Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
nhaân Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 56
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 56.
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (VietCatholic News 26-01-2022) - Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi, laø ngaøy theá giôùi duy nhaát ñöôïc Coâng ñoàng Vatican II thieát laäp trong Saéc Leänh Inter Mirifica vaøo naêm 1963. Theo lôøi khuyeân cuûa caùc giaùm muïc treân theá giôùi, Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi ñöôïc cöû haønh vaøo Chuùa Nhaät tröôùc Leã Hieän Xuoáng. Trong naêm 2022, Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laø ngaøy 29 Thaùng Naêm naêm 2022.
Vaên baûn Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy 24 thaùng Gieâng haøng naêm, nhaân leã Thaùnh Phanxicoâ ñeä Saleâ, laø boån maïng caùc nhaø baùo. Chuû ñeà cuûa Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi naêm 2022 laø "Laéng nghe baèng traùi tim".
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Laéng nghe baèng traùi tim
Anh chò em thaân meán,
Naêm ngoaùi, chuùng ta ñaõ suy tö veà nhu caàu "Haõy Ñeán Vaø Xem" ñeå khaùm phaù thöïc teá vaø coù theå keå laïi noù baét ñaàu baèng vieäc traûi nghieäm caùc söï kieän vaø gaëp gôõ moïi ngöôøi. Tieáp tuïc vôùi noäi dung naøy, baây giôø toâi muoán höôùng söï chuù yù ñeán moät töø khaùc, "laéng nghe", töø naøy mang tính quyeát ñònh trong ngöõ phaùp giao tieáp vaø laø ñieàu kieän ñeå ñoái thoaïi chaân thöïc.
Treân thöïc teá, chuùng ta ñang maát khaû naêng laéng nghe nhöõng ngöôøi tröôùc maët, caû trong quaù trình bình thöôøng cuûa caùc moái quan heä haøng ngaøy vaø khi tranh luaän veà caùc vaán ñeà quan troïng nhaát cuûa ñôøi soáng daân söï. Ñoàng thôøi, laéng nghe ñang traûi qua moät böôùc phaùt trieån môùi quan troïng trong lónh vöïc truyeàn thoâng vaø thoâng tin thoâng qua caùc podcast vaø tin nhaén aâm thanh khaùc nhau coù saün nhaèm khaúng ñònh raèng laéng nghe vaãn laø ñieàu caàn thieát trong giao tieáp cuûa con ngöôøi.
Moät baùc só ñaùng kính, quen chöõa trò nhöõng veát thöông taâm hoàn, töøng ñöôïc hoûi ñaâu laø nhu caàu lôùn nhaát cuûa con ngöôøi. Anh aáy traû lôøi raèng: ñoù laø "Mong muoán voâ bôø beán ñeå ñöôïc laéng nghe". Ñoù laø moät mong muoán thöôøng bò che giaáu, nhöng ñieàu ñoù thaùch thöùc baát cöù ai ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhaø giaùo duïc hoaëc nhaø ñaøo taïo, hoaëc nhöõng ngöôøi thöïc hieän vai troø giao tieáp: cha meï vaø thaày coâ giaùo, muïc töû vaø caùc nhaân vieân muïc vuï, chuyeân gia truyeàn thoâng vaø nhöõng ngöôøi khaùc ñang thöïc hieän dòch vuï xaõ hoäi hoaëc chính trò.
Laéng nghe baèng traùi tim
Töø nhöõng trang Kinh thaùnh, chuùng ta bieát raèng laéng nghe khoâng chæ coù nghóa laø caûm nhaän aâm thanh, maø veà cô baûn ñöôïc lieân keát vôùi moái quan heä ñoái thoaïi giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi. "Shema 'Israel - Hôõi Israel, haõy nghe" (Ñnl 6: 4), lôøi môû ñaàu naøy cuûa ñieàu raên thöù nhaát trong Saùch Luaät [Torah - Naêm cuoán ñaàu tieân cuûa Cöïu Öôùc - chuù thích cuûa ngöôøi dòch], lieân tuïc ñöôïc nhaéc laïi trong Kinh thaùnh, ñeán möùc thaùnh Phaoloâ khaúng ñònh raèng "ñöùc tin coù ñöôïc nhôø laéng nghe". (xem Rm 10:17). Thöïc ra, saùng kieán laø cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng noùi vôùi chuùng ta vaø chuùng ta ñaùp laïi baèng caùch laéng nghe Ngaøi. Cuoái cuøng, ngay caû söï laéng nghe naøy cuõng xuaát phaùt töø aân suûng cuûa Ngöôøi, nhö tröôøng hôïp cuûa ñöùa treû sô sinh ñaùp laïi aùnh maét vaø gioïng noùi cuûa cha meï mình. Trong naêm giaùc quan, giaùc quan ñöôïc Thieân Chuùa öu aùi döôøng nhö laø thính giaùc, coù leõ vì noù ít toïc maïch hôn, kín ñaùo hôn thò giaùc, vaø do ñoù, con ngöôøi ñöôïc töï do hôn.
Laéng nghe töông öùng vôùi phong caùch khieâm toán cuûa Thieân Chuùa. Ñoù laø haønh ñoäng ñeå Thieân Chuùa coù theå baøy toû mình laø Ñaáng, baèng caùch noùi ra, ñaõ taïo ra ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ theo hình aûnh cuûa Ngaøi, vaø baèng caùch laéng nghe nhìn nhaän hoï laø ñoái taùc cuûa Ngaøi trong cuoäc ñoái thoaïi. Thieân Chuùa yeâu thöông loaøi ngöôøi: ñoù laø lyù do taïi sao Ngaøi ngoû lôøi vôùi hoï, vaø taïi sao Ngaøi "nghieâng tai" ñeå laéng nghe hoï.
Ngöôïc laïi, con ngöôøi coù xu höôùng troán traùnh caùc moái quan heä, quay löng laïi vaø "bòt tai" ñeå khoâng caàn phaûi laéng nghe. Vieäc töø choái laéng nghe cuoái cuøng thöôøng trôû thaønh hung haêng ñoái vôùi ngöôøi kia, nhö ñaõ xaûy ra vôùi nhöõng ngöôøi ñang nghe phoù teá Steâphanoâ. Hoï bòt tai laïi, vaø taát caû ñeàu quay löng laïi vôùi oâng (xem Cv 7:57).
Vì vaäy, moät maët, Thieân Chuùa luoân luoân baøy toû chính mình baèng caùch giao tieáp moät caùch nhöng khoâng; vaø maët khaùc, nhöõng ngöôøi nam nöõ ñöôïc yeâu caàu côûi môû, saün saøng laéng nghe. Chuùa goïi con ngöôøi moät caùch roõ raøng vaøo giao öôùc yeâu thöông, ñeå hoï coù theå trôû neân troïn veïn nhö hoï laø: ñoù laø hình aûnh vaø söï gioáng nhö Thieân Chuùa trong khaû naêng laéng nghe, ñoùn nhaän vaø nhöôøng khoâng gian cho ngöôøi khaùc. Veà cô baûn, laéng nghe laø moät chieàu kích cuûa tình yeâu.
Ñaây laø lyù do taïi sao Chuùa Gieâsu keâu goïi caùc moân ñeä ñaùnh giaù phaåm chaát laéng nghe cuûa hoï. "Anh em haõy ñeå yù ñeán caùch thöùc anh em nghe" (Lc 8:18): ñaây laø ñieàu Ngöôøi khuyeân hoï laøm sau khi keå laïi duï ngoân ngöôøi gieo gioáng, ñeå laøm roõ raèng chæ nghe thoâi laø chöa ñuû, maø caàn phaûi chaêm chuù laéng nghe caån thaän. Chæ nhöõng ai ñoùn nhaän Lôøi Chuùa vôùi taám loøng "löông thieän" vaø trung thaønh tuaân giöõ thì môùi sinh hoa keát quaû laø söï soáng vaø ôn cöùu ñoä (x. Lc 8:15). Chuù yù ñeán ngöôøi maø chuùng ta laéng nghe, nhöõng gì chuùng ta laéng nghe vaø caùch chuùng ta laéng nghe, chuùng ta môùi coù theå phaùt trieån trong ngheä thuaät giao tieáp. Troïng taâm cuûa ngheä thuaät aáy khoâng phaûi laø lyù thuyeát hay kyõ thuaät, maø laø "söï côûi môû cuûa traùi tim, laøm cho söï gaàn guõi trôû neân khaû thi"(xem Toâng huaán Evangelii Gaudium - Nieàm Vui Phuùc AÂm, 171).
Taát caû chuùng ta ñeàu coù ñoâi tai, nhöng nhieàu khi ngay caû nhöõng ngöôøi coù thính giaùc hoaøn haûo cuõng khoâng theå nghe thaáy moät ngöôøi khaùc. Treân thöïc teá, coù moät beänh ñieác noäi taïng toài teä hôn ñieác theå chaát. Thaät vaäy, vieäc laéng nghe lieân quan ñeán toaøn boä con ngöôøi, chöù khoâng chæ caûm giaùc nghe. Vò trí thöïc söï cuûa laéng nghe laø traùi tim. Duø coøn raát treû, Vua Saloâmoân ñaõ toû ra mình khoân ngoan vì oâng ñaõ caàu xin Chuùa ban cho oâng moät "traùi tim bieát laéng nghe" (xem 1 Caùc Vua 3: 9). Thaùnh Augustinoâ ñaõ töøng khuyeán khích chuùng ta laéng nghe baèng traùi tim (corde audire), ñoùn nhaän nhöõng lôøi noùi khoâng phaûi baèng tai, nhöng baèng taâm linh trong taâm hoàn chuùng ta: "Ñöøng ñaët tim mình nôi ñoâi tai, nhöng haõy ñaët ñoâi tai trong tim mình". [1] Thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi ñaõ khuyeán khích anh em cuûa mình "haõy nghieâng veà ñoâi tai taâm hoàn". [2]
Do ñoù, khi tìm kieám söï giao tieáp thöïc söï, kieåu laéng nghe ñaàu tieân caàn ñöôïc khaùm phaù laïi laø laéng nghe baûn thaân, nhöõng nhu caàu chaân thaät nhaát cuûa baûn thaân, nhöõng nhu caàu ñöôïc khaéc saâu trong taâm hoàn moãi ngöôøi. Vaø chuùng ta chæ coù theå baét ñaàu baèng caùch laéng nghe ñieàu khieán chuùng ta trôû neân ñoäc nhaát trong saùng taïo: ñoù laø mong muoán ñöôïc ôû trong moái quan heä vôùi Chuùa vaø vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Chuùng ta khoâng ñöôïc taïo ra ñeå soáng taùch bieät nhö caùc nguyeân töû, nhöng soáng cuøng nhau.
Laéng nghe nhö moät ñieàu kieän ñeå giao tieáp toát
Coù moät kieåu nghe khoâng haún laø nghe maø ngöôïc laïi: ñoù laø nghe troäm. Treân thöïc teá, vieäc nghe leùn vaø theo doõi, boùc loät ngöôøi khaùc vì lôïi ích cuûa chuùng ta laø moät caùm doã luoân hieän höõu maø ngaøy nay döôøng nhö ñaõ trôû neân gay gaét hôn trong thôøi ñaïi maïng xaõ hoäi. Thay vaøo ñoù, ñieàu ñaëc bieät laøm cho giao tieáp trôû neân toát ñeïp vaø hoaøn toaøn mang tính nhaân vaên laø laéng nghe ngöôøi ñoái dieän vôùi chuùng ta, maët ñoái maët, laéng nghe ngöôøi khaùc maø chuùng ta tieáp caän vôùi söï côûi môû coâng baèng, töï tin vaø trung thöïc.
Thaät khoâng may, vieäc thieáu söï laéng nghe maø chuùng ta thöôøng gaëp trong cuoäc soáng haøng ngaøy cuõng theå hieän roõ trong cuoäc soáng coâng coäng, nôi maø thay vì laéng nghe nhau, chuùng ta thöôøng "ci si parla addosso" - "noùi chuyeän qua laïi". Ñaây laø moät trieäu chöùng cuûa thöïc teá raèng, thay vì tìm kieám söï thaät vaø ñieàu laønh, ngöôøi ta tìm kieám söï ñoàng thuaän; thay vì laéng nghe, ngöôøi ta chuù yù ñeán khaùn giaû. Ngöôïc laïi, giao tieáp toát khoâng coá gaéng gaây aán töôïng vôùi coâng chuùng baèng moät caâu noùi chuïp muõ, vôùi muïc ñích cheá gieãu ngöôøi kia, nhöng haõy chuù yù ñeán lyù do cuûa ngöôøi kia vaø coá gaéng naém baét söï phöùc taïp cuûa thöïc teá. Thaät ñaùng buoàn khi, ngay caû trong Giaùo Hoäi, söï lieân keát veà yù thöùc heä ñaõ hình thaønh vaø söï laéng nghe bieán maát, laøm gia taêng söï choáng ñoái voâ ích.
Trong thöïc teá, trong nhieàu cuoäc ñoái thoaïi, chuùng ta khoâng giao tieáp gì caû. Chuùng ta chæ ñôn giaûn laø ñôïi ngöôøi kia noùi xong laø aùp ñaët quan ñieåm cuûa mình. Trong nhöõng tình huoáng naøy, nhö nhaø trieát hoïc Abraham Kaplan löu yù, [3] ñoái thoaïi laø moät cuoäc song thoaïi: moät cuoäc ñoäc thoaïi baèng hai gioïng noùi. Tuy nhieân, trong giao tieáp thöïc söï, "toâi" vaø "baïn" ñeàu "di chuyeån ra ngoaøi", tieáp caän vôùi nhau.
Vì vaäy, laéng nghe laø thaønh phaàn khoâng theå thieáu ñaàu tieân cuûa ñoái thoaïi vaø giao tieáp toát. Giao tieáp khoâng theå dieãn ra neáu khoâng bieát laéng nghe, vaø khoâng coù moät neàn ngoân luaän toát neáu khoâng coù khaû naêng laéng nghe. Ñeå cung caáp thoâng tin chaéc chaén, caân baèng vaø ñaày ñuû, caàn phaûi laéng nghe trong moät thôøi gian daøi. Ñeå keå laïi moät söï kieän hoaëc moâ taû moät traûi nghieäm trong vieäc töôøng thuaät tin töùc, ñieàu caàn thieát laø phaûi bieát caùch laéng nghe, saün saøng thay ñoåi yù kieán vaø thay ñoåi nhöõng giaû ñònh ban ñaàu cuûa mình.
Chæ baèng caùch gaït nhöõng lôøi ñoäc thoaïi sang moät beân thì söï haøi hoøa cuûa gioïng noùi môùi baûo ñaûm cho giao tieáp thöïc söï coù theå ñaït ñöôïc. Vieäc laéng nghe moät soá nguoàn, chöù "khoâng döøng laïi ôû quaùn röôïu ñaàu tieân" - nhö caùc chuyeân gia trong lónh vöïc naøy daïy chuùng ta - baûo ñaûm ñoä tin caäy vaø nghieâm tuùc cuûa thoâng tin chuùng ta truyeàn taûi. Laéng nghe nhieàu gioïng noùi, laéng nghe laãn nhau, ngay caû trong Giaùo Hoäi, giöõa caùc anh chò em vôùi nhau, cho pheùp chuùng ta thöïc hieän ngheä thuaät phaân ñònh, voán luoân xuaát hieän nhö khaû naêng töï ñònh höôùng trong moät baûn giao höôûng caùc tieáng noùi.
Nhöng taïi sao phaûi ñoái maët vôùi vieäc coá gaéng laéng nghe? Moät nhaø ngoaïi giao vó ñaïi cuûa Toøa thaùnh, Ñöùc Hoàng Y Agostino Casaroli, töøng noùi veà "söï kieân nhaãn töû ñaïo" caàn phaûi laéng nghe vaø ñöôïc laéng nghe trong caùc cuoäc ñaøm phaùn vôùi caùc beân khoù khaên nhaát, ñeå ñaït ñöôïc lôïi ích lôùn nhaát coù theå trong tình traïng haïn cheá veà töï do. Nhöng ngay caû trong nhöõng tình huoáng ít khoù khaên hôn, vieäc laéng nghe luoân ñoøi hoûi ñöùc tính kieân nhaãn, cuøng vôùi khaû naêng cho pheùp baûn thaân ngaïc nhieân tröôùc söï thaät, duø chæ laø moät maûnh vuïn cuûa söï thaät, nôi ngöôøi maø chuùng ta ñang laéng nghe. Chæ coù söï ngaïc nhieân môùi mang laïi kieán thöùc. Toâi nghó ñeán söï toø moø voâ haïn cuûa nhöõng ñöùa treû luoân môû to maét nhìn theá giôùi xung quanh. Laéng nghe vôùi khung taâm trí naøy - töùc laø vôùi söï kinh ngaïc cuûa ñöùa treû ñang nhaän thöùc veà ngöôøi lôùn - luoân luoân laøm ta phong phuù bôûi vì seõ luoân coù ñieàu gì ñoù, duø nhoû, maø toâi coù theå hoïc hoûi töø ngöôøi kia vaø cho pheùp ñôm hoa keát traùi trong cuoäc soáng cuûa chính mình.
Khaû naêng laéng nghe xaõ hoäi coù giaù trò hôn bao giôø heát trong thôøi ñieåm ñang bò toån thöông naøy bôûi ñaïi dòch keùo daøi. Quaù nhieàu söï ngôø vöïc tích luõy tröôùc ñaây ñoái vôùi "thoâng tin chính thöùc" cuõng ñaõ gaây ra moät "beänh dòch", trong ñoù theá giôùi thoâng tin ñang ngaøy caøng ñaáu tranh ñeå trôû neân ñaùng tin caäy vaø minh baïch. Chuùng ta caàn laéng nghe vaø laéng nghe moät caùch saâu saéc, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng baát an xaõ hoäi taêng cao bôûi söï suy thoaùi hoaëc ngöøng hoaït ñoäng cuûa nhieàu hoaït ñoäng kinh teá.
Thöïc teá cuûa vieäc cöôõng böùc di cö cuõng laø moät vaán ñeà phöùc taïp vaø khoâng ai coù saün moät phöông döôïc ñeå giaûi quyeát noù. Toâi xin nhaéc laïi raèng, ñeå vöôït qua nhöõng ñònh kieán veà ngöôøi di cö vaø laøm tan chaûy söï chai saïn cuûa traùi tim chuùng ta, chuùng ta neân coá gaéng laéng nghe caâu chuyeän cuûa hoï. Haõy cho moãi ngöôøi trong soá hoï moät caùi teân vaø moät caâu chuyeän. Nhieàu nhaø baùo gioûi ñaõ laøm ñöôïc ñieàu naøy. Vaø nhieàu ngöôøi khaùc cuõng muoán laøm ñieàu ñoù, giaù maø hoï coù theå. Chuùng ta haõy khuyeán khích hoï! Chuùng ta haõy cuøng laéng nghe nhöõng caâu chuyeän naøy nheù! Moïi ngöôøi sau ñoù seõ ñöôïc töï do uûng hoä caùc chính saùch di cö maø hoï cho laø phuø hôïp nhaát ñoái vôùi ñaát nöôùc cuûa hoï. Nhöng trong moïi tröôøng hôïp, tröôùc maét chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng con soá, khoâng phaûi laø nhöõng keû xaâm löôïc nguy hieåm, maø laø nhöõng khuoân maët vaø nhöõng caâu chuyeän, nhöõng aùnh maét, nhöõng mong ñôïi vaø nhöõng ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ thöïc söï ñeå chuùng ta laéng nghe.
Laéng nghe nhau trong Giaùo Hoäi
Trong Giaùo Hoäi cuõng vaäy, raát caàn laéng nghe laãn nhau. Ñoù laø moùn quaø cuoäc soáng quyù giaù nhaát maø chuùng ta coù theå daønh cho nhau. "Caùc tín höõu Kitoâ ñaõ queân raèng söù vuï laéng nghe ñaõ ñöôïc giao cho hoï bôûi chính Ngöôøi laø Ñaáng laéng nghe vó ñaïi vaø laø Ñaáng maø hoï neân chia seû coâng vieäc. Chuùng ta neân nghe baèng tai cuûa Thieân Chuùa ñeå coù theå noùi lôøi cuûa Thieân Chuùa" [4]. Thaønh ra, nhaø thaàn hoïc Tin laønh Dietrich Bonhoeffer nhaéc nhôû chuùng ta raèng söï phuïc vuï ñaàu tieân maø chuùng ta coù ñoái vôùi ngöôøi khaùc trong söï hieäp thoâng bao goàm vieäc laéng nghe hoï. Ai khoâng bieát laéng nghe anh chò em mình thì chaúng bao laâu nöõa seõ khoâng theå nghe Thieân Chuùa ñöôïc nöõa. [5]
Nhieäm vuï quan troïng nhaát trong hoaït ñoäng muïc vuï laø "toâng ñoà cuûa ñoâi tai" - laéng nghe tröôùc khi noùi, nhö Toâng ñoà Giacoâbeâ khuyeân chuùng ta: "Moïi ngöôøi haõy mau nghe, vaø haõy chaäm noùi" (1:19). Trao ra moät chuùt thôøi gian cuûa rieâng mình moät caùch nhöng khoâng ñeå laéng nghe moïi ngöôøi laø haønh ñoäng baùc aùi ñaàu tieân.
Moät quy trình thöôïng hoäi ñoàng vöøa ñöôïc khôûi ñoäng. Chuùng ta haõy caàu nguyeän raèng ñoù seõ laø moät cô hoäi tuyeät vôøi ñeå laéng nghe laãn nhau. Thöïc ra, söï hieäp thoâng khoâng phaûi laø keát quaû cuûa caùc chieán löôïc vaø chöông trình, nhöng ñöôïc xaây döïng treân söï laéng nghe laãn nhau giöõa anh chò em. Nhö trong moät daøn hôïp xöôùng, söï thoáng nhaát khoâng ñoøi hoûi söï ñoàng nhaát, ñôn ñieäu maø laø söï ña daïng vaø nhieàu gioïng, ña aâm. Ñoàng thôøi, moãi gioïng ca trong ca ñoaøn haùt leân trong khi vaãn laéng nghe caùc gioïng khaùc ñeå coù söï hoøa hôïp cuûa toång theå. Söï hoøa hôïp naøy laø do ngöôøi saùng taùc hình thaønh, nhöng vieäc thöïc hieän noù phuï thuoäc vaøo baûn giao höôûng cuûa töøng gioïng haùt.
Vôùi yù thöùc raèng chuùng ta ñöôïc tham gia vaøo moät söï truyeàn thoâng ñi tröôùc chuùng ta vaø bao goàm chuùng ta, chuùng ta coù theå khaùm phaù laïi moät Giaùo Hoäi giao höôûng, trong ñoù moãi ngöôøi coù theå haùt baèng chính gioïng haùt cuûa mình, chaøo ñoùn tieáng noùi cuûa ngöôøi khaùc nhö moät aân suûng ñeå bieåu loä söï hoøa hôïp cuûa toaøn boä baûn giao höôûng do Chuùa Thaùnh Thaàn soaïn thaûo.
Roâma, Ñeàn Thôø Thaùnh Gioan Lateâranoâ, ngaøy 24 thaùng Gieâng naêm 2022, Leã Kính Thaùnh Phanxicoâ Ñeä Saleâ.
+ Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
- - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] " Nolite habere cor in auribus, sed aures in corde" ( Sermo 380, 1: Nuova Biblioteca Agostiniana 34, 568).
[2] "Lettera a tutto l'Ordine": Fonti Francescane, 216.
[3] Cf. "The life of dialogue", in J.D. Roslansky, ed., Communication. A discussion at the Nobel Conference, North-Holland Publishing Company, Amsterdam, 1969, pp. 89-198.
[4] D. Bonhoeffer, La vita comune, Queriniana, Brescia 2017, 76.
[5] x. Thöôïng daãn, 75.
(Source: Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice VaticanaMessaggio del Santo Padre Francesco per la 56ma Giornata Mondiale delle Comunicazioni Sociali, 2022)