Thaùnh leã toân phong chaân phöôùc
cho Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ I
Thaùnh leã toân phong chaân phöôùc cho Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ I.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 04-09-2022) - Saùng Chuùa nhaät, 04 thaùng Chín naêm 2022, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ chuû söï thaùnh leã troïng theå taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ ñeå toân phong vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ I, leân baäc chaân phöôùc.
Hieän dieän taïi Quaûng tröôøng trong thaùnh leã, luùc 10 giôø 30 saùng, döôùi trôøi möa, coù khoaûng 20,000 tín höõu caùc nôi, ñaëc bieät töø ba giaùo phaän mieàn Veneto, queâ höông cuûa Ñöùc chaân phöôùc môùi: Belluno-Feltre nôi ngaøi sinh tröôûng, Vittorio Veneto nôi ngaøi laøm giaùm muïc vaø Venezia nôi ngaøi laøm Hoàng y Thöôïng phuï. Moïi ngöôøi che duø döï leã.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù khoaûng 20 hoàng y, giaùm muïc vaø khoaûng 80 linh muïc.
Ñaëc bieät coù boán phaùi ñoaøn chính phuû: töø YÙ, do Toång thoáng Sergio Mattarella höôùng daãn, töø Tieåu Vöông quoác Monaco, do Thuû töôùng Pierre Dartout vaø phu nhaân, töø Ñaøi Loan, coù oâng Traàn Kieán Nhaân (Chien-Jen Chen), cöïu Phoù Toång thoáng vaø phaùi ñoaøn thaùp tuøng. Sau cuøng laø phaùi ñoaøn cuûa Hoäi Hieäp só Malta, do thaày John Dunlap, Quyeàn Thuû laõnh vaø ñoaøn tuøy tuøng.
Nghi thöùc phong chaân phöôùc
Nghi thöùc phong chaân phöôùc ñôn sô, dieãn ra vaøo ñaàu thaùnh leã, sau kinh thöông xoùt.
Ñöùc cha Renato Marangoni, Giaùm muïc giaùo phaän Belluno-Feltre, nguyeân quaùn cuûa Ñöùc Coá Giaùo hoaøng, cuøng vôùi vò thænh nguyeän vieân laø Ñöùc Hoàng y Beniamino Stella, nguyeân Toång tröôûng Boä Giaùo só vaø baø Phoù thænh nguyeän vieân, tieán leân xin Ñöùc Thaùnh cha ghi teân Vò Toâi tôù Chuùa ñaùng kính: Gioan Phaoloâ I Giaùo hoaøng vaøo soå boä caùc chaân phöôùc.
Roài Ñöùc Hoàng y thænh nguyeän vieân ñoïc tieåu söû vaén taét cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ I, tuïc danh laø Albino Luciani: sinh ngaøy 17 thaùng Möôøi naêm 1912, taïi Canale d'Agordo, thuoäc giaùo phaän Belluno-Feltre, con thöù tö trong gia ñình. Naêm 1923, khi ñöôïc 11 tuoåi, caäu Albino gia nhaäp tieåu chuûng vieän Feltre, roài naêm naêm sau leân Ñaïi chuûng vieän Gregoriano ôû Belluno, thuï phong linh muïc naêm 1935, khi ñöôïc 23 tuoåi, vôùi pheùp chuaån tuoåi taùc. Sau hai naêm laøm cha phoù, cha Albino ñöôïc boå nhieäm laøm Phoù Giaùm ñoác Ñaïi chuûng vieän Gregoriano vaø daïy hoïc taïi ñaây trong 20 naêm, veà thaàn hoïc tín lyù vaø giaùo luaät. Khi caàn, cha cuõng phuï traùch caùc moân hoïc khaùc. Cha vieát caùc baøi cho tuaàn baùo giaùo phaän "L'Amico del Popolo" Baïn cuûa daân.
Naêm 1942, cha Albino ñaäu cöû nhaân vaø naêm naêm sau laáy baèng Tieán só thaàn hoïc taïi Ñaïi hoïc Gregoriana ôû Roma. Cuoái naêm 1958, cha Albino ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan XXIII boå nhieäm laøm Giaùm muïc giaùo phaän Vittorio Veneto. Ngaøi choïn khaåu hieäu giaùm muïc laø "Humilitas", Khieâm nhöôøng, noi göông thaùnh Carlo Borromeo vaø thaùnh Augustinoâ. Ñöùc cha cuõng cho veõ treân huy hieäu giaùm muïc ba ngoâi sao, töôïng tröng ñöùc Tin, Caäy, Meán, ñaùnh daáu höôùng ñi tröôøng kyø söù vuï giaùm muïc cuûa ngaøi. Ngaøi haêng say chu toaøn nhieäm vuï chuû chaên, quan taâm tôùi vieäc ñoái thoaïi vaø laéng nghe, daønh öu tieân cho caùc cuoäc vieáng thaêm muïc vuï, tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi caùc tín höõu, toû ra nhaïy caûm ñoái vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi trong laõnh thoå giaùo phaän. Ngaøi xin caùc giaùo daân tích cöïc tham gia ñôøi soáng Giaùo hoäi. Vaø ngaøi cuõng ñaëc bieät quan taâm ñeán ñôøi soáng cuûa giaùo só, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï coäng taùc giöõa caùc linh muïc, taän tuïy saên soùc caùc ôn goïi vaø huaán luyeän chuûng sinh cuõng nhö caùc linh muïc treû. Ngaøi cuõng noåi baät veà giaûng thuyeát, chöùng toû naêng khieáu truyeàn ñaït söù ñieäp Tin möøng.
Ñöùc cha Albino ñaõ tham döï taát caû caùc khoùa hoïp cuûa Coâng ñoàng chung Vatican II (1962-1965). Vaø thöôøng môøi caùc giaùm muïc ñaõ quen bieát ñöôïc trong Coâng ñoàng ñeán thaêm giaùo phaän Vittorio Veneto ñeå giuùp giaùo daân hieåu chieàu kích hoaøn vuõ cuûa Giaùo hoäi, vaø Ñöùc cha cuõng chaáp nhaän lôøi thænh caàu göûi caùc linh muïc trieàu sang giuùp giaùo phaän Saõo Mateùus ôû Brazil vaø Ngozi ôû Burundi, trong tö caùch laø caùc linh muïc "Fidei donum", Hoàng aân ñöùc tin.
Cuoái thaùng Möôøi Hai naêm 1969, Ñöùc cha Albino ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI boå nhieäm laøm Thöôïng phuï thaønh Venezia. Taïi ñaây, ngaøi vaãn giöõ nguyeân loái soáng ñôn sô, quan taâm giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo, côûi môû ñoái thoaïi vaø ñaëc bieät chuù yù ñeán nhöõng ngöôøi roát cuøng vaø caùc beänh nhaân. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù, cuøng vôùi tính tình deã meán, ngaøi ñaõ thu phuïc ñöôïc thieän caûm cuûa daân thaønh Venezia. Ngaøi cuõng uûng hoä caùc coâng nhaân ôû Marghera thöôøng can döï vaøo caùc hoaït ñoäng coâng ñoaøn, vaø nhieàu laàn vieáng thaêm caùc coäng ñoaøn ngöôøi YÙ di cö ôû nöôùc ngoaøi.
Ñöùc Thöôïng phuï Albino thaêng Hoàng y naêm 1973. Naêm 1978, sau khi Ñöùc Phaoloâ VI qua ñôøi, Ñöùc Hoàng y Albino Luciani ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng thöù 263 cuûa Giaùo hoäi. Trong soå tay rieâng cuûa trieàu ñaïi Giaùo hoaøng, ngaøi thöôøng ghi caâu naøy beân döôùi: "Ngöôøi phuïc vuï, chöù khoâng phaûi laø chuû nhaân cuûa Chaân Lyù".
Trong dieãn vaên ñaàu tieân tröôùc caùc hoàng y taïi nhaø nguyeän Sistina, Ñöùc taân Giaùo hoaøng lieät keâ caùc ñieåm trong chöông trình trieàu ñaïi cuûa ngaøi, vôùi saùu ñieàu "Chuùng ta muoán", theo nhöõng chæ daãn cuûa Coâng ñoàng, ñeå trôû veà nguoàn maïch Tin möøng, canh taân tinh thaàn truyeàn giaùo vaø ñoaøn theå tính cuûa haøng giaùm muïc, phuïc vuï trong tinh thaàn thanh baàn cuûa Giaùo hoäi, tìm kieám söï hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ, ñoái thoaïi lieân toân moät caùch kieân trì vaø quyeát lieät, beânh vöïc coâng lyù vaø hoøa bình.
Nhöõng cöû chæ ñaàu tieân cuûa ngaøi nhö Giaùo hoaøng cho thaáy ngay loái soáng ñöôïm tinh thaàn phuïc vuï vaø ñôn sô cuûa Tin möøng. Trong boán baøi giaùo lyù taïi caùc buoåi tieáp kieán chung caùc tín höõu, ngaøi toû ra khaû naêng thích öùng vôùi nhöõng ngöôøi nghe, ñeå laïi daáu veát trong lòch söû huaán giaùo. Ngaøi taùi ñeà nghò tính chaát thôøi söï vaø veû ñeïp cuûa caùc nhaân ñöùc höôùng thaàn Tin, Caäy, Meán.
Ñeâm ngaøy 28 thaùng Chín naêm 1978, sau gaàn 34 ngaøy laøm Giaùo hoaøng, Ñöùc Gioan Phaoloâ I qua ñôøi ñoät ngoät. Trieàu ñaïi Giaùo hoaøng cuûa ngaøi ngaén nguûi vaø göông maãu keát thuùc trong daáu chæ tình yeâu noàng nhieät ñoái vôùi Thieân Chuùa, vôùi Giaùo hoäi vaø nhaân loaïi.
Coâng thöùc phong chaân phöôùc
Tieáp ñeán, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñoïc coâng thöùc phong chaân phöôùc: "Ñoùn nhaän öôùc muoán cuûa ngöôøi anh em, Renato Marangoni, Giaùm muïc giaùo phaän Belluno-Feltre, cuûa nhieàu anh em khaùc trong haøng giaùm muïc vaø cuûa ñoâng ñaûo caùc tín höõu, sau khi nghe yù kieán cuûa Boä Phong thaùnh, vôùi quyeàn Toâng ñoà, chuùng toâi chaáp thuaän raèng Ñaáng Ñaùng kính, Toâi tôù Chuùa Gioan Phaoloâ I, töø nay coù theå ñöôïc goïi laø chaân phöôùc vaø ñöôïc möøng kính haèng naêm vaøo ngaøy 26 thaùng Taùm, taïi nhöõng nôi vaø theo qui taéc luaät ñònh. Nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn".
Böùc chaân dung vó ñaïi cuûa Ñöùc taân chaân phöôùc Giaùo hoaøng treo ôû maët tieàn Ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ ñöôïc veùn maøn, tröôùc tieáng voã tay vaø baøi ca taï ôn. Roài moät ñoaøn ngöôøi röôùc thaùnh tích cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ I leân caïnh baøn thôø. Thaùnh tích laø moät thuû buùt cuûa ngöôøi chöa töøng ñöôïc coâng boá.
Ñöùc cha Marangoni ñaõ ngoû lôøi caùm ôn Ñöùc Thaùnh cha vaø cuøng vôùi vò thænh nguyeän vieân, ñeán gaàn Ñöùc Thaùnh cha ñeå chaøo caùm ôn.
Thaùnh leã ñöôïc tieáp tuïc vôùi kinh Vinh Danh vaø phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa.
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaûng tieáp ñoù, ñaëc bieät dieãn giaûi veà caâu Chuùa Gieâsu noùi vôùi nhöõng ngöôøi muoán theo Ngaøi: "Ai muoán theo toâi, haõy töø boû mình ñi, vaùc thaäp giaû mình maø theo toâi..." (Xc. Lc 14. 26-27.33).
Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng loái cö xöû cuûa Chuùa khaùc vôùi thaùi ñoä cuûa nhieàu thaày khaùc.... Theo Chuùa laø moät choïn löïa ñoøi söï daán thaân troïn cuoäc soáng; vì theá Chuùa Gieâsu muoán raèng moân ñeä cuûa Ngaøi "khoâng ñaët ñieàu gì treân tình yeâu aáy, keå caû nhöõng tình caûm thaân thöông nhaát, nhöõng cuûa caûi lôùn nhaát. Nhöng ñeå laøm ñieàu ñoù, caàn nhìn leân Chuùa hôn laø nhìn baûn thaân chuùng ta, hoïc yeâu thöông, kín muùc tình thöông ñoù töø Ñaáng Chòu Ñoùng Ñinh. Taïi ñoù, chuùng ta thaáy tình thöông hieán thaân cho ñeán cuøng, khoâng so ño, khoâng giôùi haïn... Ñöùc Giaùo hoaøng Luciani ñaõ noùi: "Chuùng ta laø ñoái töôïng tình thöông khoâng phai taøn cuûa Thieân Chuùa" (Angelus 10-9-1978). Khoâng phai taøn: khoâng bao giôø lu môø khoûi ñôøi soáng chuùng ta, nhöng luoân chieáu saùng treân chuùng ta vaø soi chieáu caû nhöõng ñeâm taêm toái nhaát. Vì theá, khi nhìn Ñaáng Chòu Ñoùng Ñanh, chuùng ta ñöôïc keâu goïi haõy trôû neân xöùng ñaùng vôùi tình yeâu aáy: thanh taåy mình khoûi nhöõng yù töôûng sai traùi cuûa chuùng ta veà Thieân Chuùa vaø khoûi nhöõng kheùp kín cuûa chuùng ta, yeâu meán Chuùa vaø tha nhaân, trong Giaùo hoäi vaø trong xaõ hoäi, caû nhöõng ngöôøi khoâng nghó nhö chuùng ta, thaäm chí caû nhöõng keû thuø. Yeâu thöông: duø phaûi chòu thaäp giaù, thaäp giaù cuûa söï im laëng, hieåu laàm, coâ ñôn, bò caûn trôû vaø bò baùch haïi. Vì nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ I ñaõ noùi - neáu baïn muoán hoân Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñanh, "thì baïn khoâng theå khoâng cuùi mình treân thaäp giaù vaø ñeå cho mình bò gai nhoïn töø maïo gai treân ñaàu Chuùa chaâm vaøo" (Tieáp kieán chung 27-9-1978).
Ñöùc Thaùnh cha cuõng giaûi thích raèng: "yeâu thöông ñeán taän cuøng, vôùi taát caû nhöõng gai goùc: chöù khoâng phaûi nhöõng vieäc laøm nöûa chöøng, thu xeáp xoay sôû hoaëc soáng yeân haøn. Neáu chuùng ta khoâng höôùng leân cao, khoâng chòu ruûi ro, neáu chuùng ta chæ haøi loøng vôùi moät thöù ñöùc tin "nöôùc hoa hoàng", thì chuùng ta gioáng nhö nhöõng ngöôøi xaây thaùp maø khoâng tính toaùn kyõ löôõng caùc phöông tieän ñeå thöïc hieän; ngöôøi kia, "ñaët neàn moùng" roài khoâng coù khaû naêng hoaøn taát coâng trình" (v.29). Neáu vì sôï maát maïng, chuùng ta töø boû khoâng hieán thaân, thì chuùng ta ñeå coâng vieäc nöûa chöøng: nhöõng töông quan, coâng vieäc, traùch nhieäm ñöôïc uûy thaùc cho chuùng ta, nhöõng mô öôùc vaø caû ñöùc tin. Roát cuoäc chuùng ta soáng nöûa chöøng: khoâng bao giôø thöïc hieän moät böôùc quyeát ñònh, khoâng bay leân, khoâng chòu ruûi ro vì ñieàu thieän, khoâng thöïc söï daán thaân cho tha nhaân."
Veà ñieåm naøy, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán göông cuûa vò chaân phöôùc môùi. Ngöôøi ñaõ soáng khoâng thoûa hieäp, soáng trong nieàm vui Tin möøng, yeâu thöông cho ñeán cuøng. Ngöôøi ñaõ theå hieän ñöùc khoù ngheøo cuûa ngöôøi moân ñeä, khoâng nhöõng khoâng dính beùn cuûa caûi vaät chaát, vaø nhaát laø chieán thaéng caùm doã ñaët caùi toâi ôû trung taâm vaø tìm vinh döï. Traùi laïi, theo göông Chuùa Gieâsu, vò Muïc Töû hieàn laønh vaø khieâm nhöôøng, Ñöùc Coá Giaùo hoaøng coi mình nhö haït buïi, taïi ñoù Chuùa khaáng vieát leân (Xc A. Luciano / Giovanni Paolo I, Opera Ooïmnia,Padovca 1988, Vol. II, 11). Vì theá, Ngöôøi noùi: "Chuùa ñaõ daën doø kyõ löôõng: caùc con haõy khieâm toán. Caû khi caùc con ñaõ laøm nhöõng ñieàu vó ñaïi, haõy noùi: chuùng toâi laø nhöõng ñaày tôù voâ ích" (Tieáp kieán chung 6/9/1978).
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng vôùi nuï cöôøi, Ñöùc Giaùo hoaøng Luciani ñaõ thoâng truyeàn ñöôïc loøng nhaân laønh cuûa Chuùa. Thaät laø ñeïp moät Giaùo hoäi vôùi khuoân maët vui veû, thanh thaûn vaø töôi cöôøi, khoâng bao giôø kheùp kín cöûa, khoâng laøm cho caùc taâm hoàn böïc töùc, khoâng than vaõn, khoâng toû ra nghieâm khaéc, khoâng ñau khoå vì hoaøi töôûng quaù khöù.... Chuùng ta haõy caàu nguyeän vôùi ngöôøi cha, ngöôøi anh naøy cuûa chuùng ta, xin ngöôøi giuùp chuùng ta ñöôïc nuï cöôøi taâm hoàn. Chuùng ta haõy caàu xin ñieàu maø chính ngöôøi thöôøng xin: Laïy Chuùa, xin nhaän con nhö con coù ñaây, vôùi nhöõng khuyeát ñieåm cuûa con, vôùi nhöõng thieáu soùt, nhöng laøm cho con trôû thaønh nhö Chuùa muoán". (tieáp kieán chung 13-9-1978)
Lôøi nguyeän phoå quaùt
Trong phaàn lôøi nguyeän phoå quaùt, coäng ñoaøn ñaõ laàn löôït caàu cho Giaùo hoäi, cho Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ, vaø baèng tieáng Hoa, moïi ngöôøi ñaõ caàu cho caùc vò traùch nhieäm caùc daân nöôùc, ñeå nhôø moái quan taâm hieàn maãu cuûa Giaùo hoäi khích leä ñoái vôùi coâng ích, hoï beàn chí treân con ñöôøng ñoái thoaïi vaø hoøa hôïp. Coäng ñoaøn cuõng caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi bò ngheøo ñoùi, chieán tranh, vaø baùch haïi ñeø neùn, ñeå trong ñau khoå hoï coù theå caûm nghieäm söï gaàn guõi vaø lieân ñôùi cuûa caùc anh chò em, nhöõng lôøi noùi vaø cöû chæ baùc aùi cuï theå. Sau cuøng, moïi ngöôøi ñaõ caàu cho nhöõng tín höõu hieän dieän, hoïp nhau trong nieàm vui vì hoàng aân chaân phöôùc Gioan Phaoloâ I, ñeå hoï ñoùn nhaän taám göông cuoäc soáng khieâm toán, tinh thaàn ñôn sô theo Tin möøng vaø loøng baùc aùi maø chaân phöôùc ñaõ chöùng toû trong söù vuï muïc töû.
Kinh Truyeàn tin
Luùc cuoái leã trôøi taïnh möa vaø luùc gaàn 12 giôø tröa, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ chuû söï kinh Truyeàn tin vôùi caùc tín höõu. Tröôùc ñoù, ngaøi chaøo thaêm caùc phaùi ñoaøn chính thöùc, baét ñaàu töø Toång thoáng YÙ vaø Thuû töôùng Monaco, caùc vò ñoàng teá, caùc ñoaøn tín höõu töø ba giaùo phaän baéc YÙ coù lieân heä ñaëc bieät vôùi vò chaân phöôùc môùi.
Ñöùc Thaùnh cha khoâng queân nhaéc nhôû moïi ngöôøi ñaëc bieät caàu nguyeän cho hoøa bình theá giôùi, nhaát laø taïi Ucraina.