Huaán töø cuûa Ñöùc Phanxicoâ vôùi caùc giaùm muïc,
linh muïc, phoù teá, chuûng sinh, thaùnh hieán nam nöõ
vaø nhaân vieân muïc vuï taïi Nhaø Thôø Ñöùc Baø ôû Queùbec
Toaøn vaên Huaán töø cuûa Ñöùc Phanxicoâ vôùi caùc giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, chuûng sinh, thaùnh hieán nam nöõ vaø nhaân vieân muïc vuï taïi Nhaø Thôø Ñöùc Baø ôû Queùbec.
Vuõ Vaên An
Queùbec (VietCatholic News 29-07-2022) - Theo tin Toøa Thaùnh, chieàu ngaøy 28 thaùng 7 naêm 2022, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ tôùi Nhaø Thôø Ñöùc Baø cuûa Queùbec ñeå gaëp gôõ caùc giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, chuûng sinh, thaùnh hieán nam nöõ vaø nhaân vieân muïc vuï vaø ñoïc kinh chieàu vôùi hoï. Nhaân dòp naøy, ngaøi ñaõ ngoû lôøi vôùi hoï qua baøi huaán töø sau ñaây, (baûn dòch Vieät ngöõ theo baûn tieáng Anh do Toøa Thaùnh cung caáp):
Kính thöa anh em Giaùm muïc, thöa caùc linh muïc vaø phoù teá, caùc nam nöõ thaùnh hieán, caùc chuûng sinh vaø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc muïc vuï, xin chaøo buoåi toái!
Toâi caûm ôn Ñöùc cha Poisson vì nhöõng lôøi chaøo möøng cuûa ngaøi vaø toâi chaøo taát caû anh chò em, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi ñaõ phaûi ñi moät chaëng ñöôøng daøi ñeå ñeán ñaây. Khoaûng caùch ôû ñaát nöôùc cuûa anh chò em thöïc söï lôùn! Caûm ôn anh chò em! Toâi raát vui khi ñöôïc ôû ñaây vôùi anh chò em!
Ñieàu quan troïng laø chuùng ta ñang ôû Vöông cung thaùnh ñöôøng Ñöùc Baø Queùbec, Nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo Hoäi ñaëc thuø naøy vaø laø toøa giaùo chuû cuûa Canada, vò Giaùm muïc ñaàu tieân, Thaùnh Francois de Laval, ñaõ môû Chuûng vieän vaøo naêm 1663 vaø daønh toaøn boä thöøa taùc vuï cuûa ngaøi ñeå ñaøo taïo caùc linh muïc. Baøi ñoïc ngaén, maø chuùng ta ñaõ nghe, noùi vôùi chuùng ta veà "caùc tröôûng laõo", töùc caùc linh muïc. Thaùnh Pheâroâ thuùc giuïc chuùng ta: "Haõy chaên daét ñoaøn chieân Thieân Chuùa do anh em phuï traùch, khoâng phaûi baèng söï raøng buoäc maø baèng loøng töï nguyeän" (1 Pr 5: 2). Ñöôïc quy tuï veà ñaây trong tö caùch daân Chuùa, chuùng ta haõy nhôù raèng Chuùa Gieâsu laø Muïc Töû cuûa cuoäc ñôøi chuùng ta, laø Ñaáng chaêm soùc chuùng ta vì Ngöôøi thöïc söï yeâu thöông chuùng ta. Chuùng ta, caùc muïc töû cuûa Giaùo hoäi, chuùng ta ñöôïc yeâu caàu bieåu loä cuøng moät söï roäng löôïng ñoù trong vieäc chaêm soùc ñoaøn chieân, ñeå bieåu loä söï quan taâm cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø loøng caûm thöông cuûa Ngöôøi ñoái vôùi veát thöông cuûa moãi ngöôøi.
Chính vì chuùng ta laø daáu chæ Chuùa Kitoâ, Toâng ñoà Pheâroâ thuùc giuïc chuùng ta chaêm soùc ñoaøn chieân, höôùng daãn ñoaøn chieân, ñöøng ñeå noù laïc loái trong khi baän roän veà coâng vieäc rieâng cuûa mình. Chaêm soùc noù baèng söï taän taâm vaø tình yeâu thöông dòu daøng. Thaùnh Pheâroâ baûo chuùng ta laøm ñieàu naøy moät caùch "töï nguyeän", khoâng baét buoäc, khoâng nhö moät nghóa vuï, khoâng nhö moät nhaân vieân toân giaùo "chuyeân nghieäp", nhöõng coâng chöùc thaùnh thieâng, nhöng moät caùch soát saéng vaø vôùi taám loøng cuûa moät ngöôøi chaên chieân. Neáu chuùng ta nhìn vaøo Chuùa Kitoâ, Vò Muïc Töû Nhaân Laønh, tröôùc khi nhìn vaøo chính mình, chuùng ta seõ khaùm phaù ra raèng chính chuùng ta ñöôïc "chaêm soùc" baèng tình yeâu thöông xoùt; chuùng ta seõ caûm nhaän ñöôïc söï gaàn guõi cuûa Chuùa. Ñaây laø nguoàn vui cuûa thöøa taùc vuï vaø treân heát laø nieàm vui cuûa ñöùc tin. Ñaây khoâng phaûi laø vieäc chuùng ta coù theå hoaøn thaønh ñöôïc gì, maø laø vieäc bieát raèng Thieân Chuùa luoân ôû gaàn chuùng ta, Ngöôøi yeâu chuùng ta tröôùc vaø Ngöôøi luoân ñoàng haønh vôùi chuùng ta moãi ngaøy trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta.
Anh chò em thaân meán, ñoù laø nieàm vui cuûa chuùng ta. Noù cuõng khoâng phaûi laø moät nieàm vui reû tieàn, gioáng nhö moät nieàm vui maø theá giôùi ñoâi khi ñeà xuaát, laøm choùi maét chuùng ta baèng phaùo boâng. Noù khoâng phaûi laø chuyeän giaøu coù, thoaûi maùi vaø an ninh. Thaäm chí noù khoâng coá thuyeát phuïc chuùng ta raèng cuoäc soáng seõ luoân toát ñeïp, khoâng coù thaäp giaù vaø vaán ñeà. Nieàm vui cuûa Kitoâ höõu laø traûi nghieäm moät söï bình an coøn maõi trong taâm hoàn chuùng ta, ngay caû khi chuùng ta ñang bò thöû thaùch vaø ñau khoå, vì khi ñoù chuùng ta bieát raèng chuùng ta khoâng ñôn ñoäc, nhöng ñöôïc ñoàng haønh vôùi moät Thieân Chuùa khoâng thôø ô vôùi phaàn soá cuûa chuùng ta. Khi bieån ñoäng: treân beà maët luoân coù gioâng toá nhöng saâu thaúm vaãn eâm ñeàm vaø bình yeân. Ñieàu ñoù cuõng ñuùng vôùi nieàm vui cuûa ngöôøi Kitoâ höõu: ñoù laø moät hoàng aân mieãn phí, laø söï chaéc chaén khi bieát raèng chuùng ta ñöôïc Chuùa Kitoâ yeâu thöông, naâng ñôõ vaø ñoùn nhaän trong moïi hoaøn caûnh cuûa cuoäc soáng. Ngöôøi laø Ñaáng giaûi thoaùt chuùng ta khoûi söï ích kyû vaø toäi loãi, khoûi noãi buoàn coâ ñôn, khoûi söï troáng roãng vaø sôï haõi beân trong, vaø ban cho chuùng ta moät caùi nhìn môùi veà cuoäc soáng vaø lòch söû: "Vôùi Chuùa Kitoâ, nieàm vui khoâng ngöøng ñöôïc taùi sinh" (Evangelii Gaudium, 1).
Vì vaäy, chuùng ta haõy töï hoûi mình: Chuùng ta laøm theá naøo khi coù ñöôïc nieàm vui? Giaùo hoäi cuûa chuùng ta coù baøy toû nieàm vui cuûa Tin Möøng khoâng? Coù ñöùc tin trong coäng ñoàng cuûa chuùng ta coù theå thu huùt bôûi nieàm vui noù truyeàn ñaït khoâng?
Neáu muoán ñi vaøo goác reã cuûa nhöõng caâu hoûi naøy, chuùng ta caàn suy gaãm veà ñieàu, trong theá giôùi ngaøy nay, ñang ñe doïa nieàm vui cuûa ñöùc tin vaø do ñoù coù nguy cô laøm giaûm suùt ñöùc tin vaø aûnh höôûng ñeán cuoäc soáng cuûa chuùng ta trong tö caùch Kitoâ höõu. Chuùng ta coù theå nghó ngay ñeán vieäc theá tuïc hoùa, noù ñaõ aûnh höôûng raát nhieàu ñeán phong caùch soáng cuûa ñaøn oâng vaø ñaøn baø ñöông thôøi, coù theå noùi, ñaåy Thieân Chuùa vaøo haäu tröôøng. Thieân Chuùa döôøng nhö ñaõ bieán maát khoûi chaân trôøi, vaø lôøi cuûa Ngöôøi döôøng nhö khoâng coøn laø chieác la baøn höôùng daãn cuoäc soáng cuûa chuùng ta, caùc quyeát ñònh caên baûn cuûa chuùng ta, caùc moái lieân heä nhaân baûn vaø xaõ hoäi cuûa chuùng ta. Tuy nhieân, chuùng ta neân roõ raøng veà moät ñieàu. Khi chuùng ta xem xeùt neàn vaên hoùa xung quanh, vaø söï ña daïng cuûa caùc ngoân ngöõ vaø bieåu töôïng cuûa noù, chuùng ta phaûi caån thaän ñöøng laøm moài cho söï bi quan hoaëc phaãn uaát, rôi vaøo nhöõng phaùn ñoaùn tieâu cöïc hoaëc moät tieác nuoái vieån voâng. Coù hai caùch nhìn maø chuùng ta coù theå coù ñoái vôùi theá giôùi maø chuùng ta ñang soáng: Toâi goïi moät laø "quan ñieåm tieâu cöïc", vaø quan ñieåm kia laø "quan ñieåm bieän phaân".
Thöù nhaát, quan ñieåm tieâu cöïc, thöôøng phaùt sinh töø moät ñöùc tin caûm thaáy bò taán coâng vaø coi ñoù nhö moät loaïi "aùo giaùp", baûo veä chuùng ta choáng laïi theá gian. Quan ñieåm naøy phaøn naøn moät caùch cay ñaéng raèng "theá giôùi laø xaáu xa; toäi loãi ngöï trò", vaø do ñoù coù nguy cô töï maëc cho mình moät "tinh thaàn thaäp töï chinh". Chuùng ta caàn phaûi caån thaän, vì ñoù khoâng phaûi laø Kitoâ giaùo; thaät vaäy, ñoù khoâng phaûi laø ñöôøng loái cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng - nhö Tin Möøng nhaéc nhôû chuùng ta - "yeâu theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con Moät cuûa Ngöôøi, haàu cho ai tin vaøo Con aáy khoâng bò hö maát maø ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi" (Ga 3:16 ). Chuùa, Ñaáng gheùt tính theá gian, nhöng coù moät caùi nhìn tích cöïc veà theá giôùi. Ngaøi chuùc phuùc cho cuoäc soáng cuûa chuùng ta, noùi toát veà chuùng ta vaø hoaøn caûnh cuûa chuùng ta, vaø töï mình nhaäp theå vaøo nhöõng hoaøn caûnh lòch söû, khoâng phaûi ñeå leân aùn, nhöng ñeå taêng tröôûng haït gioáng Nöôùc Trôøi ôû nhöõng nôi maø boùng toái döôøng nhö chieán thaéng. Neáu chuùng ta bò giôùi haïn trong moät caùi nhìn tieâu cöïc, keát cuïc chuùng ta seõ phuû nhaän söï nhaäp theå: chuùng ta seõ troán chaïy thöïc taïi, hôn laø laøm cho noù nhaäp theå trong chuùng ta. Chuùng ta seõ töï thu mình laïi, than thôû nhöõng maát maùt cuûa mình, khoâng ngöøng phaøn naøn vaø rôi vaøo söï u aùm vaø bi quan, ñieàu khoâng bao giôø phaùt xuaát töø Thieân Chuùa. Thay vaøo ñoù, chuùng ta ñöôïc keâu goïi coù moät caùi nhìn töông töï nhö caùi nhìn cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng bieän phaân ñieàu gì laø toát vaø kieân trì tìm kieám noù, thaáy noù vaø nuoâi döôõng noù. Ñaây khoâng phaûi laø moät quan ñieåm ngaây thô, maø laø moät quan ñieåm bieän phaân thöïc taïi.
Ñeå tinh chænh vieäc bieän phaân cuûa chuùng ta veà theá giôùi bò tuïc hoùa, chuùng ta haõy laáy caûm höùng töø Thaùnh Phaoloâ VI, ngöôøi ñaõ coi vieäc tuïc hoùa laø "noã löïc, töï noù, voán chính ñaùng vaø hôïp phaùp vaø khoâng heà traùi vôùi ñöùc tin hay toân giaùo" (Evangelii Nuntiandi, 55) ñeå khaùm phaù nhöõng quy luaät chi phoái thöïc taïi vaø cuoäc soáng con ngöôøi do Taïo hoùa caáy troàng. Thieân Chuùa khoâng muoán chuùng ta laøm noâ leä, nhöng laøm con trai con gaùi; Ngöôøi khoâng muoán ra quyeát ñònh cho chuùng ta, hoaëc aùp cheá chuùng ta baèng moät quyeàn löïc thaùnh thieâng, ñöôïc thöïc hieän trong moät theá giôùi ñöôïc ñieàu haønh baèng caùc luaät leä toân giaùo. Khoâng! Ngöôøi taïo ra chuùng ta ñeå ñöôïc töï do, vaø Ngöôøi yeâu caàu chuùng ta trôû thaønh nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh vaø coù traùch nhieäm trong cuoäc soáng cuõng nhö trong xaõ hoäi. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ phaân bieät vieäc theá tuïc hoùa vôùi chuû nghóa duy theá tuïc, moät quan nieäm soáng hoaøn toaøn taùch bieät moái lieân keát vôùi Ñaáng Taïo Hoùa, ñeán noãi Thieân Chuùa trôû thaønh "thöøa thaõi vaø ngaên caûn", vaø taïo ra "caùc hình thöùc voâ thaàn môùi" tinh teá vaø ña daïng: "xaõ hoäi tieâu thuï, vieäc theo ñuoåi khoaùi caûm ñöôïc coi laø giaù trò toái cao, moät ham muoán quyeàn löïc vaø söï thoáng trò, vaø kyø thò ñuû loaïi "(sñd). Laø Giaùo hoäi, vaø treân heát laø nhöõng ngöôøi chaên daét Daân Thieân Chuùa vaø laø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc muïc vuï, tuøy thuoäc chuùng ta phaûi phaân bieät nhöõng ñieàu naøy vaø thöïc hieän söï phaân bieät naøy. Neáu chuùng ta nhöôïng boä quan ñieåm tieâu cöïc vaø phaùn ñoaùn vaán ñeà moät caùch hôøi hôït, chuùng ta coù nguy cô göûi thoâng ñieäp sai, nhö theå nhöõng lôøi chæ trích vieäc theá tuïc hoùa veà phía chuùng ta nguïy trang nieàm luyeán tieác moät theá giôùi thaùnh thieâng hoùa, moät xaõ hoäi ñaõ qua, trong ñoù Giaùo hoäi vaø caùc thöøa taùc vieân cuûa Giaùo hoäi coù quyeàn löïc lôùn hôn vaø thích ñaùng ñoái vôùi xaõ hoäi. Vaø ñoù laø moät caùch nhìn söï vaät sai laàm.
Thay vaøo ñoù, nhö moät trong nhöõng hoïc giaû vó ñaïi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta ñaõ nhaän xeùt, ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu chuùng ta, vaán ñeà thöïc söï cuûa theá tuïc hoùa khoâng neân laø söï thích ñaùng veà xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi bò giaûm ñi hay söï maát maùt cuûa caûi vaø caùc ñaëc aân vaät chaát. Ñuùng hôn, theá tuïc hoùa ñoøi hoûi chuùng ta phaûi suy nghó veà caùc thay ñoåi trong xaõ hoäi ñaõ aûnh höôûng ñeán caùch trong ñoù con ngöôøi suy nghó vaø toå chöùc cuoäc soáng cuûa hoï. Neáu chuùng ta xem xeùt khía caïnh naøy cuûa caâu hoûi, chuùng ta nhaän ra raèng ñieàu ñang gaëp khuûng hoaûng khoâng phaûi laø ñöùc tin, maø laø moät soá hình thöùc vaø caùch thöùc chuùng ta trình baøy noù. Do ñoù, theá tuïc hoùa laø moät thaùch thöùc ñoái vôùi trí töôûng töôïng muïc vuï cuûa chuùng ta, noù laø "moät cô hoäi ñeå taùi caáu truùc ñôøi soáng thieâng lieâng döôùi nhöõng hình thöùc môùi vaø vì nhöõng caùch thöùc hieän höõu môùi" (C. TAYLOR, A Secular Age, Cambridge 2007, 437). Theo caùch naøy, moät caùi nhìn bieän phaân, trong khi thöøa nhaän nhöõng khoù khaên maø chuùng ta gaëp phaûi trong vieäc truyeàn ñaït nieàm vui ñöùc tin, thuùc ñaåy chuùng ta phaùt trieån moät nieàm ñam meâ môùi cho vieäc phuùc aâm hoùa, tìm kieám nhöõng ngoân ngöõ vaø hình thöùc dieãn ñaït môùi, thay ñoåi moät soá öu tieân muïc vuï naøo ñoù vaø taäp chuù vaøo caùc yeáu toá chuû yeáu.
Anh chò em thaân meán, Tin Möøng caàn ñöôïc coâng boá neáu chuùng ta muoán thoâng truyeàn nieàm vui ñöùc tin cho nhöõng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ ngaøy nay. Tuy nhieân, vieäc coâng boá naøy chuû yeáu khoâng phaûi laø vaán ñeà baèng lôøi noùi, maø laø vaán ñeà nhaân chöùng ñaày tình yeâu thöông nhöng khoâng, vì ñaây laø caùch Thieân Chuùa ôû vôùi chuùng ta. Lôøi coâng boá neân leân khuoân trong loái soáng baûn thaân vaø giaùo hoäi coù theå khôi daäy loøng khao khaùt Chuùa, truyeàn daãn hy voïng vaø chieáu toûa söï tin caäy vaø khaû tín tính. ÔÛ ñaây, trong tinh thaàn huynh ñeä, cho pheùp toâi gôïi yù ba thaùch ñoá coù theå ñònh hình vieäc caàu nguyeän vaø phuïc vuï muïc vuï cuûa anh chò em.
Thaùch ñoá ñaàu tieân laø laøm cho Chuùa Gieâsu ñöôïc bieát ñeán. Trong nhöõng sa maïc thieâng lieâng cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, ñöôïc chuû nghóa theá tuïc vaø söï thôø ô taïo ra, chuùng ta caàn trôû laïi lôøi coâng boá thuôû ñaàu. Chuùng ta khoâng theå giaû thieát truyeàn ñaït nieàm vui ñöùc tin baèng caùch trình baøy nhöõng khía caïnh thöù yeáu cho nhöõng ngöôøi chöa ñoùn nhaän Chuùa trong ñôøi soáng hoï, hoaëc ñôn giaûn laëp laïi nhöõng thöïc haønh naøo ñoù hoaëc sao cheùp nhöõng hình thöùc muïc vuï cuõ hôn. Chuùng ta phaûi tìm nhöõng caùch môùi ñeå loan baùo troïng taâm cuûa Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi chöa gaëp gôõ Chuùa Kitoâ. Ñieàu naøy ñoøi hoûi moät söï saùng taïo muïc vuï coù khaû naêng tieáp caän moïi ngöôøi ngay nôi hoï ñang soáng, tìm kieám cô hoäi ñeå laéng nghe, ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ. Chuùng ta caàn trôû laïi vôùi söï ñôn sô vaø nhieät thaønh cuûa thôøi Toâng ñoà Coâng vuï, vôùi veû ñeïp cuûa vieäc nhaän ra raèng ngaøy nay chuùng ta laø coâng cuï sinh hoa traùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Tuy nhieân, ñeå loan baùo Tin Möøng, chuùng ta cuõng phaûi ñaùng ñöôïc tin caäy. Ñaây laø thaùch ñoá thöù hai: laøm chöùng. Tin Möøng ñöôïc rao giaûng moät caùch höõu hieäu khi chính cuoäc soáng noùi leân vaø cho thaáy söï töï do laøm cho ngöôøi khaùc ñöôïc töï do, loøng caûm thöông khoâng ñoøi ñieàu gì ñöôïc ñaùp traû, loøng thöông xoùt thaàm laëng noùi veà Chuùa Kitoâ. Giaùo hoäi ôû Canada ñaõ khôûi haønh treân moät con ñöôøng môùi, sau khi bò toån thöông vaø taøn phaù bôûi caùi aùc do moät soá con trai vaø con gaùi cuûa mình gaây ra. Toâi ñaëc bieät nghó tôùi vieäc laïm duïng tình duïc caùc vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông, nhöõng vuï tai tieáng ñoøi hoûi haønh ñoäng kieân quyeát vaø cam keát khoâng theå thay ñoåi. Cuøng vôùi anh chò em, moät laàn nöõa toâi muoán xin söï tha thöù cuûa moïi naïn nhaân. Noãi ñau vaø söï xaáu hoå maø chuùng ta caûm thaáy phaûi trôû thaønh moät cô hoäi ñeå hoaùn caûi: khoâng bao giôø nöõa! Vaø nhôø suy nghó veà dieãn trình haøn gaén vaø hoøa giaûi vôùi caùc anh chò em baûn ñòa cuûa chuùng ta, khoâng bao giôø coäng ñoàng Kitoâ höõu coù theå ñeå cho mình bò laây nhieãm bôûi yù nieäm cho raèng neàn vaên hoùa naøy vöôït troäi hôn caùc neàn vaên hoùa khaùc, hoaëc ñöôïc pheùp söû duïng caùc caùch eùp buoäc ngöôøi khaùc. Chuùng ta haõy phuïc hoài loøng nhieät thaønh cuûa vò Giaùm muïc ñaàu tieân cuûa anh chò em, Thaùnh Francois de Laval, ngöôøi ñaõ cheâ traùch nhöõng keû haï thaáp ngöôøi baûn ñòa baèng caùch duï hoï say röôïu maïnh ñeå sau ñoù ñaùnh löøa hoï. Chuùng ta ñöøng cho pheùp baát cöù yù thöùc heä naøo laøm tha hoùa hoaëc sai leäch caùc phong tuïc vaø caùch soáng cuûa caùc daân toäc chuùng ta, nhö moät phöông tieän ñeå khuaát phuïc hoaëc kieåm soaùt hoï.
Ñeå ñaùnh baïi vaên hoùa loaïi tröø naøy, chuùng ta phaûi baét ñaàu vôùi chính mình: caùc giaùm muïc vaø linh muïc, nhöõng ngöôøi khoâng neân caûm thaáy mình cao hôn anh chò em cuûa chuùng ta trong daân Chuùa; nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc muïc vuï, nhöõng ngöôøi khoâng neân hieåu phuïc vuï nhö quyeàn haønh. Ñaây laø choã chuùng ta phaûi baét ñaàu. Anh chò em laø nhöõng nhaân vaät chuû choát vaø nhöõng ngöôøi xaây döïng moät Giaùo hoäi khaùc: khieâm toán, nhu mì, thöông xoùt, moät Giaùo Hoäi ñoàng haønh vôùi caùc dieãn trình, lao ñoäng moät caùch döùt khoaùt vaø thanh thaûn ñeå phuïc vuï vieäc hoäi nhaäp vaên hoùa, vaø bieåu loä söï toân troïng ñoái vôùi moãi caù nhaân vaø moïi söï khaùc bieät veà vaên hoùa vaø toân giaùo. Chuùng ta haõy cung caáp chöùng taù naøy!
Cuoái cuøng laø thaùch ñoá thöù ba: tình huynh ñeä. Giaùo hoäi seõ laø nhaân chöùng ñaùng tin caäy cho Tin Möøng khi caùc chi theå caøng hieän thaân söï hieäp thoâng, taïo cô hoäi vaø tình huoáng giuùp taát caû nhöõng ai tieáp caän ñöùc tin gaëp gôõ ñöôïc moät coäng ñoàng chaøo ñoùn, moät coäng ñoàng coù khaû naêng laéng nghe, böôùc vaøo ñoái thoaïi vaø coå vuõ caùc moái lieân heä coù phaåm chaát toát. Ñoù laø ñieàu maø Thaùnh Francois de Laval ñaõ noùi vôùi caùc nhaø truyeàn giaùo: "Thöôøng thì moät lôøi noùi cay ñaéng, moät cöû chæ thieáu kieân nhaãn, moät caùi nhìn khoù chòu seõ phaù huûy ngay laäp töùc nhöõng gì ñaõ maát nhieàu thôøi gian ñeå hoaøn thaønh" (Höôùng daãn cho caùc nhaø truyeàn giaùo, 1668).
Chuùng ta ñang noùi veà vieäc soáng trong moät coäng ñoàng Kitoâ giaùo, theo caùch naøy, trôû thaønh moät tröôøng daïy nhaân tính, nôi taát caû moïi ngöôøi coù theå hoïc caùch yeâu thöông nhau nhö anh chò em, saün saøng laøm vieäc cuøng nhau vì lôïi ích chung. Thaät vaäy, troïng taâm cuûa vieäc rao giaûng Tin Möøng laø tình yeâu Thieân Chuùa, tình yeâu naøy bieán ñoåi chuùng ta vaø laøm cho chuùng ta coù khaû naêng hieäp thoâng vôùi moïi ngöôøi vaø phuïc vuï moïi ngöôøi. Nhö moät nhaø thaàn hoïc ngöôøi Canada ñaõ vieát: "Tình yeâu maø Thieân Chuùa ban cho chuùng ta öù traøn qua tình yeâu... Ñoù laø thöù tình yeâu ñaõ thuùc ñaåy Ngöôøi Samaritanoâ nhaân haäu döøng laïi vaø chaêm soùc du khaùch bò boïn troäm taán coâng. Ñoù laø thöù tình yeâu khoâng coù bieân giôùi, tìm kieám vöông quoác cuûa Thieân Chuùa... vaø vöông quoác naøy laø phoå quaùt" (B. LONERGAN, 'Töông lai cuûa Kitoâ giaùo', trong Boä söu taäp thöù hai: Baøi vieát cuûa Bernard F.J. Lonergan, S.J., London 1974, 154). Giaùo hoäi ñöôïc môøi goïi hieän thaân cho tình yeâu khoâng bieân giôùi naøy, theå hieän öôùc mô maø Thieân Chuùa daønh cho nhaân loaïi: cho taát caû chuùng ta trôû thaønh anh chò em cuûa nhau. Chuùng ta haõy töï hoûi mình: chuùng ta laøm theá naøo khi noùi ñeán tình huynh ñeä thöïc teá giöõa chuùng ta? Caùc giaùm muïc giöõa caùc ngaøi vaø vôùi caùc linh muïc cuûa caùc ngaøi, caùc linh muïc giöõa caùc ngaøi vaø vôùi Daân Thieân Chuùa. Chuùng ta laø anh em, hay laø ñoái thuû caïnh tranh chia thaønh caùc beân? Vaø coøn caùc moái lieân heä cuûa chuùng ta vôùi nhöõng ngöôøi khoâng phaûi laø "cuûa rieâng chuùng ta", vôùi nhöõng ngöôøi khoâng tin, vôùi nhöõng ngöôøi coù truyeàn thoáng vaø phong tuïc khaùc nhau thì sao? Ñaây laø caùch: xaây döïng moái lieân heä huynh ñeä vôùi moïi ngöôøi, vôùi anh chò em baûn xöù, vôùi moïi anh chò em maø chuùng ta gaëp gôõ, vì söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa ñöôïc phaûn chieáu treân töøng khuoân maët cuûa hoï.
Ñaây chæ laø moät vaøi thaùch thöùc. Chuùng ta ñöøng queân raèng chuùng ta chæ coù theå thoûa maõn chuùng nhôø söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh thaàn, Ñaáng maø chuùng ta phaûi luoân caàu khaån trong lôøi caàu nguyeän. Chuùng ta ñöøng ñeå tinh thaàn duy theá tuïc xaâm nhaäp vaøo giöõa chuùng ta, vì nghó raèng chuùng ta coù theå taïo ra caùc keá hoaïch hoaït ñoäng moät caùch töï ñoäng, vaø chæ baèng noã löïc cuûa con ngöôøi, ngoaøi Thieân Chuùa. Vaø, xin anh chò em vui loøng, chuùng ta ñöøng kheùp kín mình baèng caùch "nhìn trôû lui", nhöng haõy tieán veà phía tröôùc vôùi nieàm vui!
Chuùng ta haõy ñem vaøo thöïc haønh caùc lôøi leõ sau ñaây maø baây giôø chuùng ta thöa vôùi Thaùnh Francois de Laval:
Ngaøi laø moät ngöôøi vì ngöôøi khaùc, ngöôøi ñi thaêm ngöôøi beänh, maëc quaàn aùo cho ngöôøi ngheøo, baûo veä phaåm giaù cuûa caùc daân toäc nguyeân thuûy, uûng hoä nhöõng noã löïc vaát vaû cuûa nhöõng nhaø truyeàn giaùo, saün saøng vöôn tay ra vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo naøn hôn ngaøi.
Ñaõ bao nhieâu laàn döï aùn cuûa ngaøi bò thaát voïng!
Tuy nhieân, moãi laàn nhö vaäy, ngaøi laïi laáy laïi chuùng.
Ngaøi ñaõ hieåu raèng Thieân Chuùa khoâng xaây baèng ñaù, vaø trong vuøng ñaát chaùn naûn naøy, caàn coù moät ngöôøi xaây döïng hy voïng.
Toâi caûm ôn anh chò em vì taát caû nhöõng gì anh chò em ñang laøm, vaø toâi chuùc laønh cho anh chò em töø traùi tim toâi. Xin haõy tieáp tuïc caàu nguyeän cho toâi.