Baøi suy nieäm thöù tö:
Söï Hieän Dieän Thöïc Söï Cuûa Chuùa Kitoâ
Trong Bí Tích Thaùnh Theå
Tónh taâm Muøa Chay 2022 cuøng Giaùo trieàu Roâma - Baøi suy nieäm thöù tö: Söï Hieän Dieän Thöïc Söï Cuûa Chuùa Kitoâ Trong Bí Tích Thaùnh Theå.
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (VietCatholic News 05-04-2022) - Beân caïnh raát nhieàu tai öông maø ñaïi dòch Covid ñang gaây ra cho nhaân loaïi, töø quan ñieåm cuûa ñöùc tin ñaõ coù ít nhaát moät taùc ñoäng tích cöïc. Ñaïi dòch laøm cho chuùng ta yù thöùc ñöôïc nhu caàu cuûa chuùng ta ñoái vôùi Bí tích Thaùnh Theå vaø söï troáng roãng maø söï thieáu vaéng Bí tích Thaùnh Theå taïo ra; ñaïi dòch ñaõ giuùp chuùng ta khoâng coi Bí Tích Thaùnh Theå laø ñieàu hieån nhieân.
Moät soá Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø quoác gia ñaõ quyeát ñònh daønh naêm hieän taïi cho moät baøi giaùo lyù ñaëc bieät veà Bí tích Thaùnh Theå, vì mong muoán coù moät söï phuïc höng veà Bí tích Thaùnh Theå trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Theo Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñoù laø moät quyeát ñònh ñuùng luùc vaø laø moät taám göông ñeå noi theo, khi ñeà caäp ñeán moät soá khía caïnh coù leõ ít ñöôïc xem xeùt veà Bí Tích Thaùnh Theå. Do ñoù, ngaøi daønh nhöõng suy tö cuûa Muøa Chay 2022 ñeå trình baøy veà maàu nhieäm Thaùnh Theå ñeå nhaán maïnh raèng Bí tích Thaùnh Theå baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng Chuùa Gieâsu ôû vôùi chuùng ta, khoâng chæ veà maët yù ñònh maø thoâi, nhöng laø "thöïc söï" trong caùi theá giôùi döôøng nhö coù theå tuoät khoûi tay chuùng ta baát cöù luùc naøo.
Trong ba baøi tónh taâm tröôùc, Ñöùc Hoàng Y ñaõ trình baøy phaàn thöù nhaát Phuïng vuï Lôøi Chuùa, phaàn thöù Hai laø Phuïng Vuï Thaùnh Theå, vaø phaàn thöù Ba laø Hieäp Thoâng Thaùnh Theå.
Luùc 9g saùng ngaøy thöù Saùu 31 thaùng Ba naêm 2022, Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñaõ coù baøi thuyeát giaûng thöù tö cho Muøa Chay naêm 2022 taïi Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ Ñeä Luïc ôû Vatican. Chuû ñeà cuûa baøi giaûng naøy laø "Söï Hieän Dieän Thöïc Söï Cuûa Chuùa Kitoâ Trong Bí Tích Thaùnh Theå"
Môû ñaàu baøi suy nieäm, Ñöùc Hoàng Y noùi:
Sau nhöõng baøi giaùo lyù khai taâm veà ba phaàn chính cuûa Thaùnh leã - Phuïng vuï Lôøi Chuùa, Truyeàn pheùp vaø Röôùc leã - hoâm nay chuùng ta seõ suy gaãm veà Bí tích Thaùnh Theå nhö söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Kitoâ Phuïc sinh trong Giaùo hoäi.
Laøm theá naøo chuùng ta coù theå ñoái dieän vôùi moät maàu nhieäm saâu saéc vaø khoù hieåu nhö vaäy? Nhöõng kyù öùc veà voâ soá lyù thuyeát vaø nhöõng cuoäc thaûo luaän veà maàu nhieäm naøy, söï baát ñoàng giöõa Coâng Giaùo vaø Tin laønh, giöõa Giaùo hoäi Latinh vaø Chính thoáng giaùo, ñaõ coù thôøi chöùa ñaày caùc cuoán saùch thaàn hoïc cuûa chuùng ta, ñaõ taán coâng chuùng ta. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù khieán chuùng ta döôøng nhö khoâng theå theâm baát cöù ñieàu gì vaøo maàu nhieäm naøy nhaèm gaây döïng nieàm tin vaø söôûi aám traùi tim chuùng ta, maø khoâng traùnh khoûi vieäc sa vaøo caùc cuoäc luaän chieán giöõa caùc heä phaùi.
Tuy nhieân, ñaây laø ñieàu kyø dieäu ñang ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn taùc ñoäng ngaøy nay trong taát caû caùc tín höõu Kitoâ. Ngaøi thuùc giuïc chuùng ta thöøa nhaän möùc ñoä maø nhöõng tranh caõi lieân quan ñeán Bí tích Thaùnh Theå cuûa chuùng ta döïa treân giaû ñònh cuûa con ngöôøi raèng maàu nhieäm naøy coù theå ñöôïc goùi goïn trong moät lyù thuyeát, hoaëc thaäm chí trong moät lôøi noùi, vaø möùc ñoä haùo thaéng keû thuø cuûa chuùng ta. Ngaøi ñang thuùc giuïc chuùng ta aên naên vì ñaõ giaûn löôïc cam keát toái cao veà tình yeâu thöông vaø söï hieäp nhaát maø Chuùa ñeå laïi cho chuùng ta thaønh chuû ñeà thaûo luaän yeâu thích cuûa mình.
Con ñöôøng daãn ñeán ñaïi keát Thaùnh Theå laø con ñöôøng daãn ñeán söï thöøa nhaän laãn nhau, con ñöôøng Kitoâ cuûa ñöùc aùi, cuûa chia seû. Chuùng ta khoâng ñöôïc yeâu caàu boû qua nhöõng khaùc bieät thöïc söï toàn taïi vaø cuõng chaúng bò buoäc phaûi ñoaïn tuyeät ñöùc tin vôùi baát kyø quan ñieåm naøo cuûa giaùo lyù Coâng Giaùo ñích thöïc. Vaán ñeà laø taäp hôïp caùc khía caïnh tích cöïc vaø caùc giaù trò ñích thöïc trong moïi truyeàn thoáng ngoõ haàu taïo thaønh moät "khoái löôïng" chaân lyù chung seõ daàn daàn daãn chuùng ta ñeán söï hieäp nhaát.
Thaät khoâng theå tin ñöôïc baèng caùch naøo maø moät soá quan ñieåm cuûa Coâng Giaùo, Chính thoáng vaø Tin laønh veà söï hieän dieän ñích thöïc [cuûa Chuùa Gieâsu trong Thaùnh Theå] laïi khaùc bieät vaø phaù hoaïi ñeán vaäy baát cöù khi naøo chuùng ñöôïc nhìn thaáy nhö nhöõng quan ñieåm ñoái khaùng hoaëc nhö nhöõng löïa choïn thay theá, vaø laøm theá naøo chuùng laïi xem ra hoäi tuï moät caùch tuyeät vôøi khi ñöôïc keát hôïp caån thaän laïi vôùi nhau. Do ñoù, chuùng ta phaûi baét ñaàu thöïc hieän moät söï toång hôïp. Nhö vaäy, chuùng ta phaûi saøng loïc nhöõng truyeàn thoáng lôùn cuûa Kitoâ Giaùo ñeå loaïi boû nhöõng gì khoâng toát vaø nhö Thaùnh Phaoloâ khuyeán khích chuùng ta, haõy "ñieàu gì toát thì giöõ" (xem 1 Thess 5:21).
Truyeàn thoáng Coâng Giaùo: moät söï hieän dieän thöïc söï nhöng aån giaáu
Theo tinh thaàn naøy, baây giôø chuùng ta haõy xem xeùt kyõ ba truyeàn thoáng Thaùnh Theå chính - Coâng Giaùo, Chính thoáng vaø Tin laønh - ñöôïc gaây döïng bôûi nhöõng kho taøng maø chuùng chöùa ñöïng vaø hôïp nhaát chuùng trong kho taøng chung cuûa Giaùo hoäi. Keát quaû laø chuùng ta seõ thaáy raèng söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà maàu nhieäm cuûa söï hieän dieän thöïc söï phong phuù hôn vaø soáng ñoäng hôn.
Trong thaàn hoïc vaø phuïng vuï Coâng Giaùo, söï thaùnh hieán laø troïng taâm khoâng theå choái caõi cuûa Bí tích Thaùnh Theå, töø ñoù chuùng ta coù söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Kitoâ. Khi truyeàn pheùp, chính Chuùa Gieâsu haønh ñoäng vaø noùi. Thaùnh Ambroâsioâ ñaõ vieát:
Baùnh chæ laø baùnh tröôùc khi caùc lôøi bí tích ñöôïc phaùt aâm... Nhöõng lôøi naøo laøm cho vieäc truyeàn pheùp coù hieäu quaû vaø ñoù laø lôøi cuûa ai? Thöa: Nhöõng lôøi aáy thuoäc veà Chuùa Gieâsu! Taát caû nhöõng gì ñöôïc noùi tröôùc thôøi ñieåm ñoù ñöôïc noùi bôûi vò linh muïc, ngöôøi ca ngôïi Thieân Chuùa, caàu nguyeän cho daân chuùng, cho nhaø vua vaø nhöõng ngöôøi khaùc, nhöng khi ñeán thôøi ñieåm truyeàn pheùp Thaùnh Theå, thì vò linh muïc khoâng coøn duøng lôøi cuûa mình nöõa, maø duøng lôøi cuûa chính Ñöùc Kitoâ. Do ñoù, chính nhöõng lôøi cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ laøm caáu thaønh (conficit) bí tích naøy... Haõy xem nhöõng lôøi truyeàn pheùp cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ coù hieäu quaû (operatorius) bieát bao. Tröôùc khi truyeàn pheùp Mình Chuùa Kitoâ chöa hieän dieän, nhöng töø sau khi truyeàn pheùp, ñoù chính laø Mình Chuùa Kitoâ. Vì Ngöôøi ñaõ phaùn, vaø bí tích xaûy ra (Tv 33:9)"
Töø quan ñieåm Coâng Giaùo phöông Taây, chuùng ta coù theå noùi veà moät thuyeát hieän thöïc Kitoâ hoïc. "Kitoâ hoïc" bôûi vì söï chuù yù taäp trung vaøo Chuùa Kitoâ ñöôïc nhìn thaáy caû trong tình traïng lòch söû vaø nhaäp theå cuûa Ngöôøi vaø vôùi tö caùch laø Ñaáng Phuïc sinh. Chuùa Kitoâ vöøa laø ñoái töôïng vöøa laø chuû theå cuûa Bí tích Thaùnh Theå, nghóa laø Ngöôøi ñöôïc hoaøn thaønh trong Bí tích Thaùnh Theå vaø Ngöôøi hoaøn thaønh Bí tích Thaùnh Theå. "Hieän thöïc" bôûi vì Chuùa Gieâsu khoâng ñöôïc nhìn thaáy hieän dieän treân baøn thôø ñôn thuaàn nhö moät daáu chæ hoaëc bieåu töôïng maø laø söï thaät vaø trong thöïc teá cuûa Ngaøi. Chuû nghóa hieän thöïc Kitoâ hoïc naøy raát roõ raøng, chaúng haïn, trong baøi thaùnh ca "Ave Verum," ñöôïc saùng taùc ñeå toân vinh Mình Thaùnh. Baøi thaùnh ca aáy theá naøy:
Kính Laïy Chuùa! cô theå thaät, naûy ra töø cung loøng Meï Ñoàng trinh Maria!
Cuøng cô theå treân thaäp töï giaù ñaõ ñöôïc treo,
Ñeå traùnh cho con ngöôøi hoïa dieät vong cay ñaéng.
Caïnh söôøn Chuùa bò ñaâm thuûng vaø chaûy ra
Caû nöôùc cuøng vôùi maùu....
Sau ñoù, Coâng Ñoàng Trent ñaõ ñöa ra lôøi giaûi thích chính xaùc hôn veà caùch tieáp caän naøy ñoái vôùi söï hieän dieän thöïc söï. Ba traïng töø ñaõ ñöôïc söû duïng: vere - moät caùch thöïc söï, realiter - moät caùch thöïc teá, substantialiter - moät caùch cô baûn. Chuùa Gieâsu hieän dieän thöïc söï chöù khoâng chæ ñôn giaûn qua hình aûnh hay hình thöùc, Ngöôøi thöïc söï hieän dieän, vaø khoâng chæ chuû quan qua ñöùc tin cuûa caùc tín höõu; Ngaøi hieän dieän moät caùch caên baûn, nghóa laø trong thöïc taïi saâu xa cuûa Ngaøi, khoâng theå nhìn thaáy baèng caùc giaùc quan, chöù khoâng phaûi trong nhöõng hình töôïng chæ coøn laø baùnh vaø röôïu.
Ñuùng laø coù nguy cô rôi vaøo chuû nghóa hieän thöïc "thoâ thieån" hoaëc phoùng ñaïi. Phöông phaùp khaéc phuïc nguy cô naøy phaûi ñöôïc tìm thaáy trong chính truyeàn thoáng. Thaùnh Augustinoâ ñaõ noùi roõ, moät laàn vaø maõi maõi, raèng söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu trong Bí tích Thaùnh Theå laø "trong bí tích". Noùi caùch khaùc, ñoù laø moät söï hieän dieän mang tính bí tích chöù khoâng phaûi vaät chaát, thoâng qua caùc daáu chæ, vaø chính xaùc laø, qua baùnh vaø röôïu. Tuy nhieân, trong tröôøng hôïp naøy, daáu chæ khoâng loaïi tröø thöïc taïi nhöng laøm cho noù hieän dieän vôùi chuùng ta, theo caùch duy nhaát maø Ñöùc Kitoâ Phuïc sinh, ñang soáng "trong Thaùnh Thaàn," coù theå hieän dieän vôùi chuùng ta chöøng naøo chuùng ta coøn ôû treân ñaát naøy.
Moät baäc thaày vó ñaïi khaùc cuûa linh ñaïo Thaùnh Theå Taây phöông, Thaùnh Thomas Aquinas, cuõng noùi nhö vaäy khi ngaøi baøn veà söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ "veà baûn theå" döôùi hình baùnh vaø röôïu. Thaät vaäy, noùi raèng Chuùa Gieâsu hieän dieän veà cô baûn trong Bí tích Thaùnh Theå, laø noùi raèng Ngöôøi hieän dieän trong thöïc taïi ñích thöïc cuûa Ngöôøi, laø ñieàu nuoâi döôõng chuùng ta chæ qua ñöùc tin. Trong baøi thaùnh ca Adoro te devote, ñöôïc cho cuõng thuoäc veà Thaùnh Thomas, chuùng ta haùt:
Thò giaùc, xuùc giaùc vaø vò giaùc cuûa baïn, caùi naøo cuõng ñaùnh löøa baïn;
Chæ coù ñoâi tai laø an toaøn nhaát ñeå tin töôûng.
Do ñoù, Chuùa Gieâsu hieän dieän trong Bí tích Thaùnh Theå moät caùch hoaøn toaøn ñoäc ñaùo. Khoâng moät töø naøo coù theå moâ taû söï hieän dieän naøy moät caùch thích hôïp, ngay caû tính töø "thöïc". Chöõ real coù nguoàn goác töø chöõ res (ñoà vaät) vaø coù nghóa nhö laø moät ñoà vaät hay moät vaät theå. Nhöng Chuùa Gieâsu khoâng hieän dieän trong Bí tích Thaùnh Theå nhö moät "vaät" hay moät vaät theå, maø laø moät con ngöôøi. Neáu chuùng ta thöïc söï muoán ñaët teân cho söï hieän dieän naøy, thì toát hôn laø chæ neân noùi söï hieän dieän "Thaùnh Theå", bôûi vì noù chæ xaûy ra trong Bí tích Thaùnh Theå.
Truyeàn thoáng Chính thoáng giaùo: haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Thaàn hoïc phöông Taây raát phong phuù nhöng khoâng ñaày ñuû, vaø cuõng khoâng theå ñaày ñuû. Tröôùc ñaây, ít nhaát laø taàm quan troïng daønh cho Chuùa Thaùnh Thaàn vaø caàn thieát ñeå hieåu veà Bí tích Thaùnh Theå ñaõ bò lô laø. Vaø vì vaäy chuùng ta quay sang phöông Ñoâng ñeå xem truyeàn thoáng Chính thoáng giaùo coù gì ñeå cung caáp cho chuùng ta. Thaùi ñoä cuûa chuùng ta ngaøy nay ñaõ khaùc; chuùng ta khoâng coøn lo laéng veà söï khaùc bieät maø bieát ôn nhöõng gì ñöôïc cung caáp ñeå giuùp hoaøn thieän quan ñieåm cuûa chuùng toâi.
Treân thöïc teá, truyeàn thoáng Chính thoáng giaùo luoân coi troïng taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Keå töø Coâng ñoàng Vatican II, söï chia seû naøy ñaõ cho thaáy keát quaû. Cho ñeán nay, Saùch Leã Roâma chæ ñeà caäp ñeán Chuùa Thaùnh Thaàn moät caùch thoaùng qua trong tuïng thöùc cuoái cuøng: "Nhôø Ngöôøi, vôùi Ngöôøi, trong Ngöôøi... trong söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn...." Giôø ñaây, traùi laïi, taát caû caùc saùch leã môùi ñeàu coù moät lôøi khaån caàu keùp ñoái vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn: moät laø treân caùc leã vaät tröôùc khi truyeàn pheùp vaø hai laø veà Giaùo hoäi sau khi truyeàn pheùp.
Caùc phuïng vuï Ñoâng phöông luoân quy söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Kitoâ treân baøn thôø laø do taùc ñoäng cuï theå cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong "Kinh Nguyeän Thaùnh Theå cuûa Thaùnh Giacoâbeâ," ñöôïc söû duïng trong Giaùo Hoäi taïi Antioâkia, Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc caàu khaån vôùi nhöõng töø sau:
Laïy Chuùa laø Ñaáng Ban Söï Soáng, xin haõy sai Thaùnh Thaàn Chuùa ñeán treân chuùng con vaø treân nhöõng leã vaät naøy, Ngaøi laø Ñaáng trò vì cuøng Chuùa Cha vaø cuøng Con Moät cuûa Chuùa. Ngaøi cuøng trò vì thöïc söï vaø vónh vieãn; Ngaøi phaùn qua luaät phaùp vaø caùc tieân tri vaø Taân Öôùc; Ngaøi ñaõ giaùng xuoáng döôùi hình daïng chim boà caâu treân Chuùa chuùng ta laø Chuùa Gieâsu Kitoâ ôû soâng Gioâñan, Ngaøi giaùng xuoáng treân caùc Toâng ñoà vaøo ngaøy Leã Nguõ Tuaàn, döôùi hình daïng löôõi löûa. Laïy Chuùa, xin sai Thaùnh Thaàn Chuùa ñeán ba laàn treân chuùng con vaø treân nhöõng leã vaät naøy, ñeå nhôø söï thaùnh khieát, nhaân töø vaø vinh hieån cuûa Ngaøi, Ngaøi coù theå thaùnh hoùa baùnh naøy vaø bieán noù thaønh Mình Thaùnh Chuùa Kitoâ (Amen), vaø thaùnh hoùa cheùn thaùnh naøy vaø laøm cho noù thaønh Maùu Chaâu baùu cuûa Chuùa Kitoâ (Amen).
Ñaây khoâng chæ laø moät söï boå sung ñôn giaûn cho vieäc caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñoù laø moät caùi nhìn bao quaùt vaø xuyeân suoát veà lòch söû cöùu ñoä ñaõ môû ra moät chieàu kích môùi veà maàu nhieäm Thaùnh Theå. Baét ñaàu vôùi nhöõng lôøi trong Kinh Tin Kính Niceâ Constantinople xaùc ñònh Chuùa Thaùnh Thaàn laø "Chuùa vaø laø Ñaáng ban söï soáng... Ñaáng ñaõ noùi qua caùc vò tieân tri," vieãn caûnh sau ñoù ñöôïc môû roäng ñeå phaùc thaûo moät "lòch söû" thöïc söï veà hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Bí tích Thaùnh Theå ñöa chuoãi söï kieän tuyeät vôøi naøy ñeán söï vieân maõn. Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng trong leã Phuïc sinh xoâng vaøo trong moä, chaïm vaøo Thaân theå Chuùa Kitoâ vaø ban söï soáng cho Ngöôøi, laëp laïi ñieàu kyø dieäu naøy trong Bí tích Thaùnh Theå. Ngaøi ñeán treân nhöõng phaàn töû cheát cuûa baùnh vaø röôïu vaø ban söï soáng cho chuùng; Ngaøi bieán chuùng thaønh Mình vaø Maùu cuûa Ñaáng Cöùu Chuoäc. Quaû thaät, nhö chính Chuùa Gieâsu ñaõ noùi veà Bí tích Thaùnh Theå, "chính Thaàn Khí ban söï soáng" (Gioan 6:63). Theodore thaønh Mopsuestia, moät baäc thaày veà truyeàn thoáng Thaùnh Theå Ñoâng phöông, ñaõ vieát:
Nhôø haønh ñoäng phuïng vuï, nhö theå Chuùa cuûa chuùng ta ñaõ soáng laïi töø coõi cheát vaø tuoân ñoå aân suûng cuûa Ngöôøi treân taát caû chuùng ta, nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn.... Khi vò linh muïc tuyeân boá raèng baùnh vaø röôïu laø Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ, ngaøi khaúng ñònh raèng ñieàu naøy ñaõ xaûy ra nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñieàu naøy cuõng gioáng nhö nhöõng gì ñaõ xaûy ra vôùi thaân theå töï nhieân cuûa Chuùa Kitoâ khi nhaän ñöôïc Ñöùc Thaùnh Linh vaø söï xöùc daàu cuûa Ngaøi. Vaøo luùc Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng, chuùng ta tin raèng baùnh vaø röôïu nhaän ñöôïc moät söï xöùc daàu aân suûng ñaëc bieät. Vaø töø ñoù trôû ñi, chuùng ta tin raèng chuùng laø Mình vaø Maùu cuûa Chuùa Kitoâ, baát töû, khoâng nhieãm beänh, khoâng theå bò toån thöông vaø baát bieán veà baûn chaát, gioáng nhö Mình cuûa Chuùa Kitoâ luùc soáng laïi.
Tuy nhieân, chuùng ta ñöøng queân moät thöïc teá cho thaáy raèng truyeàn thoáng Coâng Giaùo cuõng coù ñieàu gì ñoù ñeå cung caáp cho anh em Chính thoáng giaùo. Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng haønh ñoäng ñoäc laäp vôùi Chuùa Gieâsu; nhöng haønh ñoäng theo lôøi Ngöôøi. Chuùa Gieâsu noùi veà Thaùnh Linh nhö sau: "Ngöôøi seõ khoâng töï mình noùi ñieàu gì, nhöng taát caû nhöõng gì Ngöôøi nghe, Ngöôøi seõ noùi laïi.. Ngöôøi seõ toân vinh Thaày, vì Ngöôøi seõ laáy nhöõng gì cuûa Thaày maø loan baùo cho anh em" (Ga 16: 13-14). Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta khoâng ñöôïc taùch nhöõng lôøi cuûa Chuùa Gieâsu ("Naøy laø Mình Thaày") khoûi nhöõng lôøi nguyeän xin cuøng Chuùa Thaùnh Thaàn trong Kinh Nguyeän Thaùnh Theå ("Nguyeän xin Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho baùnh naøy trôû neân Mình Chuùa Kitoâ").
Lôøi keâu goïi hieäp nhaát, ñoái vôùi caû tín höõu Coâng Giaùo vaø Chính thoáng, phaùt xuaát töø chính taâm ñieåm cuûa maàu nhieäm Thaùnh Theå. Ngay caû khi, vì nhöõng lyù do hieån nhieân, vieäc töôûng nieäm vieäc thieát laäp bí tích Thaùnh Theå vaø vieäc caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn dieãn ra vaøo hai thôøi ñieåm khaùc nhau (ngöôøi phaøm khoâng theå dieãn taû maàu nhieäm trong cuøng moät khoaûnh khaéc), thì haønh ñoäng cuûa hoï vaãn dieãn ra ñoàng thôøi. Hieäu quaû cuûa noù chaéc chaén ñeán töø Thaùnh Linh (chöù khoâng phaûi töø linh muïc hay Giaùo hoäi), nhöng noù hoaït ñoäng beân trong vaø qua lôøi cuûa Chuùa Kitoâ.
Toâi ñaõ noùi raèng hieäu quaû khieán Chuùa Gieâsu hieän dieän treân baøn thôø khoâng baét nguoàn töø Giaùo hoäi nhöng cuõng khoâng xaûy ra neáu khoâng coù Giaùo hoäi. Giaùo hoäi laø keânh soáng ñoäng qua ñoù vaø nhôø ñoù Chuùa Thaùnh Thaàn taùc ñoäng. Chuùa Gieâsu ngöï ñeán treân baøn thôø cuõng gioáng nhö Ngaøi laïi ñeán trong vinh quang cuoái cuøng: Thaùnh Linh vaø Hieàn Theâ (Hoäi Thaùnh) noùi vôùi Chuùa Gieâsu: Laïy Chuùa xin haõy ñeán! (xem Kh 22:17). Vaø Ngaøi ñeán.
Linh ñaïo Tin laønh: taàm quan troïng cuûa ñöùc tin.
Truyeàn thoáng Roâma nhaán maïnh "ai" hieän dieän trong Bí tích Thaùnh Theå, ñoù laø Chuùa Kitoâ; truyeàn thoáng Chính thoáng giaùo nhaán maïnh "bôûi ai" söï hieän dieän naøy ñöôïc thöïc hieän, ñoù laø Chuùa Thaùnh Thaàn; Thaàn hoïc Tin laønh nhaán maïnh "ñoái vôùi ai" söï hieän dieän naøy coù hieäu quaû; noùi caùch khaùc, hoï nhaán maïnh ñeán nhöõng ñieàu kieän laøm cho bí tích thöïc söï höõu hieäu nôi nhöõng ngöôøi laõnh nhaän bí tích. Caùc ñieàu kieän coù raát nhieàu nhöng chuùng coù theå ñöôïc toùm goïn trong moät tieâu ñeà: ñöùc tin.
Chuùng ta ñöøng quan taâm ngay laäp töùc vaø hoaøn toaøn ñeán nhöõng khía caïnh tieâu cöïc ñaõ bò chæ trích vaøo moät soá thôøi ñieåm nhaát ñònh trong nguyeân taéc Tin laønh raèng caùc bí tích chæ laø "daáu chæ cuûa ñöùc tin". Chuùng ta haõy queân ñi nhöõng hieåu laàm vaø tranh caõi vaø chuùng ta seõ thaáy raèng vieäc nhôù laïi ñöùc tin traøn ñaày naêng löôïng naøy coù lôïi cho vieäc cöùu bí tích naøy vaø ngaên noù trôû thaønh moät "vieäc laønh phuùc ñöùc" khaùc, hoaëc moät thöù hoaït ñoäng moät caùch maùy moùc hoaëc ma thuaät maø con ngöôøi haàu nhö khoâng bieát. Cuoái cuøng, ñoù laø vaán ñeà khaùm phaù yù nghóa saâu xa cuûa caâu caûm thaùn vang voïng laïi trong phuïng vuï ôû cuoái lôøi truyeàn pheùp vaø töøng ñöôïc ñaët ôû trung taâm cuûa coâng thöùc truyeàn pheùp, nhö ñeå nhaán maïnh raèng ñöùc tin laø tính chaát noäi taïi cuûa maàu nhieäm naøy: "Mysterium fidei", maàu nhieäm ñöùc tin!
Ñöùc tin khoâng "laøm neân" bí tích nhöng "laõnh nhaän" bí tích. Chæ nhöõng lôøi cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc Hoäi thaùnh laëp laïi vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho coù hieäu löïc môùi "laøm neân" bí tích. Nhöng moät bí tích "ñöôïc thöïc hieän" maø khoâng ñöôïc laõnh nhaän thì seõ nhö theá naøo? Lieân quan ñeán vieäc nhaäp theå, nhöõng ngöôøi nhö Origen, Thaùnh Augustinoâ vaø Thaùnh Bernard noùi: "Toâi coù lôïi gì khi Chuùa Kitoâ ñöôïc sinh ra bôûi Ñöùc Maria ôû Bethlehem neáu Ngöôøi cuõng khoâng ñöôïc sinh ra bôûi ñöùc tin trong loøng toâi?" Chuùng ta coù theå noùi nhö vaäy veà Bí tích Thaùnh Theå; Toâi coù lôïi gì khi Chuùa Kitoâ thöïc söï hieän dieän treân baøn thôø, maø ñoái vôùi toâi, Ngaøi khoâng hieän dieän? Ñöùc tin laø caàn thieát ngay caû khi Chuùa Gieâsu hieän dieän theå lyù treân traùi ñaát naøy; neáu khoâng - nhö chính Ngaøi ñaõ laëp laïi nhieàu laàn trong phuùc aâm - söï hieän dieän cuûa Ngaøi chaúng ích gì, neáu khoâng muoán noùi raèng ñoù chæ laø moät söï leân aùn: "Khoán cho ngöôi hôõi Khoâradin, khoán cho ngöôi hôõi Caphaùcnaum!" (Mt 11: 21f.).
Ñöùc tin laø ñieàu caàn thieát ñeå laøm cho söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu trong Bí tích Thaùnh Theå khoâng chæ laø "thöïc söï" maø coøn laø "caù vò", moät söï hieän dieän moät ñoái moät. "ÔÛ ñoù" laø moät chuyeän, "hieän dieän" laø moät chuyeän khaùc. Söï hieän dieän giaû ñònh moät ngöôøi naøo ñoù coù maët vì ngöôøi khaùc; noù giaû ñònh söï giao tieáp qua laïi, moät cuoäc trao ñoåi giöõa hai ngöôøi töï do, nhöõng ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc vaø côûi môû vôùi nhau. Do ñoù, coù nhieàu lieân quan hôn laø chæ ôû moät nôi nhaát ñònh.
Chieàu kích chuû quan vaø hieän sinh nhö vaäy cuûa söï hieän dieän Thaùnh Theå khoâng huûy boû söï hieän dieän khaùch quan coù tröôùc ñöùc tin cuûa con ngöôøi, nhöng thöïc söï noù ñaõ giaû ñònh tröôùc vaø mang laïi giaù trò cho noù. Luther, ngöôøi ñaõ naâng vai troø cuûa ñöùc tin leân taàm cao nhö vaäy, cuõng laø moät trong nhöõng ngöôøi baûo veä trung thaønh nhaát giaùo lyù veà söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Kitoâ trong Bí tích Thaùnh Theå. Trong quaù trình tranh luaän veà chuû ñeà naøy vôùi caùc nhaø Caûi caùch khaùc, oâng ñaõ tuyeân boá:
Toâi khoâng theå giaûi thích nhöõng töø 'Naøy laø Mình Thaày' khaùc vôùi caùch chuùng ñöôïc phaùt aâm. Do ñoù, ai muoán chöùng minh raèng, nôi nhöõng töø 'Naøy laø Mình Thaày ' ñöôïc noùi ra, Thaân theå cuûa Chuùa Kitoâ khoâng hieän dieän thì maëc keä hoï. Toâi khoâng muoán nghe nhöõng lôøi giaûi thích döïa treân lyù trí. Tröôùc nhöõng lôøi leõ roõ raøng nhö vaäy, khoâng theå coù thaéc maéc naøo caû; Toâi töø choái lyù luaän logic vaø lyù leõ thoâng thöôøng. Toâi hoaøn toaøn baùc boû caùc minh chöùng thöïc teá vaø tranh luaän phaân tích. Thieân Chuùa ñöùng treân taát caû caùc loaïi chaéc chaén toaùn hoïc vaø chuùng ta phaûi ngaïc nhieân toân thôø Lôøi Chuùa.
Nhìn sô qua söï phong phuù chöùa ñöïng trong caùc truyeàn thoáng Kitoâ giaùo khaùc nhau laø ñuû ñeå thaáy moùn quaø to lôùn môû ra cho Giaùo hoäi khi caùc giaùo phaùi Kitoâ khaùc nhau chaáp nhaän hôïp nhaát taøi saûn tinh thaàn cuûa hoï, nhö nhöõng Kitoâ höõu ñaàu tieân ñaõ laøm, nhöõng ngöôøi "coù taát caû moïi thöù laøm cuûa chung "(Cv 2:44). Ñaây laø ñöùc aùi ñích thöïc, bao truøm toaøn theå Giaùo Hoäi, maø Chuùa khieán chuùng ta muoán thaáy ñeå nhaän ra, vì vinh quang cuûa Cha chung cuûa chuùng ta vaø lôïi ích cuûa Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi.
Caûm tình ñoái vôùi söï hieän dieän
Baây giôø ñeán luùc chuùng ta chaám döùt cuoäc haønh höông Thaùnh Theå nhoû beù cuûa chuùng ta thoâng qua caùc giaùo phaùi Kitoâ giaùo khaùc nhau. Chuùng ta ñaõ thu thaäp ñöôïc moät vaøi gioû baùnh vuïn töø vieäc nhaân roäng taám baùnh trong Giaùo Hoäi. Nhöng chuùng ta khoâng theå keát luaän ôû ñaây nhöõng suy tö cuûa chuùng ta veà maàu nhieäm cuûa söï hieän dieän thöïc söï. Noù seõ gioáng nhö thu thaäp caùc maûnh vuïn maø khoâng aên chuùng. Nieàm tin vaøo söï hieän dieän thöïc söï laø moät ñieàu tuyeät vôøi, nhöng vaãn chöa ñuû; ít nhaát, nieàm tin theo moät caùch naøo ñoù laø khoâng ñuû. YÙ töôûng chính xaùc vaø hoaøn haûo veà maët thaàn hoïc veà söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Kitoâ trong Bí tích Thaùnh Theå laø chöa ñuû. Nhieàu nhaø thaàn hoïc bieát taát caû veà maàu nhieäm naøy, nhöng hoï khoâng bieát söï hieän dieän thöïc söï. Theo thuaät ngöõ Kinh thaùnh, baïn chæ "bieát" ñieàu gì ñoù khi baïn ñaõ traûi nghieäm noù. Ñeå bieát löûa, baïn phaûi ít nhaát moät laàn ñeán gaàn ngoïn löûa, gaàn ñeán möùc coù nguy cô bò chaùy.
Thaùnh Greâgoârioâ thaønh Nyssa ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta moät bieåu hieän saâu saéc ñaùng kinh ngaïc veà loaïi ñöùc tin saâu saéc hôn naøy; ngaøi noùi veà moät "caûm tình ñoái vôùi söï hieän dieän" (aesthesis parousias). Ñieàu naøy xaûy ra khi moät ngöôøi bò thu huùt bôûi söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa vaø coù moät caûm thöùc nhaát ñònh (khoâng chæ laø moät yù töôûng) raèng Thieân Chuùa ôû ñoù. Noù khoâng phaûi laø moät caûm thöùc töï nhieân; noù laø hoa traùi cuûa aân suûng. Coù moät söï töông ñoàng maïnh meõ giöõa ñieàu naøy vaø nhöõng gì ñaõ xaûy ra khi sau khi phuïc sinh, Chuùa Gieâsu hieän ra vôùi moät ngöôøi naøo ñoù. Ñoù laø moät ñieàu gì ñoù ñoät ngoät thay ñoåi hoaøn toaøn vaø baát ngôø trong taâm trí cuûa ngöôøi ñoù.
Moät ngaøy sau khi phuïc sinh, khi caùc toâng ñoà ñang ñaùnh caù trong hoà; moät ngöôøi ñaøn oâng ñöùng treân baõi bieån. Ngöôøi baét ñaàu noùi chuyeän töø xa: "Caùc con ôi, caùc con coù con caù naøo khoâng?" vaø hoï traû lôøi Ngaøi, "Khoâng!" Nhöng sau ñoù, moät nhaän thöùc loeù leân trong ñaàu, Thaùnh Gioan ñaõ keâu leân: "Chuùa ñoù!" Moïi thöù ñaõ khaùc sau söï coâng nhaän naøy vaø moïi ngöôøi voäi vaõ leân bôø (xem Ga 21: 4f.). Ñieàu töông töï cuõng ñaõ xaûy ra, ngay caû khi theo moät caùch nheï nhaøng hôn, ñoái vôùi caùc moân ñeä treân ñöôøng Emmau. Chuùa Gieâsu ñang ñi vôùi hoï, "nhöng maét hoï khoâng nhaän ra Ngaøi"; cuoái cuøng, khi Ngöôøi beû baùnh, "maét hoï môû ra vaø nhaän ra Ngöôøi" (Luca 24: 13ff.). Ñieàu töông töï cuõng xaûy ra khi moät Kitoâ höõu, ngöôøi ñaõ tieáp nhaän Chuùa Gieâsu trong Bí tích Thaùnh Theå nhieàu laàn, cuoái cuøng, moät ngaøy naøo ñoù, nhôø aân suûng, "nhaän ra" Ngöôøi.
Töø ñöùc tin vaø "caûm tình" ñoái vôùi söï hieän dieän thöïc söï, loøng toân kính phaûi töï phaùt xuaát hieän, vaø thöïc söï, moät caûm giaùc dòu daøng ñoái vôùi Chuùa Gieâsu trong Bí tích. Ñaây laø moät tình caûm caù vò vaø teá nhò ñeán möùc lôøi noùi thaäm chí coù theå phaù huûy noù. Thaùnh Phanxicoâ Assisi coù ñieàu gì ñoù muoán noùi vôùi chuùng ta vaøo thôøi ñieåm naøy. Traùi tim ngaøi traøn ngaäp nhöõng tình caûm toân kính vaø dòu daøng. Ngaøi ñaõ caûm ñoäng tröôùc Chuùa Gieâsu trong bí tích Thaùnh Theå, cuõng nhö ngaøi ñaõ xuùc ñoäng tröôùc Haøi Nhi ôû Bethlehem. Thaùnh nhaân thaáy Chuùa thaät baát löïc, thaät phoù thaùc cho nhaân loaïi, thaät khieâm toán. Trong Thö göûi taát caû caùc anh em, ngaøi vieát nhöõng lôøi ñaày löûa maø chuùng ta muoán nghe baây giôø khi chuùng ta khi keát thuùc baøi suy nieäm veà söï hieän dieän thöïc söï cuûa Chuùa Gieâsu trong Bí tích Thaùnh Theå:
Haõy xem xeùt phaåm giaù cuûa anh em, caùc thaày, vaø caùc linh muïc, vaø haõy thaùnh thieän vì chính Ngaøi laø thaùnh... Thaät laø moät söï khoán khoå vaø yeáu ñuoái ñaùng traùch khi anh em coù Ngaøi hieän dieän nhö theá maø laïi lo toan cho baát cöù ñieàu gì khaùc treân theá gian naøy. Haõy ñeå cho toaøn boä nhaân loaïi co ruùm vì sôï haõi; caû theá giôùi run sôï; haõy ñeå thieân ñaøng haân hoan khi Chuùa Kitoâ, Con Thieân Chuùa Haèng Soáng, ngöï treân baøn thôø trong tay cuûa thaày caû teá leã. OÂi cao vôøi ñaùng ngöôõng moä vaø uy phong tuyeät vôøi! OÂi khieâm nhöôøng sieâu phaøm! OÂi khieâm nhöôøng cao caû! Chuùa cuûa vuõ truï, Thieân Chuùa vaø laø Con Chuùa Cha, töï haï mình ñeán möùc ñeå cöùu roãi chuùng ta, Ngaøi ñaõ aån mình döôùi moät taám baùnh. Hôõi anh em, haõy xem xeùt söï khieâm nhöôøng cuûa Thieân Chuùa vaø "haõy ñoå heát loøng mình ra tröôùc maët Ngaøi, vaø haõy haï mình ñeå ñöôïc Ngaøi toân cao. Vì vaäy, ñöøng giöõ laïi baát cöù ñieàu gì cho rieâng mình ñeå Ngaøi, Ñaáng töï hieán hoaøn toaøn cho anh em, coù theå tieáp nhaän anh em moät caùch troïn veïn.
- - - - - - - - - - - -
1. De sacramentis, IV, 14-16 (PL 16, 439 ss).
2. xem THOMAS AQUINAS, Summa theologiae III, q. 75, a. 4.
3. THANH SAÙCH CUÛA MOPSUESTIA, Baøi giaûng Giaùo lyù, XVI, 11 s.
4. Cf Acts of the colloquy of Marburg of 1529 (Weimar Ed., 30, 3, p. 110 ss).
5. GREGORY OF NYSSA, On the Canticle, XI, 5, 2 (PG 44, 1001).
(Source: CantalamessaThe Real Presence Of Christ In The Eucharist)