Baøi suy nieäm thöù ba
cuûa Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa:
Hieäp Thoâng Thaùnh Theå
Tónh taâm Muøa Chay 2022 cuøng Giaùo trieàu Roâma - Baøi suy nieäm thöù ba cuûa Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa: Hieäp Thoâng Thaùnh Theå.
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (VietCatholic News 28-03-2022) - Beân caïnh raát nhieàu tai öông maø ñaïi dòch Covid ñang gaây ra cho nhaân loaïi, töø quan ñieåm cuûa ñöùc tin ñaõ coù ít nhaát moät taùc ñoäng tích cöïc. Ñaïi dòch laøm cho chuùng ta yù thöùc ñöôïc nhu caàu cuûa chuùng ta ñoái vôùi Bí tích Thaùnh Theå vaø söï troáng roãng maø söï thieáu vaéng Bí tích Thaùnh Theå taïo ra; ñaïi dòch ñaõ giuùp chuùng ta khoâng coi Bí Tích Thaùnh Theå laø ñieàu hieån nhieân.
Moät soá Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø quoác gia ñaõ quyeát ñònh daønh naêm hieän taïi cho moät baøi giaùo lyù ñaëc bieät veà Bí tích Thaùnh Theå, vì mong muoán coù moät söï phuïc höng veà Bí tích Thaùnh Theå trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Theo Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñoù laø moät quyeát ñònh ñuùng luùc vaø laø moät taám göông ñeå noi theo, khi ñeà caäp ñeán moät soá khía caïnh coù leõ ít ñöôïc xem xeùt veà Bí Tích Thaùnh Theå. Do ñoù, ngaøi daønh nhöõng suy tö cuûa Muøa Chay 2022 ñeå trình baøy veà maàu nhieäm Thaùnh Theå ñeå nhaán maïnh raèng Bí tích Thaùnh Theå baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng Chuùa Gieâsu ôû vôùi chuùng ta, khoâng chæ veà maët yù ñònh maø thoâi, nhöng laø "thöïc söï" trong caùi theá giôùi döôøng nhö coù theå tuoät khoûi tay chuùng ta baát cöù luùc naøo.
Trong hai baøi tónh taâm tröôùc, Ñöùc Hoàng Y ñaõ trình baøy phaàn thöù nhaát Phuïng vuï Lôøi Chuùa, vaø phaàn thöù Hai laø Phuïng Vuï Thaùnh Theå.
Luùc 9g saùng ngaøy thöù Saùu 25 thaùng Ba naêm 2022, Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñaõ coù baøi thuyeát giaûng thöù ba cho Muøa Chay naêm 2022 taïi Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ Ñeä Luïc ôû Vatican. Chuû ñeà cuûa baøi giaûng naøy laø "Hieäp Thoâng Thaùnh Theå" hay röôùc leã.
Môû ñaàu baøi suy nieäm, Ñöùc Hoàng Y noùi:
Trong caùc baøi giaùo lyù khai taâm cuûa chuùng ta veà Bí tích Thaùnh Theå - sau phaàn Phuïng vuï Lôøi Chuùa vaø vieäc Truyeàn pheùp - giôø ñaây chuùng ta ñaõ ñaït tôùi phaàn thöù ba, ñoù laø phaàn hieäp leã.
Ñaây laø thôøi ñieåm trong Thaùnh leã theå hieän roõ raøng nhaát söï hieäp nhaát vaø bình ñaúng cô baûn cuûa moïi thaønh phaàn daân Chuùa, khoâng coù baát kyø söï phaân bieät naøo veà caáp baäc vaø thöøa taùc vuï. Tröôùc thôøi ñieåm naøy, ta coù theå thaáy söï hieän dieän roõ reät cuûa söï phaân bieät giöõa caùc thöøa taùc vuï: trong Phuïng vuï Lôøi Chuùa, coù söï phaân bieät giöõa Giaùo Hoäi giaûng daïy vaø Giaùo Hoäi hoïc taäp; trong phaàn truyeàn pheùp, coù söï phaân bieät giöõa chöùc tö teá thöøa taùc vaø chöùc tö teá phoå quaùt. Trong phaàn hieäp leã thì khoâng heà coù söï phaân bieät naøo caû. Ngöôøi tín höõu ñöôïc röôùc leã y nhö caùc linh muïc vaø giaùm muïc. Hieäp thoâng Thaùnh Theå laø lôøi tuyeân xöng mang tính bí tích raèng: trong Giaùo Hoäi, tö caùch thaønh vieân trong Giaùo Hoäi, hay koinonia, cao hôn vaø quan troïng hôn phaåm traät.
Chuùng ta haõy suy tö veà hieäp thoâng Thaùnh Theå khôûi ñi töø moät baûn vaên cuûa thaùnh Phaoloâ: "Khi ta naâng cheùn chuùc tuïng maø caûm taï Thieân Chuùa, haù chaúng phaûi laø döï phaàn vaøo Maùu Ñöùc Kitoâ ö? Vaø khi ta cuøng beû Baùnh Thaùnh, ñoù chaúng phaûi laø döï phaàn vaøo Thaân Theå Ngöôøi sao? Bôûi vì chæ coù moät taám Baùnh, vaø taát caû chuùng ta chia seû cuøng moät Baùnh aáy, neân tuy nhieàu ngöôøi, chuùng ta cuõng chæ laø moät thaân theå" (1Cr 10,16-17).
Töø ngöõ "thaân theå" xuaát hieän hai laàn trong hai caâu treân, nhöng vôùi yù nghóa khaùc nhau. Trong tröôøng hôïp thöù nhaát ("Vaø khi ta cuøng beû Baùnh Thaùnh, ñoù chaúng phaûi laø döï phaàn vaøo Thaân Theå Ngöôøi sao?"), töø ngöõ "Thaân theå" ôû ñaây chæ thaân theå ñích thaät cuûa Ñöùc Kitoâ, sinh ra bôûi Ñöùc Maria, ñaõ cheát vaø soáng laïi; coøn trong tröôøng hôïp thöù hai ("chuùng ta laø moät thaân theå"), ôû ñaây, "thaân theå" noùi veà nhieäm theå Chuùa Kitoâ laø Giaùo Hoäi. Noùi moät caùch roõ raøng vaø suùc tích nhaát laø theá naøy: hieäp thoâng Thaùnh Theå luoân laø hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa vaø hieäp thoâng vôùi anh chò em cuûa chuùng ta; nghóa laø trong ñoù coù moät söï hieäp thoâng chieàu doïc, vaø moät söï hieäp thoâng chieàu ngang. Chuùng ta haõy baét ñaàu vôùi chieàu kích ñaàu tieân.
Hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ
Loaïi hieäp thoâng naøo ñöôïc thieát laäp giöõa chuùng ta vaø Chuùa Kitoâ trong Bí tích Thaùnh Theå? Thöa: trong Tin Möøng theo Thaùnh Gioan, chöông 6 caâu 57, Chuùa Gieâsu noùi: "Nhö Chuùa Cha laø Ñaáng haèng soáng ñaõ sai Ta, vaø Ta soáng nhôø Chuùa Cha theá naøo, thì keû aên Ta, cuõng seõ nhôø Ta maø ñöôïc soáng nhö vaäy". Giôùi töø "nhôø" ôû ñaây (trong tieáng Hy Laïp laø diaø) coù giaù trò nguyeân nhaân vaø chung cuoäc; noù chæ ra caû chuyeån ñoäng cuûa ñieåm xuaát phaùt vaø chuyeån ñoäng cuûa ñieåm ñeán. Coù nghóa laø ai aên thaân theå Ñöùc Kitoâ, thì soáng "nhôø" Ngöôøi, töùc laø soáng nhôø vaøo söï soáng ñeán töø Ngöôøi; vaø soáng "cho" Ngöôøi, töùc laø cho vinh quang cuûa Ngöôøi, tình yeâu cuûa Ngöôøi, Vöông quoác cuûa Ngöôøi. Nhö Chuùa Gieâsu soáng nhôø Chuùa Cha vaø cho Chuùa Cha, cuõng theá, khi hieäp thoâng baûn thaân chuùng ta trong maàu nhieäm Mình vaø Maùu Chuùa Gieâsu, chuùng ta soáng nhôø Chuùa Gieâsu vaø cho Chuùa Gieâsu.
Treân thöïc teá, chính yeáu toá maïnh nhaát bieán hoùa yeáu toá keùm hôn vaøo chính noù, chöù khoâng phaûi ngöôïc laïi. Rau bieán hoùa khoaùng chaát, chôù khoâng phaûi ngöôïc laïi; ñoäng vaät bieán hoùa caû rau vaø khoaùng chaát, chôù khoâng phaûi ngöôïc laïi. Vì theá, treân bình dieän thieâng lieâng, chính Thieân Chuùa bieán hoùa con ngöôøi, chôù khoâng phaûi ngöôïc laïi. Vì vaäy, trong taát caû caùc tröôøng hôïp khaùc, ngöôøi aên laø ngöôøi bieán hoùa nhöõng gì mình aên, ôû ñaây, trong Bí tích Thaùnh Theå, chính Ñaáng bò aên ñoàng hoùa nhöõng ai ñoùn nhaän Ngöôøi. Ñoái vôùi nhöõng ai tieán leân laõnh nhaän Thaùnh Theå, Chuùa Gieâsu laëp laïi ñieàu maø thaùnh Augustinoâ ñaõ nghe chính Ngöôøi noùi: "Khoâng phaûi ngöôi seõ ñoàng hoùa Ta thaønh ngöôi, nhöng chính Ta seõ ñoàng hoùa ngöôi thaønh Ta"
Moät trieát gia voâ thaàn ñaõ noùi: "Con ngöôøi laø nhöõng gì anh ta aên" (F. Feuerbach), nghóa laø ôû con ngöôøi khoâng coù söï khaùc bieät veà chaát giöõa vaät chaát vaø tinh thaàn, maø moïi thöù ñeàu ñöôïc giaûn löôïc trong thaønh phaàn höõu cô vaø vaät chaát. Moät ngöôøi voâ thaàn ñaõ ñöa ra coâng thöùc toát nhaát veà moät maàu nhieäm Kitoâ giaùo, duø oâng khoâng bieát veà ñieàu ñoù. Nhôø Thaùnh Theå, ngöôøi Kitoâ höõu môùi thöïc söï laø nhöõng gì mình aên! Tröôùc ñoù raát laâu, thaùnh Leâoâ Caû cuõng ñaõ vieát: "Vieäc chuùng ta tham döï vaøo Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ, khoâng nhaèm ñieàu gì khaùc hôn laø laøm cho chuùng ta trôû thaønh Ñaáng maø chuùng ta ñaõ aên"
Do ñoù, trong Bí tích Thaùnh Theå, khoâng chæ coù söï hieäp thoâng giöõa Chuùa Kitoâ vaø chuùng ta, maø coøn coù söï ñoàng hoùa; hieäp thoâng khoâng chæ laø söï keát hôïp cuûa hai thaân theå, hai taâm trí, hai yù chí, nhöng noù laø söï ñoàng hoùa neân moät thaân theå, moät taâm trí vaø yù chí cuûa Ñöùc Kitoâ. "Ai ñaõ keát hôïp vôùi Chuùa, thì neân moät tinh thaàn vôùi Ngöôøi" (1Cr 6,17).
Chaát dinh döôõng - aên vaø uoáng - khoâng phaûi laø hình thaùi töông ñoàng duy nhaát maø chuùng ta coù ñoái vôùi hieäp thoâng Thaùnh Theå, ngay caû khi noù khoâng theå thay theá ñöôïc. Coù ñieàu gì ñoù maø töø dinh döôõng khoâng loät taû heát ñöôïc, cuõng nhö khi ta duøng quan heä giöõa caây nho vaø caønh nho ñeå noùi veà söï hieäp thoâng, caùch dieãn taû aáy khoâng noùi heát ñöôïc yù nghóa. Ñoù laø söï hieäp thoâng giöõa caùc vaät, khoâng phaûi giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Chuùng giao tieáp, nhöng chuùng khoâng bieát chuùng giao tieáp. Toâi muoán nhaán maïnh vaøo moät pheùp töông töï khaùc coù theå giuùp chuùng ta hieåu baûn chaát cuûa hieäp thoâng Thaùnh Theå laø moät söï hieäp thoâng giöõa nhöõng ngöôøi nhaän bieát vaø muoán soáng trong tình hieäp thoâng.
Thö göûi tín höõu EÂpheâxoâ noùi raèng hoân nhaân cuûa con ngöôøi laø bieåu töôïng cuûa söï hieäp nhaát giöõa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi: "Chính vì theá, ngöôøi ñaøn oâng seõ lìa cha meï maø gaén boù vôùi vôï mình, vaø caû hai seõ thaønh moät xöông moät thòt. Maàu nhieäm naøy thaät laø cao caû. Toâi muoán ñeà caäp ñeán Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh." (Ep 5,31-33). Duøng moät hình aûnh taùo baïo nhöng chaân thöïc, ta coù theå noùi raèng Bí tích Thaùnh Theå laø söï vieân maõn cuûa cuoäc hoân nhaân giöõa Chuùa Kitoâ vaø Hoäi thaùnh, vaø ñôøi soáng Kitoâ höõu khoâng coù Thaùnh Theå laø moät cuoäc hoân nhaân ñöôïc pheâ chuaån nhöng khoâng vieân maõn. Trong phaàn hieäp leã, vò chuû teá noùi: "Phuùc cho ai ñöôïc môøi ñeán döï tieäc Chieân Thieân Chuùa!" (Beati qui ad coenam Agni vocati sunt) vaø Saùch Khaûi Huyeàn - maø töø ñoù cuïm töø naøy ñöôïc trích - noùi roõ raøng hôn: "Haïnh phuùc thay keû ñöôïc môøi ñeán döï tieäc cöôùi Con Chieân!" (Kh 19:9).
Giôø ñaây - moät laàn nöõa theo thaùnh Phaoloâ - heä quaû töùc thì cuûa hoân nhaân laø thaân xaùc (nghóa laø toaøn theå con ngöôøi) cuûa ngöôøi choàng trôû thaønh cuûa ngöôøi vôï vaø ngöôïc laïi, thaân theå cuûa vôï trôû thaønh thaân theå cuûa choàng (x. 1Cr 7,4). Ñieàu naøy coù nghóa laø xaùc thòt khoâng hö naùt vaø ban söï soáng cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå trôû thaønh "cuûa toâi", nhöng cuõng laø xaùc thòt cuûa toâi, nhaân tính cuûa toâi, trôû thaønh cuûa Ñöùc Kitoâ, do Ngöôøi laøm neân cuûa rieâng Ngöôøi. Trong Bí tích Thaùnh Theå, chuùng ta laõnh nhaän Mình vaø Maùu Chuùa Kitoâ, nhöng Chuùa Kitoâ cuõng "laõnh nhaän" mình vaø maùu chuùng ta nöõa! Thaùnh Hilarioâ thaønh Poitiers vieát, Chuùa Gieâsu "nhaän laõnh xaùc thòt cuûa nhöõng ai nhaän laõnh Ngaøi". Chuùa Kitoâ noùi vôùi chuùng ta: "Haõy caàm laáy maø aên, naøy laø Mình Thaày", nhöng chuùng ta cuõng coù theå noùi vôùi Chuùa raèng: "Haõy caàm laáy maø aên, naøy laø mình con".
Baây giôø chuùng ta haõy coá gaéng hieåu heä quaû cuûa taát caû nhöõng ñieàu naøy. Trong cuoäc soáng traàn theá cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu khoâng coù taát caû nhöõng kinh nghieäm con ngöôøi coù theå coù vaø coù theå töôûng töôïng ñöôïc. Ñaàu tieân, Ngaøi laø moät ngöôøi ñaøn oâng, khoâng phaûi moät ngöôøi phuï nöõ: Chuùa Gieâsu khoâng kinh qua kinh nghieäm cuûa moät nöûa nhaân loaïi; Ngöôøi khoâng keát hoân, Ngöôøi khoâng traûi nghieäm ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc keát hôïp troïn ñôøi vôùi moät thuï taïo khaùc, ñeå sinh con caùi, hoaëc teä hôn laø maát con; Ngöôøi cheát khi coøn treû vaø Ngöôøi khoâng bieát ñeán tuoåi giaø...
Nhöng baây giôø, nhôø Bí tích Thaùnh Theå, Chuùa Gieâsu coù taát caû nhöõng kinh nghieäm naøy: tình traïng cuûa nöõ giôùi nôi ngöôøi phuï nöõ, tình traïng beänh taät nôi ngöôøi ñau yeáu, tình traïng giaø nua nôi ngöôøi cao nieân, tình traïng baáp beânh nôi nhöõng ngöôøi di cö, noãi kinh hoaøng cuûa ngöôøi höùng chòu bom ñaïn... Khoâng coù gì trong ñôøi toâi maø khoâng thuoäc veà Ñöùc Kitoâ. Khoâng ai neân noùi: "A! Chuùa Gieâsu khoâng bieát theá naøo laø laáy choàng, laøm ñaøn baø, maát con, oám ñau, giaø yeáu, trôû thaønh ngöôøi ñen ñuûi!"
Ñieàu maø Ñöùc Kitoâ ñaõ khoâng theå soáng "theo xaùc thòt", thì baây giôø Ngöôøi soáng vaø "kinh nghieäm" nhö ñaõ soáng laïi "theo Thaàn Khí", nhôø söï hieäp thoâng phu phuï trong Thaùnh Leã. Thaùnh nöõ EÂlisabeùt Chuùa Ba Ngoâi ñaõ hieåu ñöôïc lyù do saâu xa cuûa ñieàu naøy khi thaùnh nöõ vieát cho meï mình: "Taân nöông nay thuoäc veà lang quaân. Ñöùc Lang Quaân cuûa con giôø ñaây ñaõ coù ñöôïc con roài. Chuùa muoán con trôû thaønh moät nhaân tính ñöôïc theâm vaøo cho Ngöôøi".
Thaät laø moät lyù do voâ taän ñeå ngaïc nhieân vaø an uûi khi nghó raèng nhaân loaïi cuûa chuùng ta trôû thaønh nhaân tính cuûa Ñöùc Kitoâ! Nhöng cuõng coù traùch nhieäm töø taát caû nhöõng ñieàu naøy! Neáu maét toâi ñaõ trôû thaønh maét cuûa Ñöùc Kitoâ, mieäng toâi laø cuûa Ñöùc Kitoâ, thì sao toâi coù theå ñeå cho maét toâi nhìn vaøo nhöõng hình aûnh daâm oâ, hay ñeå löôõi toâi noùi lôøi choáng laïi anh em mình, hay ñeå thaân theå toâi bò duøng nhö moät coâng cuï cuûa toäi loãi. "Toâi laïi laáy phaàn thaân theå cuûa Ñöùc Kitoâ maø laøm phaàn thaân theå cuûa ngöôøi kyõ nöõ sao? Khoâng ñôøi naøo!", thaùnh Phaoloâ ñaõ vieát cho tín höõu Coârintoâ vôùi söï kinh hoaøng nhö theá (1Cr 6:15).
Tuy nhieân, ñoù vaãn chöa phaûi laø taát caû; phaàn ñeïp nhaát vaãn coøn bò thieáu. Thaân theå naøng daâu thuoäc veà chaøng reå; ñuùng, nhöng thaân theå cuûa chaøng reå cuõng thuoäc veà naøng daâu. Töø vieäc cho ñi, chuùng ta phaûi ngay laäp töùc chuyeån qua vieäc nhaän laõnh trong söï hieäp thoâng. Chuùng ta khoâng nhaän laõnh ñieàu gì khaùc hôn laø söï thaùnh thieâng cuûa Ñöùc Kitoâ! "Söï trao ñoåi kyø dieäu" (admirabile commercium) maø phuïng vuï noùi ñeán seõ thöïc söï dieãn ra ôû ñaâu trong ñôøi soáng cuûa ngöôøi tín höõu, neáu noù khoâng ñöôïc thöïc hieän vaøo luùc hieäp leã?
ÔÛ ñoù, chuùng ta coù cô hoäi trao cho Chuùa Gieâsu nhöõng chieác aùo raùch baån thæu cuûa mình vaø ñoùn nhaän töø Ngöôøi "aùo choaøng coâng chính" (Is 61,10). Thaät vaäy, coù lôøi cheùp raèng "chính nhôø Thieân Chuùa, Ñöùc Kitoâ Gieâsu ñaõ trôû neân söï khoân ngoan, söï coâng chính, söï thaùnh hoùa vaø ôn cöùu chuoäc cho chuùng ta" (x. 1Cr 1,30). Nhöõng gì Ngöôøi ñaõ trôû neân "cho chuùng ta" thì ñaõ ñöôïc tieàn ñònh cho chuùng ta, thuoäc veà chuùng ta. Cabasilas vieát: "Vì chuùng ta thuoäc veà Chuùa Kitoâ hôn thuoäc veà chuùng ta, 'Ngöôøi ñaõ traû giaù ñaét maø chuoäc laáy chuùng ta' (1Cr 6:20), thaät traùi ngöôïc laø nhöõng gì thuoäc veà Chuùa Kitoâ thì laïi thuoäc veà chuùng ta hôn laø neáu noù laø cuûa chuùng ta". Chuùng ta chæ caàn nhôù moät ñieàu: chuùng ta thuoäc veà Ñöùc Kitoâ nhôø quyeàn [laøm con caùi Chuùa], Ngöôøi thuoäc veà chuùng ta bôûi aân suûng!
Ñoù laø moät khaùm phaù coù khaû naêng chaép caùnh cho ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa chuùng ta. Ñaây laø moät söï ñoät phaù cuûa ñöùc tin vaø chuùng ta neân caàu nguyeän xin Chuùa ñöøng ñeå chuùng ta cheát tröôùc khi chuùng ta ñaït ñöôïc ñöùc tin ñoù.
Hieäp thoâng vôùi Chuùa Ba Ngoâi
Suy nieäm veà Bí tích Thaùnh Theå cuõng gioáng nhö nhìn thaáy nhöõng chaân trôøi ngaøy caøng roäng lôùn ñang môû ra tröôùc maët moät ngöôøi khi ngöôøi ñoù caøng tieán leân cao thì caøng nhìn xa heát möùc maét coù theå nhìn thaáy. Chaân trôøi Kitoâ hoïc veà söï hieäp thoâng maø chuùng ta ñaõ chieâm ngöôõng cho ñeán nay môû ra moät chaân trôøi Ba Ngoâi. Noùi caùch khaùc, nhôø hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ, chuùng ta tieán vaøo söï hieäp thoâng vôùi caû Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Trong "lôøi nguyeän hieán teá", Chuùa Gieâsu thöa vôùi Chuùa Cha raèng: "Con ôû trong hoï vaø Cha ôû trong con, ñeå hoï ñöôïc hoaøn toaøn neân moät" (Ga 17:23). Nhöõng lôøi: "Con ôû trong hoï vaø Cha ôû trong con" coù nghóa laø Chuùa Gieâsu ôû trong chuùng ta vaø Chuùa Cha ôû trong Chuùa Gieâsu. Vì vaäy, ngöôøi ta khoâng theå ñoùn nhaän Chuùa Con maø khoâng ñoùn nhaän Chuùa Cha ñeán vôùi mình. Lôøi cuûa Ñöùc Kitoâ: "Ai thaáy Thaày laø thaáy Chuùa Cha" (Ga 14:9) cuõng coù nghóa laø "ai ñoùn tieáp Thaày laø ñoùn tieáp Cha Thaày".
Lyù do toái cao cho ñieàu naøy laø Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn laø moät vaø baûn tính thaàn linh khoâng theå taùch rôøi, taát caû Ba Ngoâi laø "moät". Veà vaán ñeà naøy, thaùnh Hilarioâ thaønh Poitiers ñaõ vieát: "Chuùng ta keát hieäp vôùi Ñöùc Kitoâ, Ñaáng khoâng theå taùch rôøi khoûi Chuùa Cha. Khi ôû trong Chuùa Cha, Ngöôøi vaãn hieäp nhaát vôùi chuùng ta; do ñoù, chuùng ta cuõng ñi ñeán söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Cha theo caùch ñoù. Thaät vaäy, Ñöùc Kitoâ ôû trong Chuùa Cha moät caùch ñoàng baûn tính, vì Ngöôøi ñöôïc sinh ra bôûi Chuùa Cha; nhöng theo moät caùch naøo ñoù, chuùng ta cuõng nhôø Ñöùc Kitoâ maø ñöôïc ôû trong Chuùa Cha moät caùch ñoàng baûn tính. Ñöùc Kitoâ soáng nhôø Chuùa Cha, vaø chuùng ta soáng nhôø nhaân tính cuûa Ngöôøi"
Trong Bí tích Thaùnh Theå coù moät baûn sao bí tích cuûa nhöõng gì ñaõ dieãn ra trong lòch söû cuoäc ñôøi traàn theá cuûa Ñöùc Kitoâ. Vaøo giaây phuùt giaùng sinh treân traàn theá, chính Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ban Chuùa Kitoâ cho theá giôùi (Meï Maria ñaõ thuï thai bôûi pheùp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn!); vaøo giôø cheát, chính Chuùa Kitoâ laø Ñaáng ban Thaùnh Thaàn cho theá gian (khi truùt hôi thôû cuoái cuøng, Ngöôøi ñaõ "trao Thaàn Khí"). Töông töï, trong Bí tích Thaùnh Theå, luùc truyeàn pheùp, chính Chuùa Thaùnh Thaàn ban Chuùa Gieâsu cho chuùng ta, vì nhôø taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, maø baùnh ñöôïc bieán ñoåi thaønh thaân theå Ñöùc Kitoâ; taïi thôøi ñieåm hieäp leã, chính Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñeán trong chuùng ta, ban Thaùnh Thaàn cho chuùng ta.
Thaùnh Ireâneâ (ngöôøi maø cuoái cuøng laø Tieán só cuûa Hoäi thaùnh!) noùi raèng: Chuùa Thaùnh Thaàn laø "chính söï hieäp thoâng cuûa chuùng ta vôùi Chuùa Kitoâ". Trong söï hieäp thoâng, Chuùa Gieâsu ñeán vôùi chuùng ta vôùi tö caùch laø Ñaáng ban Thaàn Khí. Khoâng phaûi nhö Ngöôøi xöa kia ñaõ ban Thaùnh Thaàn, nhöng nhö Ngöôøi baây giôø, moät laàn nöõa, khi hieán teá treân baøn thôø, "Ngöôøi trao Thaàn Khí" (x. Ga 19,30).
Taát caû nhöõng gì toâi ñaõ noùi veà Chuùa Ba Ngoâi vaø Thaùnh Theå ñöôïc toùm taét moät caùch tröïc quan trong bieåu töôïng böùc tranh cuûa Rublev veà ba Thieân thaàn xung quanh baøn thôø. Caû Ba Ngoâi ban cho chuùng ta Thaùnh Theå vaø töï hieán cho chuùng ta trong Bí tích Thaùnh Theå. Bí tích Thaùnh Theå khoâng chæ laø Leã Phuïc sinh haøng ngaøy cuûa chuùng ta; ñoù cuõng laø Leã Hieän Xuoáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta nöõa!
Hieäp thoâng vôùi nhau
Töø nhöõng ñænh cao choùng maët naøy, giôø ñaây chuùng ta haõy trôû laïi traàn gian vaø chuyeån sang chieàu kích thöù hai cuûa hieäp thoâng Thaùnh Theå: ñoù laø hieäp thoâng vôùi nhieäm theå Chuùa Kitoâ laø Hoäi thaùnh. Chuùng ta haõy nhôù laïi lôøi cuûa thaùnh Phaoloâ Toâng ñoà raèng: "Bôûi vì chæ coù moät taám Baùnh, vaø taát caû chuùng ta chia seû cuøng moät Baùnh aáy, neân tuy nhieàu ngöôøi, chuùng ta cuõng chæ laø moät thaân theå" (1Cr 10:17).
Phaùt trieån moät tö töôûng ñaõ ñöôïc phaùc thaûo trong saùch Didache, thaùnh Augustinoâ nhìn thaáy moät pheùp töông ñoàng trong caùch thöùc maø hai thaân theå cuûa Ñöùc Kitoâ ñöôïc hình thaønh: Thaùnh Theå vaø Hoäi thaùnh. Trong tröôøng hôïp cuûa Bí tích Thaùnh Theå, tröôùc heát chuùng ta coù luùa mì raûi raùc treân caùc ngoïn ñoài, luùa mì ñöôïc ñaäp, xay, troän trong nöôùc vaø naáu treân löûa trôû thaønh baùnh daâng leân baøn thôø; coøn trong tröôøng hôïp cuûa Hoäi thaùnh, chuùng ta coù voâ soá ngöôøi, nhöõng ngöôøi hieäp nhaát baèng caùch rao giaûng Tin Möøng, baèng caùch aên chay vaø saùm hoái, dìm vaøo trong nöôùc khi laøm pheùp röûa vaø naáu chín trong löûa cuûa Thaùnh Linh, taïo thaønh thaân theå laø Hoäi thaùnh.
Veà bình dieän naøy, lôøi cuûa Ñöùc Kitoâ ngay laäp töùc ñeán vôùi chuùng ta: "Vaäy, neáu khi anh saép daâng leã vaät tröôùc baøn thôø, maø söïc nhôù coù ngöôøi anh em ñang coù chuyeän baát bình vôùi anh, thì haõy ñeå cuûa leã laïi ñoù tröôùc baøn thôø, ñi laøm hoaø vôùi ngöôøi anh em aáy ñaõ, roài trôû laïi daâng leã vaät cuûa mình" (Mt 5:23-24). Neáu anh chò em ñi röôùc leã, nhöng anh chò em ñaõ xuùc phaïm moät ngöôøi anh chò em cuûa mình, vaø anh chò em chöa hoøa giaûi, anh chò em chöùa moät moái haän thuø, thì theo thaùnh Augustinoâ, anh chò em gioáng moät ngöôøi nhìn thaáy moät ngöôøi baïn laâu naêm khoâng gaëp tieán ñeán vôùi mình. Ngöôøi aáy chaïy ñeán vôùi ngöôøi baïn, nhoùn chaân leân hoân leân traùn ngöôøi baïn# Nhöng khi laøm ñieàu naøy, ngöôøi aáy ñaõ khoâng ñeå yù raèng, mình ñang daãm leân chaân ngöôøi baïn baèng ñoâi giaøy ñinh cuûa mình. Caùc anh chò em cuûa chuùng ta laø ñoâi chaân cuûa Chuùa Gieâsu, Ñaáng vaãn coøn böôùc ñi treân traàn gian.
Hieäp thoâng vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo
Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi khoán khoå, nhöõng ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi. Ñaáng ñaõ noùi veà baùnh: "Naøy laø Mình Thaày", thì cuõng noùi veà ngöôøi ngheøo. Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi ñieàu naøy khi ñang noùi veà nhöõng gì ñaõ laøm cho nhöõng keû ñoùi, keû khaùt, ngöôøi tuø vaø ngöôøi traàn truoàng, thì Ngöôøi tuyeân boá trònh troïng raèng: "caùc ngöôi ñaõ laøm cho chính Ta vaäy!". Ñieàu naøy chaúng khaùc naøo noùi: "Vì xöa Ta ñoùi; Ta khaùt; Ta laø khaùch laï; Ta ñau yeáu; Ta ngoài tuø" (x. Mt 25: 35ff). Toâi ñaõ nhôù nhöõng laàn maø khoaûnh khaéc khi söï thaät naøy gaàn nhö buøng noå trong toâi. Toâi ñang thöïc hieän moät nhieäm vuï ôû moät ñaát nöôùc raát ngheøo. Baêng qua caùc con ñöôøng cuûa thuû ñoâ, toâi thaáy ñaâu ñaâu cuõng coù nhöõng ñöùa treû phuû treân mình moät vaøi maûnh aùo raùch baån thæu, chaïy theo xe raùc ñeå kieám chuùt gì aên. Vaøo moät khoaûnh khaéc naøo ñoù, cöù nhö theå Chuùa Gieâsu ñang noùi vôùi toâi raèng: "Haõy xem kyõ: ñoù laø thaân theå Thaày!".
Ngöôøi em gaùi cuûa trieát gia vó ñaïi Blaise Pascal keå söï vieäc naøy vôùi anh Pascal. Trong laàn ñau oám cuoái cuøng cuûa mình, Pascal khoâng theå giöõ laïi trong mieäng baát cöù thöù gì oâng ñaõ aên, vaø vì theá maø hoï khoâng cho oâng ta nhaän Thaùnh Theå nhö cuûa aên ñaøng khi oâng nhaát quyeát yeâu caàu. Sau ñoù, oâng noùi: "Neáu khoâng theå ban pheùp Thaùnh Theå cho toâi, thì ít nhaát haõy ñeå moät ngöôøi ngheøo khoù naøo ñoù vaøo phoøng cuûa toâi. Neáu toâi khoâng theå hieäp thoâng vôùi Ñaáng laø Ñaàu, thì toâi muoán raèng, ít nhaát toâi cuõng phaûi ñöôïc hieäp thoâng vôùi caùc chi theå cuûa Ngöôøi".
Trôû ngaïi duy nhaát cho vieäc röôùc leã maø thaùnh Phaoloâ neâu roõ raøng laø söï kieän trong khi hoïp coäng ñoaøn laø, "keû thì ñoùi, ngöôøi laïi say": "Khi anh em hoïp nhau, thì khoâng phaûi laø ñeå aên böõa toái cuûa Chuùa. Thaät vaäy, moãi ngöôøi lo aên böõa rieâng cuûa mình tröôùc, vaø nhö theá, keû thì ñoùi, ngöôøi laïi say" (1Cr 11:20-21). Noùi "ñaây khoâng phaûi laø aên Böõa Tieäc Ly cuûa Chuùa" chaúng khaùc naøo noùi: böõa aên cuûa baïn khoâng coøn laø Thaùnh Theå ñích thöïc nöõa! Ñoù laø moät tuyeân boá maïnh meõ, ngay caû töø quan ñieåm thaàn hoïc, maø coù leõ chuùng ta khoâng chuù yù ñeán ñuùng möùc.
Ngaøy nay, tình traïng keû aên khoâng heát ngöôøi laàn khoâng ra khoâng coøn laø vaán ñeà ñòa phöông maø laø vaán ñeà toaøn caàu. Khoâng theå coù ñieåm chung naøo giöõa böõa aên toái cuûa Chuùa vaø böõa aên tröa cuûa ngöôøi giaøu, nôi oâng chuû toå chöùc tieäc tuøng xa hoa, khoâng ñeå yù ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo ñang ôû tröôùc coång nhaø mình (x. Lc 16:19ff). Moái quan taâm chia seû nhöõng gì mình coù vôùi nhöõng ngöôøi coù nhu caàu, gaàn vaø xa, phaûi laø moät phaàn khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng Thaùnh Theå cuûa chuùng ta.
Khoâng coù ai coù thieän chí maø trong suoát moät tuaàn laïi khoâng theå thöïc hieän moät trong nhöõng cöû chæ maø Chuùa Gieâsu noùi: "Ngöôi ñaõ laøm ñieàu ñoù cho chính Ta vaäy". Chia seû khoâng chæ ñôn giaûn coù nghóa laø "cho moät caùi gì ñoù": löông thöïc, quaàn aùo, loøng hieáu khaùch; noù cuõng coù nghóa laø ñi thaêm moät ai ñoù: moät tuø nhaân, moät ngöôøi beänh, moät ngöôøi giaø caû neo ñôn soáng moät mình. Ñoù khoâng chæ laø ñöa môù tieàn giuùp ñôõ cho moät ai ñoù, maø coøn laø daønh thôøi giôø cho hoï nöõa. Ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi ñau khoå caàn tình lieân ñôùi vaø tình yeâu thöông, khoâng keùm gì côm aên aùo maëc, nhaát laø trong thôøi bò phong toûa coâ laäp do ñaïi dòch Covid aùp ñaët.
Ñöùc Gieâsu ñaõ noùi: "Ngöôøi ngheøo thì luùc naøo anh em cuõng coù vôùi anh em; coøn Thaày, thì khoâng phaûi luùc naøo anh em cuõng coù ñaâu!" (Mt 26:11). Ñieàu naøy cuõng ñuùng theo nghóa laø chuùng ta khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù theå röôùc Mình Thaùnh Chuùa trong Bí tích Thaùnh Theå, vaø ngay caû khi chuùng ta laøm vaäy, thì vieäc hieäp leã ñoù cuõng chæ keùo daøi vaøi phuùt, trong khi chuùng ta luoân coù theå nhaän ñöôïc Mình Thaùnh Chuùa nôi nhöõng ngöôøi ngheøo. Khoâng coù giôùi haïn ôû ñaây, chæ caàn chuùng ta muoán laø coù. Chuùng ta luoân coù ngöôøi ngheøo ôû beân caïnh chuùng ta. Baát cöù khi naøo chuùng ta gaëp ai ñoù ñang ñau khoå, nhaát laø khi chuùng ta ñang phaûi ñoái maët vôùi moät soá hình thöùc ñau khoå toät cuøng naøo ñoù, neáu chuùng ta chuù yù laéng nghe, chuùng ta seõ nghe thaáy, vôùi ñoâi tai cuûa ñöùc tin, vaø lôøi cuûa Chuùa Kitoâ: "Naøy laø Mình Thaày!".
Toâi xin keát thuùc baèng moät caâu chuyeän nho nhoû maø toâi ñaõ ñoïc ôû ñaâu ñoù. Moät ngöôøi ñaøn oâng nhìn thaáy moät coâ beù bò suy dinh döôõng, ñi chaân ñaát vaø run leân vì reùt, vaø gaàn nhö oâng töùc giaän heùt leân vôùi Chuùa raèng: "Chuùa ôi, taïi sao Chuùa khoâng laøm moät ñieàu gì ñoù cho coâ beù ñi chöù?". Chuùa traû lôøi oâng raèng: "Dó nhieân, Ta ñaõ laøm moät ñieàu gì ñoù cho coâ beù ñoù roài: Ta ñaõ döïng neân con ñeå con giuùp ñôõ coâ beù!"
Nguyeän xin Chuùa giuùp chuùng ta bieát nhaéc nhôû baûn thaân mình ñuùng luùc.
- - - - - - - - - - - - - - -
1. x. Thaùnh Augustinoâ, Töï thuaät, VII, 10.
2. Thaùnh Leâoâ Caû, Baøi giaûng soá 12, veà cuoäc thöông khoù, 7 (CCL 138A, tr. 388).
3. Thaùnh Hilarioâ Poitiers, De Trinitate, 8, 16 (PL 10, 248): "Eius tantum in se adsumptam habens carnem, qui suam sumpserit".
4. Thaùnh Elisabeùt Chuùa Ba Ngoâi, Thö göûi meï soá 261
5. N. Cabasilas, Ñôøi soáng trong Ñöùc Kitoâ, IV, 6 (PG 150, 613).
6. Thaùnh Hilarioâ, De Trinitate, VIII, 13-16 (PL 10, 246ff).
7. Thaùnh Ireâneâ, Adversus haereses, III, 24, 1.
8. Thaùnh Augustinoâ, Sermo Denis, 6 (PL 46, 834ff).
9. x. Thaùnh Augustinoâ, Chuù giaûi veà Thö thöù nhaát cuûa thaùnh Gioan, 10,8.
10. Cuoäc ñôøi cuûa Pascal, trong Bio. Pascal, Oeuvres Coaleøtes, Paris 1954
(Source: Communion with the body and blood of Christ - Third Sermon - Lent 2022)