøi nieân thieáu... ñaõ höùa raát nhieàu ñieàu, raát nhieàu ñieàu. Baây giôø chuùng ta tham gia vaøo caùc cuoäc thaûo luaän veà ñaïo ñöùc, vaøo caùc cuoäc thaûo luaän nhöõng ñieàu phuï thuoäc, nhöng goác reã cuûa toân giaùo laø caùi taùt vaøo maët baïn cuûa Tin Möøng, ñoù laø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ haèng soáng: vaø töø ñoù nhöõng haäu quaû [seõ theo sau], taát caû; töø ñoù baïn coù ñöôïc söï can ñaûm toâng ñoà ñeå ñi ñeán caùc vuøng ngoaïi vi, thaäm chí ñeán caùc vuøng ngoaïi vi ñaïo ñöùc cuûa moïi ngöôøi ñeå giuùp ñôõ; nhöng [noù baét ñaàu] töø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ. Neáu khoâng coù cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, seõ coù moät thöù ñaïo ñöùc giaû daïng Kitoâ giaùo. Ñaây laø nhöõng gì toâi muoán noùi, töø traùi tim. Caûm ôn baïn.