Trong moät quyeát ñònh lòch söû,
Toái Cao Phaùp Vieän laät ngöôïc phaùn quyeát Roe
Trong moät quyeát ñònh lòch söû, Toái Cao Phaùp Vieän laät ngöôïc phaùn quyeát Roe.
Ñaëng Töï Do
Washington (VietCatholic News 24-06-2022) - Toái Cao Phaùp Vieän Hoa Kyø ñaõ laät ngöôïc phaùn quyeát Roe kieän Wade trong moät quyeát ñònh lòch söû vôùi tyû leä 6 phieáu thuaän treân 3 phieáu choáng. Phaùn quyeát ñöôïc coâng boá hoâm thöù Saùu 24 thaùng Saùu naêm 2022, Sinh Nhaät Thaùnh Gioan Taåy Giaû - naêm 2022 laø Leã Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu - mang ñeán moät keát thuùc ñoät ngoät vaø ñaày kòch tính cho gaàn nöûa theá kyû phaù thai ñöôïc hôïp phaùp hoùa treân toaøn quoác ôû Myõ.
Phaùn quyeát cuûa Toái Cao Phaùp Vieän, trong vuï phaù thai Mississippi Dobbs kieän Toå chöùc Y teá Phuï nöõ Jackson, ñöôïc nhieàu ngöôøi coi laø phaùn quyeát coù taàm voùc raát lôùn vaø ñöôïc mong ñôïi nhaát cuûa Toøa aùn Toái cao keå töø phaùn quyeát Roe choáng Wade. Noù khoâng chæ laät ngöôïc Roe, laø vuï phaù thai mang tính böôùc ngoaët naêm 1973, maø coøn caû vuï Planned Parenthood kieän Casey, laø moät phaùn quyeát ñöa ra naêm 1992 nhaèm khaúng ñònh phaùn quyeát Roe.
"Phaù thai ñöa ra moät vaán ñeà ñaïo ñöùc saâu saéc. Hieán phaùp khoâng caám coâng daân cuûa moãi tieåu bang cho pheùp hoaëc caám phaù thai. Caùc phaùn quyeát trong caùc vuï Roe vaø Casey ñaõ quaù kieâu ngaïo vôùi thaåm quyeàn cuûa mình. Giôø ñaây, chuùng toâi ñaõ loaïi boû nhöõng quyeát ñònh naøy vaø traû laïi quyeàn ñoù cho ngöôøi daân vaø nhöõng ngöôøi ñaïi dieän ñöôïc baàu cuûa hoï."
YÙ kieán veà vuï Dobbs ñöôïc vieát bôûi Phoù Chaùnh AÙn Samuel Alito. Caùc thaåm phaùn Clarence Thomas, Neil M. Gorsuch, Brett M. Kavanaugh vaø Amy Coney Barrett tham gia yù kieán. Thomas vaø Kavanaugh ñaõ ñöa ra nhöõng yù kieán ñoàng tình. Chaùnh aùn John Roberts ñaõ ñeä trình moät yù kieán ñoàng tình trong phaùn quyeát.
Caùc thaåm phaùn Stephen Breyer, Sonia Sotomayor vaø Elena Kagan ñaõ baát ñoàng quan ñieåm. YÙ kieán phaûn ñoái cuûa 3 Thaåm Phaùn naøy vieát "Khi loaïi boû caùc phaùn quyeát Roe vaø Casey, Toøa aùn naøy ñaõ phaûn boäi caùc nguyeân taéc chæ ñaïo cuûa mình. Vôùi noãi buoàn - cho Toøa aùn naøy, nhöng hôn theá nöõa, cho haøng trieäu phuï nöõ Myõ, nhöõng ngöôøi ngaøy nay ñaõ maát ñi söï baûo veä cô baûn cuûa hieán phaùp - chuùng toâi baát ñoàng yù kieán".
Quyeát ñònh khoâng caám hoaëc hình söï hoùa vieäc phaù thai, cuõng nhö khoâng coâng nhaän quyeàn ñöôïc soáng theo hieán phaùp cuûa moät ñöùa treû chöa sinh. Nhöng trong moät cuù ñoät phaù ngoaïn muïc, haønh ñoäng cuûa toøa aùn ñaõ queùt saïch caùc raøo caûn phaùp lyù coá thuû, ñöôïc taïo ra vaø thöïc thi nghieâm ngaët bôûi cô quan tö phaùp lieân bang, trong nhieàu thaäp kyû qua ñaõ ngaên caùc tieåu bang nhö Mississippi haïn cheá hoaëc nghieâm caám vieäc gieát nhöõng ñöùa treû chöa sinh trong buïng meï.
Phaùn quyeát naøy môû ra moät kyû nguyeân môùi cuûa chính trò phaù thai ôû Myõ, vôùi chieán tröôøng hieän chuyeån sang caùc cô quan laäp phaùp tieåu bang. Caùc cô quan ñöôïc baàu cöû daân chuû ñoù giôø ñaây ñöôïc töï do tranh luaän vaø ñieàu chænh vieäc phaù thai khi hoï thaáy phuø hôïp, nhö ñaõ xaûy ra trong suoát lòch söû Hoa Kyø tröôùc khi Toøa aùn Toái cao lieân bang can thieäp vaøo vaán ñeà naøy qua phaùn quyeát Roe choáng Wade.
"Moät phong traøo uûng hoä cuoäc soáng hoaøn toaøn môùi baét ñaàu ngaøy hoâm nay. Chuùng toâi saün saøng ñöa ra caùc noã löïc phoø sinh taïi moïi cô quan laäp phaùp, taïi töøng tieåu bang vaø Toøa Baïch OÁc," Chuû tòch Marjorie Dannenfelser cuûa toå chöùc Susan B. Anthony Pro-Life, cho bieát trong moät tuyeân boá hoâm thöù Saùu. "Trong vaøi naêm tôùi, chuùng ta seõ coù cô hoäi cöùu soáng haøng traêm nghìn, thaäm chí haøng trieäu sinh maïng baèng caùch haïn cheá söï kinh hoaøng cuûa naïn phaù thai ôû nhieàu tieåu bang".
Phaùt bieåu taïi Toøa Baïch OÁc vaøo chieàu thöù Saùu, 24 thaùng Saùu naêm 2022, Toång thoáng Joe Biden, moät ngöôøi Coâng Giaùo nhieät thaønh uûng hoä vieäc hôïp phaùp hoùa phaù thai, ñaõ goïi yù kieán cuûa toøa aùn laø "moät sai laàm bi thaûm".
"Theo quan ñieåm cuûa toâi, ñoù laø moät ngaøy buoàn ñoái vôùi ñaát nöôùc, nhöng ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø cuoäc chieán ñaõ keát thuùc," Biden noùi. OÂng keâu goïi Quoác hoäi luaät hoùa phaùn quyeát Roe vaø khuoân khoå phaùp lyù maø noù taïo ra thaønh luaät lieân bang.
Thöøa nhaän söï töùc giaän vaø thaát voïng lan roäng tröôùc quyeát ñònh cuûa toøa aùn, Biden keâu goïi caùc cuoäc bieåu tình dieãn ra trong hoøa bình, vaø noùi raèng "Ñe doïa vaø haêm he khoâng phaûi laø töï do ngoân luaän."
(Source: Catholic News AgencySupreme Court overturns Roe v. Wade in historic abortion decision)