Moät vaên hoùa coâ laäp ñôn ñieäu,
laø moät tình traïng beänh hoaïn
Ñöùc Thaùnh Cha ñeán thaêm Thö vieän Vatican: Moät vaên hoùa coâ laäp ñôn ñieäu, laø moät tình traïng beänh hoaïn.
Mary Tran Vy
Vatican (VTW 7-11-2021) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chuû trì buoåi leã khai tröông phoøng trieån laõm môùi cuûa Thö vieän Vatican. Trong baøi phaùt bieåu, Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng giaù trò cuûa caùi ñeïp "khoâng phaûi laø veû beà ngoaøi hay aûo aûnh nhaát thôøi cuûa trang trí", taâm hoàn con ngöôøi khoâng chæ caàn coù baùnh mì, maø coøn caàn coù vaên hoùa.
Phoøng trieån laõm môùi cuûa Thö vieän Vatican ñaõ chính thöùc môû cöûa vaøo chieàu ngaøy 5 thaùng 11 naêm 2021. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeán chuû trì leã khai tröông. Phoøng trieån laõm môùi naøy ñöôïc thaønh laäp vôùi söï hoã trôï cuûa nhöõng ngöôøi keá nghieäp doanh nhaân vaø laø nhaø töø thieän ngöôøi Myõ Kirk Kerkorian. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñeán thaêm cuoäc trieån laõm mang teân "Con ngöôøi: Loaøi ngöôøi bieát ñi" trong khu trieån laõm caùc di tích lòch söû, trong ñoù coù caùc taùc phaåm cuûa danh hoïa Pietro Ruffo. Thoâng qua moät cuoäc haønh trình theo baûn ñoà ñòa lyù vaø vaät lyù tieáp dieãn qua nhöõng baûn ñoà aûo aûnh, Ruffu cho thaáy raèng caàn phaûi tìm ra nhöõng ñieåm so saùnh ñeå ñònh höôùng laïi moâi tröôøng phöùc taïp ngaøy nay.
Ñöùc Thaùnh Cha coù baøi phaùt bieåu sau baøi dieãn töø cuûa Ñöùc Hoàng y Joseù Tolentino de Mendonca, ngöôøi ñöùng ñaàu Thö vieän Vatican. Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà hai thuaät ngöõ "toát ñeïp" vaø "toát laønh", cho thaáy raèng hai thuaät ngöõ naøy gioáng nhau nhö trong "Phuùc aâm cuûa Thaùnh Gioan", khi ñeà caäp ñeán Chuùa Gieâ-su vaø söù meänh cuûa Ngaøi. Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng Chuùa Gieâ-su quaû thöïc laø moät muïc töû toát laønh vaø laø moät ngöôøi chaên chieân toát. (x. Ga 10:11). Trong "Phuùc aâm Mattheâu", Chuùa Gieâ-su noùi veà nhöõng vieäc laøm toát cuûa caùc moân ñoà cuûa Ngaøi: "Söï saùng cuûa caùc ngöôi cuõng phaûi chieáu soi tröôùc maët ngöôøi ñôøi, ñeå hoï thaáy caùc vieäc toát laønh cuûa caùc ngöôi maø toân vinh Cha caùc ngöôi ôû treân trôøi." (Mt 5:16).
Ñöùc Thanh Cha mong muoán raèng söï saùng cuûa thö vieän Vatican naøy "thoâng qua khoa hoïc vaø thoâng qua ngheä thuaät ñeïp" seõ ñöôïc chieáu roïi leân. Ñöùc Thaùnh Cha tuyeân boá raèng veû ñeïp "khoâng phaûi laø aûo aûnh thoaùng qua veà ngoaïi hình hay trang trí, maø ñöôïc taïo ra bôûi coäi reã cuûa nhöõng vieäc laøm toát, chaân lyù vaø coâng lyù, voán cuøng yù nghóa vôùi toát ñeïp".
"Chuùng ta khoâng neân lô laø khi nghó ñeán vaø noùi veà nhöõng ñieàu toát ñeïp, vì taâm hoàn con ngöôøi khoâng chæ caàn baùnh mì, khoâng chæ vôùi nhöõng thöù vaät chaát giuùp con ngöôøi sinh toàn, maø coøn laø vaên hoùa, nhöõng thöù coù theå chaïm ñeán taâm hoàn con ngöôøi vaø ñöa con ngöôøi ñeán gaàn vôùi Ñaáng Toái Cao, Thaùnh Thieâng. Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy, giaùo hoäi caàn phaûi nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa nhöõng ngheä thuaät toát ñeïp vaø vaên hoùa toát laønh, ñoàng thôøi ñoái thoaïi vôùi nhieàu öôùc voïng voâ giôùi haïn vaø ñaëc bieät khaùc cuûa nhaân loaïi."
Ñöùc Thaùnh Cha ca ngôïi nhöõng noã löïc vôùi nhöõng keát quaû toát ñeïp cuûa Thö vieän Vatican ñeå hoaøn thaønh coâng vieäc rao truyeàn Chaân Thieän Myõ. Noùi veà cuoäc trieån laõm cuûa Ruffu, Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng cuoäc trieån laõm naøy laø moät haønh trình ñeå suy ngaãm veà thoâng ñieäp "Tình Huynh Ñeä" (Fratelli Tutti) vaø coi ñaây laø nhöõng di saûn quyù giaù, nhöõng ngheä thuaät hieän ñaïi ñöôïc baûo veä trong lòch söû 5 theá kyû, coå ñaïi vaø hieän ñaïi. Ñöùc Thaùnh Cha ñaùnh giaù cao nhöõng coâng trình naøy.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Cuoäc soáng con ngöôøi laø ngheä thuaät cuûa söï gaëp gôõ. Neáu vaên hoùa trôû thaønh ñôn ñoäc, maát ñi söï loâi cuoán vaø côûi môû vôùi ngöôøi khaùc, vaên hoùa aáy seõ nhö bò beänh. Neáu chuùng ta ngaên chaän thay vì hoøa nhaäp, chuùng ta nhö ñang bò beänh. Neáu chuùng ta trôû thaønh nhö nhöõng ngöôøi lính gìn giöõ bieân giôùi, thay vì trôû thaønh nhöõng ngöôøi lính ñeå baûo veä anh chò em cuûa chuùng ta. Laøm nhö vaäy chuùng ta ñöôïc ích lôïi gì naøo? Thieân Chuùa seõ hoûi chuùng ta caâu hoûi naøy: "Ngöôøi Anh Em cuûa con ôû ñaâu?" (x. Saùng theá kyù 4:9)
Ñöùc Thaùnh Cha ñoàng yù vôùi yù kieán cho raèng thôøi ñaïi maø chuùng ta ñang soáng ñaõ maát ñi phöông höôùng, vaø ñaïi dòch Covid-19 ñaõ nhanh choùng thuùc giuïc chuùng ta nhaän ra ñieåm naøy. Ñöùc Thaùnh Cha noùi, "Nhaân loaïi ñang caàn moät baûn ñoà môùi, ñeå nhaän ra tình anh em, tình baïn xaõ hoäi vaø lôïi ích coâng coäng. Vieäc ñoùng khung hay buûa vaây khoâng ñem laïi keát quaû toát maø chæ ñem laïi nhöõng mô hoà." Bôûi vaäy, ñieàu caáp baùch vaø caàn thieát laø phaûi coù ñöôïc "caùi môùi vaø caùi ñeïp". Toâi hy voïng noù khoâng coøn laø "söï phaûn aùnh quyeàn löïc cuûa moät soá ngöôøi", maø laø moät "moâ hình ña daïng chung cho moïi ngöôøi". Noù khoâng coøn laø moät "taám göông phaûn chieáu nhaân hoïc", maø laø moät "baøi ca cuûa saùng taïo môùi", cuï theå hoùa heä sinh thaùi toång theå.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Vaøo ñaàu trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa toâi, toâi ñaõ keâu goïi giaùo hoäi laø moät 'giaùo hoäi ñi ra ngoaøi' (xem: Toâng huaán "Nieàm Vui Tin Möøng", soá 20-24) vaø laø moät giaùo hoäi laøm nhaân vaät chính cuûa vaên hoùa, cuûa söï gaëp gôõ. Thö Vieän Vatican cuõng phaûi laø nhö vaäy. Ngoaøi vieäc baûo trì quaù khöù, chuùng ta cuõng coøn phaûi can ñaûm ñi tieân phong trong hieän taïi vaø tieán böôùc veà töông lai. Nhö theá chuùng ta môùi coù theå phuïc vuï toát hôn cho giaùo hoäi."
Cuoái cuøng Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñeà caäp ñeán traùch nhieäm "duy trì neàn taûng vaø kyù öùc ñeå chuùng luoân ñôm hoa, keát traùi", ñoàng thôøi cuøng nhau tieán veà moät "tieàn ñoà môùi". Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi chuyeån ñoåi töø "caùc baûn veõ" qua caùc "keát quaû thöïc teá", phaûi duøng ngoân ngöõ môùi ñeå dieãn giaûi nhöõng di saûn cuûa quaù khöù. Noùi caùch khaùc, phaûi khoân ngoan vaø duõng caûm" ñeå laøm cho "kho baùu cuûa Kitoâ giaùo vaø söï giaøu coù cuûa chuû nghóa nhaân vaên coù theå ñöôïc dieãn ñaït baèng lôøi noùi cuûa ngaøy hoâm nay vaø ngaøy mai."