Ñöùc Thaùnh cha hoïp baùo
treân maùy bay töø Hy Laïp veà Roma
Ñöùc Thaùnh cha hoïp baùo treân maùy bay töø Hy Laïp veà Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 06-12-2021) - Treân chuyeán bay daøi hai tieáng ñoàng hoà töø thuû ñoâ Atheønes cuûa Hy Laïp veà Roma, saùng ngaøy 06 thaùng Möôøi Hai naêm 2021, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ traû lôøi moät soá caâu hoûi cuûa caùc kyù giaû cuøng ñi, veà moät soá vaán ñeà thôøi söï, nhö: di daân, töông quan thaân höõu vôùi Chính thoáng, vaên kieän cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu veà leã Giaùng sinh, vaø caû vuï Ñöùc Toång giaùm muïc Giaùo phaän Paris töø chöùc.
Veà töông quan vôùi Chính thoáng Nga, Ñöùc Thaùnh cha tieát loä raèng ñang coù döï aùn cuoäc gaëp gôõ laàn thöù hai, giöõa ngaøi vaø Ñöùc Thöôïng phuï Kirill, Giaùo chuû Chính thoáng Nga. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Moät cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Kirill ñang ôû chaân trôøi khoâng quaù xa. Toâi nghó raèng tuaàn tôùi ñaây, Ñöùc Toång giaùm muïc Hilarion (Chuû tòch Hoäi ñoàng ngoaïi vuï cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga) seõ ñeán gaëp toâi ñeå thoûa thuaän veà moät cuoäc gaëp gôõ coù theå xaûy ra. Coù leõ Ñöùc Thöôïng phuï seõ ñi Phaàn Lan, vaø toâi thì saün saøng ñeán Mascôva ñeå ñoái thoaïi vôùi moät ngöôøi anh em. Khoâng coù thuû tuïc ñeå ñoái thoaïi vôùi moät ngöôøi anh em Chính thoáng teân laø Kirill, Crysostomos (Giaùo chuû Chính thoáng Cipro), Hieronymos (Giaùo chuû Chính thoáng Hy Laïp) ...
Veà vuï Ñöùc Toång giaùm muïc Michel Aupetit, Toång giaùm muïc Paris, töø chöùc vaø Ñöùc Thaùnh cha ñaõ nhaän ñôn hoâm 02 thaùng Möôøi Hai naêm 2021, nöõ kyù giaû ngöôøi Phaùp hoûi: taïi sao Ñöùc Thaùnh cha voäi vaõ nhaän ñôn töø chöùc nhö vaäy?
Ñöùc Thaùnh cha cho bieát Ñöùc Toång giaùm muïc laø naïn nhaân cuûa nhöõng vuï "noùi xaáu noùi haønh" ñeán ñoä khoâng theå tieáp tuïc cai quaûn giaùo phaän nöõa. Ngaøi noùi: "Toâi töï hoûi Ñöùc cha aáy ñaõ laøm ñieàu gì naëng ñeán ñoä phaûi töø chöùc? Coù ai traû lôøi ñöôïc cho toâi, Ñöùc cha ñaõ laøm gì? Neáu chuùng ta khoâng bieát lôøi caùo buoäc thì chuùng ta khoâng theå keát aùn... Tröôùc khi traû lôøi caâu hoûi cuûa baø, toâi noùi raèng: 'Quí vò haõy laøm cuoäc ñieàu tra ñi, vì thaät laø nguy hieåm khi noùi raèng: Ñöùc cha ñaõ bò keát aùn. Ai keát aùn? Dö luaän, hay laø nhöõng chuyeän taàm phaøo noùi haønh noùi xaáu. Chuùng toâi khoâng bieát. Neáu quí vò bieát thì haõy noùi, chaúng vaäy toâi khoâng theå traû lôøi. Vaø quí vò cuõng khoâng bieát ñoù laø moät söï sai loãi cuûa Ñöùc cha, moät söï thieáu soùt nghòch ñieàu raên thöù saùu, vuoát ve baø thö kyù, ñoù laø lôøi caùo buoäc. Nhöng ñaây khoâng phaûi laø moät toäi naëng, ñoù laø toäi nhöng khoâng phaûi laø moät trong nhöõng toäi naëng, vì nhöõng toäi xaùc thòt khoâng phaûi laø nhöõng toäi naëng nhaát. Nhöõng toäi naëng nhaát laø toäi coù veû laø 'thieân thaàn': toäi kieâu ngaïo, oaùn gheùt.
"Nhö theá Ñöùc cha Aupetit laø ngöôøi coù toäi, cuõng nhö toâi laø keû toäi loãi, vaø coù leõ caû thaùnh Pheâroâ nöõa, laø vò giaùm muïc maø Chuùa Gieâsu ñaõ thieát laäp Giaùo hoäi cuûa Ngaøi treân ñoù. Hoài ñoù, coäng ñoaøn ñaõ chaáp nhaän moät giaùm muïc toäi loãi, toäi choái Chuùa Kitoâ! Ta thaáy ngaøy nay Giaùo hoäi chuùng ta khoâng quen coù moät giaùm muïc toäi nhaân, chuùng ta giaû boä noùi raèng giaùm muïc cuûa toâi laø moät vò thaùnh... Khoâng phaûi vaäy, taát caû chuùng ta ñeàu laø ngöôøi toäi loãi. Nhöng khi nhöõng chuyeän noùi xaáu gia taêng, gia taêng, thì laøm maát thanh danh cuûa moät ngöôøi, ngöôøi aáy khoâng theå cai quaûn, vì ñaõ maát thanh danh, khoâng phaûi vì toäi cuûa ngöôøi aáy - cuõng nhö toäi thaùnh Pheâroâ, hay cuûa toâi - nhöng vì söï noùi haønh noùi xaáu cuûa ngöôøi ta. Vì theá, toâi ñaõ chaáp nhaän söï töø chöùc cuûa Ñöùc cha Aupetit, khoâng phaûi vì Ñöùc cha coù toäi, nhöng vì söï giaû hình cuûa ngöôøi ta, laøm cho Ñöùc cha bò maát thanh danh, khoâng theå tieáp tuïc cai quaûn giaùo phaän nöõa."
Veà Phuùc trình cuûa UÛy ban Sauveù veà nhöõng vuï laïm duïng tính duïc trong Giaùo hoäi Coâng giaùo Phaùp trong 70 naêm qua, Ñöùc Thaùnh cha cho bieát ngaøi khoâng ñoïc phuùc trình naøy, vaø chæ nghe nhöõng bình luaän cuûa caùc giaùm muïc Phaùp. Caùc giaùm muïc Phaùp seõ ñeán gaëp ngaøi trong thaùng naøy vaø ngaøi seõ yeâu caàu caùc vò giaûi thích.
Vaø Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh raèng "caàn phaûi giaûi thích vaø thaåm ñònh Phuùc trình Sauveù theo quan nieäm thôøi ñoù, chöù khoâng phaûi vôùi quan ñieåm cuûa chuùng ta ngaøy nay. Cuõng nhö vôùi cheá ñoä noâ leä: Ngaøy nay chuùng ta goïi noâ leä laø moät söï taøn baïo. Nhöõng vuï laïm duïng caùch ñaây 70 naêm hoaëc 100 naêm laø moät söï taøn baïo. Nhöng caùch thöùc ngöôøi ta soáng thôøi ñoù khaùc vôùi ngaøy nay. Ví duï, trong tröôøng hôïp nhöõng vuï laïm duïng, trong Giaùo hoäi thôøi aáy coù thaùi ñoä che ñaäy. Nhöng ñoù laø thaùi ñoä ngöôøi ta coøn aùp duïng trong phaàn lôùn caùc gia ñình vaø caùc khu phoá ngaøy nay. Baây giôø chuùng ta noùi: khoâng ñöôïc che ñaäy nhöõng vuï laïm duïng. Nhöng caàn luoân giaûi thích chuùng theo thoâng dieãn hoïc (ermeneutica) cuûa thôøi ñoù, chöù khoâng phaûi theo quan nieäm thôøi nay cuûa chuùng ta.
Traû lôøi caâu hoûi cuûa moät kyù giaû veà vaên kieän môùi ñaây cuûa UÛy ban bình quyeàn cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu ñeà nghò baõi boû vieäc duøng töø leã Giaùng sinh vaø thay theá baèng thaønh ngöõ "leã cuoái naêm", Ñöùc Thaùnh cha noùi ñoù laø moät laäp tröôøng "loãi thôøi". "Trong lòch söû cuõng coù nhieàu cheá ñoä ñoäc taøi tìm caùch laøm nhö theá, nhö Napoleùon, hoaëc cheá ñoä Ñöùc quoác xaõ, cheá ñoä coäng saûn. Ñoù laø moät thöù "chuû tröông duy ñôøi" (laicisme) theo kieåu "thuoác vieân boïc ñöôøng", ñoù laø ñieàu khoâng oån trong lòch söû.
Trong chieàu höôùng naøy, Ñöùc Thaùnh cha keâu goïi Lieân hieäp AÂu chaâu haõy toân troïng yù höôùng cuûa caùc vò khôûi xöôùng Lieân hieäp vaø traùnh môû ñöôøng cho moät söï "thöïc daân hoùa yù thöùc heä", vì thaùi ñoä naøy coù theå gaây chia reõ giöõa caùc quoác gia thaønh vieân vaø laøm cho Lieân hieäp AÂu chaâu thaát baïi. Lieân hieäp phaûi toân troïng moãi nöôùc coù cô caáu rieâng, nhöõng saéc thaùi rieâng, côûi môû ñoái vôùi nhöõng nöôùc khaùc vaø ñöøng muoán ñoàng nhaát hoùa.
Traû lôøi caâu hoûi veà vaán ñeà di daân ôû AÂu chaâu, Ñöùc Thaùnh cha khaúng ñònh raèng chính phuû moãi nöôùc phaûi noùi roõ "chuùng toâi coù theå nhaän bao nhieâu ngöôøi di daân. Ñoù laø quyeàn cuûa hoï. Nhöng daàu sao nhöõng ngöôøi di daân caàn ñöôïc ñoùn nhaän, ñoàng haønh, thaêng tieán vaø hoäi nhaäp. Neáu moät chính phuû khoâng theå ñoùn nhaän nhieàu hôn moät con soá naøo ñoù, thì phaûi ñoái thoaïi vôùi caùc nöôùc khaùc, chaêm soùc laãn nhau. Vì theá, Lieân hieäp AÂu chaâu coù vai troø quan troïng caû trong vaán ñeå naøy, vì coù theå thöïc hieän ñöôïc moät söï hoøa hôïp giöõa taát caû caùc nöôùc veà söï phaân phoái ngöôøi di daân. Hieän nay khoâng coù söï hoøa hôïp giöõa taát caû caùc nöôùc, hoï ñaåy ngöôøi di daân ñi ñaây, ñi ñoù, thieáu söï hoøa hôïp chung".