Thaùnh Giuse, ngöôøi coâng chính
vaø hoân phu cuûa Ñöùc Maria
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Thaùnh Giuse, ngöôøi coâng chính vaø hoân phu cuûa Ñöùc Maria.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 01-12-2021) - Luùc 9 giôø, saùng thöù Tö 01 thaùng Möôøi Hai naêm 2021, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung hôn 4,000 tín höõu haønh höông, taïi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû noäi thaønh Vatican. Ñaây laø buoåi tieáp kieán chung thöù 38 tính töø ñaàu naêm 2021.
Sau khi Ñöùc Thaùnh cha laøm daáu thaùnh giaù khai maïc, taùm linh muïc laàn löôït ñoïc taùm ngoân ngöõ ñoaïn Tin möøng theo thaùnh Mattheâu (1,18-19): "Chuùa Kitoâ giaùng sinh trong hoaøn caûnh sau ñaây: Meï Ngöôøi laø Maria ñính hoân vôùi Giuse, tröôùc khi veà chung soáng vôùi nhau, ñaõ thuï thai bôûi pheùp Chuùa Thaùnh Thaàn. Giuse baïn cuûa baø laø ngöôøi coâng chính, khoâng muoán toá caùo baø, ñònh taâm lìa boû baø caùch kín ñaùo".
Baøi huaán giaùo
Tieáp ñoù laø baøi giaùo lyù veà thaùnh Giuse. Baøi thöù ba naøy töïa ñeà laø: "Thaùnh Giuse, ngöôøi coâng chính vaø hoân phu cuûa Ñöùc Maria".
Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Chuùng ta tieáp tuïc haønh trình suy tö veà thaùnh Giuse. Hoâm nay, toâi muoán ñaøo saâu söï "coâng chính" cuûa thaùnh nhaân vaø laø "hoân phu cuûa Ñöùc Maria", vaø qua ñoù gôûi moät söù ñieäp tôùi taát caû nhöõng ngöôøi ñính hoân. Coù nhieàu caâu chuyeän veà thaùnh Giuse ñöôïc keå trong caùc trình thuaät nguïy thö veà Tin möøng, nghóa laø khoâng ñöôïc xeáp vaøo soå boä Kinh thaùnh, nhöng nhöõng trình thuaät aáy cuõng aûnh höôûng tôùi ngheä thuaät vaø nhieàu nôi phuïng töï. Nhöõng trình thuaät aáy ñaùp öùng öôùc muoán boå tuùc caùc trình thuaät Tin möøng chính thöùc, voán mang laïi cho chuùng ta taát caû nhöõng gì laø thieát yeáu ñoái vôùi ñöùc tin vaø ñôøi soáng Kitoâ.
Thaùnh Giuse, ngöôøi coâng chính
Thaùnh söû Tin möøng Mattheâu ñònh nghóa thaùnh Giuse laø "Ngöôøi coâng chính". Chuùng ta haõy nghe trình thuaät veà ngaøi: "Naøy ñaây söï giaùng sinh cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ xaûy ra nhö sau: Ñöùc Maria Meï Ngaøi, ñaõ ñính hoân vôùi Giuse, tröôùc khi ñoaøn tuï vôùi nhau, thì Ngöôøi coù thai nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn. Giuse, hoân phu cuûa ngöôøi, laø ngöôøi coâng chính vaø khoâng muoán toá giaùc ngöôøi, neân ñaõ quyeát ñònh aâm thaàm töø boû ngöôøi" (1, 18-19)
Hoân nhaân theo truyeàn thoáng Do thaùi
Ñeå hieåu thaùi ñoä cuûa thaùnh Giuse ñoái vôùi Meï Maria, cuõng neân nhaéc laïi taäp tuïc hoân nhaân thôøi coå cuûa Israel. Hoân nhaân goàm hai giai ñoaïn ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. Giai ñoaïn thöù nhaát nhö moät cuoäc ñính hoân chính thöùc, bao goàm moät tình traïng môùi: ñaëc bieät ngöôøi nöõ, tuy tieáp tuïc soáng ôû nhaø cha meï trong moät naêm, ñöôïc coi laø "vôï" trong thöïc teá, ñöôïc höùa hoân cho hoân phu. Giai ñoaïn thöù hai laø söï di chuyeån cuûa hoân theâ töø nhaø cha meï veà nhaø hoân phu. Ñieàu naøy dieãn ra vôùi leã röôùc daâu, hoaøn taát hoân leã. Treân neàn taûng nhöõng taäp tuïc ñoù, söï kieän "tröôùc khi veà ôû chung vôùi nhau, Ñöùc Maria coù thai" khieán Ñöùc Trinh Nöõ coù theå bò caùo veà toäi ngoaïi tình. Vaø theo luaät xöa, toäi naøy bò tröøng trò baèng hình phaït neùm ñaù (Xc Dnl 22,20-21). Tuy nhieân, trong taäp tuïc Do thaùi giaùo sau ñoù, coù moät söï giaûi thích nheï hôn, chæ buoäc phaûi ly dò nhöng vôùi nhöõng haäu quaû veà daân söï vaø hình luaät ñoái vôùi phuï nöõ.
Thaùi ñoä cuûa thaùnh Giuse
Tin möøng noùi raèng Giuse laø "ngöôøi coâng chính" vì tuaân giöõ luaät nhö moïi ngöôøi Israel ñaïo ñöùc. Nhöng trong taâm hoàn cuûa thaùnh Giuse, tình yeâu ñoái vôùi Ñöùc Maria, vaø loøng tín thaùc nôi vò hoân theâ ñaõ gôïi yù cho thaùnh nhaân moät caùch thöùc cöùu vaõn vieäc tuaân giöõ luaät vaø danh döï cuûa hoân theâ: thaùnh nhaân quyeát ñònh aâm thaàm rôøi boû, khoâng oàn aøo, khoâng buoäc Ñöùc Maria bò nhuïc nhaõ coâng khai. Thaùnh Giuse choïn con ñöôøng kín ñaùo, khoâng xeùt xöû vaø traû ñuõa.
Söù thaàn Chuùa can thieäp
Nhöng thaùnh söû Mattheâu noùi theâm ngay: Trong khi Giuse nghó ñeán nhöõng ñieàu ñoù, thì naøy ñaây söù thaàn Chuùa hieän ra trong giaác nguû vaø noùi vôùi thaùnh nhaân: "Hôõi Giuse, con Vua Davit, ñöøng ngaïi nhaän laáy Maria, hoân theâ, vì ñieàu xaûy ra nôi Maria ñeán töø Thaùnh Linh. Maria seõ sinh moät con trai vaø oâng seõ goïi Ngöôøi laø Gieâsu: thöïc vaäy, Ngöôøi seõ cöùu daân Ngöôøi khoûi toäi loãi" (1,20-21).
Tieáng Chuùa xaûy ra qua moät giaác mô, trong khi Giuse phaân ñònh, toû cho thaùnh nhaân moät yù nghóa lôùn hôn chính coâng lyù cuûa Giuse. Ñieàu naøy quan troïng ñoái vôùi moãi ngöôøi trong chuùng ta, ñoù laø vun troàng moät ñôøi soáng coâng chính vaø ñoàng thôøi luoân caûm thaáy mình caàn söï giuùp ñôõ cuûa Thieân Chuùa, ñeå coù theå môû roäng nhöõng chaân trôøi cuûa chuùng ta vaø coi nhöõng hoaøn caûnh cuûa cuoäc soáng döôùi moät quan ñieåm khaùc, bao quaùt hôn. Bao nhieâu laàn chuùng ta caûm thaáy mình laø tuø nhaân cuûa nhöõng gì xaûy ra cho chuùng ta; nhöng chính khi ñöùng tröôùc moät soá hoaøn caûnh cuûa cuoäc soáng, ban ñaàu coù veû laø bi thaûm ñoái vôùi chuùng ta, trong ñoù coù tieàm aån moät söï quan phoøng cuûa Chuùa, vôùi thôøi gian, hoaøn caûnh aáy coù moät hình thaùi vaø soi saùng yù nghóa caû söï ñau khoå maø chuùng ta gaëp phaûi.
Baøi hoïc töø tröôøng hôïp thaùnh Giuse vaø Meï Maria
Nhöng toâi muoán chuùng ta döøng laïi ñeå suy nghó veà moät khía caïnh trong caâu chuyeän ñöôïc Tin möøng thuaät laïi. Meï Maria vaø thaùnh Giuse laø hai ngöôøi ñính hoân, coù leõ ñaõ nuoâi döôõng nhöõng öôùc mô vaø nhöõng mong ñôïi veà cuoäc soáng cuûa mình vaø veà töông lai chung. Thieân Chuùa döôøng nhö ñi vaøo nhö moät söï baát ngôø trong cuoäc soáng cuûa hoï vaø tuy ban ñaàu coù vaát vaû khoù khaên, nhöng caû hai ñaõ môû roäng taâm hoàn ñoái vôùi thöïc taïi xaûy ra tröôùc maët.
Anh chò em thaân meán, nhieàu khi cuoäc soáng chuùng ta khoâng xaûy ra nhö chuùng ta töôûng töôïng. Nhaát laø trong nhöõng quan heä yeâu thöông, tình caûm, chuùng ta khoù ñi töø tình traïng phaûi loøng nhau, yeâu nhau luùc ban ñaàu, ñeán tình traïng tình yeâu chín muøi. Giai ñoaïn ñaàu tieân luoân coù moät söï meâ hoaëc naøo ñoù, laøm cho chuùng ta soáng chìm ñaém trong moät söï töôûng töôïng nhieàu khi khoâng töông öùng vôùi thöïc taïi. Nhöng chính khi söï yeâu nhau vôùi nhöõng mong ñôïi döôøng nhö chaám döùt, thì luùc ñoù môùi baét ñaàu tình yeâu ñích thöïc. Quaû vaäy, yeâu khoâng phaûi laø ñoøi ngöôøi khaùc hoaëc cuoäc soáng phaûi töông öùng vôùi trí töôûng töôïng cuûa chuùng ta, nhöng ñuùng hôn coù nghóa laø choïn löïa trong töï do hoaøn toaøn laõnh nhaän traùch nhieäm veà cuoäc soáng, nhö xaûy ra cho chuùng ta. Ñoù laø lyù do thaùnh Giuse mang cho chuùng ta moät baøi hoïc quan troïng, choïn Maria "vôùi ñoâi maét môû toang". Thöïc vaäy, Tin möøng noùi: "Khi tænh daäy, Giuse laøm nhö lôøi thieân thaàn Chuùa ñaõ truyeàn vaø ñöa hoân theâ cuûa mình veà nhaø, vaø Maria ñaõ sinh moät con trai maø Giuse ñaët teân laø Gieâsu" (Mt 1,24-25).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän: "Caùc Kitoâ höõu ñính hoân ñöôïc keâu goïi laøm chöùng veà moät tình yeâu nhö theá, coù can ñaûm ñi töø nhöõng tình traïng môùi yeâu nhau ñeán nhöõng tình traïng tình yeâu tröôûng thaønh. Ñoù laø moät choïn löïa ñoøi nhieàu yeâu saùch, thay vì ñoùng kín cuoäc soáng, thì coù theå cuûng coá tình yeâu ñeå noù ñöôïc laâu beàn tröôùc nhöõng thöû thaùch cuûa thôøi gian. Khieát tònh, chung thuûy, toân troïng, laéng nghe khoâng phaûi laø nhöõng ñöùc tính caàn phaûi coù trong söï ñính hoân ñeå khôi leân caûm thöùc toäi loãi, nhöng laø ñeå chæ daãn moät höôùng ñi, chæ coù ñöôøng höôùng naøy môùi coù theå laøm cho caùc mô öôùc cuûa chuùng ta coù theå ñöôïc theå hieän vaø laâu beàn."
Ñöùc Thaùnh cha cuõng öùng khaåu nhaéc nhôû caùc ñoâi vôï choàng ñöøng bao giôø keát thuùc moät ngaøy maø khoâng laøm hoøa vôùi nhau, neáu ñaõ laøm phaät loøng nhau, vì chieán tranh laïnh laøm haïi hoân phoái.
Ñöùc Thaùnh cha noùi tieáp: Laàn naøy chuùng ta cuõng keát thuùc vôùi moät kinh nguyeän.
"Laïy thaùnh Giuse, ngöôøi ñaõ yeâu thöông Ñöùc Maria trong töï do, vaø ñaõ choïn löïa töø boû söï töôûng töôïng cuûa mình ñeå daønh choã cho thöïc taïi, xin giuùp moãi ngöôøi chuùng con ñeå cho mình ñöôïc Thieân Chuùa laøm ngaïc nhieân vaø ñoùn nhaän cuoäc soáng khoâng phaûi nhö moät söï baát ngôø phaûi choáng laïi, nhöng nhö moät maàu nhieäm giaáu aån moät bí quyeát vui möøng ñích thöïc.
"Xin thaùnh Giuse laøm cho taát caû caùc Kitoâ höõu ñính hoân ñöôïc nieàm vui vaø söï quyeát lieät, nhöng luoân baûo toàn yù thöùc raèng chæ coù loøng töø bi vaø tha thöù laøm cho tình yeâu coù theå. Amen".
Chaøo thaêm vaø nhaén nhuû
Baøi giaùo lyù baèng tieáng YÙ treân ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh cha sau ñoù ñöôïc caùc linh muïc thoâng dòch laàn löôït toùm löôïc trong caùc thöù tieáng khaùc nhau, keøm theo lôøi chaøo thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha.
Ñaëc bieät baèng tieáng Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû raèng: "Chuùa nhaät tôùi ñaây, 05 thaùng Möôøi Hai, taïi Ba Lan seõ cöû haønh Ngaøy caàu nguyeän vaø giuùp ñôõ Giaùo hoäi ôû mieàn Ñoâng. Toâi caùm ôn taát caû nhöõng ngöôøi, töø hôn 20 naêm nay ñoùn nhaän saùng kieán naøy cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Ba Lan, hoã trôï Giaùo hoäi taïi caùc nöôùc Ñoâng aâu vaø AÙ chaâu baèng lôøi caàu nguyeän vaø söï giuùp ñôõ cuï theå. Xin Chuùa traû coâng baèng ôn thaùnh cuûa Ngaøi cho söï aân caàn quaûng ñaïi ñoái vôùi caùc anh chò em Kitoâ ñang ôû trong tình traïng tuùng thieáu.
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán Ngaøy Theá giôùi choáng beänh Sida (Aids). Ngaøi noùi: "Ñaây laø dòp quan troïng ñeå nhôù ñeán bao nhieâu ngöôøi bò virus naøy, nhieàu ngöôøi trong ñoù ôû nhöõng vuøng treân theá giôùi khoâng coù nhöõng söï chöõa trò thieát yeáu. Toâi caàu mong coù söï taùi daán thaân lieân ñôùi ñeå baûo ñaûm moät söï chöõa trò y teá coâng baèng vaø höõu hieäu."
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Ngaøy mai, toâi seõ ñi Cipro roài sang Hy Laïp ñeå vieáng thaêm daân chuùng yeâu quí taïi hai nöôùc aáy, phong phuù veà lòch söû, linh ñaïo vaø vaên minh. Ñaây laø moät chuyeán ñi veà nguoàn maïch ñöùc tin toâng truyeàn vaø huynh ñeä giöõa caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc heä phaùi khaùc nhau. Toâi cuõng seõ coù dòp ñeán gaàn nhaân loaïi bò thöông toån, nôi bao nhieâu ngöôøi di daân ñang tìm kieám hy voïng. Toâi seõ ñeán ñaûo Lesbo. Toâi xin anh chò em vui loøng thaùp tuøng toâi baèng lôøi caàu nguyeän."
Ñöùc Thaùnh cha cuõng chaøo thaêm caùc tín höõu haønh höông vaø nhaéc ñeán caùc doøng nöõ ñang cöû haønh Toång tu nghò: caùc nöõ tu Doøng thaùnh Giuse ôû Chambeùry, caùc nöõ tu Thöøa sai giaùo lyù, caùc nöõ Thöøa sai Toâng ñoà Coâng giaùo vaø caùc nöõ tu doøng Beänh vieän Thöông xoùt. Ngaøi caàu xin ôn phuø trôï cuûa Chuùa cho moãi nöõ tu, ñeå nhöõng luùc suy tö vaø phaân ñònh cuûng coá caùc chò trong söï daán thaân quaûng ñaïi cho Tin möøng.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm nhöõng ngöôøi cao nieân, beänh nhaân, ngöôøi treû vaø haøng chuïc ñoâi taân hoân. Ngaøi nhaéc hoï raèng "Muøa Voïng môøi goïi chuùng ta chuaån bò leã Giaùng sinh, ñoùn nhaän, khoâng chuùt sôï haõi, Chuùa Gieâsu Kitoâ ñeán giöõa chuùng ta. Neáu chuùng ta môû roäng caùnh cöûa cuoäc soáng, thì moïi söï seõ ñöôïc moät aùnh saùng môùi vaø gia ñình, vieäc laøm, ñau khoå, söùc khoûe, tình baïn, cuõng trôû thaønh nhöõng cô hoäi ñeå khaùm phaù söï hieän dieän an uûi cuûa Chuùa, söï hieän dieän cuûa Ñöùc Emmanuel-Chuùa ôû cuøng chuùng ta, vaø ñeå laøm chöùng söï hieän dieän cuûa Chuùa nôi tha nhaân.
Buoåi tieáp kieán keát thuùc vôùi kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.