Baøi suy nieäm thöù nhaát
cuûa Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa:
Phuïng vuï Lôøi Chuùa
Tónh taâm Muøa Chay 2022 cuøng Giaùo trieàu Roâma - Baøi suy nieäm thöù nhaát cuûa Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa: Phuïng vuï Lôøi Chuùa.
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (VietCatholic News 11-03-2022) - Trong gaàn 100 naêm qua, caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ daønh thôøi gian cho moät khoùa tónh taâm haøng naêm keùo daøi gaàn moät tuaàn. Ñaàu tieân laø ñaàu Muøa Voïng, sau naøy ñöôïc ñoåi laïi laø vaøo ñaàu Muøa Chay. Khoaù tónh taâm naøy chæ daønh cho Ñöùc Thaùnh Cha vaø caùc nhaø laõnh ñaïo caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh.
Beân caïnh ñoù, moãi thöù Saùu haøng tuaàn trong Muøa Voïng vaø Muøa Chay coøn coù moät sinh hoaït khaùc coù nhieàu ngöôøi tham döï hôn laø nghe giaûng thuyeát vieân Phuû Giaùo Hoaøng trình baøy caùc baøi suy nieäm. Nhöõng ngöôøi ñöôïc môøi tham döï laø caùc Hoàng Y, caùc giaùm muïc, thaønh vieân cuûa Giaùo trieàu Roâma, cuûa Phuû Giaùo hoaøng, cuûa giaùo phaän Roâma, Beà treân Toång quyeàn cuûa caùc Doøng tu.
Caùc baøi thuyeát giaûng Muøa Chay naêm 2022, do Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa OFM, giaûng thuyeát vieân Phuû Giaùo Hoaøng trình baøy, taäp trung vaøo Bí tích Thaùnh Theå trong lòch söû cöùu ñoä, neâu baät taàm quan troïng cuûa coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong Phuïng vuï Lôøi Chuùa vaø phuïng vuï Thaùnh Theå.
Luùc 9g saùng ngaøy thöù Saùu 11 thaùng Ba naêm 2022, Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñaõ coù baøi thuyeát giaûng ñaàu tieân cho Muøa Chay naêm 2022 taïi Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ Ñeä Luïc ôû Vatican. Chuû ñeà cuûa baøi giaûng naøy laø "Phuïng vuï Lôøi Chuùa".
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Phuïng vuï Lôøi Chuùa
Beân caïnh raát nhieàu tai öông maø ñaïi dòch Covid ñang gaây ra cho nhaân loaïi, töø quan ñieåm cuûa ñöùc tin ñaõ coù ít nhaát moät taùc ñoäng tích cöïc. Ñaïi dòch laøm cho chuùng ta yù thöùc ñöôïc nhu caàu cuûa chuùng ta ñoái vôùi Bí tích Thaùnh Theå vaø söï troáng roãng maø söï thieáu vaéng Bí tích Thaùnh Theå taïo ra; ñaïi dòch ñaõ giuùp chuùng ta khoâng coi Bí Tích Thaùnh Theå laø ñieàu hieån nhieân. Trong thôøi kyø khoác lieät nhaát cuûa ñaïi dòch vaøo naêm 2020, toâi ñaõ coù aán töôïng maïnh meõ - vaø cuøng vôùi toâi, toâi nghó nhieàu ngöôøi khaùc cuõng nghó nhö theá khi xem treân truyeàn hình Thaùnh leã do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cöû haønh ôû Santa Marta moãi saùng.
Moät soá Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø quoác gia ñaõ quyeát ñònh daønh naêm hieän taïi cho moät baøi giaùo lyù ñaëc bieät veà Bí tích Thaùnh Theå, vì mong muoán coù moät söï phuïc höng veà Bí tích Thaùnh Theå trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ñoái vôùi toâi, ñoù döôøng nhö laø moät quyeát ñònh ñuùng luùc vaø laø moät taám göông ñeå noi theo, khi ñeà caäp ñeán moät soá khía caïnh coù leõ ít ñöôïc xem xeùt veà Bí Tích Thaùnh Theå. Do ñoù, toâi ñaõ nghó ñeán vieäc ñoùng goùp moät phaàn nhoû vaøo döï aùn naøy, daønh nhöõng suy tö cuûa Muøa Chay naøy ñeå suy tö veà maàu nhieäm Thaùnh Theå.
Bí tích Thaùnh Theå laø trung taâm ñieåm cuûa moïi muøa Phuïng vuï, Muøa Chay cuõng nhö caùc muøa khaùc. Ñoù laø nhöõng gì chuùng ta cöû haønh moãi ngaøy. Moãi tieán boä nhoû trong söï hieåu bieát veà Bí tích Thaùnh Theå ñeàu chuyeån thaønh söï tieán boä trong ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa caù nhaân vaø cuûa coäng ñoàng Giaùo Hoäi. Tuy nhieân, thaät khoâng may, ñieàu deã thaáy nhaát, laø do tính laëp ñi laëp laïi cuûa noù, theo quaùn tính, Bí tích Thaùnh Theå ñöôïc coi laø ñieàu ñöông nhieân. Trong Thoâng ñieäp "Ecclesia de Eucharistia" - "Giaùo Hoäi töø Thaùnh Theå", ñöôïc vieát vaøo thaùng 4 naêm 2003, Thaùnh Gioan Phaoloâ II noùi raèng caùc Kitoâ höõu phaûi khaùm phaù laïi vaø luoân soáng "söï ngaïc nhieân cuûa Thaùnh Theå". Vì muïc ñích naøy, nhöõng suy tö cuûa chuùng ta seõ nhaém ñeán vieäc taùi khaùm phaù söï kinh ngaïc ñoái vôùi Bí tích Thaùnh Theå.
Noùi veà Bí tích Thaùnh Theå trong thôøi ñaïi ñaïi dòch vaø baây giôø vôùi söï khuûng khieáp cuûa chieán tranh ñang hieän leân tröôùc maét chuùng ta khoâng coù nghóa laø ngoaûnh maët khoûi thöïc teá ñaày bi thaûm maø chuùng ta ñang traûi qua, nhöng laø moät söï trôï giuùp ñeå nhìn thöïc taïi töø moät quan ñieåm cao hôn vaø ít chao ñaûo hôn. Bí tích Thaùnh Theå laø söï hieän dieän trong lòch söû cuûa söï kieän ñaõ vónh vieãn ñaûo ngöôïc vai troø giöõa keû chieán thaéng vaø naïn nhaân. Treân thaäp töï giaù, Chuùa Kitoâ ñaõ bieán naïn nhaân thaønh ngöôøi chieán thaéng thöïc söï: "Victor quia victima", Thaùnh Augustinoâ ñònh nghóa Ngöôøi laø Ñaáng chieán thaéng vì laø naïn nhaân. Bí tích Thaùnh Theå cung caáp cho chuùng ta chìa khoùa ñích thöïc ñeå giaûi thích lòch söû. Noù baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng Chuùa Gieâsu ôû vôùi chuùng ta, khoâng chæ veà maët yù ñònh maø thoâi, nhöng laø "thöïc söï" trong caùi theá giôùi döôøng nhö coù theå tuoät khoûi tay chuùng ta baát cöù luùc naøo. Ngaøi laëp laïi vôùi chuùng ta: "Haõy can ñaûm: Thaày ñaõ thaéng theá gian!" (Ga 16:33).
Bí tích Thaùnh Theå trong Lòch söû Cöùu ñoä
Bí tích Thaùnh Theå coù vò trí naøo trong lòch söû cöùu ñoä? Caâu traû lôøi laø noù khoâng coù vò trí cuï theå naøo - vì noù laø toaøn boä. Bí tích Thaùnh Theå ñoàng haønh vôùi lòch söû cöùu ñoä. Cuõng nhö vaøo moät buoåi saùng trong laønh, caû baàu trôøi ñöôïc phaûn chieáu trong gioït söông treân buïi caây, Bí tích Thaùnh Theå phaûn aùnh toaøn boä lòch söû cöùu ñoä.
Tuy nhieân, Thaùnh Theå hieän dieän trong lòch söû cöùu ñoä theo ba caùch khaùc nhau vaøo nhöõng thôøi ñieåm hoaëc giai ñoaïn khaùc nhau: noù hieän dieän trong Cöïu Öôùc nhö moät hình töôïng, trong Taân Öôùc nhö moät söï kieän, vaø trong thôøi ñaïi chuùng ta, thôøi ñaïi cuûa Giaùo hoäi, nhö moät bí tích. Hình töôïng döï ñoaùn vaø chuaån bò cho söï kieän; bí tích "keùo daøi" söï kieän vaø hieän thöïc hoùa noù.
Toâi ñaõ noùi trong Cöïu Öôùc, Thaùnh Theå hieän dieän nhö moät "hình töôïng". Moät trong nhöõng hình töôïng naøy laø Manna; moät hình töôïng khaùc laø söï hy sinh cuûa Menkiseâñeâ, vaø moät hình töôïng khaùc nöõa laø vieäc saùt teá Isaaùc. Trong Baøi Thaùnh Ca Lauda Sion do Thaùnh Thomas Aquinas saùng taùc cho ngaøy leã "Corpus Domini" - "Mình Maùu Thaùnh Chuùa", chuùng ta haùt:
Theå hieän nôi söï saùt teá Isaac,
Trong tieán trình chuaån bò manna:
Trong cuûa leã hieán teá Vöôït qua,
Trong caùc hình thaùi cuõ ñöôïc tieàn ñònh.
Do chöùc naêng cuûa chuùng nhö nhöõng hình töôïng cuûa Bí tích Thaùnh Theå maø Thaùnh Toâma ñaõ goïi caùc nghi leã cuûa Cöïu Öôùc laø "caùc bí tích cuûa Leà Luaät Cuõ".
Vôùi söï xuaát hieän cuûa Chuùa Kitoâ vaø maàu nhieäm söï cheát vaø soáng laïi cuûa Ngöôøi, Bí tích Thaùnh Theå khoâng coøn hieän dieän nhö moät hình aûnh, maø laø moät söï kieän, moät thöïc taïi. Chuùng ta goïi noù laø moät "söï kieän" bôûi vì noù laø moät ñieàu gì ñoù ñaõ xaûy ra trong lòch söû, moät bieán coá duy nhaát trong thôøi gian vaø khoâng gian, chæ dieãn ra moät laàn (semel) vaø khoâng theå laëp laïi: Chuùa Kitoâ "khi ñeán thôøi vieân maõn, ñaõ xuaát hieän chæ moät laàn, ñeå tieâu dieät toäi loãi baèng vieäc hieán teá chính mình." (Dt 9:26).
Cuoái cuøng, trong thôøi Giaùo hoäi, toâi ñaõ noùi, Thaùnh Theå hieän dieän nhö moät bí tích, nghóa laø, trong daáu chæ baùnh vaø röôïu, do Chuùa Kitoâ thieát laäp. Ñieàu quan troïng laø chuùng ta phaûi hieåu roõ söï khaùc bieät giöõa söï kieän vaø bí tích: trong thöïc teá, ñoù laø söï khaùc bieät giöõa lòch söû vaø Phuïng vuï. Chuùng ta haõy ñeå Thaùnh Augustinoâ giuùp chuùng ta:
Chuùng ta bieát vaø tin töôûng vôùi ñöùc tin ñaày xaùc tín raèng Chuùa Kitoâ chæ cheát moät laàn cho chuùng ta, Ñaáng coâng chính cheát thay cho keû toäi loãi, Chuùa cheát thay cho ngöôøi toâi tôù. Chuùng ta hoaøn toaøn bieát raèng ñieàu naøy chæ xaûy ra moät laàn; tuy nhieân, Tieäc Thaùnh laøm môùi laïi ñieàu ñoù moät caùch ñònh kyø, nhö theå nhöõng gì lòch söû tuyeân boá chæ xaûy ra moät laàn ñöôïc laëp ñi laëp laïi. Tuy nhieân, söï kieän vaø bí tích khoâng maâu thuaãn vôùi nhau, nhö theå bí tích laø nguïy bieän vaø chæ coù söï kieän laø ñuùng. Trong thöïc teá, ñieàu maø lòch söû tuyeân boá ñaõ xaûy ra, chæ moät laàn, thì bí tích naøy thöôøng canh taân (caûi toå) vieäc cöû haønh trong taâm hoàn caùc tín höõu. Lòch söû tieát loä nhöõng gì ñaõ töøng xaûy ra vaø noù ñaõ xaûy ra nhö theá naøo, Phuïng vuï baûo ñaûm raèng quaù khöù khoâng bò laõng queân; khoâng phaûi theo nghóa laøm cho bieán coá xaûy ra moät laàn nöõa (non faciendo), nhöng theo nghóa toân vinh bieán coá aáy (sed celebrando).
Vieäc chæ roõ moái lieân heä toàn taïi giöõa hy teá duy nhaát treân thaäp töï giaù vaø Thaùnh leã laø moät ñieàu raát teá nhò vaø luoân laø moät trong nhöõng ñieåm gaây baát ñoàng lôùn nhaát giöõa ngöôøi Coâng Giaùo vaø ngöôøi Tin laønh. Nhö chuùng ta ñaõ thaáy, Thaùnh Augustinoâ söû duïng hai ñoäng töø: ñoåi môùi vaø cöû haønh, ñieàu naøy hoaøn toaøn chính xaùc, vôùi ñieàu kieän laø ñoäng töø naøy ñöôïc hieåu döôùi aùnh saùng cuûa ñoäng töø kia: Thaùnh leã ñoåi môùi bieán coá thaäp giaù baèng caùch cöû haønh noù (khoâng laëp laïi noù!), vaø kyû nieäm bieán coá aáy baèng caùch ñoåi môùi noù (chöù khoâng chæ nhaéc ñeán noù!). Töø ngöõ maø ngaøy nay ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän ñaïi keát lôùn nhaát, coù leõ laø ñoäng töø "rappresentare" - taùi hieän (cuõng ñöôïc Ñöùc Phaoloâ Ñeä Luïc duøng trong thoâng ñieäp Mysterium Fidei - Maàu Nhieäm Ñöùc Tin), ñöôïc hieåu theo nghóa maïnh laø taùi trình baøy, nghóa laø laøm taùi hieän laïi. Theo nghóa naøy, chuùng ta noùi raèng Thaùnh Theå "taùi hieän" thaäp giaù.
Do ñoù, theo lòch söû, chæ coù moät hy teá Thaùnh Theå, laø hy teá do Chuùa Gieâsu thöïc hieän cuøng vôùi söï soáng vaø caùi cheát cuûa Ngöôøi; nhöng maët khaùc, theo Phuïng vuï, töùc laø nhôø Bí tích Thaùnh Theå maø coù bieát bao caùc hy teá Thaùnh Theå ñaõ ñöôïc cöû haønh vaø seõ ñöôïc cöû haønh cho ñeán ngaøy taän theá. Söï kieän chæ dieãn ra moät laàn (semel), bí tích dieãn ra "moïi luùc" (quotiescumque). Nhôø bí tích Thaùnh Theå, chuùng ta trôû thaønh nhöõng ngöôøi ñöông thôøi vôùi söï kieän moät caùch maàu nhieäm; söï kieän hieän dieän vôùi chuùng ta vaø chuùng ta coù maët taïi söï kieän.
Nhöõng suy tö Muøa Chay cuûa chuùng ta seõ coù ñoái töôïng laø Bí tích Thaùnh Theå trong giai ñoaïn hieän taïi, nghóa laø, nhö moät bí tích. Trong Giaùo hoäi coå ñaïi, coù moät khoùa giaùo lyù ñaëc bieät, ñöôïc goïi laø mystagogic - giaùo lyù veà maàu nhieäm, do caùc giaùm muïc ñaûm traùch vaø ñöôïc giaûng daïy sau khi, chöù khoâng phaûi tröôùc khi ñöôïc röûa toäi. Muïc ñích cuûa noù laø trình baøy cho ngöôøi taân toøng hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa caùc nghi thöùc ñöôïc cöû haønh vaø chieàu saâu cuûa caùc maàu nhieäm ñöùc tin: röûa toäi, theâm söùc hay xöùc daàu, vaø ñaëc bieät laø Bí tích Thaùnh Theå. Nhöõng gì chuùng ta ñònh laøm laø moät baøi giaùo lyù sö phaïm nhoû veà Bí tích Thaùnh Theå. Ñeå taäp trung vaøo tính chaát bí tích vaø nghi leã caøng nhieàu caøng toát, chuùng ta seõ theo doõi chaët cheõ dieãn bieán cuûa Thaùnh leã trong ba phaàn cuûa noù - Phuïng vuï Lôøi Chuùa, Phuïng vuï Thaùnh Theå (Kinh Nguyeän Thaùnh Theå), vaø Röôùc leã - theâm vaøo phaàn cuoái suy nieäm veà vieäc thôø phöôïng Thaùnh Theå ngoaøi Thaùnh leã.
Phuïng vuï Lôøi Chuùa
Trong nhöõng ngaøy ñaàu tieân cuûa Giaùo Hoäi, Phuïng vuï Lôøi Chuùa vaø Phuïng vuï Thaùnh Theå khoâng ñöôïc cöû haønh ôû cuøng moät nôi vaø cuøng moät luùc. Caùc moân ñeä tham gia vaøo caùc buoåi leã thôø phöôïng taïi Ñeàn thôø. Taïi ñoù, hoï nghe caùc baøi ñoïc trong Kinh Thaùnh vaø ñoïc caùc baøi thaùnh vònh vaø lôøi caàu nguyeän cuøng vôùi nhöõng ngöôøi Do Thaùi khaùc, sau ñoù hoï ñi veà nhaø cuûa hoï, nôi hoï tuï hoïp ñeå "beû baùnh", töùc laø ñeå cöû haønh Thaùnh Theå (xin xem Coâng vuï 2:46).
Tuy nhieân, chaúng bao laâu sau ñoù, hoï khoâng theå tieáp tuïc thöïc haønh naøy vì hoï ñaõ traûi qua söï thuø ñòch töø coäng ñoàng Do Thaùi, vaø vì Kinh Thaùnh ñaõ mang moät yù nghóa môùi ñoái vôùi hoï hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ. Do ñoù, hoï khoâng coøn ñeán Ñeàn thôø hay Hoäi ñöôøng ñeå ñoïc vaø nghe Kinh Thaùnh nöõa maø thay vaøo ñoù, hoï ñaõ ñöa Kinh Thaùnh vaøo nhöõng nôi thôø phöôïng Kitoâ cuûa rieâng mình, vaø vì theá Phuïng vuï Lôøi Chuùa trôû thaønh phaàn daãn vaøo Kinh nguyeän Thaùnh Theå.
Vaøo theá kyû thöù hai, Thaùnh Giuùttinoâ ñaõ vieát moät baûn moâ taû veà Phuïng vuï Thaùnh Theå, trong ñoù chuùng ta ñaõ tìm thaáy taát caû caùc yeáu toá thieát yeáu cuûa Thaùnh leã hieän nay. Phuïng vuï Lôøi Chuùa khoâng chæ laø moät phaàn tích hôïp cuûa Thaùnh leã nhöng beân caïnh caùc baøi ñoïc Cöïu Öôùc, coøn coù nhöõng gì Thaùnh Giuùttinoâ goïi laø "hoài kyù cuûa caùc Toâng ñoà", töùc laø caùc böùc thö vaø Phuùc aâm cuûa Taân Öôùc.
Khi chuùng ta laéng nghe caùc baøi ñoïc Kinh Thaùnh trong Phuïng vuï, chuùng mang moät yù nghóa môùi vaø maïnh meõ hôn nhöõng gì chuùng mang laïi cho chuùng ta trong moät soá boái caûnh khaùc. Khi chuùng ta ñoïc Kinh Thaùnh ôû nhaø hoaëc hoïc trong moät khoùa hoïc, ñieàu ñoù seõ giuùp chuùng ta hieåu bieát Kinh Thaùnh nhieàu hôn. Nhöng khi chuùng ta ñoïc Kinh Thaùnh trong Phuïng vuï, thì ñieàu ñoù giuùp chuùng ta bieát roõ hôn veà Ñaáng töï hieän dieän trong vieäc beû baùnh, vaø moãi laàn nhö theá noù laøm saùng toû moät soá khía caïnh cuûa maàu nhieäm chuùng ta saép laõnh nhaän.
Ñaây laø ñieàu noåi baät trong phaàn Phuïng vuï Lôøi Chuùa ñaàu tieân dieãn ra vôùi Chuùa Kitoâ Phuïc sinh vaø hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus. Khi laéng nghe lôøi giaûi thích cuûa Ngaøi veà Kinh Thaùnh, loøng hoï baét ñaàu dòu laïi ñeå coù theå nhaän ra Ngaøi khi Ngaøi beû baùnh sau ñoù.
Khoâng chæ nhöõng lôøi trong Kinh Thaùnh ñöôïc noùi ra vaø nhöõng caâu chuyeän Kinh Thaùnh ñöôïc keå laïi trong Thaùnh leã, chuùng coøn ñöôïc taùi hieän laïi theo caùch maø nhöõng gì ñöôïc ghi nhôù trôû thaønh hieän thöïc vaø hieän höõu. Baát cöù ñieàu gì ñaõ xaûy ra "taïi thôøi ñieåm ñoù" ñang xaûy ra "taïi thôøi ñieåm naøy" - "hoâm nay" (hodie), nhö Phuïng vuï thöôøng noùi. Chuùng ta khoâng chæ laø ngöôøi nghe Lôøi Chuùa, ngöôøi tieáp nhaän thuï ñoäng nhö bình thöôøng, maø chính chuùng ta laø ngöôøi ñöôïc noùi noùi ñeán vaø haønh ñoäng. Chuùng ta ñöôïc keâu goïi ñaët mình vaøo vò trí cuûa nhöõng ngöôøi trong caâu chuyeän.
Moät soá ví duï seõ giuùp chuùng ta naém baét ñöôïc ñieàu naøy. Khi trong Thaùnh leã, baøi ñoïc thöù nhaát cho chuùng ta bieát Thieân Chuùa ñaõ noùi chuyeän vôùi Moâseâ nhö theá naøo trong buïi caây ñang chaùy (x. Xh 3), chuùng ta nhaän ra raèng thöïc ra chuùng ta laø nhöõng ngöôøi ñang thöïc söï ñöùng tröôùc buïi caây ñang chaùy thaät. Khi chuùng ta ñoïc veà ngoân söù Isaia, ngöôøi ñaõ chaïm vaøo moâi mình vaøo moät vieân than hoàng ñang chaùy ñeå thanh taåy oâng cho söù meänh cuûa mình (xem Is 6), chuùng ta chôït nhaän ra moät ñieàu: chuùng ta laø nhöõng ngöôøi saép nhaän ñöôïc treân moâi mình vieân than hoàng ñang chaùy thöïc söï, Ñaáng ñeán ñeå ñoát chaùy traùi ñaát (xem Lc 12,49). Khi chuùng ta ñoïc caùch tieân tri EÂdeâkien ñöôïc baûo aên cuoän giaáy ñeå cho vaøo buïng mình (Ez 2: 8-3: 3), moät tia saùng aäp ñeán vôùi chuùng ta: chuùng ta laø nhöõng ngöôøi saép aên "cuoän giaáy", laø Lôøi-hoùa-thaønh-nhuïc-theå vaø baây giôø ñöôïc hoùa thaønh baùnh.
Chuyeån töø Cöïu Öôùc sang Taân Öôùc, töø baøi ñoïc thöù nhaát ñeán ñoaïn Tin Möøng, ñieåm naøy caøng trôû neân roõ raøng hôn. Neáu ngöôøi phuï nöõ bò baêng huyeát chaéc chaén raèng coâ aáy seõ ñöôïc chöõa laønh chæ caàn coâ aáy chaïm vaøo vaït aùo choaøng cuûa Chuùa Gieâsu, thì tröôøng hôïp cuûa chuùng ta laø nhöõng ngöôøi saép ñöôïc chaïm nhieàu hôn vaøo vaït aùo choaøng cuûa Ngaøi thì chuùng ta coøn ñöôïc nhieàu hôn bieát bao?
Toâi nhôù coù laàn toâi ñaõ nghe caâu chuyeän Phuùc aâm veà oâng Giakeâu vaø ñoät nhieân noù trôû neân "coù thaät" ñoái vôùi toâi. Toâi laø Giakeâu. Chuùa Gieâsu ñaõ noùi vôùi toâi "Hoâm nay Ta phaûi ôû nhaø cuûa con". Vaø khi toâi röôùc leã, toâi coù theå noùi moät caùch chaân thaät raèng: "Ngöôøi ñaõ ñeán nhaø keû toäi loãi", vaø ñeán löôït Ngaøi, Chuùa Gieâsu noùi vôùi toâi: "Hoâm nay ôn cöùu ñoä ñaõ ñeán nhaø naøy" (xem Lc 19: 5-9).
Ñieàu naøy cuõng ñuùng moãi khi Tin Möøng ñöôïc coâng boá trong Thaùnh leã, laøm sao chuùng ta laïi khoâng theå khoâng nhaän dieän ñöôïc ngöôøi baïi lieät maø Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: "Toäi anh em ñöôïc tha", "Haõy troãi daäy# vaø haõy veà nhaø" (Mc 2: 5,11)? Hay vôùi oâng Simeâon, ngöôøi ñaõ oâm haøi nhi Gieâsu vaøo loøng (Lc 2:27-28)? Hay vôùi oâng Toâma, ngöôøi run raåy ñöa tay chaïm vaøo veát thöông cuûa Chuùa (Ga 20,27-28)?
Trong Chuùa Nhaät thöù Hai Muøa Thöôøng Nieân cuûa chu kyø Phuïng vuï naêm 2022, coù ñoaïn Tin Möøng, trong ñoù Chuùa Gieâsu noùi vôùi ngöôøi ñaøn oâng bò lieät tay: "Haõy giô tay ra! Anh duoãi noù ra vaø tay anh ñaõ ñöôïc chöõa laønh"(Mc 3,5). Chuùng ta khoâng coù moät baøn tay bò lieät; tuy nhieân, taát caû chuùng ta, ít nhieàu ñeàu coù taâm hoàn teâ lieät, traùi tim khoâ heùo. Chính laø vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi nghe Lôøi Chuùa, maø Chuùa Gieâsu noùi vaøo luùc ñoù: "Haõy giô tay ra! Haõy traûi loøng mình ra tröôùc maët Thaày, vôùi nieàm tin vaø söï saün saøng cuûa ngöôøi ñaøn oâng ñoù!"
Khi ñöôïc coâng boá trong Phuïng vuï, Kinh Thaùnh haønh ñoäng theo caùch vöôït treân moïi söï giaûi thích cuûa con ngöôøi. Kinh Thaùnh phaûn aùnh caùch thöùc hoaït ñoäng cuûa caùc bí tích. Nhöõng vaên baûn ñöôïc thaàn thaùnh linh öùng naøy coù khaû naêng chöõa laønh. Sau khi ñoïc xong ñoaïn Tin Möøng, Giaùo hoäi môøi thöøa taùc vieân hoân cuoán saùch vaø noùi: "Nhôø nhöõng lôøi Phuùc aâm xin cho toäi loãi cuûa chuùng con ñöôïc xoùa saïch". (Per evangelica dicta deleantur nostra Delicta).
Trong suoát chieàu daøi lòch söû cuûa Giaùo Hoäi, moät soá söï kieän taïo ra kyû nguyeân môùi ñaõ xaûy ra do tröïc tieáp nghe caùc baøi ñoïc trong Thaùnh leã. Coù moät ngaøy, ngöôøi treû nghe ñoaïn Tin Möøng trong ñoù Chuùa Gieâsu noùi vôùi ngöôøi thanh nieân giaàu coù "Neáu anh muoán neân hoaøn thieän, thì haõy ñi baùn taøi saûn cuûa anh vaø ñem cho ngöôøi ngheøo, anh seõ ñöôïc moät kho taøng treân trôøi. Roài haõy ñeán theo toâi." (Mt 19:21). Anh caûm thaáy raèng lôøi naøy ñang ñöôïc noùi vôùi rieâng mình ñeán noãi anh veà nhaø, baùn taát caû nhöõng gì mình coù vaø ruùt vaøo sa maïc. Teân cuûa ngöôøi ñaøn oâng ñoù laø Anthony, vaø ñoù laø caùch maø phong traøo vieän tu baét ñaàu trong Giaùo hoäi.
Nhieàu theá kyû sau, ôû Assisi, moät thanh nieân môùi caûi ñaïo ñi cuøng vôùi baïn ñeán nhaø thôø. Trong baøi Tin Möøng cho ngaøy hoâm ñoù, Chuùa Gieâsu ñaõ noùi vôùi caùc moân ñeä raèng: "Anh em ñöøng mang gì ñi ñöôøng, ñöøng mang gaäy, bao bò, löông thöïc, tieàn baïc, cuõng ñöøng coù hai aùo" (Lc 9: 3). Ngay laäp töùc anh ta quay sang ngöôøi baïn ñoàng haønh cuûa mình vaø noùi, "Baïn coù nghe thaáy ñieàu ñoù khoâng? Ñaây laø ñieàu maø Chuùa muoán chuùng ta laøm". Vaø do ñoù baét ñaàu Phong traøo Phan sinh.
Phuïng vuï Lôøi Chuùa laø nguoàn löïc toát nhaát maø chuùng ta coù ñeå laøm cho Thaùnh leã trôû thaønh moät cöû haønh môùi vaø haáp daãn moãi khi xaûy ra, nhôø ñoù traùnh ñöôïc nguy cô laëp laïi ñôn ñieäu maø nhöõng ngöôøi treû caûm thaáy ñaëc bieät nhaøm chaùn. Tuy nhieân, ñeå ñieàu naøy xaûy ra, chuùng ta phaûi ñaàu tö nhieàu thôøi gian vaø söï caàu nguyeän hôn trong vieäc chuaån bò baøi giaûng. Caùc tín höõu seõ coù theå thaáy lôøi Chuùa giaûi quyeát caùc tình huoáng thöïc teá cuûa hoï nhö theá naøo vaø ñöa ra caâu traû lôøi cho nhöõng ñoøi hoûi hieän sinh cuûa hoï ra sao.
Coù hai caùch ñeå chuaån bò moät baøi giaûng. Baïn coù theå ngoài xuoáng vaø döïa vaøo kieán thöùc cuûa baûn thaân vaø döïa treân sôû thích caù nhaân, baïn coù theå choïn chuû ñeà vaø taïo ra caùc töø ngöõ. Vaø sau ñoù, khi dieãn töø cuûa baïn ñaõ ñöôïc chuaån bò xong, baïn coù theå quyø xuoáng vaø caàu xin Thieân Chuùa ban quyeàn naêng cho lôøi noùi cuûa baïn, theâm Thaùnh Linh cuûa Ngaøi vaøo thoâng ñieäp cuûa baïn. Ñoù laø moät phöông phaùp toát, nhöng noù khoâng phaûi laø tieân tri. Ñeå coù tính tieân tri, baïn phaûi laøm ngöôïc laïi. Ñaàu tieân, baïn haõy quyø xuoáng vaø caàu xin Chuùa ban cho lôøi mình muoán noùi. Thieân Chuùa coù trong loøng Ngaøi nhöõng lôøi ñaëc bieät cho baát kyø vaø cho moïi dòp, vaø Ngaøi khoâng bao giôø töø choái tieát loä nhöõng lôøi ñoù cho ngöôøi thöøa taùc vieân yeâu caàu Ngaøi moät caùch khieâm nhöôøng vaø beàn ñoã. Ban ñaàu, khoâng coù gì khaùc hôn laø moät söï thay ñoåi traùi tim gaàn nhö khoâng theå nhaän thaáy: moät chuùt aùnh saùng loùe leân trong taâm trí baïn, moät töø trong Kinh Thaùnh thu huùt söï chuù yù cuûa baïn vaø laøm saùng toû moät tình huoáng. Noù coù veû nhö chæ laø moät haït nhoû, nhöng noù chöùa taát caû nhöõng gì chuùng ta caàn.
Sau ñoù, baïn ngoài vaøo baøn, môû saùch, xem ghi cheùp, thu thaäp suy nghó vaø tham khaûo yù kieán cuûa caùc Giaùo phuï, caùc thaày daïy, caùc nhaø thô, nhöng giôø ñaây, lôøi Chuùa khoâng coøn phuïc vuï cho vieäc hoïc cuûa baïn nöõa, nhöng söï hoïc hoûi cuûa baïn laø ñeå phuïc vuï lôøi Chuùa. Vaø chæ khi ñoù, lôøi Chuùa môùi toaùt ra heát söùc maïnh cuûa noù.
Nhôø taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn
Nhöng phaûi noùi theâm moät ñieàu: chæ chuù yù ñeán lôøi Chuùa thoâi thì chöa ñuû. "Söùc maïnh töø treân cao" phaûi ñoå xuoáng. Trong Bí tích Thaùnh Theå, taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng chæ giôùi haïn trong giaây phuùt truyeàn pheùp, maø coøn laø lôøi kinh ñöôïc ñoïc tröôùc ñoù. Söï hieän dieän cuûa Ngöôøi cuõng khoâng theå thieáu ñoái vôùi Phuïng vuï Lôøi Chuùa vaø, nhö chuùng ta seõ thaáy, ñoái vôùi phaàn röôùc leã.
Trong Giaùo Hoäi, Chuùa Thaùnh Thaàn tieáp tuïc haønh ñoäng cuûa Ñaáng Phuïc Sinh, Ñaáng, sau Phuïc Sinh, ñaõ "khai môû taâm trí caùc moân ñeä ñeå hieåu Thaùnh Kinh" (x. Lc 24,45). Hieán cheá Dei Verbum - Lôøi Chuùa - cuûa Coâng ñoàng Vatican II cho bieát: Kinh Thaùnh "phaûi ñöôïc ñoïc vaø giaûi thích vôùi söï trôï giuùp cuûa cuøng moät Thaàn Khí maø nhôø ñoù Kinh Thaùnh ñaõ ñöôïc vieát ra" (DV, 12). Trong Phuïng vuï Lôøi Chuùa, taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc thöïc hieän qua söï xöùc daàu thieâng lieâng hieän dieän nôi ngöôøi noùi vaø ngöôøi nghe.
Thaàn Khí Chuùa ngöï treân toâi,
vì Chuùa ñaõ xöùc daàu taán phong toâi,
ñeå toâi loan baùo Tin Möøng cho keû ngheøo heøn. (Lc 4:18)
Vì theá, Chuùa Gieâsu chæ ra nôi maø lôøi ñöôïc loan baùo thu huùt söùc maïnh cuûa noù. Seõ laø sai laàm neáu chæ döïa vaøo bí tích xöùc daàu maø chuùng ta ñaõ laõnh nhaän moät laàn vaø maõi maõi trong vieäc thuï phong linh muïc hoaëc giaùm muïc. Ñieàu naøy cho pheùp chuùng ta thöïc hieän moät soá haønh ñoäng thieâng lieâng, chaúng haïn nhö quaûn lyù, rao giaûng vaø thöïc hieän caùc bí tích. Coù theå noùi, noù cho chuùng ta thaåm quyeàn ñeå laøm nhöõng vieäc nhaát ñònh, khoâng nhaát thieát laø quyeàn bính ñeå laøm nhöõng ñieàu ñoù; noù baûo ñaûm cho söï keá vò cuûa caùc Toâng ñoà, nhöng khoâng nhaát thieát laø söï thaønh coâng cuûa caùc Toâng ñoà!
Nhöng neáu söï xöùc daàu ñöôïc ban bôûi söï hieän dieän cuûa Thaùnh Linh vaø ñoù laø aân suûng cuûa Ngaøi, thì chuùng ta coù theå laøm gì ñeå coù ñöôïc ñieàu ñoù? Tröôùc heát, chuùng ta phaûi baét ñaàu töø xaùc tín naøy: "Chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc söï xöùc daàu töø Ñaáng Thaùnh", Thaùnh Gioan baûo ñaûm vôùi chuùng ta (1 Ga 2:20). Ñoù laø, nhôø pheùp röûa toäi vaø theâm söùc - vaø, ñoái vôùi moät soá ngöôøi, bí tích truyeàn chöùc linh muïc hoaëc giaùm muïc - chuùng ta ñaõ coù ñöôïc söï xöùc daàu. Thaät vaäy, theo giaùo lyù Coâng Giaùo, caùc bí tích aáy ñaõ in saâu vaøo taâm hoàn chuùng ta moät neùt ñaëc tröng khoâng theå xoùa nhoøa, gioáng nhö moät daáu aán hay moät con daáu. Thaùnh Phaoloâ vieát "Ñaáng cuûng coá chuùng toâi cuøng vôùi anh em trong Ñöùc Kitoâ vaø ñaõ xöùc daàu cho chuùng ta, Ñaáng aáy laø Thieân Chuùa. Chính Ngöôøi cuõng ñaõ ñoùng aán tín treân chuùng ta vaø ñoå Thaàn Khí vaøo loøng chuùng ta laøm baûo chöùng." (2Cr 1: 21-22).
Tuy nhieân, söï xöùc daàu naøy gioáng nhö moät loaïi thuoác môõ thôm ñöôïc ñöïng trong moät caùi loï: noù vaãn trô ra vaø khoâng toûa ra baát kyø muøi thôm naøo neáu noù khoâng bò vôõ vaø caùi loï chöa ñöôïc môû. Ñaây laø ñieàu ñaõ xaûy ra vôùi caùi bình baïch ngoïc ñöïng daàu thôm cam tuøng do ngöôøi phuï nöõ trong Tin Möøng ñaäp ra, laøm höông thôm traøn ngaäp caû nhaø (Mc 14: 3). Ñaây laø phaàn vieäc cuûa chuùng ta veà vieäc xöùc daàu. Phaàn vieäc cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø taïo ra vieäc xöùc daàu, nhöng phaàn vieäc cuûa chuùng ta laø loaïi boû caùc chöôùng ngaïi vaät ngaên caûn böùc xaï cuûa noù. Khoâng khoù ñoái vôùi chuùng ta ñeå hieåu yù nghóa cuûa vieäc laøm vôõ chieác bình baïch ngoïc. Caùi bình laø nhaân tính cuûa chuùng ta, laø baûn ngaõ cuûa chuùng ta, ñoâi khi laø chuû nghóa duy trí khoâ caèn cuûa chuùng ta. Phaù vôõ noù ñoàng nghóa vôùi vieäc ñaët mình vaøo traïng thaùi ñaàu haøng Chuùa vaø choáng laïi theá gian.
May maén thay cho chuùng ta, khoâng phaûi moïi thöù ñeàu phuï thuoäc vaøo noã löïc khoå haïnh. Trong tröôøng hôïp naøy, ñöùc tin, lôøi caàu nguyeän vaø söï van xin khieâm toán coù theå laøm ñöôïc nhieàu ñieàu. Vì vaäy, haõy xin xöùc daàu tröôùc khi baét ñaàu rao giaûng hoaëc ñöa ra caùc haønh ñoäng quan troïng trong vieäc phuïng söï Nöôùc Trôøi. Khi chuùng ta chuaån bò cho vieäc ñoïc phuùc aâm vaø baøi giaûng, Phuïng vuï khieán chuùng ta caàu xin Chuùa thanh taåy taâm hoàn vaø moâi mieäng cuûa chuùng ta ñeå coù theå coâng boá phuùc aâm moät caùch xöùng ñaùng. Taïi sao ñoâi khi khoâng noùi (hoaëc ít nhaát laø töï suy nghó trong loøng): "Laïy Thieân Chuùa toaøn naêng, xin haõy xöùc daàu vaø taâm trí con ñeå con coù theå coâng boá lôøi Ngaøi baèng söï ngoït ngaøo vaø quyeàn naêng cuûa Thaùnh Linh"?
Vieäc xöùc daàu khoâng chæ caàn thieát ñeå ngöôøi rao giaûng loan baùo Lôøi Chuùa moät caùch höõu hieäu, maø coøn caàn ngöôøi nghe hoan ngheânh. Thaùnh söû Gioan ñaõ vieát cho coäng ñoaøn cuûa mình: "Phaàn anh em, anh em nhaän ñöôïc daàu, do töï Ñaáng Thaùnh, vaø taát caû anh em ñeàu ñöôïc ôn hieåu bieát... daàu maø anh em ñaõ laõnh nhaän töø Ñöùc Kitoâ ôû laïi trong anh em, vaø anh em chaúng caàn ai daïy doã nöõa."(1 Ga 2: 20,27).
Khoâng phaûi baát kyø khoùa ñaøo taïo nhaân baûn naøo cuõng laø voâ ích, nhöng vaãn chöa ñuû "Chính ngöôøi thaày daïy noäi taâm laø ngöôøi thöïc söï höôùng daãn, chính Chuùa Kitoâ vaø nguoàn caûm höùng cuûa Ngaøi laø ngöôøi höôùng daãn. Khi thieáu söï soi daãn vaø söï xöùc daàu cuûa Ngaøi, thì nhöõng lôøi noùi beân ngoaøi chæ gaây ra tieáng ñoäng voâ ích maø thoâi". Chuùng ta haõy hy voïng raèng ngay caû ngaøy hoâm nay chính Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ höôùng daãn chuùng ta baèng nguoàn caûm höùng noäi taâm cuûa Ngaøi vaø baøi noùi chuyeän cuûa toâi khoâng phaûi laø moät "tieáng oàn voâ ích".
- - - - - - - - - - - - - -
1. Thomas Aquinas, S.Th. III, q. 60, a.2,2
2. Augustine, Sermo 112 (PL 38,643)
3. Paul VI, Mysterium fidei (AAS 57, 1965, trang 753 ss).
4. Justin, Apologia, 67, 3-4.
(Source: CantalamessaThe Liturgy of The Word)