Hoïp baùo trình baøy
Toâng hieán môùi veà Giaùo trieàu Roma:
"Praedicate Evangelium"
(Caùc con haõy loan baùo Tin möøng)
Hoïp baùo trình baøy Toâng hieán môùi veà Giaùo trieàu Roma: "Praedicate Evangelium" (Caùc con haõy loan baùo Tin möøng).
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 22-03-2022) - Saùng ngaøy 21 thaùng Ba naêm 2022, Toâng hieán môùi cuûa Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ veà Giaùo trieàu Roma "Praedicate Evangelium" (Caùc con haõy loan baùo Tin möøng), ñaõ ñöôïc trình baøy cho giôùi baùo chí caïnh Toøa Thaùnh, trong cuoäc hoïp baùo do Ñöùc Hoàng y Marcello Semeraro, Toång tröôûng Boä Phong thaùnh, chuû toïa.
Ñöùc Hoàng y laø moät nhaø giaùo luaät, nguyeân laø Giaùm muïc giaùo phaän Albano, gaàn Roma vaø töøng laø Toång thö kyù Hoäi ñoàng Hoàng y coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh cha trong baûy naêm trôøi, giuùp ngaøi trong vieäc soaïn thaûo Toâng hieán môùi. Vaên kieän daøi 54 trang naøy thay theá cho Toâng hieán "Pastor Bonus", Muïc Töû nhaân laønh, do thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ban haønh hoài cuoái thaùng Saùu naêm 1988. Ñaây laø cuoäc caûi toå giaùo trieàu laàn thöù naêm trong 434 naêm lòch söû cuûa Giaùo trieàu. Laàn ñaàu hoài naêm 1588 do Ñöùc Giaùo hoaøng Sisto V, laàn thöù hai vôùi thaùnh Pioâ X naêm 1910, sau ñoù laø thaùnh Phaoloâ VI naêm 1967, roài ñeán thaùnh Gioan Phaoloâ II naêm 1988.
Toâng hieán môùi ñaõ ñöôïc soaïn trong taùm naêm 5 thaùng vaø seõ baét ñaàu coù hieäu löïc töø ngaøy 05 thaùng Saùu naêm 2022, Leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng.
Ñöùc Hoàng y Semeraro noùi raèng: "Giaùo trieàu luoân luoân caàn ñöôïc caûi toå" (Curia semper reformanda), gioáng nhö Giaùo hoäi. Vì theá, neáu coù nhöõng thay ñoåi khaùc, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ seõ laøm", nhö Ñöùc Phaoloâ VI vaø Gioan Phaoloâ II cuõng ñaõ laøm. Ñoù laø nguyeân taéc "töø töø" hay tieäm tieán maø Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ noùi trong Toâng huaán "Evangelli Gaudium", Nieàm vui Tin möøng.
Ñöùc Hoàng y cho bieát Toâng hieán môùi trình baøy nhöõng yeáu toá ñoåi môùi lôùn so vôùi quaù khöù. Ví duï, töø nay caùc giaùo daân nam nöõ coù theå ñöùng ñaàu caùc boä vaø caùc cô quan khaùc cuûa Toøa Thaùnh. Ñieàu naøy ñaõ xaûy ra vôùi vieäc boå nhieäm oâng Paolo Ruffini laøm Boä tröôûng Boä Truyeàn thoâng.
Moät ñieåm môùi khaùc, ñoù laø Toâng hieán môùi baõi boû söï phaân bieät giöõa töø "Congregazione", Boä, coù töø theá kyû XVI vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng Sisto V, vaø giaû thieát vò Boä tröôûng phaûi laø hoàng y. Cuõng vaäy, khoâng coøn töø "Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh" (Pontificio Consigio). Nhöng töø "Dicastero" toång quaùt hôn, ñöôïc duøng ñeå phuø hôïp vôùi nguyeân taéc taát caû caùc tín höõu ñaõ chòu pheùp röûa, duø laø giaùo só, tu só hay giaùo daân ñeàu coù theå ñöùng ñaàu moät "Dicastero", moät boä hay moät cô quan trung öông Toøa Thaùnh. Ngöôøi nhaän nhieäm vuï ñoù laõnh nhaän moät quyeàn thöøa uûy do Ñöùc Giaùo hoaøng chöù khoâng do quyeàn töø thaùnh chöùc. Vì theá, ñieàu naøy nhaán maïnh söï bình ñaúng cô baûn giöõa moïi tín höõu ñaõ chòu pheùp röûa.
Treân baøn chuû toïa cuoäc hoïp baùo cuõng coù cha Ghirlanda, moät nhaø giaùo luaät doøng Teân noåi tieáng. Cha giaûi thích theâm raèng treân nguyeân taéc, giaùo daân coù theå laøm Boä tröôûng moät boä cuûa Toøa Thaùnh, nhöng coù nhöõng boä thích hôïp hôn vôùi giaùo daân, ví duï Boä giaùo daân, gia ñình vaø söï soáng.
Ñoàng thôøi veà caùc toøa aùn, Toâng hieán môùi khoâng baõi boû caùc khoaûn giaùo luaät qui ñònh raèng trong nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi caùc giaùo só, thì chính caùc giaùo só xeùt xöû. Vì theá, Giaùo hoäi vaãn giöõ phaåm traät vaø khoâng baõi boû chöùc naêng cuûa moät linh muïc hay giaùm muïc, tuøy thuoäc nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau.
Veà vaán ñeà naøy, Ñöùc cha Marco Mellino, töø naêm 2020 laø Toång thö kyù Hoäi ñoàng Hoàng y coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh cha, noùi raèng: "Giaùo daân hay khoâng giaùo daân ñöôïc boå nhieäm theo thaåm quyeàn ñaëc thuø cuûa moãi Boä lieân heä". Vì theá, trong vaán ñeà naøy, caàn coù moät söï thaåm ñònh cho töøng tröôøng hôïp, chöù khoâng coù tính caùch maùy moùc".
Ngoaøi ra, trong Toâng hieán môùi coù qui ñònh caùc nhaân vieân giaùo só hoaëc tu só cuûa caùc cô quan Toøa Thaùnh ñöôïc boå nhieäm vôùi nhieäm kyø 5 naêm, vaø coù theå gia haïn theâm 5 naêm nöõa, sau ñoù phaûi trôû veà giaùo phaän nguyeân quaùn hoaëc doøng tu cuûa mình. Ñieàu naøy coù theå giôùi haïn vieäc phaùt trieån khaû naêng chuyeân moân. Nhöng veà ñieåm naøy, cha Ghirlanda traû lôøi raèng: "Ñuùng laø ta coù kinh nghieäm khi thöïc haønh, nhöng neáu ñöông söï, trong 5 naêm aáy khoâng coù tieán boä naøo, hoaëc ñöông söï ôû ñoù ñeå ñöôïc "leo thang", thaêng caáp, thì khoâng boõ coâng gia haïn nhieäm kyø. Traùi laïi neáu trong 5 naêm aáy, ñöông söï mang laïi thaønh quaû thì coù theå ñöôïc gia haïn. Dó nhieân nhöõng ngöôøi ôû vò theá cai trò quaù laâu thì coù theå phaùt trieån nhöõng trung taâm quyeàn löïc, vaø ñieàu naøy khoâng bao giôø laø ñieàu thích hôïp trong Giaùo hoäi. Söï thay ñoåi mang laïi nhöõng yù töôûng môùi, nhöõng khaû naêng môùi vaø söï côûi môû".
Giôùi baùo chí nhaän xeùt raèng Toâng hieán môùi ñaët Boä Loan baùo Tin möøng leân haøng ñaàu vaø nay chính Ñöùc Thaùnh cha ñaûm nhaän chöùc vuï Boä tröôûng cuûa Boä naøy ñeå chöùng toû söï quan taâm ñaëc bieät cuûa ngaøi ñoàng thôøi noùi leân taàm quan troïng haøng ñaàu cuûa vieäc truyeàn giaûng Tin möøng, moät "Giaùo hoäi ñi ra ngoaøi". Trong boä naøy, giuùp Ñöùc Thaùnh cha coù hai vò Quyeàn Boä tröôûng ñaûm traùch hai phaân boä: thöù nhaát ñaëc traùch caùc vaán ñeà cô baûn trong vieäc loan baùo Tin möøng treân theá giôùi, tröôùc ñaây laø nhieäm vuï cuûa Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh taùi truyeàn giaûng Tin möøng; vaø Phaân boä thöù hai ñaëc traùch veà vieäc loan baùo Tin möøng cho daân ngoaïi vaø caùc giaùo phaän môùi thuoäc vuøng truyeàn giaùo, cuï theå laø Boä Truyeàn giaùo nhö cho ñeán nay.
Gioáng nhö vôùi quyeát ñònh tröôùc ñaây, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaëc bieät ñaûm traùch vaán ñeà di daân vaø tò naïn vaø vì theá, ngaøi boå nhieäm hai vò Phoù Toång thö kyù laø hai linh muïc ñaûm nhieäm vieäc naøy trong Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän.
Ngoaøi ra, xöa kia Boä Giaùo lyù, goïi laø Boä Thaùnh vuï, ñöùng haøng ñaàu trong caùc boä vaø tröôùc thôøi Ñöùc Phaoloâ VI, caùc vò giaùo hoaøng ñaûm traùch vaán ñeà ñöùc tin trong tö caùch laø Thaày daïy Toái cao veà ñaïo lyù trong Giaùo hoäi. Boä Giaùo lyù ñöùc tin nay coù hai phaân boä: thöù nhaát laø thaêng tieán vaø baûo veä toaøn veïn ñaïo lyù ñöùc tin vaø luaân lyù; thöù hai laø phaân boä kyû luaät, bao goàm caû UÛy ban Toøa Thaùnh baûo veä treû em.
Thuoäc boä Giaùo lyù ñöùc tin vaãn coù UÛy ban thaàn hoïc quoác teá vaø UÛy ban Toøa Thaùnh baûo veä treû vò thaønh nieân.
(Toång hôïp 22-3-2022)