Ñöùc Thaùnh cha tham döï
buoåi beá maïc Dieãn ñaøn Bahrain
Ñöùc Thaùnh cha tham döï buoåi beá maïc Dieãn ñaøn Bahrain.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Al-Fida (RVA News 04-11-2022) - Thöù Saùu, ngaøy 04 thaùng Möôøi Moät naêm 2022 laø ngaøy thöù hai trong boán ngaøy Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ vieáng thaêm taïi Bahrain. Ñöùc Thaùnh cha coù ba hoaït ñoäng laø tham döï buoåi beá maïc "Dieãn ñaøn Bahrain Ñoâng vaø Taây phöông cho söï soáng chung cuûa nhaân loaïi" vaøo ban saùng. Ban chieàu, Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ Hoäi ñoàng caùc vò Tröôûng laõo Hoài giaùo, vaø sau ñoù ngaøi tham döï buoåi gaëp gôõ ñaïi keát vaø caàu nguyeän cho hoøa bình. Trong caû ba hoaït ñoäng, ngaøi ñeàu maïnh meõ keâu goïi vun troàng söï soáng chung hoøa bình, vöôït thaéng nhöõng xung khaéc, chia reõ, vaø tìm veà hieäp nhaát.
Ngaøy cuûa Ñöùc Thaùnh cha baét ñaàu vôùi thaùnh leã ngaøi cöû haønh rieâng luùc 7 giôø 30 saùng taïi dinh quoác khaùch, thuoäc khu vöïc hoaøng cung, sau ñoù luùc 10 giôø, ngaøi ñeán khu vöïc Al-Fida gaàn ñoù ñeå tham döï buoåi keát thuùc Dieãn ñaøn, sau gaàn hai ngaøy tieán haønh. Dieãn ñaøn do Hoäi ñoàng Toái cao veà Hoài giaùo vuï taïi Bahrain toå chöùc, vôùi söï coäng taùc cuûa Hoäi ñoàng Tröôûng laõo Hoài giaùo vaø Trung taâm Hoaøn vuõ Soáng chung hoøa bình "Vua Hamad".
Hoâm tröôùc ñoù, ngaøy 03 thaùng Möôøi Moät naêm 2022, 200 tham döï vieân ñaõ baøn ñeán söï soáng chung vaø tình huynh ñeä nhaân loaïi, ñoái thoaïi trong söï thaêng tieán soáng chung, vai troø cuûa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo trong vieäc ñaùp öùng caùc thaùch ñoá hieän nay vaø ñoái thoaïi Lieân toân cho hoøa bình theá giôùi.
Ñeán nôi, Ñöùc Thaùnh cha ñöôïc môøi ñoå nöôùc töôùi cho Caây Hoøa Bình, tröôùc khi baét ñaàu phieân hoïp buoåi beá maïc Dieãn ñaøn. Ngoài caïnh ngaøi laø Vua Hamad, vaø Ñaïi Imam cuûa Ñeàn thôø Al-Azhar ôû Cairo, Ai Caäp, ñöôïc coi laø thaåm quyeàn tinh thaàn cao nhaát cuûa 900 trieäu tín höõu Hoài giaùo Sunnit treân theá giôùi, vaø hoaøng gia Bahrain cuõng thuoäc heä phaùi Hoài giaùo naøy.
Quoác vöông Bahrain
Trong lôøi chaøo möøng Ñöùc Thaùnh cha vaø moïi ngöôøi, Quoác vöông Hamad Al Khalifa cho bieát ñaõ coå voõ toå chöùc Dieãn ñaøn naøy vì xaùc tín veà vai troø aûnh höôûng lôùn cuûa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo, caùc nhaø tö töôûng vaø chuyeân gia, trong vieäc ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch ñoá vaø khuûng hoaûng khaùc nhau maø xaõ hoäi gaëp phaûi ñeå ñaït tôùi moät neàn hoøa bình vaø oån ñònh vöõng maïnh hôn.
Tieáp lôøi nhaø vua, laø baøi phaùt bieåu cuûa Ñaïi Imam Al Tayyeb noùi veà quan heä giöõa Ñoâng vaø Taây phöông, nhöõng thaønh kieán caàn ñöôïc vöôït thaéng, ñeå thay vaøo ñoù laø töông quan toân troïng vaø coäng taùc vôùi nhau. Imam cuõng noùi raèng caùc hoïc giaû vaø caùc vò laõnh ñaïo Hoài giaùo caàn giuùp trình baøy cho ngöôøi Taây phöông Hoài giaùo chaân chính.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Veà phaàn Ñöùc Thaùnh cha, leân tieáng trong dòp naøy, ngaøi nhaéc ñeán nhöõng thaùch ñoá ñang ñeø naëng treân nhaân loaïi ngaøy nay treân theá giôùi vaø noùi raèng:
Hieän traïng nhaân loaïi treân theá giôùi
"Sau hai theá chieán kinh khuûng, sau chieán tranh laïnh keùo daøi nhieàu thaäp nieân khieán cho theá giôùi phaûi nín thôû, giöõa bao nhieâu xung ñoät tai haïi ôû nhieàu nôi treân traùi ñaát, giöõa nhöõng gioïng ñieäu caùo buoäc, ñe doïa vaø leân aùn, chuùng ta ñang coøn ôû beân vöïc thaúm cuûa moät söï quaân bình mong manh vaø chuùng ta khoâng muoán bò luùn saâu. Moät tình traïng nghòch lyù gaây aán töôïng maïnh, ñoù laø trong khi phaàn lôùn daân chuùng theá giôùi cuøng lieân keát vôùi nhau do cuøng nhöõng khoù khaên, khuûng hoaûng traàm troïng veà löông thöïc, moâi sinh vaø ñaïi dòch, vaø do tình traïng baát coâng hoaøn caàu ngaøy caøng trôû thaønh xì caêng ñan, moät soá ít ngöôøi quyeàn löïc ñang taäp trung vaøo moät cuoäc ñaáu tranh quyeát lieät vì lôïi loäc phe phaùi, khôi daäy nhöõng ngoân ngöõ loãi thôøi, hoaïch ñònh laïi nhöõng vuøng aûnh höôûng vaø caùc khoái ñoái nghòch nhau. Döôøng nhö chuùng ta ñang chöùng kieán moät kòch baûn treû con thaûm thöông: Trong khu vöôøn cuûa nhaân loaïi, thay vì cuøng nhau chaêm soùc, thì ngöôøi ta laïi ñuøa vôùi löûa, vôùi nhöõng teân löûa vaø bom ñaïn, vôùi nhöõng voõ khí gaây ra nöôùc maét vaø cheát choùc, phuû ñaày caên nhaø chung baèng tro taøn vaø oaùn gheùt".
Ñöùc Thaùnh cha caûnh giaùc raèng "ñoù laø nhöõng haäu quaû ñaéng cay neáu ngöôøi ta tieáp tuïc nhaán maïnh söï ñoái nghòch nhau, thay vì taùi khaùm phaù söï caûm thoâng, neáu cöù tieáp tuïc quyeát lieät aùp ñaët nhöõng khuoân maãu vaø nhöõng quan ñieåm chuyeân cheá, ñeá quoác, daân toäc chuû nghóa vaø daân tuùy, neáu khoâng quan taâm ñeán vaên hoùa cuûa ngöôøi khaùc, neáu khoâng laéng nghe tieáng keâu cuûa thöôøng daân vaø tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo, neáu khoâng ngöng phaân loaïi con ngöôøi thaønh phe toát vaø phe xaáu, neáu khoâng coá gaéng hieåu nhau vaø coäng taùc ñeå möu ích cho taát caû moïi ngöôøi".
Trong boái caûnh ñen toái treân ñaây, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán Tuyeân ngoân veà tình huynh ñeä nhaân loaïi ñeå ñaït tôùi hoøa bình theá giôùi vaø söï soáng chung [kyù keát hoài thaùng Hai naêm 2019 taïi Abu Dhabi], trong ñoù coù mong öôùc moät cuoäc gaëp gôõ phong phuù giöõa Taây vaø Ñoâng phöông, höõu ích ñeå chöõa laønh nhöõng quan nieäm beänh hoaïn!... Chuùng ta mong öôùc nhöõng tranh caõi giöõa Ñoâng vaø Taây phöông ñöôïc chaám döùt vì ích lôïi cuûa taát caû moïi ngöôøi, khoâng queân söï cheânh leäch ngaøy caøng saâu roäng giöõa caùc nöôùc giaøu vaø ngheøo. Öôùc gì söï xuaát hieän nhöõng cuoäc xung ñoät khoâng laøm cho theá giôùi chaúng coøn ñeå yù tôùi nhöõng thaûm traïng aâm æ cuûa nhaân loaïi nhö thaûm hoïa cheânh leäch, Traùi ñaát phaûi chòu baát coâng chöa töøng coù, thaûm hoïa oâ nhuïc laø naïn ñoùi, tai öông thay ñoåi khí haäu, vaø thieáu chaêm soùc caên nhaø chung".
Dieãn ñaøn caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo
Tröôùc tình traïng treân ñaây cuûa nhaân loaïi, Ñöùc Thaùnh cha nhaän ñònh raèng Dieãn ñaøn caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo taïi Bahrain naøy caàn neâu göông: "Nghóa vuï cuûa chuùng ta laø khích leä vaø giuùp ñôõ nhaân loaïi - tuy raát leä thuoäc nhau nhöng laïi khoâng lieân keát vôùi nhau - ñeå cuøng haûi haønh. Vì theá, toâi muoán vaïch ra ba thaùch ñoá, ñi töø Vaên kieän veà Tình Huynh ñeä nhaân loaïi vaø Tuyeân ngoân cuûa Vöông quoác Bahrain, ñöôïc suy tö trong nhöõng ngaøy naøy, ñoù laø vieäc caàu nguyeän, giaùo duïc vaø hoaït ñoäng."
Veà vieäc caàu nguyeän
Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng nhöõng thaûm traïng cuûa con ngöôøi khoâng heä taïi nôi söï vaät, nhöõng thöïc taïi vaät chaát, nôi caùc toå chöùc, nhöng ôû nôi xu höôùng cuûa con ngöôøi kheùp kín trong caùi toâi, trong caùc nhoùm rieâng vaø tö lôïi nhoû nhen cuûa mình. "Noù khoâng phaûi laø khuyeát ñieåm cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, nhöng noù coù töø khi coù con ngöôøi vaø vôùi trôï löïc cuûa Thieân Chuùa, coù theå chöõa trò noù" (Fratelli tutti, 166).
"Vì theá, caàu nguyeän, söï côûi môû taâm vôùi Ñaáng Toái Cao laø ñieàu cô baûn ñeå thanh taåy chuùng ta khoûi söï ích kyû, kheùp kín, töï tham chieáu, giaû doái vaø baát coâng. Ai caàu nguyeän, thì ñoùn nhaän ñöôïc an bình trong taâm hoàn vaø khoâng theå khoâng trôû thaønh chöùng nhaân vaø söù giaû cuûa Chuùa; vaø môøi goïi nhöõng ngöôøi ñoàng loaïi, ñaëc bieät qua göông laønh, ñöøng trôû thaønh con tin cuûa moät thöù ngoaïi giaùo, thu heïp con ngöôøi thaønh ñieàu maø hoï mua baùn hoaëc ñuøa giôõn vôùi noù, nhöng taùi khaùm phaù phaåm giaù voâ bieân cuûa moãi ngöôøi".
Töï do toân giaùo
Trong chieàu höôùng naøy, Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh ñeán töï do toân giaùo nhö moät tieàn ñeà khoâng theå thieáu ñöôïc, nhö Tuyeân ngoân cuûa Vöông quoác Bahrain coù nhaéc ñeán, giaûi thích vaø ñeà cao: "Thieân Chuùa ñaõ höôùng chuùng ta ñeán moät thieân aân laø töï do choïn löïa" vaø vì theá "moïi hình thöùc cöôõng baùch toân giaùo khoâng theå ñöa moät ngöôøi ñeán moät töông quan yù nghóa vôùi Thieân Chuùa". Nghóa laø moïi cöôõng baùch laø ñeàu baát xöùng ñoái vôùi Ñaáng Toaøn Naêng, vì Ngaøi khoâng trao theá giôùi cho nhöõng ngöôøi noâ leä, nhöng cho nhöõng thuï taïo töï do, maø Ngaøi toân troïng ñeán cuøng. Vì theá, chuùng ta haõy daán thaân ñeå töï do cuûa caùc thuï taïo phaûn aùnh töï do toái cao cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, ñeå nhöõng nôi thôø phöôïng ñöôïc baûo veä vaø toân troïng, luoân luoân vaø ôû moïi nôi, vaø vieäc caàu nguyeän ñöôïc hoã trôï chöù khoâng bao giôø bò caûn trôû. Cho pheùp vaø nhìn nhaän töï do phuïng töï maø thoâi, thì vaãn chöa ñuû, coøn phaûi ñaït tôùi töï do toân giaùo chaân thöïc. Vaø khoâng phaûi moãi xaõ hoäi, nhöng moãi tín ngöôõng cuõng ñöôïc keâu goïi kieåm thaûo veà vaán ñeà naøy..."
Giaùo duïc
Sang ñeán thaùch ñoá veà giaùo duïc. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Neáu thaùch ñoá veà vieäc caàu nguyeän lieân heä tôùi con tim, thì thaùch ñoá veà giaùo duïc lieân heä tôùi taâm trí con ngöôøi. Tuyeân ngoân cuûa Vöông quoác Bahrain khaúng ñònh raèng "Söï doát naùt laø keû thuø cuûa hoøa bình". Ñuùng vaäy, nôi naøo thieáu cô hoäi giaùo duïc, thì traøo löïc cöïc ñoan gia taêng vaø thaùi ñoä duy caên (fondamentalismo) trôû neân traàm troïng hôn. Vaø neáu doát naùt laø keû thuø cuûa hoøa bình thì giaùo duïc laø baïn cuûa phaùt trieån, mieãn laø neàn giaùo duïc aáy thöïc söï xöùng ñaùng vôùi con ngöôøi, naêng ñoäng vaø coù töông quan, khoâng cöùng nhaéc vaø moät chieàu, nhöng côûi môû ñoái vôùi moïi thaùch ñoá vaø nhaïy caûm ñoái vôùi nhöõng thay ñoåi vaên hoùa...."
Caàn giaùo duïc taâm trí con ngöôøi veà söï caûm thoâng nhau: khoâng chæ noùi mình bao dung, nhöng caàn thöïc söï daønh khoâng gian cho ngöôøi khaùc, nhìn nhaän caùc quyeàn vaø cô may cuûa hoï. Ñoù laø moät taâm thöùc baét ñaàu baèng vieäc giaùo duïc vaø caùc toân giaùo ñöôïc keâu goïi hoã trôï".
Cuï theå hôn, Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh ba ñieàu caáp thieát veà giaùo duïc laø nhìn nhaän phuï nöõ trong laõnh vöïc coâng coäng, baûo veä caùc quyeàn caên baûn cuûa treû em, vaø giaùo duïc veà tinh thaàn coâng daân, soáng chung, toân troïng vaø hôïp phaùp. Chính yù nieäm veà coâng daân döïa treân söï bình ñaúng veà quyeàn lôïi vaø nghóa vuï. Caàn nhìn nhaän troïn quyeàn coâng daân vaø töø boû vieäc söû duïng nhöõng töø ngöõ kyø thò nhö "caùc nhoùm daân thieåu soá", bao haøm maàm moáng tình traïng caûm thaáy mình bò coâ laäp vaø thaáp keùm, doïn ñöôøng cho söï ñoá kî vaø baát hoøa, loaïi boû nhöõng chinh phuïc vaø caùc quyeàn toân giaùo vaø daân söï cuûa moät soá coâng daân, khi kyø thò hoï.
Sau cuøng veà thaùch ñoá haønh ñoäng
Ñöùc Thaùnh cha neâu nhaän xeùt: Tuyeân ngoân cuûa Vöông quoác Bahrain khaúng ñònh raèng "Khi ngöôøi ta rao giaûng oaùn gheùt, baïo löïc vaø baát hoøa thì danh Thieân Chuùa bò xuùc phaïm". Ai laø ngöôøi soáng toân giaùo, thì loaïi boû haønh ñoäng nhö theá, quyeát lieät choáng laïi söï phaïm thöôïng cuûa chieán tranh vaø vieäc söû duïng baïo löïc. Vì noùi raèng moät toân giaùo yeâu chuoäng hoøa bình, thì khoâng ñuû, coøn phaûi leân aùn vaø coâ laäp nhöõng keû hung baïo laïm duïng toân giaùo. Xa traùnh söï baát bao dung vaø cöïc ñoan thì vaãn chöa ñuû, coøn phaûi haønh ñoäng ngöôïc laïi. "Vì theá caàn ngöng hoã trôï caùc phong traøo khuûng boá qua vieäc cung caáp tieàn baïc, voõ khí, baèng caùc keá hoaïch hoaëc nhöõng bieän minh, keå caû baèng caùc phöông tieän truyeàn thoáng, vaø coi taát caû nhöõng vieäc laøm nhö vaäy laø nhöõng toäi aùc quoác teá, ñe doïa an ninh vaø hoøa bình theá giôùi. Caàn leân aùn naïn khuûng boá nhö theá döôùi taát caû moïi hình thöùc vaø bieåu hieän" (Tuyeân ngoân veà tình huynh ñeä nhaân loaïi).
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Ngöôøi coù toân giaùo, ngöôøi hoøa bình, cuõng choáng laïi vieäc chaïy ñua voõ trang, choáng "laøm aên" vôùi chieán tranh, choáng thò tröôøng cheát choùc. Khoâng hoã trôï lieân minh choáng laïi ngöôøi naøo, nhöng hoã trôï nhöõng con ñöôøng gaëp gôõ vôùi moïi ngöôøi, khoâng chieàu theo thaùi ñoä duy töông ñoái hoaëc hoãn hôïp, vaø chæ theo ñuoåi moät con ñöôøng duy nhaát laø con ñöôøng huynh ñeä, ñoái thoaïi, hoøa bình".
Keát thuùc baøi dieãn vaên daøi luùc quaù 11 giôø tröa, Ñöùc Thaùnh cha kyù vaøo Soå Danh Döï, vaø trôû veà danh quoác khaùch cuûa hoaøng cung ôû Awali ñeå duøng böõa tröa.