Ñöùc Thaùnh cha hoïp baùo treân maùy bay
töø Bahrain trôû veà Roma
Ñöùc Thaùnh cha hoïp baùo treân maùy bay töø Bahrain trôû veà Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 08-11-2022) - Treân chuyeán bay chieàu ngaøy 06 thaùng Möôøi Moät naêm 2022, töø Bahrain veà Roma, nhö thoùi quen, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ môû cuoäc hoïp baùo vaø ngaøi ñeà caäp ñeán moät soá vaán ñeà thôøi söï, nhö vieäc tieáp ñoùn di daân vaø tò naïn, chieán tranh taïi Ucraina, söï bình quyeàn cuûa nöõ giôùi, naïn laïm duïng tính duïc treû em, tình traïng Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Ñöùc, tình baïn cuûa ngaøi vôùi Ñaïi Imam Hoài giaùo Al Tayyeb...
Tình traïng Coâng giaùo taïi Ñöùc
Kyù giaû Ludwig Ring-Eifel, cho bieát trong soá gaàn 70 kyù giaû cuøng ñi trong maùy baùy vôùi Ñöùc Thaùnh cha chæ coù 3 ngöôøi Ñöùc. OÂng nhaän xeùt raèng taïi Bahrain, coù moät coäng ñoaøn Coâng giaùo beù nhoû, ngheøo khoù, vôùi bao nhieâu haïn cheá, nhöng ñoù laïi laø moät Giaùo hoäi sinh ñoäng, ñaày hy voïng. Traùi laïi ôû Ñöùc, Giaùo hoäi to lôùn, vôùi nhöõng truyeàn thoáng laâu daøi, nhieàu tieàn baïc, coù neàn thaàn hoïc, nhöng moãi naêm Giaùo hoäi maát ñi 300,000 tín höõu, nhieàu tín höõu ôû trong tình traïng khuûng hoaûng naëng neà. Vaø kyù giaû hoûi Ñöùc Thaùnh cha: nöôùc Ñöùc to lôùn coù theå hoïc hoûi ñöôïc gì töø ñoaøn chieân nhoû chuùng ta ñaõ thaáy ôû Bahrain?
Trong caâu traû lôøi, Ñöùc Thaùnh cha nhìn nhaän laø Ñöùc coù moät lòch söû toân giaùo kyø cöïu, roäng lôùn vaø phöùc taïp, vôùi nhöõng cuoäc tranh ñaáu. Vaø aùm chæ ñeán "Con ñöôøng Coâng nghò" maø Coâng giaùo taïi nöôùc naøy ñang thöïc hieän ñeå caûi toå Giaùo hoäi, chuû tröông ñaït tôùi nhöõng ñieàu gioáng nhö beân Tin laønh ñaõ coù, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi noùi vôùi caùc tín höõu Coâng giaùo Ñöùc raèng nöôùc Ñöùc ñaõ coù moät Giaùo hoäi Tin laønh to lôùn vaø ñeïp ñeõ; toâi khoâng muoán coù moät Giaùo hoäi Tin laønh khaùc nöõa, moät Giaùo hoäi seõ khoâng bao giôø toát nhö Giaùo hoäi Tin laønh hieän nay; toâi muoán Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñöùc laø Coâng giaùo, soáng huynh ñeä vôùi Giaùo hoäi Tin laønh. Nhieàu khi ngöôøi ta maát caûm thöùc toân giaùo cuûa daân chuùng, cuûa Daân Thaùnh trung thaønh cuûa Thieân Chuùa, vaø chuùng ta rôi vaøo nhöõng cuoäc tranh luaän duy ñaïo ñöùc, nhöõng cuoäc tranh luaän veà cô caáu, haäu quaû cuûa thaàn hoïc. Daân Thaùnh cuûa Thieân Chuùa nghó gì? Laøm sao nghe Daân Thaùnh cuûa Chuùa? Haõy ñi tìm hieåu xem daân nghó gì, loøng ñaïo ñöùc ñôn sô, baïn coù theå tìm thaáy loøng ñaïo ñöùc aáy nôi caùc oâng baø. Toâi khoâng noùi laø phaûi thuït luøi ñaèng sau. Khoâng phaûi vaäy, nhöng haõy trôû veà nguoàn caûm höùng nôi caùc caên coäi. Taát caû chuùng ta coù moät lòch söû caên coäi ñöùc tin; caû daân chuùng cuõng coù nhö vaäy, haõy tìm laïi lòch söû aáy! (...). Khi coøn beù, chuùng ta ñaõ höùa bao nhieâu ñieàu. Giôø ñaây, chuùng ta ñi vaøo trong nhöõng cuoäc thaûo luaän luaân lyù ñaïo ñöùc, nhöõng cuoäc thaûo luaän theo hoaøn caûnh, nhöng caên coäi toân giaùo laø "caùi taùt" maø Tin möøng mang laïi cho baïn, laø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ haèng soáng: töø ñoù ruùt ra taát caû nhöõng heä luaän; töø ñoù coù loøng can ñaûm laøm toâng ñoà, ñi tôùi caùc laõnh vöïc ngoaïi oâ, beân leà, caû nhöõng laõnh vöïc beân leà veà luaân lyù cuûa daân chuùng ñeå giuùp ñôõ, nhöng phaûi ñi töø cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Kitoâ. Neáu khoâng coù cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Kitoâ, thì ñoù seõ laø moät thöù duy luaân lyù ñaïo ñöùc traù hình laø Kitoâ giaùo. Ñoù laø ñieàu maø toâi muoán noùi vôùi loøng chaân thaønh".
Chieán tranh Ucraina
Veà chieán tranh taïi Ucraina, kyù giaû Antonio Pelayo cuûa baùo Vida Nueva, Ñôøi Soáng môùi, ôû Taây Ban Nha, hoûi Ñöùc Thaùnh cha xem vaán ñeà thöông thuyeát hoøa bình töø phía Vatican nhö theá naøo? Ngaøi coù noùi chuyeän vôùi Toång thoáng Putin khoâng?
Ñöùc Thaùnh cha cho bieát Toøa Thaùnh vaãn tieáp tuïc quan taâm, Boä Ngoaïi giao Toøa Thaùnh ñang laøm vieäc raát toát. Ngaøi noùi: "Toâi bieát Ñöùc Toång giaùm muïc ngoaïi tröôûng Gallagher ñang laøm vieäc toát."
Vaø ngaøi keå laïi nhöõng ñieàu chính ngaøi ñaõ laøm, nhö ñeán ñaïi söù quaùn Nga caïnh Toøa Thaùnh vaø cho oâng Ñaïi söù Nga bieát ngaøi saün saøng ñi Mascôva ñeå noùi chuyeän vôùi Toång thoáng Putin. Ngaøi cuõng ñieän thoaïi cho Toång thoáng Zelensky, noùi chuyeän maáy laàn vôùi Ñaïi söù Ucraina caïnh Toøa Thaùnh. Toøa Thaùnh laøm vieäc ñeå xích laïi gaàn, ñeå tìm giaûi phaùp. Toøa Thaùnh laøm nhöõng gì caàn laøm ñoái vôùi caùc tuø nhaân, roài rao giaûng, coå voõ hoøa bình.
Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi duøng töø 'martoriata', bò ñaùnh ñaäp, bò haønh haï, ñeå chæ tình traïng cuûa Ucraina, tình traïng phaûi chòu söï taøn aùc, söï taøn aùc naøy khoâng phaûi cuûa daân toäc Nga - ñaây laø moät ñaïi daân toäc, nhöng coù leõ laø do nhöõng keû ñaùnh thueâ, caùc binh só ñi tham chieán, nhö theå thöïc hieän moät cuoäc phieâu löu. Toâi öa nghó nhö theá vì toâi quí chuoäng nhaân daân Nga, quí neàn nhaân baûn cuûa Nga. Chæ caàn nghó tôùi vaên haøo Dostoevsky ngaøy nay vaãn coøn gôïi höùng cho chuùng ta, gaây caûm höùng cho caùc tín höõu Kitoâ. Toâi raát quí meán daân toäc Nga. Khi toâi 11 tuoåi, ôû gaàn coù moät linh muïc cöû haønh leã baèng tieáng Ucraina vaø cha aáy khoâng coù treû giuùp leã, cha daïy toâi giuùp leã baèng tieáng Ucraina vaø taát caû nhöõng baøi ca baèng tieáng naøy, toâi thuoäc nhöõng baøi ñoù vì toâi hoïc töø nhoû. Toâi ôû giöõa hai daân toäc maø toâi quí meán.
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaän xeùt raèng chæ trong moät theá kyû maø coù ba cuoäc theá chieán! Theá chieán naêm 1914-1918, roài naêm 1939-1945 vaø chieán tranh hieän nay! Ñaây laø moät theá chieán, vì khi caùc ñeá quoác, phía naøy hay phía kia, bò suy yeáu thì hoï caàn gaây chieán tranh ñeå caûm thaáy mình maïnh meõ, vaø cuõng ñeå baùn khí giôùi! Vì toâi tin raèng tai öông lôùn nhaát treân theá giôùi laø coâng ngheä voõ khí! Ngöôøi ta noùi vôùi toâi raèng neáu hoï daønh tieàn moät naêm chi cho khí giôùi ñeå choáng naïn ñoùi, thì seõ chaám döùt ñöôïc naïn ñoùi treân theá giôùi. Coâng ngheä voõ khí thaät laø khuûng khieáp. Caùch ñaây ba, boán naêm, töø moät nöôùc kia coù moät con taøu chôû ñaày voõ khí tôùi caûng Genova (baéc YÙ), taïi ñaây hoï phaûi chuyeån caùc voõ khí aáy sang moät con taøu lôùn hôn ñeå chôû tôùi Yemen. Caùc coâng nhaân ôû Genova khoâng muoán laøm coâng vieäc ñoù. Ñoù laø moät cöû chæ. Yemen töø hôn 10 naêm ôû trong chieán tranh. Caùc treû em Yemen khoâng coù löông thöïc ñeå aên. Nhöõng ngöôøi Rohingya, bò di chuyeån töø choã naøy sang choã khaùc vì hoï bò truïc xuaát, luoân ôû trong chieán tranh Myanmar, thaät laø kinh khuûng nhöõng gì ñang xaûy ra... Baây giôø toâi hy voïng taïi Ethiopia chieán tranh ngöng laïi vôùi moät hieäp ñònh... Nhöng chuùng ta ñang ôû trong chieán tranh khaép nôi vaø chuùng ta khoâng hieåu ñieàu naøy. Nay ñeán löôït AÂu chaâu, chieán tranh giöõa Nga vaø Ucraina. Chieán tranh ôû caùc nôi, taïi Syria töø 12, 13 naêm roài, vaø khoâng ai bieát coù caùc tuø nhaân hay khoâng vaø nhöõng gì ñang xaûy ra taïi ñoù. Roài tôùi Liban. (...)
Naïn laïm duïng tính duïc
Kyù giaû Hugues Lefebvre, ngöôøi Phaùp, hoûi Ñöùc Thaùnh cha veà vuï nhieàu tín höõu taïi Phaùp ñaõ maát nieàm vui, khi ñoïc treân baùo chí tin Giaùo hoäi ñaõ giöõ kín vuï keát aùn hoài naêm ngoaùi (2021) ñoái vôùi moät giaùm muïc, nay ñaõ veà höu, ñaõ laïm duïng tính duïc trong thaäp nieân 1990, khi coøn laø moät linh muïc. Nay caùc tín höõu muoán bieát neàn vaên hoùa bí maät cuûa giaùo luaät coù thay ñoåi hay khoâng vaø trôû neân minh baïch hay khoâng? Nhöõng hình phaït theo giaùo luaät coù phaûi coâng boá hay khoâng?
Trong caâu traû lôøi, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc laïi moät chuùt veà lòch söï. "Vaán ñeà laïm duïng vaãn luoân coù, khoâng nhöõng trong Giaùo hoäi nhöng ôû khaép nôi. Quí vò bieát laø coù töø 42% ñeán 46% nhöõng vuï laïm duïng tính duïc xaûy ra trong gia ñình hoaëc trong khu xoùm; ñaây laø ñieàu raát traàm troïng, nhöng luoân luoân ngöôøi ta coù thoùi quen che ñaäy, trong gia ñình ngaøy nay ngöôøi ta coøn che ñaäy moïi söï. Vaø caû trong khu xoùm, ngöôøi ta che ñaäy moïi söï, ít laø trong ñaïi ña soá caùc tröôøng hôïp; ñoù laø moät thoùi quen xaáu. Moät vuï laïm duïng, xì caêng ñan ñaõ xaûy ra trong Giaùo hoäi, vaø töø ñoù Giaùo hoäi ñaõ yù thöùc teä naïn aáy vaø baét ñaàu laøm vieäc veà vaán ñeà naøy, giöõa luùc trong xaõ hoäi vaø caùc toå chöùc khaùc, thöôøng thöôøng ngöôøi ta tieáp tuïc che ñaäy. Khi coù cuoäc gaëp gôõ caùc vò chuû tòch caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, toâi ñaõ hoûi toå chöùc Unicef cuûa Lieân Hieäp Quoác nhöõng thoáng keâ veà hieän töôïng naøy: trong caùc gia ñình, khu phoá, tröôøng hoïc, trong caùc moâi tröôøng theå thao, vaø ngöôøi ta ñaõ thöïc hieän moät nghieân cöùu kyõ löôõng, bao goàm caû Giaùo hoäi. Coù ngöôøi noùi caùc tröôøng hôïp laïm duïng xaûy ra trong Giaùo hoäi chæ laø moät thieåu soá beù nhoû, nhöng toâi noùi duø chæ coù moät tröôøng hôïp trong Giaùo hoäi maø thoâi, thì cuõng laø ñieàu theâ thaûm roài, vì linh muïc coù ôn goïi laøm cho daân taêng tröôûng, maø laïi laïm duïng, thì phaù huûy Giaùo hoäi; ñoái vôùi moät linh muïc laïm duïng cuõng gioáng nhö ñi ngöôïc laïi chính baûn chaát linh muïc, choáng laïi baûn tính xaõ hoäi cuûa mình, vì theá ñoù laø moät ñieàu bi thaûm, chuùng ta khoâng ñöôïc döøng laïi.
Trong söï tænh thöùc ñoù, caùc nôi ngöôøi ta thöïc hieän nhöõng cuoäc ñieàu tra, coù nhöõng vuï caùo buoäc, nhöng khoâng phaûi moïi nôi ñeàu gioáng nhau. Moät soá vuï kín ñaùo, che giaáu, tröôùc khi xaûy ra xìcaêngñan ôû Boston. Nay moïi söï roõ raøng vaø chuùng ta ñang tieán böôùc veà ñieåm naøy. Vì theá chuùng ta ñöøng ngaïc nhieân khi thaáy loä ra nhöõng vuï nhö vaäy...
(Vatican News 6-11-2022)