Söï phieàn muoän thieâng lieâng giuùp ta neân kieân vöõng
neáu ta bieát laéng nghe lôøi Chuùa
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Söï phieàn muoän thieâng lieâng giuùp ta neân kieân vöõng neáu ta bieát laéng nghe lôøi Chuùa.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 26-10-2022) - Saùng thöù Tö, ngaøy 26 thaùng Möôøi naêm 2022, khoaûng 9 giôø, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung gaàn 20,000 tín höõu haønh höông, taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ.
Sau khi ñi qua caùc loái ñi ôû quaûng tröôøng, Ñöùc Thaùnh cha leân theàm Ñeàn thôø, nôi buïc cao ñeå môû ñaàu buoåi tieáp kieán vôùi lôøi chaøo phuïng vuï; roài taùm giaùo daân nhaân vieân caùc cô quan ôû Vatican laàn löôït ñoïc moät ñoaïn ngaén, trích töø saùch Huaán Ca (Hc 2,1-2.4-5):
"Con ôi, neáu con muoán daán thaân phuïng söï Chuùa, thì haõy chuaån bò taâm hoàn ñeå ñoùn chòu thöû thaùch... Moïi chuyeän xaûy ñeán cho con, con haõy chaáp nhaän vaø traûi qua bao thaêng traàm, con haõy kieân nhaãn".
Baøi giaùo lyù
Trong baøi giaùo lyù tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc ñeà taøi söï phaân ñònh vaø baøi thöù baûy naøy coù töïa ñeà: "Chaát lieäu phaân ñònh: söï phieàn muoän".
Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Chuùng ta ñaõ thaáy trong baøi giaùo lyù tröôùc ñaây, söï phaân ñònh chuû yeáu khoâng phaûi laø moät tieán trình lyù luaän; noù höôùng veà nhöõng haønh ñoäng, vaø nhöõng haønh ñoäng coù moät yù nghóa tình caûm, caàn ñöôïc nhìn nhaän, vì Thieân Chuùa noùi vôùi con tim. Baây giôø chuùng ta ñi vaøo traïng thaùi tình caûm ñaàu tieân, ñoái töôïng söï phaân ñònh, laø söï phieàn muoän. Ñoù laø gì?
Phieàn muoän laø gì?
"Phieàn muoän coù theå ñònh nghóa theá naøy: "söï u toái cuûa taâm hoàn, söï xaùo troän noäi taâm, moät kích thích höôùng veà nhöõng ñieàu thaáp heøn vaø traàn tuïc, lo aâu vì nhieàu dao ñoäng vaø caùm doã: vì theá taâm hoàn höôùng veà tình traïng thieáu tin töôûng, khoâng hy voïng vaø thöông meán, vaø noù trôû neân öôn löôøi, nhaït nheõo, buoàn saàu vaø nhö theå bò taùch rôøi khoûi Ñaáng Taïo Hoùa vaø xa lìa Chuùa" (Thaùnh Ignatio di Loyola, Linh Thao, 317)."
Ñöøng voäi xua ñuoåi phieàn muoän
Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi tin raèng taát caû chuùng ta, moät caùch naøo ñoù, ñeàu coù kinh nghieäm veà söï phieàn muoän. Vaán ñeà laø laøm sao coù theå ñoïc noù, vì noù cuõng coù ñieàu gì quan troïng ñeå noùi vôùi chuùng ta, vaø neáu voäi vaõ giaûi thoaùt mình khoûi phieàn muoän, thì chuùng ta coù nguy cô ñaùnh maát noù."
"Khoâng ai muoán phieàn muoän, buoàn baõ. Taát caû chuùng ta ñeàu muoán moät cuoäc soáng vui töôi, haân hoan vaø maõn nguyeän. Nhöng ñieàu naøy, chaúng nhöõng khoâng coù theå, noù cuõng chaúng phaûi laø ñieàu toát ñoái vôùi chuùng ta. Thöïc vaäy, söï thay ñoåi cuoäc soáng höôùng veà taät xaáu coù theå khôûi söï töø moät tình traïng buoàn baõ, hoái haän vì nhöõng gì ñaõ laøm. Ñieàu raát ñeïp laø nguyeân ngöõ cuûa töø "rimorso", hoái haän: nghóa ñen coù nghóa laø löông taâm caén röùt, khoâng ñeå ta yeân. Alessandro Manzoni, trong cuoán "Promessi sposi" Nhöõng ngöôøi höùa hoân, ñaõ trình baøy cho chuùng ta moät moâ taû tuyeät vôøi veà söï hoái haän, nhö moät cô hoäi ñeå thay ñoåi cuoäc soáng. Saùch keå laïi cuoäc ñoái thoaïi thôøi danh giöõa Ñöùc Hoàng y Federico Borromeo vaø Ngöôøi Voâ Danh. Ngöôøi naøy sau moät ñeâm kinh khuûng, ñeán gaëp Ñöùc Hoàng y vôùi khuoân maët theåu naõo. Ñöùc Hoàng y ngoû lôøi vôùi oâng baèng nhöõng lôøi gaây ngaïc nhieân: "OÂng coù moät tin möøng ñeå noùi vôùi toâi phaûi khoâng, oâng laøm toâi raát mong ñôïi tin aáy!". Ngöôøi Voâ Danh aáy ngaïc nhieân hoûi: "Moät tin möøng? Con ñang chòu hoûa nguïc trong taâm hoàn?" [...] Xin haõy noùi vôùi con neáu Ñöùc Hoàng y bieát, ñaâu laø tin möøng".
Ñöùc Hoàng y bình thaûn ñaùp: "Tin möøng ñoù laø Thieân Chuùa ñaõ ñaùnh ñoäng taâm hoàn, Ngöôøi muoán oâng thaønh baïn cuûa Ngöôøi" (Cap. XXIII). Ñöùc Hoàng y, ngöôøi cuûa Thieân Chuùa nhaän thaáy trong chieàu saâu ñieàu ñang dieãn ra trong taâm hoàn.
Hoïc caùch ñoïc söï phieàn muoän
Ñöùc Thaùnh cha giaûi thích raèng: "Ñieàu quan troïng laø hoïc caùch ñoïc söï saàu muoän. Thôøi ñaïi chuùng ta, noù bò coi laø ñieàu raát tieâu cöïc, moät baát haïnh caàn heát söùc troán traùnh, nhöng thöïc ra noù coù theå laø moät tieáng chuoâng baùo ñoäng khoâng theå thieáu ñöôïc trong cuoäc soáng, môøi goïi chuùng ta khaùm phaù nhöõng phong caûnh phong phuù vaø maøu môõ hôn maø söï phuø du vaø troán traùnh khoâng cho pheùp. Thaùnh Toâma ñònh nghóa buoàn saàu laø moät söï ñau ñôùn cuûa taâm hoàn: nhöõng daây thaàn kinh ñoái vôùi thaân theå, söï saàu muoän thöùc tænh söï chuù yù ñöùng tröôùc moät nguy hieåm coù theå, hoaëc ñaùnh thöùc söï chuù yù ñöùng tröôùc moät nguy cô coù theå xaûy ra, hoaëc moät ñieàu thieän bò lô laø (Summa Th. I-II, q.36, a.1). Vì theá, saàu muoän laø ñieàu khoâng theå thieáu ñoái vôùi söùc khoûe cuûa chuùng ta, noù baûo veä chuùng ta ñeå chuùng ta khoûi gaây haïi cho baûn thaân vaø ngöôøi khaùc. Thaät laø ñieàu traàm troïng vaø nguy hieåm neáu khoâng nhaän thaáy taâm tình ñoù."
Saàu muoän laø moät thöû thaùch
"Traùi laïi, ai coù öôùc muoán thöïc hieän ñieàu thieän, thì söï buoàn saàu laø moät chöôùng ngaïi, qua ñoù keû caùm doã muoán laøm cho chuùng ta naûn chí. Trong tröôøng hôïp ñoù, ta phaûi haønh ñoäng traùi ngöôïc vôùi ñieàu noù xuùi giuïc, quyeát lieät tieáp tuïc ñieàu ta ñaõ quyeát ñònh laøm (Xc Linh Thao 318). Chuùng ta haõy nghó ñeán coâng vieäc, hoïc haønh, caàu nguyeän, moät cam keát ñaõ höùa: neáu chuùng ta boû rôi noù vöøa khi caûm thaáy buoàn chaùn, thì chuùng ta seõ chaúng bao giôø laøm ñöôïc gì. Ñoù cuõng laø moät kinh nghieäm chung veà ñôøi soáng thieâng lieâng: Con ñöôøng daãn ñeán ñieàu thieän, nhö Tin möøng nhaéc nhôû, laø con ñöôøng heïp vaø leân doác, noù ñoøi phaûi chieán ñaáu, chieán thaéng baûn thaân. Toâi baét ñaàu caàu nguyeän, hoaëc toâi daán thaân cho moät coâng vieäc toát, vaø laï thay, chính luùc ñoù xuaát hieän trong trí nhöõng ñieàu caáp thieát caàn thöïc hieän. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi yeâu meán Chuùa, ñieàu quan troïng laø ñöøng ñeå cho mình bò saàu muoän höôùng daãn. Raát tieác laø moät soá ngöôøi quyeát ñònh boû ñôøi soáng caàu nguyeän, hoaëc moät choïn löïa ñaõ ñeà ra, hoân nhaân hoaëc ñôøi soáng tu trì, vì hoï bò thuùc ñaåy do saàu muoän, maø khoâng chòu döøng laïi ñeå ñoïc traïng thaùi taâm hoàn, vaø nhaát laø khoâng coù söï giuùp ñôõ cuûa moät ngöôøi höôùng daãn. Moät quy luaät khoân ngoan noùi raèng "ñöøng thay ñoåi khi ta phieàn muoän". Chính thôøi gian sau ñoù, hôn laø taâm traïng luùc naøy, cho thaáy nhöõng choïn löïa cuûa chuùng ta toát hay xaáu.
Kieân quyeát xua ñuoåi caùm doã
"Ñieàu thuù vò laø ghi nhaän raèng, trong Tin möøng, Chuùa Gieâsu xua ñuoåi nhöõng caùm doã vôùi moät thaùi ñoä kieân quyeát (Xc Mt 3,14-15; 4,1-11; 16,21-23). Nhöõng tình traïng thöû thaùch xaûy ñeán cho Ngaøi töø nhieàu phía, nhöng luoân tìm thaáy nôi Ngaøi söï kieân quyeát, nhaát quyeát thi haønh yù Chuùa Cha, chuùng giaûm bôùt vaø khoâng coøn caûn trôû böôùc ñöôøng cuûa Ngaøi nöõa. Trong ñôøi soáng thieâng lieâng, thöû thaùch laø moät luùc quan troïng. Kinh thaùnh nhaéc nhôû ñieàu ñoù roõ raøng: "Neáu con muoán daán thaân phuïng söï Chuùa, thì haõy chuaån bò taâm hoàn ñeå ñoùn chòu thöû thaùch (Hc 2,1). Gioáng nhö khi moät giaùo sö khaûo haïch sinh vieân: neáu thaáy sinh vieân aáy bieát nhöõng ñieåm thieát yeáu cuûa vaán ñeà, thì ngöôøi aáy seõ vöôït qua ñöôïc cuoäc thi.
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng:
"Neáu chuùng ta bieát vöôït qua ñöôïc coâ ñôn vaø saàu muoän vôùi tinh thaàn côûi môû vaø yù thöùc, thì chuùng ta coù theå ra khoûi ñoù vaø ñöôïc cuûng coá veà maët nhaân baûn vaø thieâng lieâng. Khoâng cuoäc thöû thaùch naøo ôû ngoaøi taàm tay cuûa chuùng ta: Thaùnh Phaoloâ nhaéc nhôû raèng khoâng ai bò thöû thaùch quaù khaû naêng cuûa hoï, vì Chuùa khoâng bao giôø boû rôi chuùng ta, vaø coù Chuùa ôû gaàn, chuùng ta coù theå chieán thaéng moïi caùm doã (Xc 1 Cr 10,13)."
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Sau baøi huaán giaùo cuûa Ñöùc Thaùnh cha, buoåi tieáp kieán ñöôïc noái tieáp vôùi phaàn toùm taét baøi giaùo lyù vaø nhöõng lôøi chaøo thaêm cuûa ngaøi göûi ñeán caùc nhoùm haønh höông.
Khi chaøo baèng tieáng Anh, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán caùc tín höõu ñeán töø Anh quoác, Ailen, Ñan Maïch, Na Uy, Malta, Indonesia, Philippines vaø Myõ.
Khi chaøo caùc tín höõu BaLan, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû raèng: "Anh chò em ñang soáng Tuaàn leã truyeàn giaùo, naêm nay coù chuû ñeà laø "Caùc con haõy laø chöùng nhaân veà Thaày". Vôùi loøng bieát ôn, toâi nghó ñeán bao nhieâu thöøa sai nam nöõ töø ñaát nöôùc anh chò em ñang laøm chöùng cho Tin möøng taïi nhieàu nôi treân theá giôùi. Toâi khuyeán khích anh chò em haõy hoã trôï coâng vieäc quan troïng cuûa caùc thöøa sai aáy, baèng lôøi caàu nguyeän cuõng nhö baèng nhöõng cöû chæ lieân ñôùi cuï theå".
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán hieäp hoäi toaøn quoác YÙ caùc ñaïi hoïc Tuoåi Thöù Ba, vaø khuyeán khích hoäi tieáp tuïc hoaït ñoäng vaên hoùa naøy ñeå baøi tröø tình traïng coâ ñôn vaø bò gaït ra ngoaøi leà cuûa ngöôøi giaø. Hoï laø nhöõng chöùng nhaân cuûa "kyù öùc" coù theå giuùp caùc theá heä môùi xaây döïng moät töông lai nhaân baûn vaø Kitoâ hôn.
Vaø sau cuøng, nhö thöôøng leä, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi cao nieân, caùc beänh nhaân, ngöôøi treû vaø caùc ñoâi taân hoân hieän dieän taïi buoåi tieáp kieán cuoái cuøng cuûa thaùng Möôøi naêm 2022. Ngaøi noùi: "Toâi muoán ñaëc bieät khuyeân taát caû moïi ngöôøi haõy ñoïc kinh Maân coâi; öôùc gì kinh nguyeän Thaùnh Maãu ñôn sô vaø ñaày yù nghóa naøy chæ cho moãi ngöôøi con ñöôøng theo Chuùa Kitoâ vôùi loøng tín thaùc vaø quaûng ñaïi".