Baøi Giaûng Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh
cuûa Ñöùc Hoàng Y Cantalamessa:
Philatoâ noùi vôùi Ngaøi, 'Söï thaät laø gì?'
Baøi Giaûng Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh cuûa Ñöùc Hoàng Y Cantalamessa: Philatoâ noùi vôùi Ngaøi, 'Söï thaät laø gì?'
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (VietCatholic News 15-04-2022) - Luùc 5g chieàu Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh, 15 thaùng Tö naêm 2022, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chuû söï nghi thöùc töôûng nieäm Cuoäc Thöông Khoù cuûa Chuùa taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ.
Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa ñaõ thuyeát giaûng trong buoåi cöû haønh naøy. Baøi giaûng cuûa ngaøi coù chuû ñeà: "Pilato Disse: Cos'eø La Veritaø?", nghóa laø "Philatoâ noùi vôùi Ngaøi, 'Söï thaät laø gì?'"
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Philatoâ noùi vôùi Ngaøi, 'Söï thaät laø gì?'
Trong töôøng thuaät cuûa mình veà cuoäc Thöông Khoù, Thaùnh söû Gioan ñaëc bieät coi troïng cuoäc ñoái thoaïi cuûa Chuùa Gieâsu vôùi Philatoâ, vaø chính vì ñieàu naøy maø chuùng ta muoán suy ngaãm trong giaây laùt tröôùc khi tieáp tuïc phaàn phuïng vuï cuûa chuùng ta.
Moïi chuyeän baét ñaàu vôùi caâu hoûi cuûa Philatoâ: "OÂng coù phaûi laø vua daân Do Thaùi khoâng?" (Ga 18:33) Chuùa Gieâsu muoán laøm cho Philatoâ hieåu raèng caâu hoûi ñoù nghieâm troïng hôn nhieàu so vôùi nhöõng gì oâng ta nghó, vaø noù chæ coù yù nghóa neáu Philatoâ khoâng ñôn giaûn laëp laïi lôøi buoäc toäi cuûa ngöôøi khaùc. Do ñoù, Chuùa Gieâsu hoûi ngöôïc laïi: "Ngaøi töï yù noùi ñieàu aáy, hay nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ noùi vôùi ngaøi veà toâi?".
Chuùa Gieâsu coá gaéng daãn Philatoâ leân moät bình dieän cao hôn. Ngaøi noùi vôùi oâng ta veà vöông quoác cuûa Ngaøi, moät vöông quoác "khoâng thuoäc theá gian naøy". Philatoâ chæ hieåu moät ñieàu: ñoù khoâng phaûi laø vaán ñeà veà moät vöông quoác chính trò. Neáu bò caùo muoán noùi veà toân giaùo, oâng ta khoâng muoán vöôùng vaøo nhöõng vaán ñeà nhö theá. Do ñoù, oâng ta hoûi Chuùa Gieâsu vôùi moät chuùt mæa mai: "Vaäy oâng laø Vua sao?" Chuùa Gieâsu ñaùp: "Chính ngaøi noùi raèng toâi laø vua" (Ga 18:37).
Baèng caùch xöng laø vua, Chuùa Gieâsu phôi mình tröôùc nguy cô cheát choùc; nhöng thay vì thanh minh baèng caùch phuû nhaän ñieàu ñoù, Ngöôøi laïi maïnh meõ khaúng ñònh ñieàu ñoù. Ngöôøi tieát loä nguoàn goác cao caû cuûa mình cho Philatoâ: "Toâi ñaõ ñeán theá gian..." Do ñoù, moät caùch bí aån, Chuùa Gieâsu noùi raèng Ngaøi toàn taïi tröôùc cuoäc soáng traàn gian cuûa mình, Ngaøi ñeán töø moät theá giôùi khaùc. Ngaøi ñeán traùi ñaát ñeå laøm nhaân chöùng cho söï thaät.
Chuùa Gieâsu ñoái xöû vôùi Philatoâ nhö moät linh hoàn caàn aùnh saùng vaø chaân lyù, chöù khoâng phaûi nhö moät oâng quan toøa. Ngaøi quan taâm ñeán soá phaän cuûa ngöôøi ñaøn oâng Philatoâ hôn laø soá phaän cuûa chính mình. Vôùi lôøi keâu goïi ñoùn nhaän söï thaät, Ngaøi muoán thuùc giuïc oâng ta tænh taùo laïi, nhìn moïi thöù baèng con maét khaùc, ñaët mình leân treân söï tranh chaáp nhaát thôøi vôùi ngöôøi Do Thaùi.
Vieân quan toång traán La Maõ hieåu lôøi môøi cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi oâng, nhöng oâng hoaøi nghi vaø thôø ô veà kieåu suy ñoaùn cao hôn naøy. Söï bí aån maø oâng nhìn thaáy trong lôøi cuûa Chuùa Gieâsu laøm oâng sôï haõi vaø oâng muoán keát thuùc cuoäc troø chuyeän. Töï laåm baåm moät mình "Söï thaät laø gì?", oâng ta rôøi khoûi Phaùp ñình.
Trang naøy töø phuùc aâm cho ngaøy hoâm nay lieân quan ñeán chuùng ta bieát bao! Ngay caû ngaøy nay, cuõng nhö trong quaù khöù, con ngöôøi töï hoûi mình: "Söï thaät laø gì?". Nhöng, nhö Philatoâ ñaõ laøm, chuùng ta thaûn nhieân quay löng laïi vôùi Ñaáng ñaõ noùi: "Toâi ñeán theá gian ñeå laøm chöùng cho söï thaät". "Toâi laø Söï thaät!" (Ga 14: 6).
Qua Internet, toâi ñaõ theo doõi voâ soá cuoäc tranh luaän veà toân giaùo vaø khoa hoïc, veà ñöùc tin vaø thuyeát voâ thaàn. Moät ñieàu laøm toâi kinh ngaïc: haøng giôø ñoàng hoà ñoái thoaïi maø khoâng heà nhaéc ñeán teân Chuùa Gieâsu. Vaø neáu beân tin Chuùa ñoâi khi daùm nhaéc ñeán teân cuûa Ngaøi vaø söï phuïc sinh cuûa Ngaøi töø coõi cheát, thì hoï ngay laäp töùc coá gaéng keát thuùc cuoäc thaûo luaän nhö moät söï laïc ñeà khoâng thích hôïp. Moïi thöù xaûy ra "etsi Christus non daretur": nhö theå treân theá giôùi naøy chöa töøng coù ngöôøi naøo ñöôïc goïi laø Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Keát quaû laø gì? Töø "Thieân Chuùa" trôû thaønh moät caùi bình troáng roãng ñeå moïi ngöôøi coù theå ñoå ñaày tuøy yù. Nhöng chính vì lyù do naøy maø Thieân Chuùa ñaõ quan taâm ñeán vieäc ñaët noäi dung cho teân cuûa Ngaøi. "Ngoâi Lôøi ñaõ hoaù thaønh nhuïc theå". Söï thaät ñaõ trôû thaønh xaùc thòt! Vì theá, coù noã löïc kieân quyeát ñeå loaïi Chuùa Gieâsu ra khoûi luaän baøn veà Thieân Chuùa: vì Chuùa Gieâsu loaïi boû khoûi nieàm kieâu haõnh cuûa con ngöôøi moïi lyù do ñeå töï hoï quyeát ñònh xem Thieân Chuùa phaûi nhö theá naøo!
Moät soá ngöôøi coù theå noùi: "OÀ chaéc chaén roài: Chuùa Gieâsu ngöôøi Nagiareùt!". "Nhöng coù nhöõng ngöôøi thaäm chí vaãn coøn nghi ngôø raèng Ngaøi ñaõ töøng toàn taïi!" Moät nhaø vaên ngöôøi Anh noåi tieáng cuûa theá kyû tröôùc - ñöôïc coâng chuùng bieát ñeán laø taùc giaû cuûa loaït tieåu thuyeát maø sau naøy trôû thaønh phim "Chuùa teå cuûa nhöõng chieác nhaãn", JRR Tolkien - trong moät böùc thö, ñaõ ñöa ra caâu traû lôøi naøy cho con trai mình, sau khi anh ta ñaõ ñeà caäp vôùi oâng moät söï phaûn ñoái töông töï:
Phaûi coù moät yù chí ngoâng cuoàng ñeán möùc khoù tin môùi coù theå cho raèng Chuùa Gieâsu khoâng bao giôø thöïc söï 'xaûy ra', vaø coøn cuoàng ngoâng hôn theá nöõa ñeå giaû ñònh raèng Ngaøi ñaõ khoâng noùi nhöõng ñieàu ñaõ ñöôïc ghi laïi taát caû veà Ngaøi - laø nhöõng ñieàu vöôït quaù xa khaû naêng 'phaùt minh ra' bôûi baát kyø ai treân theá giôùi vaøo thôøi ñieåm ñoù: chaúng haïn nhö 'tröôùc khi coù oâng AÙpraham, thì toâi, Toâi Haèng Höõu!' (Ga 8:58). 'Ai thaáy Thaày laø thaáy Chuùa Cha' (Ga 14: 9).
Taùc giaû cho bieát theâm, söï thay theá duy nhaát cho söï thaät cuûa Chuùa Kitoâ laø "oâng ta laø moät keû löøa ñaûo" vaø caùc saùch Phuùc aâm ñaõ "xuyeân taïc nhöõng töôøng thuaät veà moät keû hoang töôûng loaïn trí". Tuy nhieân, moät tröôøng hôïp nhö vaäy laøm sao coù theå chòu ñöïng ñöôïc hai möôi theá kyû pheâ bình lòch söû vaø trieát hoïc khoâng ngöøng, vaø laøm sao coù theå taïo ra thaønh quaû maø noù ñaõ taïo ra?
Ngaøy nay, chuùng ta vöôït ra khoûi söï hoaøi nghi cuûa Philatoâ. Coù nhöõng ngöôøi nghó raèng khoâng neân ñaët caâu hoûi "Söï thaät laø gì?", Bôûi vì söï thaät ñôn giaûn laø khoâng toàn taïi! "Moïi thöù chæ laø töông ñoái, khoâng coù gì laø chaéc chaén caû! Nghó khaùc ñi laø moät giaû ñònh khoâng theå dung thöù!" Khoâng coøn choã cho "nhöõng caâu chuyeän keå tuyeät vôøi veà theá giôùi vaø thöïc taïi", keå caû nhöõng caâu chuyeän veà Thieân Chuùa vaø Chuùa Kitoâ.
Thöa anh chò em, nhöõng ngöôøi voâ thaàn, nhöõng ngöôøi theo thuyeát baát khaû tri hoaëc nhöõng ngöôøi vaãn ñang tìm kieám chaân lyù (neáu coù ngöôøi ñang laéng nghe): nhöõng lôøi toâi saép noùi vôùi anh chò em khoâng phaûi laø lôøi cuûa moät nhaø thuyeát giaùo ngheøo nhö toâi; chuùng laø cuûa moät ngöôøi trong soá caùc baïn, moät taùc phaåm maø nhieàu ngöôøi trong soá caùc baïn ngöôõng moä, trong soá ñoù ñaõ ñöôïc vieát nhieàu vaø coù leõ nhieàu ngöôøi cuõng töï coi mình, theo moät caùch naøo ñoù, laø moân sinh vaø nhöõng ngöôøi ngöôõng moä oâng aáy: toâi muoán ñeà caäp ñeán Soeren Kierkegaard, ngöôøi saùng laäp ra trieát hoïc hieän sinh!
OÂng ta vieát raèng ngöôøi ta noùi quaù nhieàu veà noãi ñau khoå vaø ngheøo ñoùi cuûa con ngöôøi... Quaù nhieàu ñieàu ñöôïc noùi veà nhöõng cuoäc ñôøi laõng phí. Tuy nhieân laõng phí cuoäc ñôøi chæ xaûy ra ñoái vôùi nhöõng ai... chöa bao giôø nhaän ra, bôûi vì ngöôøi aáy chöa bao giôø, theo nghóa saâu xa nhaát, tröïc giaùc raèng coù Thöôïng ñeá, vaø anh ta, chính anh ta, chính baûn thaân anh ta, laïi ñang ñöùng trong söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa naøy"
Coù ngöôøi noùi: coù quaù nhieàu baát coâng, quaù nhieàu ñau khoå treân theá giôùi ñeå tin vaøo Chuùa! Ñoù laø söï thaät, nhöng chuùng ta haõy suy nghó moät chuùt raèng caùi aùc bao quanh chuùng ta seõ trôû neân voâ lyù vaø voâ voïng hôn bieát laø ngaàn naøo neáu khoâng coù nieàm tin vaøo chieán thaéng cuoái cuøng cuûa chaân vaø thieän. Söï Phuïc Sinh cuûa Chuùa Gieâsu töø coõi cheát, maø chuùng ta seõ cöû haønh ngaøy kia, laø lôøi höùa vaø laø söï baûo ñaûm chaéc chaén raèng ñaây laø ñieàu seõ xaûy ra bôûi vì noù ñaõ baét ñaàu vôùi Ngaøi.
Neáu toâi coù ñöôïc söï can ñaûm cuûa Thaùnh Phaoloâ, thì taïi thôøi ñieåm naøy, toâi cuõng seõ phaûi heùt leân: "Nhaân danh Ñöùc Kitoâ, chuùng toâi naøi xin anh em haõy laøm hoaø vôùi Thieân Chuùa."(2 Cor 5:20). Ñöøng laõng phí cuoäc ñôøi cuûa anh chò em! Ñöøng rôøi theá giôùi naøy nhö Philatoâ rôøi Phaùp ñình vôùi caâu hoûi chöa ñöôïc traû lôøi: "Söï thaät laø gì?" Caâu hoûi aáy quaù quan troïng: Ñoù laø vaán ñeà lieäu chuùng ta coù bieát chuùng ta soáng vì ñieàu gì, hay soáng voâ ích!
Tuy nhieân, cuoäc ñoái thoaïi cuûa Chuùa Gieâsu vôùi Philatoâ cuõng taïo cô hoäi cho moät suy tö khaùc, laàn naøy, ñöôïc ñeà caäp ñeán, cho chuùng ta laø nhöõng tín höõu vaø nhöõng ngöôøi thuoäc Giaùo hoäi, chöù khoâng phaûi cho nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Philatoâ noùi: "Daân cuûa oâng vaø caùc thöôïng teá ñaõ noäp oâng cho toâi! - Gens tua et pontifices tradiderunt te mihi" (Ga 18:35). Nhöõng ngöôøi trong Giaùo hoäi cuûa oâng, caùc linh muïc cuûa oâng ñaõ boû rôi oâng, hoï ñaõ laøm maát uy tín cuûa oâng vôùi nhöõng haønh vi sai traùi khuûng khieáp! Nhö theá chuùng toâi coù neân tin vaøo oâng khoâng?
Tröôùc söï baùc boû khuûng khieáp naøy, toâi cuõng muoán ñaùp laïi baèng nhöõng lôøi Tolkien noùi vôùi con trai mình:
Tình yeâu cuûa chuùng ta coù theå ra nguoäi laïnh vaø yù chí cuûa chuùng ta bò xoùi moøn bôûi caûnh töôïng veà nhöõng thieáu soùt, ngu xuaån, vaø thaäm chí toäi loãi cuûa Giaùo hoäi vaø caùc thöøa taùc vieân cuûa Giaùo hoäi, nhöng cha khoâng nghó raèng moät ai ñaõ töøng coù ñöùc tin laïi ñi ngöôïc doøng vì nhöõng lyù do naøy (ít nhaát laø taát caû nhöõng ai coù kieán thöùc lòch söû)... Thaät tieän lôïi vì chuùng ta coù xu höôùng ngoaûnh maët khoûi baûn thaân vaø loãi laàm cuûa chính mình ñeå tìm vaät teá thaàn... Cha nghó cha cuõng nhaïy caûm nhö con (hoaëc baát kyø Kitoâ höõu naøo khaùc) vôùi nhöõng vuï tai tieáng, cuûa caû giaùo só vaø giaùo daân. Cha ñaõ phaûi chòu ñöïng ñau thöông trong cuoäc ñôøi mình vì nhöõng linh muïc ngu ngoác, meät moûi, môø maét vaø thaäm chí toài teä.
Hôn nöõa, moät keát quaû toài teä nhö vaäy ñaõ ñöôïc mong ñôïi. Noù baét ñaàu tröôùc Leã Phuïc sinh ñaàu tieân vôùi söï phaûn boäi cuûa Giuda, nhöõng lôøi choái Chuùa cuûa Simon Pheâroâ, cuoäc ñaøo taåu boû Chuùa Gieâsu maø chaïy cuûa caùc Toâng ñoà... Theá thì gaøo leân chaêng? Ñuùng theá - Tolkien ñeà nghò vôùi con trai mình - nhöng haõy gaøo leân cho Chuùa Gieâsu, vì nhöõng gì Ngöôøi phaûi chòu ñöïng, tröôùc khi gaøo leân cho chuùng ta. Ngaøy hoâm nay, chuùng ta coøn phaûi theâm ñieàu naøy, haõy gaøo leân cho caùc naïn nhaân vaø vôùi caùc naïn nhaân cuûa toäi loãi cuûa chuùng ta.
Moät keát luaän cho taát caû moïi ngöôøi, caû nhöõng ngöôøi tin vaø khoâng tin. Naêm nay chuùng ta möøng leã Phuïc sinh khoâng phaûi baèng tieáng chuoâng vui tai maø laø tieáng oàn aøo beân tai cuûa bom noå caùch ñaây khoâng xa. Chuùng ta haõy nhôù laïi caùch Chuùa Gieâsu phaûn öùng vaøo moät ngaøy noï tröôùc tin töùc veà söï ñoå maùu cuûa ngöôøi Galileâ do Philatoâ gaây ra, vaø vôùi nhöõng naïn nhaân cuûa söï suïp ñoå cuûa Thaùp Siloam: "Neáu caùc ngöôi khoâng chòu saùm hoái, thì caùc ngöôi cuõng seõ cheát heát y nhö vaäy!" (Lc 13: 5). Neáu baïn khoâng reøn göôm thaønh löôõi caøy, reøn giaùo maùc thaønh löôõi caâu (Is 2: 4), vaø hoûa tieãn thaønh nhaø maùy vaø nhaø cöûa, baïn cuõng seõ bò dieät vong theo caùch ñoù!
Moät ñieàu maø nhöõng söï kieän naøy ñoät nhieân nhaéc nhôû chuùng ta. Caáu truùc cuûa theá giôùi coù theå thay ñoåi töø ngaøy naøy sang ngaøy khaùc. Moïi thöù troâi qua, moïi thöù giaø ñi; moïi thöù taøn luïi chöù khoâng chæ laø "haïnh phuùc cuûa tuoåi treû". Chæ coù moät caùch ñeå thoaùt khoûi doøng thôøi gian ñang keùo moïi thöù theo noù: ñoù laø haõy truyeàn laïi ñieàu khoâng qua ñi! Haõy ñaët ñoâi chaân cuûa chuùng ta treân neàn ñaát vöõng chaéc! Leã Phuïc Sinh, Leã Vöôït Qua, coù nghóa laø cuoäc vöôït qua: taát caû chuùng ta haõy höôùng ñeán vieäc traûi nghieäm moät Leã Phuïc Sinh thöïc söï trong naêm nay, hôõi nhöõng ngöôøi cha ñaùng kính, anh chò em: chuùng ta haõy vöôït qua ñeå ñeán vôùi Ñaáng khoâng qua ñi. Chuùng ta haõy vöôït qua ngay baây giôø vôùi traùi tim cuûa chuùng ta, tröôùc khi vöôït qua moät ngaøy naøo ñoù vôùi cô theå cuûa chuùng ta!