Caùc taân Hoàng y vaø cô maät vieän
Caùc taân Hoàng y vaø cô maät vieän.
VietCatholic Media
Vatican (VietCatholic News 03-06-2022) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ gaây baát ngôø khi coâng boá danh saùch 21 taân Hoàng Y vaøo ngaøy 29 thaùng 5 naêm 2022, trong ñoù coù 16 taân Hoàng Y cöû tri vaø 5 Hoàng Y quaù tuoåi tham gia maät nghò baàu Giaùo Hoaøng. Caùc ngaøi seõ trôû thaønh Hoàng Y trong moät nghi thöùc taán phong ñöôïc toå chöùc vaøo ngaøy 27 thaùng 8 naêm 2022.
Neáu coù maät nghò sôùm tröôùc khi ñöôïc taán phong, lieäu caùc Hoàng Y vöøa ñöôïc neâu teân coù ñöôïc boû phieáu khoâng?
Cho ñeán nay, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ chöa laàn naøo ñeà caäp ñeán vieäc thoaùi vò, nhöng moät soá chuyeân gia vaãn tieáp tuïc suy ñoaùn veà söï keát thuùc cuûa trieàu ñaïi giaùo hoaøng. Trong boái caûnh coù söï chaäm treã baát thöôøng leân ñeán ba thaùng töø ngaøy coâng boá 21 taân hoàng y cho ñeán ngaøy caùc vò naøy ñöôïc chính thöùc taán phong Hoàng Y, moät caâu hoûi naûy sinh laø ñieàu gì seõ xaûy ra vôùi caùc Hoàng Y vöøa ñöôïc chæ ñònh trong tröôøng hôïp moät maät nghò baàu Giaùo Hoaøng dieãn ra? Vieäc gia nhaäp Hoàng Y Ñoaøn coù hieäu quaû vaøo thôøi ñieåm naøo? Ñaây laø moät soá caâu hoûi I.MEDIA ñaõ hoûi Ñöùc OÂng Patrick Valdrini, giaùo sö danh döï veà giaùo luaät taïi Ñaïi hoïc Lateâranoâ.
Sau nghi thöùc taán phong Hoàng Y vaøo ngaøy 27 thaùng 8 naêm 2022, Giaùo Hoäi seõ coù 132 Hoàng Y cöû tri, ñaây laø moät kyû luïc döôùi trieàu ñaïi giaùo hoaøng hieän taïi, vöôït qua ñaùng keå ngöôõng 120 Hoàng Y do Ñöùc Phaoloâ Ñeä Luïc ñaët ra trong Toâng Hieán Romano Pontifici Eligendo ngaøy 1 thaùng 10 naêm 1975.
Maëc duø khoâng baõi boû quy ñònh naøy, nhöng vieäc phaù vôõ quy ñònh naøy laø "ñaëc quyeàn" cuûa ñöông kim giaùo hoaøng, ngöôøi laø "nhaø laäp phaùp toái cao vaø coù theå vi phaïm caùc luaät do caùc giaùo hoaøng ban haønh", cho duø luaät aáy laø cuûa chính ngaøi hay moät trong nhöõng ngöôøi tieàn nhieäm cuûa ngaøi. Valdrini noùi trong Vatican, "khoâng coù quyeàn taøi phaùn hieán phaùp". Khoâng coù thaåm quyeàn naøo coù theå laøm maát hieäu löïc moät quyeát ñònh cuûa Giaùo hoaøng, vì söï phaân chia quyeàn löïc khoâng toàn taïi.
Ñaây seõ laø laàn thöù 13 moät giaùo hoaøng vöôït quaù giôùi haïn 120 Hoàng Y cöû tri. Kyû luïc veà vieäc vöôït ngöôõng ñöôïc thieát laäp trong laàn taán phong Hoàng Y ñaàu tieân cuûa theá kyû 21, vaøo ngaøy 21 thaùng 2 naêm 2001, khi Ñöùc Gioan Phaoloâ II taán phong 42 Hoàng Y, 38 trong soá caùc vò laø Hoàng Y cöû tri: ñieàu naøy ñaõ naâng soá Hoàng Y cöû tri leân 136. Moät laàn nöõa ngöôõng 120 bò vöôït qua laø vaøo laàn taán phong Hoàng Y cuoái cuøng cuûa ngaøi, vaøo ngaøy 21 thaùng 10 naêm 2003. Ñieàu ñoù ñaõ naâng con soá leân 135 Hoàng Y cöû tri trong Hoàng Y Ñoaøn.
Caùc giaùo hoaøng gaàn ñaây luoân theå hieän söï linh hoaït nhaát ñònh ñoái vôùi ngöôõng 120 Hoàng Y cöû tri. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ vöôït ngöôõng ba laàn, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI hai laàn, vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ vöôït ngöôõng trong moïi dòp taán phong Hoàng Y, nghóa laø taùm laàn, bao goàm caû laàn taán phong Hoàng Y vaøo ngaøy 27 thaùng 8 naêm 2022.
Ñieàu gì seõ xaûy ra neáu maät nghò dieãn ra tröôùc khi caùc Hoàng Y naøy ñöôïc taán phong?
Trong tröôøng hôïp Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ qua ñôøi hoaëc töø chöùc tröôùc ngaøy 27 thaùng 8 naêm 2022, quyeát ñònh taán phong Hoàng Y ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñöa ra vaøo ngaøy 29 thaùng 5 naêm 2022 seõ bò huûy boû, bôûi vì vieäc taán phong naøy bò raøng buoäc chaët cheõ vôùi ñöông kim Giaùo hoaøng. Chæ nhöõng Hoàng Y cöû tri ñaõ ñöôïc taán phong, hieän coù 117 vò nhö theá, môùi ñöôïc trieäu taäp vaøo maät nghò. Tö caùch Hoàng Y chæ ñöôïc Giaùo Hoäi nhìn nhaän sau nghi thöùc taán phong Hoàng Y chöù khoâng phaûi sau moät thoâng baùo ñôn thuaàn.
Ñieàu 36 cuûa Toâng Hieán Universi Dominici Gregis do Ñöùc Gioan Phaoloâ II ban haønh naêm 1996 khaúng ñònh nhö sau: "Moät vò Hoàng Y cuûa Hoäi Thaùnh Roâma, ngöôøi ñaõ ñöôïc taïo ra vaø coâng boá tröôùc Hoàng Y Ñoaøn, coù quyeàn baàu Giaùo hoaøng, theo quy taéc soá 33 cuûa Toâng Hieán hieän haønh, ngay caû khi ngaøi vaãn chöa nhaän ñöôïc chieác muõ ñoû hoaëc chieác nhaãn, hoaëc chöa tuyeân theä"
Ñieàu khoaûn naøy coù nghóa laø ñoái vôùi caùc Hoàng Y ñaõ ñöôïc xaùc nhaän trong moät coâng nghò taán phong Hoàng Y, söï vaéng maët thöïc teá cuûa vò taân Hoàng Y aáy trong buoåi leã vì lyù do söùc khoûe hoaëc caùc vaán ñeà veà giao thoâng - nhö ñaõ xaûy ra vaøo thaùng 11 naêm 2020 trong moät coâng nghò taán phong Hoàng Y ñöôïc toå chöùc giöõa moät traän ñaïi dòch - khoâng ngaên caûn ngaøi trôû thaønh moät Hoàng Y, vaø do ñoù ngaøi coù quyeàn tham gia maät nghò vaøo moät ngaøy sau ñoù.
Noùi caùch khaùc, phaûi coù coâng nghò taán phong Hoàng Y, trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha xaùc nhaän tröôùc Hoàng Y Ñoaøn vò aáy laø Hoàng Y, vò aáy coù maët trong buoåi leã hay khoâng, khoâng phaûi laø vaán ñeà.
Vieäc coâng boá moät coâng nghò taán phong Hoàng Y chæ coù giaù trò raøng buoäc ñoái vôùi ñöông kim giaùo hoaøng. Neáu trieàu ñaïi giaùo hoaøng hieän taïi keát thuùc, thì vieäc löïa choïn caùc Hoàng Y töông lai coù lieân quan ñeán quyeát ñònh caù nhaân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, "ngöôøi keá vò cuûa ngaøi coù theå khoâng taán phong cho caùc vò aáy," Ñöùc OÂng Valdrini noùi. Tuy nhieân, theo thoâng leä, nhaèm ñöa ra caùc daáu chæ cho tính lieân tuïc, ít nhaát laø vaøo ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng, vò taân giaùo hoaøng coù theå trieäu taäp moät coâng nghò taán phong Hoàng Y khaùc coù cuøng danh saùch, hoaëc boå sung vaøo danh saùch ñoù.
Tröôøng hôïp cuûa caùc Hoàng Y bò pheá truaát
Lieân quan ñeán vieäc tham gia maät nghò, Toâng Hieán naêm 1996 quy ñònh roõ raèng "Caùc Hoàng Y ñaõ bò pheá truaát veà maët phaùp lyù hoaëc nhöõng ngöôøi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Giaùo hoaøng Roâma ñaõ töø boû ñaëc quyeàn Hoàng Y thì khoâng coù quyeàn naøy. Hôn nöõa, trong khoaûng thôøi gian troáng toøa, Hoàng Y Ñoaøn khoâng theå thu nhaän laïi hoaëc phuïc hoài tö caùch Hoàng Y cuûa hoï. "
Nhöõng tröôøng hôïp ruùt khoûi Hoàng Y Ñoaøn naøy raát hieám nhöng trong lòch söû gaàn ñaây cuõng coù moät soá tröôøng hôïp. Naêm 1927, Hoàng Y ngöôøi Phaùp Louis Billot töø boû chöùc Hoàng Y vì baát ñoàng vôùi Ñöùc Pioâ XI veà vieäc leân aùn Action Francaise, vaø ngaøi qua ñôøi vôùi tö caùch laø moät linh muïc Doøng Teân giaûn dò.
Nhieàu thaäp kyû sau, vaøo naêm 2018, cöïu Toång Giaùm muïc Washington Theodore McCarrick bò maát chöùc Hoàng Y vì lieân quan ñeán laïm duïng treû em. OÂng ta vaãn coøn soáng, nhöng hieän ñaõ bò haï xuoáng tö caùch giaùo daân.
Hoàng Y Keith O'Brien, moät cöïu toång giaùm muïc cuûa Edinburgh, ngöôøi cuõng lieân quan ñeán laïm duïng tình duïc, nhöng khoâng laïm duïng treû vò thaønh nieân, ñaõ töø boû vieäc tham gia maät nghò naêm 2013 vaø sau ñoù chính thöùc töø boû caùc quyeàn vaø ñaëc quyeàn cuûa Hoàng Y vaøo naêm 2015, maëc duø oâng ñöôïc giöõ laïi danh hieäu.
Cuoái cuøng, Hoàng Y Becciu ñaõ bò töôùc boû caùc ñaëc quyeàn cuûa mình vôùi tö caùch laø Hoàng Y cöû tri Hoàng Y vaøo naêm 2020 do caùo buoäc tham nhuõng lieân quan ñeán vuï mua baùn ñòa oác ôû London. Vò cöïu Phuï Taù Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh seõ khoâng theå tham gia maät nghò neáu ñöôïc toå chöùc ngay baây giôø, nhöng, gioáng nhö caùc Hoàng Y treân 80 tuoåi, ngaøi vaãn giöõ ñöôïc danh hieäu Hoàng Y. Hoàng Y Becciu coù theå giaønh laïi quyeàn boû phieáu neáu ñöôïc traéng aùn khi keát thuùc thuû tuïc phaùp lyù hieän taïi. Khaû naêng phuïc hoài seõ laïi laø ñaëc quyeàn caù nhaân cuûa giaùo hoaøng.