Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Aquila,
nôi coù moä Ñöùc Celestinoâ V
Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Aquila, nôi coù moä Ñöùc Celestinoâ V, vò Giaùo Hoaøng töøng töø chöùc trong theá kyû 13, moät ngaøy sau khi taán phong 20 taân Hoàng Y taïi Vatican.
Vuõ Vaên An
Aquila (VietCatholic News 29-08-2022) - Theo Aleteia, ñoái vôùi Ñöùc Phanxicoâ, Ñöùc Celestinoâ V laø vò Giaùo Hoaøng ñöôïc ngaøi quùy meán ñaëc bieät ñeán noãi naêm 2014, ngaøi ñaõ tuyeân boá moät naêm thaùnh kính vò Giaùo Hoaøng naøy, vì vò Giaùo Hoaøng naøy laø vò Giaùo Hoaøng cuûa Loøng Thöông Xoùt.
Thaät vaäy, trong nhieàu theá kyû, Aquila ñaõ duy trì soáng ñoäng di saûn Ñöùc Celestinoâ V ñaõ ñeå laïi cho noù. Di saûn naøy laø ñaëc aân nhaéc nhôû moïi ngöôøi raèng loøng thöông xoùt, vaø chæ vôùi loøng thöông xoùt thoâi, ñôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø cuûa hoï môùi ñöôïc soáng moät caùch haân hoan.
Taïi ñaây, Ñöùc Phanxicoâ nhaéc ñeán ñieàu Ñöùc Celestinoâ V ñaõ laøm: duø trieàu Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi cöïc kyø vaén voûi, trong haønh vi ñaàu tieân cuûa ngaøi, ngaøi ñaõ taïo neân moät ñieàu hoaøn toaøn môùi meû: ban haønh saéc chæ Perdonanza hay Ôn Tha Thöù. Chính trieàu Giaùo Hoaøng naøy ñaõ daãn ñeán truyeàn thoáng naêm thaùnh vaø caùc ôn ñaïi xaù ñöôïc aân ban trong nhöõng dòp naøy.
Chính vì theá, naêm 2014, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ coâng boá moät naêm thaùnh ñeå kyû nieäm 800 naêm ngaøy sinh cuûa Ñöùc Celestinoâ V. Vaø naêm 2025, Giaùo Hoäi seõ cöû haønh naêm thaùnh thöôøng leä theo truyeàn thoáng cuûa vò Giaùo Hoaøng naøy.
Töôûng cuõng neân nhaéc ñeán khaåu hieäu cuûa Ñöùc Phanxicoâ, miserando atque eligendo (thöông xoùt vaø tuyeån choïn). Khaåu hieäu naøy tuy laáy töø moät baøi giaûng cuûa Thaùnh Bede nhaân ngaøy leã kính Thaùnh Maùttheâu, nhöng noù cuõng voâ tình noái keát vôùi Ñöùc Celestinoâ V: caû hai vò ñeàu coå vuõ loøng thöông xoùt. Hoâm nay, taïi Aquila, Ñöùc Phanxicoâ nhaéc laïi chuû ñeà xuyeân suoát cuûa trieàu Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi: "Teân Thieân Chuùa laø Thöông Xoùt. Ñaây laø chính taâm ñieåm cuûa Tin Möøng, vì thöông xoùt laø bieát raèng chuùng ta ñöôïc yeâu thöông trong noãi khoán cuøng cuûa chuùng ta".
Thaønh thöû, vôùi Ñöùc Phanxicoâ, di saûn cuûa Ñöùc Celestinoâ V khoâng coù ñieàu gì lieân quan tôùi vieäc ngaøi töø nhieäm ngoâi Giaùo Hoaøng caû.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ noäi dung baøi giaûng trong thaùnh leã ngaøy 28 thaùng 8 naêm 2022 taïi Aquila, nôi coù phaàn moä cuûa Ñöùc Celestinoâ V:
Caùc Thaùnh laø lôøi giaûi thích haáp daãn veà Tin Möøng. Cuoäc soáng cuûa caùc ngaøi laø moät voïng nhìn thuaän lôïi ñaëc bieät maø töø ñoù chuùng ta coù theå thoaùng thaáy Tin Möøng ñöôïc Chuùa Gieâsu ñeán ñeå loan baùo - raèng Thieân Chuùa laø Cha cuûa chuùng ta vaø moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu ñöôïc Ngöôøi yeâu thöông. Ñaây laø taâm ñieåm cuûa Tin Möøng, vaø Chuùa Gieâsu laø baèng chöùng cuûa Tình yeâu naøy - vieäc nhaäp theå cuûa Ngöôøi, khuoân maët cuûa Ngöôøi.
Hoâm nay chuùng ta cöû haønh Thaùnh Theå vaøo moät ngaøy ñaëc bieät ñoái vôùi thaønh phoá naøy vaø Giaùo hoäi naøy: Ôn Tha thöù cuûa Ñöùc Celestinoâ. Taïi ñaây coøn löu giöõ caùc di vaät cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Celestinoâ V. Con ngöôøi naøy döôøng nhö ñaõ hoaøn toaøn hoaøn thaønh nhöõng gì chuùng ta ñaõ nghe trong Baøi Ñoïc Thöù Nhaát: "Caøng laøm lôùn, con caøng phaûi töï haï, nhö theá, con seõ ñöôïc ñeïp loøng Chuùa" (Hc 3:18). Chuùng ta nhôù laàm Ñöùc Celestinoâ V nhö "ngöôøi ñaõ thöïc hieän cuoäc töø chöùc noåi tieáng," theo caùch dieãn ñaït ñöôïc Dante söû duïng trong Divine Comedy cuûa oâng. Nhöng Ñöùc Celestinoâ V khoâng phaûi laø ngöôøi noùi "khoâng", maø laø ngöôøi noùi "coù."
Thöïc theá, khoâng coù caùch naøo khaùc ñeå hoaøn thaønh thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa ngoaøi vieäc maëc laáy söùc maïnh cuûa ngöôøi khieâm toán, khoâng coù caùch naøo khaùc. Chính vì hoï laø nhö vaäy, neân nhöõng ngöôøi khieâm nhöôøng xem ra yeáu ñuoái vaø laø keû thaát baïi tröôùc maét nhöõng ngöôøi nam nöõ, trong khi thöïc teá, hoï laø nhöõng keû chinh phuïc thöïc söï vì hoï laø nhöõng ngöôøi hoaøn toaøn tin töôûng vaøo Chuùa vaø bieát thaùnh yù cuûa Ngöôøi. Thaät vaäy, "ñoái vôùi ngöôøi khieâm toán, Thieân Chuùa baøy toû bí maät cuûa Ngöôøi, vaø Ngöôøi ñöôïc toân vinh bôûi ngöôøi khieâm nhöôøng," (xem Hc 3: 19-20). Trong tinh thaàn theá gian, voán bò tính kieâu ngaïo thoáng trò, Lôøi Chuùa daønh cho ngaøy hoâm nay môøi goïi chuùng ta trôû neân khieâm nhöôøng vaø nhu mì. Söï khieâm toán khoâng heä ôû vieäc coi thöôøng baûn thaân, maø ñuùng hôn heä ôû tính hieän thöïc laønh maïnh khieán chuùng ta nhaän ra nhöõng tieàm naêng cuõng nhö noãi khoán cuøng cuûa mình. Baét ñaàu töø söï khoán cuøng cuûa chuùng ta, söï khieâm nhöôøng khieán chuùng ta rôøi maét khoûi baûn thaân ñeå höôùng veà Thieân Chuùa, veà Ñaáng coù theå laøm moïi söï vaø thaäm chí laø Ñaáng daønh cho chuùng ta nhöõng gì chuùng ta khoâng theå töï mình kieám ñöôïc. "moïi söï coù theå ñuôïc thöïc hieän cho nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin" (Mc 9:23).
Söï khieâm toán khoâng heä ôû vieäc coi thöôøng baûn thaân, maø ñuùng hôn heä ôû tính hieän thöïc laønh maïnh khieán chuùng ta nhaän ra nhöõng tieàm naêng cuõng nhö noãi khoán cuøng cuûa mình.
Söùc maïnh cuûa ngöôøi khieâm toán laø Chuùa, khoâng phaûi caùc chieán löôïc, phöông tieän cuûa con ngöôøi, luaän lyù cuûa theá gian naøy, tính toaùn. Khoâng, chính laø Chuùa. Theo nghóa ñoù, Ñöùc Celestinoâ V laø moät nhaân chöùng duõng caûm cuûa Tin Möøng vì khoâng coù luaän lyù hay söùc maïnh naøo coù theå giam caàm hoaëc kieåm soaùt ngaøi. Nôi ngaøi, chuùng ta ngöôõng moä moät Giaùo hoäi thoaùt khoûi luaän lyù theá gian, laøm chöùng hoaøn toaøn cho danh Thieân Chuùa voán laø Loøng Thöông Xoùt. Ñaây laø taâm ñieåm cuûa Tin Möøng, vì loøng thöông xoùt laø bieát raèng chuùng ta ñöôïc yeâu thöông trong söï khoán cuøng cuûa chuùng ta. Chuùng ñi vôùi nhau. Khoâng theå hieåu ñöôïc loøng thöông xoùt neáu khoâng hieåu ñöôïc noãi khoán cuøng cuûa chính mình. Laø tín höõu khoâng coù nghóa laø tieán gaàn moät vò Thieân Chuùa toái taêm vaø ñaùng sôï. Thö göûi tín höõu Hípri nhaéc chuùng ta ñieàu naøy:
"Anh em ñaõ chaúng tôùi moät quaû nuùi sôø thaáy ñöôïc, coù löûa ñang chaùy, maây muø, boùng toái vaø doâng toá, coù tieáng keøn vang daäy, vaø tieáng noùi theùt gaàm, khieán nhöõng keû nghe phaûi van xin ñöøng ñeå lôøi aáy thoát ra vôùi hoï nöõa" (12:18 -19).
Khoâng. Anh chò em thaân meán, chuùng ta tieán gaàn Chuùa Gieâsu, Con Thieân Chuùa, Ñaáng laø Loøng Thöông Xoùt cuûa Chuùa Cha vaø laø Tình yeâu cöùu ñoä. Ngöôøi laø loøng thöông xoùt, vaø chæ vôùi loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi, Ngöôøi môùi coù theå noùi leân noãi khoán cuøng cuûa chuùng ta. Neáu moät trong chuùng ta nghó raèng hoï coù theå vôùi tôùi loøng thöông xoùt theo caùch khaùc ngoaøi noãi khoán cuøng cuûa chính hoï, thì hoï ñaõ ñi sai ñöôøng. Ñaây laø lyù do taïi sao ñieàu quan troïng laø phaûi hieåu thöïc taïi cuûa chính mình.
Loøng thöông xoùt laø bieát raèng chuùng ta ñöôïc yeâu thöông trong noãi khoán cuøng cuûa chuùng ta...
Trong nhieàu theá kyû, Aquila ñaõ duy trì soáng ñoäng di saûn vò Giaùo Hoaøng naøy ñaõ ñeå laïi cho noù. Di saûn naøy laø ñaëc aân nhaéc nhôû moïi ngöôøi raèng loøng thöông xoùt, vaø chæ vôùi loøng thöông xoùt thoâi, ñôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø cuûa hoï môùi ñöôïc soáng moät caùch haân hoan. Loøng thöông xoùt laø kinh nghieäm caûm thaáy ñöôïc chaøo ñoùn, ñaët laïi treân ñoâi chaân cuûa chuùng ta, ñöôïc cuûng coá, chöõa laønh, khuyeán khích. Ñöôïc tha thöù laø traûi nghieäm ôû ñaây vaø baây giôø ñieàu gaàn guõi nhaát vôùi vieäc ñöôïc soáng laïi. Tha thöù laø haønh trình töø caùi cheát ñeán söï soáng, töø traûi nghieäm thoáng khoå vaø toäi loãi ñeán töï do vaø haân hoan. Öôùc gì nhaø thôø naøy luoân laø moät nôi trong ñoù moïi ngöôøi coù theå ñöôïc hoøa giaûi vaø caûm nghieäm ñöôïc AÂn suûng ñaõ ñaët chuùng ta trôû laïi treân ñoâi chaân cuûa mình vaø cho chuùng ta moät cô hoäi khaùc. Thieân Chuùa cuûa chuùng ta laø Thieân Chuùa cuûa nhöõng cô hoäi thöù hai - "Laïy Chuùa, bao nhieâu laàn? Moät laàn? Baûy laàn?" - "Baûy möôi laàn baûy." Chính Thieân Chuùa laø Ñaáng luoân cho anh chò em moät cô hoäi khaùc. Caàu mong ñoù laø moät nhaø thôø cuûa söï tha thöù, khoâng phaûi moãi naêm moät laàn, nhöng luoân luoân, moãi ngaøy. Vì baèng caùch naøy, hoøa bình ñöôïc xaây döïng, nhôø söï tha thöù ñöôïc nhaän vaø cho ñi.
Baét ñaàu vôùi noãi khoán cuøng cuûa chính mình vaø nhìn vaøo ñoù, coá gaéng tìm ra caùch ñeå vöôn tôùi söï tha thöù, bôûi vì ngay caû trong noãi khoán cuøng cuûa chính mình, chuùng ta seõ luoân tìm thaáy aùnh saùng voán laø con ñöôøng ñi ñeán Chuùa. Ngöôøi cho chuùng ta aùnh saùng trong söï khoán cuøng cuûa chuùng ta. Chaúng haïn nhö saùng nay, toâi ñaõ nghó veà ñieàu naøy khi chuùng toâi ñeán L'Aquila vaø chuùng toâi khoâng theå haï caùnh - söông muø daøy ñaëc, moïi thöù ñeàu toái taêm, baïn khoâng theå haï caùnh. Phi coâng tröïc thaêng löôïn voøng, löôïn voøng, löôïn voøng... Cuoái cuøng, oâng aáy ñaõ nhìn thaáy moät loã hoång nhoû vaø oâng aáy ñaõ ñi qua ñoù - oâng aáy ñaõ thaønh coâng. Moät phi coâng baäc thaày. Vaø toâi ñaõ nghó veà söï khoán cuøng naøy vaø caùch cuøng nhöõng söï vieäc naøy ñaõ xaûy ra vôùi söï khoán cuøng cuûa chính chuùng ta. Ñaõ bao laàn chuùng ta nhìn xem mình laø ai - khoâng laø gì, khoâng hôn khoâng keùm - vaø chuùng ta löôïn voøng, löôïn voøng... Nhöng ñoâi khi, Chuùa taïo ra moät loã hoång nhoû. Anh chò em haõy ñaët mình vaøo ñoù, chuùng laø caùc veát thöông cuûa Chuùa! Ñoù laø nôi maø loøng thöông xoùt ôû, nhöng noù ôû trong söï khoán cuøng cuûa anh chò em. Coù moät loã hoång trong söï khoán cuøng cuûa anh chò em maø Chuùa taïo ra ñeå ñi vaøo ñoù. Loøng thöông xoùt ñeán vôùi anh chò em, ñeán vôùi toâi, ñeán vôùi söï khoán cuøng cuûa chuùng ta.
Anh chò em thaân meán, anh chò em ñaõ phaûi chòu nhieàu thieät haïi vì traän ñoäng ñaát. Vaø vôùi tö caùch laø moät daân soá, anh chò em ñang coá gaéng ñöùng daäy vaø ñi laïi treân ñoâi chaân cuûa mình. Nhöng nhöõng ngöôøi ñaõ töøng ñau khoå phaûi coù khaû naêng taïo ra moät kho baùu töø nhöõng ñau khoå cuûa chính hoï, hoï phaûi hieåu raèng trong boùng toái maø hoï ñaõ traûi qua, hoï cuõng ñaõ nhaän ñöôïc moùn quaø laø thaáu hieåu noãi ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc. Anh chò em coù theå traân troïng moùn quaø cuûa loøng thöông xoùt bôûi vì anh chò em bieát yù nghóa cuûa vieäc maát ñi moïi thöù, nhìn thaáy moïi thöù ñaõ ñöôïc xaây döïng nay ñoå naùt, phaûi lìa xa moïi thöù thaân yeâu ñoái vôùi anh chò em, caûm thaáy loã hoång do söï vaéng maët cuûa nhöõng ngöôøi anh chò em yeâu thöông. Anh chò em coù theå quyù troïng loøng thöông xoùt bôûi vì anh chò em ñaõ caûm nghieäm ñöôïc loøng thöông xoùt.
Nhöng nhöõng ngöôøi ñaõ ñau khoå phaûi coù khaû naêng taïo ra moät kho baùu töø söï ñau khoå cuûa chính hoï...
Trong cuoäc ñôøi cuûa hoï, taát caû moïi ngöôøi, ngay caû khi chöa soáng qua moät traän ñoäng ñaát, cuõng coù theå traûi qua moät "traän ñoäng ñaát linh hoàn", coù theå noùi nhö theá, ñieàu ñoù khieán chuùng ta tieáp xuùc vôùi söï yeáu ñuoái cuûa chính mình, nhöõng haïn cheá cuûa chính mình, söï khoán cuøng cuûa chính mình. Trong kinh nghieäm naøy, chuùng ta coù theå maát taát caû, nhöng chuùng ta cuõng coù theå hoïc ñöôïc söï khieâm toán thöïc söï. Trong hoaøn caûnh nhö vaäy, chuùng ta coù theå ñeå cho cuoäc soáng laøm cho mình ra cay ñaéng, hoaëc chuùng ta coù theå hoïc tính nhu mì. Vì vaäy, khieâm nhöôøng vaø hieàn laønh laø ñaëc ñieåm cuûa nhöõng ngöôøi coù söù meänh traân troïng vaø laøm chöùng cho loøng thöông xoùt. Vaâng, bôûi vì loøng thöông xoùt, khi noù ñeán vôùi chuùng ta vaø vì chuùng ta traân troïng noù, chuùng ta cuõng coù theå laøm chöùng cho loøng thöông xoùt naøy. Loøng thöông xoùt laø moät moùn quaø cho toâi, cho söï khoán cuøng cuûa toâi, nhöng loøng thöông xoùt naøy cuõng phaûi ñöôïc truyeàn cho ngöôøi khaùc nhö moät moùn quaø cuûa Chuùa.
Tuy nhieân, coù moät lôøi caûnh tænh cho chuùng ta bieát lieäu chuùng ta coù ñang ñi sai ñöôøng hay khoâng. Tin Möøng hoâm nay nhaéc nhôû chuùng ta ñieàu naøy (x. Lc 14: 1, 7-14). Chuùng ta ñaõ nghe thaáy Chuùa Gieâsu ñöôïc môøi duøng böõa toái trong nhaø cuûa moät ngöôøi Bieät phaùi, vaø chaêm chuù quan saùt xem coù bao nhieâu ngöôøi chaïy voäi tôùi nhöõng choã ngoài toát nhaát trong baøn aên. Ñieàu naøy cho Ngöôøi gôïi yù ñeå keå moät duï ngoân vaãn coøn giaù trò ñoái vôùi chuùng ta ngaøy nay:
"Khi anh ñöôïc môøi ñi aên cöôùi, thì ñöøng vaøo choã nhaát, keûo lôõ coù nhaân vaät naøo quan troïng hôn anh cuõng ñöôïc môøi, vaø roài ngöôøi ñaõ môøi caû anh laãn nhaân vaät kia phaûi ñeán noùi vôùi anh raèng : 'Xin oâng nhöôøng choã cho vò naøy.' Baáy giôø anh seõ phaûi xaáu hoå maø xuoáng choã cuoái" (caâu 8-9).
Ñaõ quaù nhieàu laàn ngöôøi ta caên cöù giaù trò cuûa mình vaøo vò trí maø hoï chieám giöõ treân ñôøi. Thöïc ra, ngöôøi ta khoâng phaûi laø vò trí maø hoï naém giöõ. Ngöôøi ta laø söï töï do hoï coù khaû naêng laøm ñöôïc ñieàu theå hieän ñaày ñuû khi ngöôøi ñoù chieám vò trí cuoái cuøng, hoaëc khi ngöôøi ñoù ñöôïc daønh moät vò trí treân Thaäp giaù.
Ñaõ quaù nhieàu laàn ngöôøi ta caên cöù giaù trò cuûa mình vaøo vò trí maø hoï chieám giöõ treân ñôøi. Thöïc ra, ngöôøi ta khoâng phaûi laø vò trí maø hoï naém giöõ
Ngöôøi Kitoâ höõu bieát raèng cuoäc ñôøi cuûa hoï khoâng phaûi laø söï nghieäp theo cung caùch theá gian, nhöng laø söï nghieäp theo caùch thöùc cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ töï noùi veà mình raèng mình ñeán ñeå phuïc vuï chöù khoâng phaûi ñeå ñöôïc phuïc vuï (x. Mc 10:45). Tröø khi chuùng ta hieåu raèng cuoäc caùch maïng cuûa Tin Möøng ñöôïc bao haøm trong loaïi töï do naøy, chuùng ta seõ tieáp tuïc chöùng kieán chieán tranh, baïo löïc vaø baát coâng, taát caû khoâng laø gì khaùc hôn nhöõng trieäu chöùng beân ngoaøi cuûa söï thieáu töï do beân trong. Nôi khoâng coù töï do noäi taâm, chæ coù loøng ích kyû, chuû nghóa caù nhaân, lôïi ích caù nhaân, vaø aùp böùc, vaø taát caû nhöõng ñieàu khoán cuøng naøy, seõ tìm thaáy con ñöôøng ñi vaøo cuûa chuùng. Vaø söï khoán cuøng chieám quyeàn kieåm soaùt.
Anh chò em thaân meán, öôùc chi L'Aquila thöïc söï laø thuû ñoâ cuûa söï tha thöù, thuû ñoâ cuûa hoøa bình vaø cuûa hoøa giaûi! Mong sao L'Aquila bieát coáng hieán cho moïi ngöôøi söï bieán ñoåi maø Ñöùc Maria ñaõ haùt trong kinh Magnificat: "Chuùa haï beä nhöõng ai quyeàn theá, Ngöôøi naâng cao moïi keû khieâm nhöôøng" (Lc 1:52), cuoäc bieán ñoåi maø Chuùa Gieâsu ñaõ nhaéc nhôû chuùng ta trong Tin Möøng hoâm nay, "Ai toân mình leân seõ bò haï xuoáng, ai haï mình xuoáng seõ ñöôïc toân leân" (Lc 14:11). Vaø chuùng ta muoán giao phoù quyeát taâm soáng theo Tin Möøng cho chính Ñöùc Maria, ñaáng maø anh chò em toân kính döôùi danh hieäu Cöùu Roãi Daân L'Aquila. Caàu mong söï chuyeån caàu maãu thaân cuûa ngaøi nhaän ñöôïc söï aân xaù vaø hoøa bình cho toaøn theá giôùi. Nhaän thöùc ñöôïc söï khoán cuøng cuûa chính mình vaø veû ñeïp cuûa loøng thöông xoùt.