Ñöùc Thaùnh cha chuû söï Kinh chieàu
vôùi caùc giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, tu só Canada
Ñöùc Thaùnh cha chuû söï Kinh chieàu vôùi caùc giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, tu só Canada.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Queùbec (RVA News 29-07-2022) - Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ môøi goïi haøng giaùo phaåm, giaùo só vaø tu só Canada ñöøng bi quan tröôùc tình traïng sa suùt haønh ñaïo trong Giaùo hoäi taïi nöôùc naøy, - tyû leä tín höõu ñi nhaø thôø raát thaáp, chöa ñöôïc 10%, coù nôi chæ khoaûng 4 ñeán 5%; trong soá gaàn 2,750 thaùnh ñöôøng ôû tænh Queùbec, coù tôùi 713 nhaø thôø ôû Queùbeùc ñaõ ñoùng cöûa, hoaëc baùn ñi - traùi laïi haõy coi ñaây laø moät thaùch ñoá muïc vuï: haân hoan loan baùo Tin möøng vôùi tinh thaàn saùng taïo, laøm chöùng taù vaø thaêng tieán tình huynh ñeä.
Ngaøi baøy toû laäp tröôøng treân ñaây, trong baøi giaûng taïi buoåi haùt Kinh chieàu troïng theå vôùi haøng ngaøn ngöôøi, goàm caùc giaùm muïc, linh muïc, phoù teá, tu só, chuûng sinh vaø caùc nhaân vieân muïc vuï ñeán töø nhieàu nôi ôû Canada.
Giaùo hoäi Coâng giaùo Canada 134 giaùm muïc coi soùc 71 giaùo phaän, vôùi söï coäng taùc cuûa hôn 4,100 linh muïc giaùo phaän vaø 2,100 linh muïc doøng, toång coäng laø hôn 6,200 vò. Ngoaøi ra, coù 1,300 tu huynh vaø 9,200 nöõ tu, 350 ñaïi chuûng sinh.
Luùc 5 giôø chieàu, thöù Naêm, 28 thaùng Baûy, Ñöùc Thaùnh cha giaõ töø Toøa Toång giaùm muïc ñeå ñeán Nhaø thôø Chính toøa Queùbec, caùch ñoù 500 meùt.
Thaùnh ñöôøng naøy khôûi ñaàu laø moät nhaø nguyeän nhoû ñöôïc döïng leân hoài naêm 1633, vaø ñöôïc xaây caát 14 naêm sau ñoù, vôùi teân laø Nhaø thôø Ñöùc Meï Hoøa Bình. 17 naêm sau trôû thaønh nhaø thôø giaùo xöù ñaàu tieân ôû mieàn baéc Meâhicoâ, daâng kính Ñöùc Meï Voâ Nhieãm nguyeân toäi, roài trôû thaønh nhaø thôø chính toøa, sau khi Toøa Thaùnh boå nhieäm thaùnh Phanxicoâ de Laval laøm giaùm muïc ñaàu tieân cuûa giaùo phaän Queùbec taân laäp. Hai theá kyû sau, Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ IX naâng thaùnh ñöôøng thaønh Vöông cung Thaùnh ñöôøng. Qua doøng lòch söû, nhaø thôø naøy bò quaân Anh phaùo kích vaø ñoát phaù, roài ñöôïc taùi thieát. Ñeán naêm 1922 laïi bò hoûa hoaïn, roài ñöôïc taùi thieát laàn thöù hai. Nay thaùnh ñöôøng daâng kính Ñöùc Meï Queùbec.
Taïi thaùnh ñöôøng naøy, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ Ñöùc Toång giaùm muïc Raymond Poisson, Giaùm muïc giaùo phaän Saint-Jeùroâme, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Canada, ñaïi dieän moïi ngöôøi chaøo möøng.
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaûng sau baøi ñoïc ngaén, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán, chaøo thaêm vaø caùm ôn nhöõng ngöôøi ñaõ laën loäi töø xa ôû Canada ñeán ñaây tham döï buoåi gaëp gôõ vaø caàu nguyeän naøy.
Roài ngaøi môøi goïi moïi ngöôøi suy tö veà thöïc taïi thôøi nay ñang ñe doïa nieàm vui ñöùc tin vaø coù nguy cô laøm lu môø, laøm cho kinh nghieäm Kitoâ bò khuûng hoaûng traàm troïng. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Chuùng ta nghó ngay ñeán traøo löu duy theá tuïc (secularismo), töø laâu ñaõ bieán ñoåi loái cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ ngaøy nay, gaït Thieân Chuùa haàu nhö vaøo haäu tröôøng. Döôøng nhö Chuùa bieán maát khoûi chaân trôøi vaø Lôøi Chuùa döôøng khoâng coøn laø chæ nam höôùng daãn cuoäc soáng, nhöõng choïn löïa cô baûn, nhöõng töông quan giöõa con ngöôøi vaø trong xaõ hoäi. Nhöng chuùng ta phaûi noùi ngay raèng: khi chuùng ta quan saùt neàn vaên hoùa chuùng ta ñang soáng, nhöõng ngoân ngöõ vaø bieåu töôïng cuûa noù, chuùng ta caàn chuù yù ñeå khoûi trôû thaønh tuø nhaân cuûa thaùi ñoä bi quan vaø cam chòu, ñeå ñi tôùi nhöõng phaùn ñoaùn tieâu cöïc hoaëc hoaøi töôûng voâ ích."
Phaân bieät caùi nhìn tieâu cöïc vaø caùi nhìn phaân ñònh
Trong boái caûnh naøy, Ñöùc Thaùnh cha phaân bieät caùi nhìn tieâu cöïc vaø caùi nhìn phaân ñònh.
Caùi nhìn tieâu cöïc thöôøng naûy sinh töø moät ñöùc tin, khi caûm thaáy bò taán coâng, thì nghó ra moät thöù aùo giaùp ñeå töï veä choáng laïi theá gian. Thaùi ñoä naøy khoâng hôïp vôùi tinh thaàn Kitoâ. Chuùa gheùt tinh thaàn traàn tuïc, nhöng Ngaøi coù moät caùi nhìn toát veà theá giôùi. Chuùa nhaäp theå trong nhöõng hoaøn caûnh lòch söû chöù khoâng phaûi ñeå leân aùn, nhöng ñeå laøm naûy maàm haït gioáng Nöôùc Trôøi chính taïi nôi taêm toái coù veû chieán thaéng.
Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Neáu chuùng ta döøng laïi ôû caùi nhìn tieâu cöïc, thì roát cuoäc chuùng ta seõ phuû nhaän söï nhaäp theå, vì ta troán chaïy thöïc taïi, thay vì nhaäp theå trong ñoù. Chuùng ta seõ kheùp kín vaøo mình, than khoùc nhöõng maát maùt, lieân tuïc than vaõn. "Chuùng ta caàn gioáng caùi nhìn cuûa Chuùa, bieát phaân bieät ñieàu thieän vaø quyeát taâm tìm kieám noù, thaáy vaø nuoâi döôõng ñieàu thieän. Ñoù khoâng phaûi laø caùi nhìn thô ngaây, nhöng laø moät caùi nhìn phaân bieät thöïc taïi.
Caùi nhìn phaân ñònh
Trong yù höôùng naøy, Ñöùc Thaùnh cha môøi goïi moïi ngöôøi phaân bieät giöõa traøo löu duy theá tuïc (secolarismo), moät quan nieäm veà cuoäc soáng hoaøn toaøn taùch rôøi lieân heä vôùi Ñaáng Taïo Hoùa, coi Thieân Chuùa laø ñieàu "thöøa thaõi vaø coàng keành", vaø nhöõng hình thöùc voâ thaàn môùi naûy sinh, tinh vi vaø coù nhieàu loaïi khaùc nhau: "thöù vaên minh tieâu thuï, duy khoaùi laïc ñöôïc naâng leân haøng giaù trò tuyeät ñoái, muoán quyeàn löïc vaø thoáng trò, kyø thò ñuû loaïi".
"Neáu chuùng ta chieàu theo caùi nhìn tieâu cöïc, vaø phaùn ñoaùn hôøi hôït, chuùng ta coù nguy cô thoâng truyeàn moät söù ñieäp sai laàm, nhö theå ñaèng sau nhöõng pheâ bình söï tuïc hoùa coù söï hoaøi töôûng moät theá giôùi ñöôïc thaàn thaùnh hoùa, moät xaõ hoäi thôøi tröôùc, trong ñoù Giaùo hoäi vaø caùc chöùc saéc coù nhieàu quyeàn haønh vaø aûnh höôûng xaõ hoäi. Ñaây laø moät quan ñieåm sai laàm".
Ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu chuùng ta, tình traïng tuïc hoùa (secolarizzazione) khoâng ñöôïc coi laø vaán ñeà Giaùo hoäi maát aûnh höôûng xaõ hoäi, maát nhöõng giaøu sang vaät chaát vaø ñaëc aân; ñuùng hôn söï tuïc hoùa aáy ñoøi chuùng ta suy tö veà nhöõng thay ñoåi cuûa Giaùo hoäi, ñaõ aûnh höôûng treân caùch thöùc con ngöôøi suy nghó vaø toå chöùc cuoäc soáng. Neáu chuùng ta döøng laïi ôû khía caïnh ñoù, thì chuùng seõ thaáy raèng khoâng phaûi ñöùc tin bò khuûng hoaûng, nhöng laø moät soá hình thaùi vaø caùch thöùc qua ñoù chuùng ta loan baùo ñöùc tin. Vì theá, söï tuïc hoùa laø moät thaùch ñoá ñoái vôùi tinh thaàn saùng taïo muïc vuï cuûa chuùng ta, laø cô hoäi ñeå toå chöùc laïi ñôøi soáng taâm linh döôùi nhöõng hình thöùc vaø caùch hieän höõu môùi". (C. Taylor, A Secular Age, Cambridge 2007, 437).
"Nhö theá caùi nhìn phaân ñònh, trong khi laøm cho chuùng ta thaáy nhöõng khoù khaên chuùng ta gaëp phaûi trong vieäc thoâng truyeàn nieàm vui ñöùc tin, thì coi ñoù laø ñieàu kích thích chuùng ta tìm laïi nieàm haêng say loan baùo Tin möøng, tìm nhöõng ngoân ngöõ môùi, thay ñoåi moät soá öu tieân muïc vuï, ñi vaøo ñieàu coát yeáu".
Ba ñeà nghò cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Vaø trong tinh thaàn huynh ñeä, Ñöùc Thaùnh cha ñeà nghò ba thaùch ñoá caàn ñöông ñaàu trong kinh nguyeän vaø muïc vuï:
Loan baùo Chuùa Gieâsu
1. "Tröôùc tieân laø loan baùo, phoå bieán Chuùa Gieâsu. Trong nhöõng sa maïc tinh thaàn ngaøy nay, do traøo löu duy theá tuïc (secolarismo) vaø söï döûng döng gaây ra, caàn trôû veà vôùi vieäc loan baùo ñaàu tieân. Chuùng ta khoâng ñeå chuû tröông thoâng truyeàn nieàm vui ñöùc tin chæ laø trình baøy nhöõng khía caïnh phuï thuoäc cho nhöõng ngöôøi chöa ñoùn nhaän Chuùa trong cuoäc soáng, hoaëc baèng caùch chæ laäp laïi nhöõng vieäc thöïc haønh hay aùp duïng nhöõng hình thöùc muïc vuï quaù khöù. Traùi laïi, caàn tìm ra nhöõng con ñöôøng môùi ñeå loan baùo troïng taâm Tin möøng cho nhöõng ngöôøi chöa gaëp Chuùa Kitoâ. Ñieàu naøy ñoøi phaûi coù saùng kieán muïc vuï ñeå ñi tôùi con ngöôøi taïi nôi hoï sinh soáng, tìm kieám nhöõng cô hoäi laéng nghe, ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ. Caàn trôû laïi söï coát yeáu vaø haêng say cuûa Toâng ñoà Coâng vuï, veû ñeïp ñöôïc caûm thaáy mình laø nhöõng khí cuï veà söï phong phuù cuûa Thaùnh Linh ngaøy nay".
Ñaùng tin caäy
2. "Nhöng ñeå loan baùo Tin möøng, caàn phaûi laø nhöõng ñaùng tin. Vaø vì theá thaùch ñoá thöù hai laø laøm chöùng taù. Tin möøng ñöôïc loan baùo moät caùch höõu hieäu khi chính cuoäc soáng noùi leân, bieåu loä töï do laøm cho nhöõng ngöôøi khaùc ñöôïc töï do, söï caûm thöông khoâng ñoøi baùo ñaùp, loøng thöông xoùt noùi veà Chuùa Kitoâ maø khoâng caàn duøng lôøi noùi. Giaùo hoäi taïi Canada ñaõ baét ñaàu moät haønh trình môùi, sau khi bò toån thöông vaø ñaûo loän vì söï aùc do moät soá con caùi cuûa mình gaây ra. Toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông, nhöõng göông xaáu ñoøi nhöõng haønh ñoäng maïnh meõ vaø chieán ñaáu khoâng theå hoài laïi. Cuøng vôùi anh chò em, moät laàn nöõa toâi xin loãi taát caû caùc naïn nhaân.... Vaø khi nghó ñeán haønh trình chöõa laønh vaø hoøa giaûi vôùi caùc anh chò em thoå daân, khoâng bao giôø coäng ñoaøn Kitoâ ñeå cho mình bò oâ nhieãm vì quan nieäm coù moät thöù vaên hoùa cao troïng hôn nhöõng vaên hoùa khaùc vaø nghó raèng ñöôïc pheùp duøng nhöõng phöông theá cöôõng baùch ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Chuùng ta haõy phuïc hoài loøng nhieät thaønh cuûa thaùnh Phanxicoâ de Laval, ngöôøi ñaõ maïnh meõ choáng laïi nhöõng keû laøm baêng hoaïi caùc thoå daân, duï doã hoï uoáng röôïu ñeå löôøng gaït hoï. Chuùng ta ñöøng ñeå moät yù thöùc heä naøo laøm bieán thaùi vaø laãn loän loái soáng nhöõng hình thöùc soáng cuûa caùc daân toäc ñeå tìm caùch khuaát phuïc vaø thoáng trò hoï.
Tình huynh ñeä
3. Thaùch ñoá thöù ba laø tình huynh ñeä. Giaùo hoäi seõ laø chöùng nhaân ñaùng tin cuûa Tin möøng khi caùc phaàn töû cuûa Giaùo hoäi ngaøy caøng soáng hieäp thoâng, kieán taïo nhöõng cô hoäi vaø khoâng gian ñeå baát kyø ai ñeán gaàn ñöùc tin ñeàu thaáy moät coäng ñoaøn hieáu khaùch, bieát laéng nghe vaø ñoái thoaïi, thaêng tieán nhöõng quan heä toát. Nhö thaùnh Phanxicoâ de Laval thöôøng noùi vôùi caùc thöøa sai: "Nhieàu khi moät lôøi chua cay, söï thieáu kieân nhaãn, moät veû maët xua ñuoåi seõ phaù huûy trong moät luùc naøo ñoù ñieàu ñaõ ñöôïc xaây döïng trong nhieàu naêm trôøi" (Istruzioni ai missionari, 1668).
Keát thuùc Kinh chieàu, Ñöùc Hoàng y Toång giaùm muïc Queùbec ñaõ höôùng daãn Ñöùc Thaùnh cha ñeán tröôùc moä thaùnh Phanxicoâ de Laval, taïi ñaây Ñöùc Thaùnh cha caàu nguyeän trong thinh laëng. Roài ngaøi trôû veà Toøa Toång giaùm muïc ñeå duøng böõa toái.