Coâng boá Tuyeân ngoân chung keát
vaø keát thuùc Hoäi nghò caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo
Coâng boá Tuyeân ngoân chung keát vaø keát thuùc Hoäi nghò caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Nur Sultan (RVA News 16-09-2022) - Luùc quaù 4 giôø chieàu, ngaøy 15 thaùng Chín naêm 2022, Hoäi nghò kyø VII caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo theá giôùi ñaõ keát thuùc, vôùi phaàn coâng boá Tuyeân ngoân chung keát taïi Toøa nhaø Ñoäc Laäp, vôùi söï hieän dieän cuûa Toång thoáng, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ vaø gaàn 100 phaùi ñoaøn ñeán töø 50 quoác gia.
Tuyeân ngoân chung keát daøi ñaõ ñöôïc ñaïi ña soá caùc ñoaøn ñaïi bieåu toân giaùo thoâng qua tröôùc ñoù vaø ñöôïc nöõ Giaùm muïc Anh giaùo Jo Balley Wells (1965), thuoäc giaùo phaän Dorking, thuoäc phaùi ñoaøn Ñöùc Toång giaùm muïc Giaùo chuû Lieân hieäp Anh giaùo tham döï hoäi nghò naøy, tuyeân ñoïc baèng tieáng Anh.
Noäi dung Tuyeân ngoân chung
Trong vaên kieän naøy, goàm 35 ñieåm, caùc vò laõnh ñaïo nhaán maïnh yù chí cuûa caùc toân giaùo ñeà ra nhöõng saùng kieán chung ñeå xaây döïng hoøa bình vaø ñoái thoaïi, loaïi boû nhöõng thaùi ñoä cöïc ñoan, duy caên vaø khuûng boá. Tuyeân ngoân leân aùn moïi loaïi xung ñoät voõ trang: caùc xung ñoät naøy daãn tôùi ñoå maùu voâ ích, nhöõng phaûn öùng daây chuyeàn khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc vaø huûy hoaïi nhöõng quan heä quoác teá. Vaên baûn khoâng neâu ví duï cuï theå vaø khoâng noùi tôùi chieán tranh taïi Ucraina hieän nay.
Trong yù höôùng ñoù, Hoäi nghò taïi Kazakhstan seõ ñöôïc môû roäng ñeå trôû thaønh dieãn ñaøn ñoái thoaïi lieân toân. Ñeå ñöôïc vaäy, caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo muoán coäng taùc vôùi caùc toå chöùc quoác gia vaø quoác teá treân toaøn theá giôùi. Caên baûn cho coâng vieäc töông lai seõ laø Vaên kieän veà Tình huynh ñeä nhaân loaïi, ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø Ñaïi Rabbi Ahmed al-Tayyeb ôû Cairo kyù keát hoài thaùng Hai naêm 2019.
Sau Tuyeân ngoân, ñeán löôït Ñöùc Thaùnh cha, Toång thoáng vaø ñaïi dieän caùc phaùi ñoaøn toân giaùo leân tieáng nhaän xeùt.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong dieãn vaên nhaân dòp naøy, Ñöùc Thaùnh cha nhìn nhaän raèng Hoäi nghò naøy laø nhöõng ngaøy chia seû khaån tröông, laøm vieäc vaø daán thaân trong daáu chæ ñoái thoaïi. Ñaây laø ñieàu caøng quyù giaù trong moät thôøi kyø raát khoù khaên, sau ñaïi dòch, nhaân loaïi coøn phaûi chòu söï ñieân roà cuûa chieán tranh. Coù quaù nhieàu oaùn gheùt vaø chia reõ, quaù nhieàu tình traïng thieáu ñoái thoaïi vaø caûm thoâng tha nhaân. Trong moät theá giôùi hoaøn caàu hoùa, ñieàu naøy caøng nguy hieåm vaø laø moät göông muø göông xaáu... Chuùng ta khoâng theå tieán böôùc, vöøa lieân keát vöøa chia reõ, vöøa noái keát vaø vöøa xaâu xeù vì vì nhieàu cheânh leäch.
Trong boái caûnh treân ñaây, Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng Tuyeân ngoân chung keát cuûa hoäi nghò naøy xaùc quyeát chuû nghóa thaùi quaù, cöïc ñoan, naïn khuûng boá vaø nhöõng thöù xaùch ñoäng khaùc xuùi giuïc oaùn gheùt, ñoá kî, baïo löïc vaø chieán tranh, baát kyø vì ñoäng löïc hoaëc muïc tieâu naøo, chaúng coù gì lieân heä vôùi tinh thaàn toân giaùo chaân chính vaø caàn loaïi boû chuùng moät caùch quyeát lieät bao nhieâu coù theå (n.5). Ngoaøi ra, vì Ñaáng Toaøn Naêng ñaõ saùng taïo moïi ngöôøi bình ñaúng, baát luaän hoï thuoäc toân giaùo, chuûng toäc vaø xaõ hoäi naøo, chuùng ta ñaõ ñoàng yù vôùi nhau khaúng ñònh raèng söï toân troïng vaø caûm thoâng nhau phaûi ñöôïc coi laø ñieàu thieát yeáu vaø khoâng theå taùch rôøi khoûi giaùo huaán toân giaùo (n.13).
Töï do toân giaùo
Ñöùc Thaùnh cha ca ngôïi Kazakhstan, qua quoác kyø cuûa mình, nhaéc nhôû söï caàn thieát phaûi baûo toàn moät töông quan laønh maïnh giöõa chính trò vaø toân giaùo. Con phöôïng hoaøng maøu vaøng treân laù côø, nhaéc nhôû quyeàn bính traàn theá, gôïi laïi nhöõng ñeá quoác xöa kia, neàn xanh döông gôïi laïi trôøi cao, söï sieâu vieät. Vì theá coù moät lieân heä laønh maïnh giöõa chính trò vaø sieâu vieät, söï soáng chung laønh maïnh, phaân bieät laõnh vöïc khaùc nhau. Phaân bieät chöù khoâng laãn loän, vaø cuõng chaúng phaûi laø taùch bieät xa caùch.
Trong chieàu höôùng ñoù, Ñöùc Thaùnh cha beânh vöïc töï do toân giaùo vaø choáng laïi chuû tröông "ñaåy luøi vaø ñoùng khung toân giaùo trong laõnh vöïc rieâng tö: caàn luoân luoân baûo veä taïi moïi nôi nhöõng ngöôøi muoán bieåu loä moät caùch hôïp phaùp tín ngöôõng cuûa hoï. Trong thöïc teá, ngaøy nay bao nhieâu ngöôøi vaãn coøn bò baùch haïi vaø kyø thò vì tín ngöôõng cuûa hoï! Chuùng ta ñaõ maïnh meõ keâu goïi caùc chính phuû vaø caùc toå chöùc quoác teá coù thaåm quyeàn trôï giuùp caùc nhoùm toân giaùo vaø caùc coäng ñoaøn saéc toäc bò vi phaïm caùc nhaân quyeàn vaø nhöõng töï do caên baûn cuûa hoï. Hoï phaûi chòu nhöõng baïo löïc do nhöõng thaønh phaàn cöïc ñoan vaø khuûng boá, cuõng nhö nhöõng haäu quaû chieán tranh vaø xung ñoät voõ trang (n.6). Nhaát laø caàn daán thaân ñeå töï do toân giaùo khoâng phaûi laø moät yù nieäm tröøu töôïng, traùi laïi ñoù laø moät quyeàn cuï theå. Chuùng ta baûo veä quyeàn töï do toân giaùo cho moïi ngöôøi, quyeàn hy voïng vaø veû ñeïp...
Ba ñieàu Ñöùc Thaùnh cha löu yù ñaëc bieät
Tieáp tuïc nhaän ñònh veà baûn Tuyeân ngoân chung cuûa Hoäi nghò caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät löu yù veà ba ñieàu:
Tröôùc tieân laø hoøa bình
Ngaøi noùi:
"Toång hôïp thöù nhaát laø moät tieáng keâu thoáng thieát, moät giaác mô vaø laø muïc ñích haønh trình cuûa chuùng ta, ñoù laø hoøa bình. Hoøa bình laø ñieàu caáp thieát vì baát kyø xung ñoät quaân söï hoaëc loø caêng thaúng vaø ñuïng ñoä naøo treân theá giôùi ngaøy nay chæ coù theå taïo neân moät thöù haäu quaû daây chuyeàn (domino), loâi keùo nhau vaø laøm thöông toån traàm troïng heä thoáng caùc lieân heä quoác teá (n.4). Hoøa bình khoâng phaûi laø vaéng boùng chieán tranh, vaø cuõng khoâng theå thu heïp vaøo söï quaân bình giöõa caùc löïc löôïng ñoái nghòch, nhöng laø moät coâng trình cuûa coâng lyù (GS 78). Noù naûy sinh töø huynh ñeä, taêng tröôûng qua cuoäc chieán ñaáu choáng baát coâng vaø cheânh leäch, tình huynh ñeä naøy ñöôïc xaây döïng khi giô tay cho ngöôøi khaùc. Taát caû chuùng ta xaùc tín raèng caàn phaûi ñi haøng ñaàu trong vieäc phoå bieán söï soáng chung hoøa bình. Chuùng ta phaûi laøm chöùng, rao giaûng vaø khaån caàu söï soáng chung nhö theá. Chuùng ta, nhaân danh Thieân Chuùa vaø vì thieän ích cuûa nhaân loaïi, chuùng ta keâu goïi caùc vò laõnh ñaïo theá giôùi haõy ngöng caùc cuoäc xung ñoät vaø ñoå maùu ôû moïi nôi, töø boû nhöõng luaän ñieäu hung haêng, vaø phaù hoaïi" (n.7).
Thöù hai laø phuï nöõ
Ñöùc Thaùnh cha neâu nhaän xeùt: Sôû dó thieáu hoøa bình laø vì thieáu quan taâm, dòu daøng, khaû naêng sinh ra söï soáng. Vì theá, hoøa bình caàn phaûi tìm kieám vôùi söï can döï nhieàu hôn cuûa nöõ giôùi. Vì phuï nöõ chaêm soùc vaø mang laïi söï soáng cho theá giôùi: ñoù laø con ñöôøng daãn ñeán hoøa bình. Vì theá, chuùng ta ñaõ xaùc quyeát caàn phaûi baûo veä phaåm giaù, caûi tieán vò theá xaõ hoäi cuûa phuï nöõ trong tö caùch laø thaønh phaàn ñoàng quyeàn cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi (n.24). Caàn daønh cho phuï nöõ nhöõng vai troø vaø traùch nhieäm lôùn hôn. Bao nhieàu choïn löïa cheát choùc coù theå traùnh ñöôïc neáu phuï nöõ ôû trung taâm nhöõng quyeát ñònh...
Sau cuøng laø ngöôøi treû
Hoï laø nhöõng söù giaû hoøa bình vaø hieäp nhaát ngaøy nay cuõng nhö ngaøy mai. Chính nhöõng ngöôøi treû, nhieàu hôn nhöõng ngöôøi khaùc, ñaõ keâu caàu hoøa bình vaø toân troïng caên nhaø chung cuûa thieân nhieân. Traùi laïi, nhöõng chuû tröông thoáng trò vaø boùc loät, vô veùt taøi nguyeân, quoác gia chuû nghóa, chieán tranh vaø nhöõng vuøng aûnh höôûng gôïi laïi moät theá giôùi cuõ maø ngöôøi treû phuû nhaän, moät theá giôùi kheùp kín ñoái vôùi nhöõng giaác mô vaø hy voïng cuûa ngöôøi treû. Vì theá, caû loøng ñaïo ñöùc cöùng nhaéc vaø laøm ngoäp thôû khoâng thuoäc veà töông lai, nhöng thuoäc veà quaù khöù.
Trong laõnh vöïc naøy, Ñöùc Thaùnh cha khaúng ñònh taàm quan troïng cuûa vieäc giaùo duïc cuûng coá söï ñoùn nhaän nhau vaø soáng chung trong söï toân troïng giöõa caùc toân giaùo vaø vaên hoùa (Xc n.11).
Sau dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha, Toång thoáng Kazakhstan vaø caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo khaùc: Hoài giaùo, Chính thoáng, Do thaùi vaø caùc vò khaùc laàn löôït leân tieáng trình baøy nhöõng nhaän ñònh. Sau cuøng, Toång thoáng tuyeân boá keát thuùc hoäi nghò.
Baáy giôø laø quaù 5 giôø chieàu, giôø ñòa phöông. Caùc leã nghi töø bieät ñöôïc thu ngaén toái ña vaø Ñöùc Thaùnh cha ra phi tröôøng Nur-Sultan, caùch ñoù gaàn 18 caây soá ñeå ñaùp maùy bay veà Roma.
Vaãn maùy bay Ita Airways cuûa YÙ chôû Ñöùc Thaùnh cha, ñoaøn tuøy tuøng vaø 80 kyù giaû quoác teá trôû veà Roma. Chuyeán bay daøi 7 tieáng 30 phuùt vaø Ñöùc Thaùnh cha veà ñeán Roma vaøo khoaûng 8 giôø 30 toái giôø ñòa phöông, keát thuùc toát ñeïp chuyeán toâng du thöù 38 cuûa ngaøi ôû nöôùc ngoaøi.