Ñöùc Thaùnh cha hoïp baùo treân maùy bay
töø Kazakhstan trôû veà Roma
Ñöùc Thaùnh cha hoïp baùo treân maùy bay, töø Kazakhstan trôû veà Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Roma (RVA News 16-09-2022) - Taïi cuoäc hoïp baùo treân maùy bay, trong haønh trình töø Kazakhstan trôû veà Roma, chieàu ngaøy 15 thaùng Chín naêm 2022, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ beânh vöïc quyeàn töï veä, nhöng caûnh giaùc choáng laïi nhöõng aâm möu nuoâi chieán tranh vaø buoân baùn voõ khí. Ngaøi cuõng taùi beânh vöïc tieáp ñoùn di daân, choáng vieäc laøm cho cheát eâm dòu, vaø ñaëc bieät keâu goïi kieân nhaãn trong ñoái thoaïi...
Cung caáp voõ khí
Ñaùp caâu hoûi cuûa moät kyù giaû ngöôøi Ñöùc veà vaán ñeà cung caáp voõ khí cho Ucraina, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Ñaây laø moät quyeát ñònh chính trò, coù theå laø hôïp luaân lyù, neáu ñöôïc thöïc hieän theo nhieàu ñieàu kieän luaân lyù. Nhöng vieäc caáp voõ khí naøy cuõng coù theå laø voâ luaân, neáu ngöôøi ta laøm vôùi chuû yù taïo theâm chieán tranh, ñeå baùn voõ khí, hay thaûi nhöõng voõ khí khoâng söû duïng nöõa. Chính chuû yù laø ñieàu phaàn lôùn xaùc ñònh luaân lyù tính cuûa haønh ñoäng giuùp voõ khí. Töï veä khoâng nhöõng laø ñieàu hôïp phaùp, nhöng cuõng laø moät söï bieåu loä loøng yeâu meán toå quoác. Ai khoâng baûo veä, thì khoâng yeâu meán."
Trong laõnh vöïc naøy, Ñöùc Thaùnh cha taùi keâu goïi suy nghó hôn veà yù nieäm cuoäc chieán tranh chính ñaùng. "Vì ngaøy nay, moïi ngöôøi ñeàu noùi veà hoøa bình: töø 70 naêm nay, Lieân Hieäp Quoác noùi veà hoøa bình, vôùi bao nhieâu dieãn vaên, nhöng trong luùc naøy coù bao nhieâu chieán tranh ñang xaûy ra. Chieán tranh Ucraina vaø Nga, nay coù theâm chieán tranh giöõa Azerbaijan vaø Armenia, vì Nga khoâng coøn laø nöôùc baûo ñaûm cho Armenia nöõa. Roài coù chieán tranh taïi Syria, möôøi naêm chieán tranh, ñieàu gì xaûy ra taïi ñoù ñeå ngöôøi ta khoâng chaën chieán tranh? Ñaâu laø nhöõng lôïi loäc chi phoái nhöõng ñieàu ñoù? Roài coù vuøng Söøng beân Phi chaâu, mieàn Baéc Mozambique, hoaëc ôû Eritrea, moät phaàn ôû Ethiopia. Tieáp ñeán laø Myanmar vôùi daân toäc ñau khoå maø toâi raát yeâu meán, daân Rohingya ñi lang thang maø khoâng tìm ñöôïc hoøa bình. Chuùng ta ñang ôû trong moät theá chieán...".
Ñoái thoaïi vôùi Nga
Traû lôøi caâu hoûi cuûa moät kyù giaû Ba Lan veà vaán ñeà ñoái thoaïi vôùi Nga, Ñöùc Thaùnh cha nhìn nhaän raèng "thaät laø ñieàu vaãn luoân khoù hieåu veà cuoäc ñoái thoaïi vôùi nhöõng nöôùc ñaõ baét ñaàu chieán tranh. Tuy khoù khaên, nhöng chuùng ta khoâng ñöôïc loaïi boû ñoái thoaïi, chuùng ta phaûi môû cho moïi ngöôøi cô hoäi ñoái thoaïi! Vì luoân luoân coù theå xaûy ra, laø trong ñoái thoaïi, ta coù theå thay ñoåi söï vieäc, vaø trình baøy moät quan ñieåm khaùc. Toâi khoâng loaïi tröø vieäc ñoái thoaïi vôùi baát cöù cöôøng quoác naøo, duø hoï laø nöôùc bò chieán tranh, hay hoï laø nöôùc gaây haán".
Taây phöông sa ñoïa
Moät kyù giaû ngöôøi Phaùp hoûi Ñöùc Thaùnh cha veà söï sa ñoïa cuûa Taây phöông, nhö moät vaøi vò laõnh ñaïo toân giaùo ñaõ ñeà caäp tôùi trong Hoäi nghò taïi Nur Sultan vöøa qua, ñaëc bieät laø tranh luaän hieän nay veà vaán ñeà an töû (Eutanasia), keát lieãu maïng soáng ngöôøi beänh. Ñöùc Thaùnh cha nhìn nhaän raèng "Ñuùng laø Taây phöông noùi chung hieän nay khoâng ôû möùc ñoä göông maãu cao nhaát. Taây phöông ñaõ ñi vaøo con ñöôøng sai laàm, toâi nghó tôùi baát coâng xaõ hoäi giöõa chuùng ta. Toâi nghó ñeán Ñòa Trung Haûi ngaøy nay laø nghóa trang lôùn nhaát khoâng nhöõng cuûa AÂu chaâu nhöng cuûa nhaân loaïi nöõa. Taây phöông ñaõ ñaùnh maát caùi gì ñeå roài queân ñoùn nhaän daân chuùng, giöõa luùc Taây phöông ñang caàn coù theâm daân, trong tình traïng muøa ñoâng daân soá hieän nay: ôû Taây Ban Nha cuõng nhö taïi YÙ laø nhöõng nöôùc troáng roãng daân, chæ coù nhöõng ngöôøi giaø...
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "taïi ñaát nöôùc toâi, Argentina, hieän coù 49 trieäu daân maø chæ coù moät trieäu daân baûn ñòa, taát caû nhöõng ngöôøi khaùc ñeàu laø goác di daân: Taây Ban Nha, YÙ, Ñöùc, ngöôøi Slave, Ba Lan, Tieåu AÙ, Liban... maùu caùc daân toäc khaùc nhau giao nhau vaø kinh nghieäm naøy giuùp chuùng toâi raát nhieàu."
Vaø Ñöùc Thaùnh cha taùi khaúng ñònh Eutanasia, "gieát ngöôøi khoâng phaûi laø ñieàu nhaân ñaïo. Neáu baïn gieát ngöôøi vôùi nhöõng lyù do thì sau cuøng baïn caøng gieát ngöôøi hôn nöõa. Chuùng ta haõy daønh vieäc gieát cho caùc suùc vaät".
Töï do toân giaùo vaø Trung Quoác
Moät kyù giaû hoûi Ñöùc Thaùnh cha veà vaán ñeà töï do toân giaùo vaø vaán ñeà Ñöùc Hoàng y Traàn Nhaät Quaân, nguyeân giaùm muïc Hong Kong, saép söûa bò nhaø nöôùc taïi ñaây thuoäc Trung Quoác xeùt xöû, ngaøi ñaùp laïi raèng:
"Ñeå hieåu Trung Quoác caàn phaûi coù moät theá kyû, nhöng chuùng ta khoâng soáng moät theá kyû. Taâm thöùc Trung Hoa laø moät taâm thöùc phong phuù vaø khi ta oám ñau thì coù theå maát söï phong phuù vaø coù khaû naêng laøm nhöõng ñieàu sai laàm. Ñeå hieåu chuùng toâi ñaõ choïn con ñöôøng ñoái thoaïi, côûi môû ñoái thoaïi. Coù moät uûy ban song phöông Vatican-Trung Quoác ñang hoaït ñoäng toát, töø töø, vì nhòp ñoä töø phía Trung Quoác chaäm, hoï coù moät vónh cöûu ñeå tieán böôùc: ñoù laø moät daân toäc kieân nhaãn voâ bieân... Khoâng deã hieåu taâm thöùc ngöôøi Hoa, nhöng caàn phaûi luoân toân troïng. Vaø taïi Vatican naøy, coù moät uûy ban ñoái thoaïi tieán haønh toát, do Ñöùc Hoàng y Parolin chuû trì vaø trong luùc naøy, Ñöùc Hoàng y laø ngöôøi bieát nhieàu veà Trung Quoác vaø vaán ñeà ñoái thoaïi vôùi Trung Quoác. Veà vaán ñeà Ñöùc Hoàng y Traàn Nhaät Quaân seõ ra toøa trong nhöõng ngaøy naøy, Ñöùc Hoàng y noùi ñieàu maø ngaøi nghe vaø ta thaáy raèng coù nhöõng giôùi haïn taïi ñoù. Toâi tìm caùch uûng hoä con ñöôøng ñoái thoaïi. Vaø trong ñoái thoaïi, ngöôøi ta laøm saùng toû bao nhieâu ñieàu, khoâng nhöõng veà Giaùo hoäi nhöng caû nhöõng laõnh vöïc khaùc. Ví duï laõnh thoå Trung Quoác roäng lôùn, caùc chính quyeàn tænh taát caû khaùc nhau, coù nhöõng neàn vaên hoùa khaùc nhau trong Trung Quoác. Nhöng khoâng ñöôïc maát kieân nhaãn, traùi laïi caàn tieán böôùc.
Tình hình Nicaragua
Traû lôøi caâu hoûi veà tình hình Nicaragua, Ñöùc Thaùnh cha cho bieát laø "coù ñoái thoaïi vôùi chính quyeàn nöôùc naøy, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø uûng hoä taát caû nhöõng gì chính phuû laøm, hoaëc pheâ bình moïi söï. Coù ñoái thoaïi vaø coù nhu caàu giaûi quyeát caùc vaán ñeà... Toâi mong caùc nöõ tu cuûa Meï Teâreâsa [bò truïc xuaát] ñöôïc pheùp trôû laïi nöôùc naøy. Ñoù laø nhöõng nöõ tu toát laønh, nhöõng nhaø caùch maïng gioûi theo tinh thaàn Tin möøng. Caùc chò chaúng gaây chieán vôùi ai. Ñuùng hôn taát caû ñeàu caàn caùc chò. Vieäc truïc xuaát caùc chò laø ñieàu khoâng hieåu ñöôïc. Nhöng chuùng toâi hy voïng caùc chò seõ trôû laïi.
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán vuï Ñöùc Toång giaùm muïc Söù thaàn Toøa Thaùnh bò chính phuû Nicaragua truïc xuaát hoài thaùng Ba naêm nay vaø môùi ñaây ngaøi boå nhieäm sang Phi chaâu, vaø noùi: "Vò Söù thaàn Toøa Thaùnh (taïi Nicaragua) cuõng laø ngöôøi taøi kheùo, vaø giôø ñaây ñöôïc boå nhieäm ñi nôi khaùc. Ñaây laø ñieàu thaät khoù hieåu vaø cuõng khoù chaáp nhaän".
Döï aùn vieáng thaêm
Veà döï aùn toâng du, Ñöùc Thaùnh cha nhaän raèng ñoù laø ñieàu khoù khaên vì beänh ñau ñaàu goái cuûa ngaøi vaãn chöa khoûi, nhöng chuyeán ñi tôùi ñaây toâi seõ thöïc hieän. Ngaøi aùm chæ ñeán chuyeán vieáng thaêm taïi Bahrein, döï kieán vaøo thaùng Möôøi Moät naêm nay. Ñoàng thôøi ngaøi noùi theâm raèng "Hoâm noï toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi Ñöùc Toång giaùm muïc Welby [Giaùo chuû Anh giaùo] vaø chuùng toâi thaáy coù theå thöïc hieän chuyeán ñi Nam Sudan vaøo thaùng Ba. Vaø neáu toâi ñi Nam Sudan, thì toâi cuõng seõ ñi Congo. Chuùng toâi ñang coá gaéng. Chuùng toâi seõ ñi caû ba ngöôøi: vò thuû laõnh Giaùo hoäi Ecosse, Ñöùc Toång giaùm muïc Welby vaø toâi. Hoâm noï, chuùng toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi nhau qua Zoom veà vaán ñeà naøy.
Soá tín höõu taïi Taây phöông giaûm suùt
Sau cuøng, moät kyù giaû ngöôøi Ñöùc hoûi Ñöùc Thaùnh cha veà tình traïng nhieàu Giaùo hoäi taïi AÂu chaâu, nhö ôû Ñöùc, coù söï giaûm suùt traàm troïng soá tín höõu, nhieàu ngöôøi treû khoâng coù yù ñònh ñi döï leã nöõa.
Ñöùc Thaùnh cha nhìn nhaän ñieàu ñoù ñuùng moät phaàn, nhöng moät phaàn khaùc chæ laø töông ñoái. "Ñieàu phaûi laøm tröôùc tieân laø soáng vaø haønh ñoäng hôïp vôùi nieàm tin cuûa mình. Neáu baïn laø giaùm muïc hoaëc linh muïc maø khoâng coù thaùi ñoä nhaát quaùn, thì ngöôøi treû thaáy ngay ñieàu ñoù vaø rôøi boû! Khi moät Giaùo hoäi nghó nhieàu ñeán tieàn baïc, phaùt trieån caùc keá hoaïch muïc vuï chöù khoâng nghó ñeán vieäc saên soùc gaàn guõi tín höõu, thì khoâng thu huùt daân chuùng. Caùch ñaây hai naêm, toâi ñaõ vieát laù thö göûi daân Chuùa ôû Ñöùc, vaø ñaõ coù nhöõng muïc töû coâng boá vaø ñích thaân phoå bieán thö aáy cho töøng ngöôøi. Khi muïc töû gaàn daân, thì hoï noùi: daân chuùng caàn phaûi bieát xem Ñöùc Giaùo hoaøng nghó gì. Toâi nghó caùc muïc töû phaûi tieán böôùc, nhöng neáu hoï maát muøi chieân vaø chieân maát muøi cuûa muïc töû thì khoâng tieán trieån ñöôïc. Toâi noùi chung, chöù khoâng phaûi chæ noùi veà tröôøng hôïp Ñöùc, nhieàu laàn ngöôøi ta nghó ñeán caùch thöùc ñoåi môùi, laøm cho vieäc muïc vuï taân tieán hôn, nhöng ñieàu ñoù phaûi luoân ôû trong tay cuûa moät muïc töû, chöù khoâng phaûi trong tay caùc "chuyeân gia veà muïc vuï". Hoï ñöa ra yù kieán ôû ñaây vaø noùi ñieàu gì caàn thöïc hieän taïi ñoù... nhö vaäy laø khoâng oån. Chuùa Gieâsu ñaõ thieát laäp Giaùo hoäi vôùi caùc muïc töû, chöù khoâng phaûi vôùi nhöõng nhaø laõnh ñaïo chính trò. Chuùa ñaõ laäp Giaùo hoäi vôùi nhöõng ngöôøi doát, 12 toâng ñoà laø nhöõng ngöôøi doát hôn nhöõng ngöôøi khaùc, theá maø Giaùo hoäi tieán trieån vì ñoaøn chieân caûm thoâng vôùi muïc töû vaø muïc töû caûm thoâng vôùi ñoaøn chieân.
(Vatican News 15-9-2022)