Töï do Kitoâ giaùo laø côûi môû vaø ñoùn nhaän
moïi ngöôøi vaø moïi neàn vaên hoùa
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Töï do Kitoâ giaùo laø côûi môû vaø ñoùn nhaän moïi ngöôøi vaø moïi neàn vaên hoùa.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 13-10-2021) - Saùng thöù Tö 13 thaùng 10 naêm 2021, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung 6,000 tín höõu haønh höông, ngoài ñaày Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû Noäi thaønh Vatican.
Ñaây laø buoåi tieáp kieán chung thöù 31 tính töø ñaàu naêm 2021.
Sau khi Ñöùc Thaùnh cha laøm daáu thaùnh giaù môû ñaàu, taùm linh muïc laàn löôït ñoïc baèng taùm ngoân ngöõ khaùc nhau ñoaïn 5, thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Galaùt (5,1.13).
Laéng nghe Lôøi Chuùa
"Chuùa Kitoâ ñaõ giaûi thoaùt toâi ñeå soáng töï do! Vì theá, anh chò em haõy kieân vöõng vaø ñöøng ñeå mình laïi bò aùp ñaët chieác goâng cuøm noâ leä [...]. Thöïc vaäy, anh chò em ñaõ ñöôïc keâu goïi soáng töï do".
Baøi huaán giaùo
Tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha trình baøy baøi thöù 11 trong loaït baøi giaùo lyù veà thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Galaùt. Baøi naøy coù töïa ñeà laø: "Töï do Kitoâ, men giaûi phoùng ñaïi ñoàng".
Ñöùc Thaùnh cha noùi: Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
"Trong haønh trình huaán giaùo cuûa chuùng ta veà thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Galaùt, chuùng ta ñaõ coù theå qui troïng taâm vaøo noøng coát cuûa töï do theo thaùnh Phaoloâ: ñoù laø nhôø caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu, chuùng ta ñöôïc giaûi thoaùt khoûi aùch noâ leä toäi loãi vaø söï cheát. Noùi khaùc ñi: chuùng ta ñöôïc töï do vì chuùng ta ñöôïc giaûi thoaùt, giaûi thoaùt nhôø ôn thaùnh, nhôø tình thöông trôû thaønh luaät toái thöôïng vaø môùi meû höôùng daãn ñôøi soáng Kitoâ."
Ñôøi soáng môùi giuùp côûi môû
"Hoâm nay, toâi muoán nhaán maïnh laøm theá naøo cuoäc soáng môùi meû aáy laøm cho chuùng ta côûi môû ñoùn nhaän moïi daân toäc vaø vaên hoùa vaø ñoàng thôøi giuùp moïi daân toäc vaø vaên hoùa ñoùn nhaän moät töï do roäng lôùn hôn. Thöïc vaäy, thaùnh Phaoloâ noùi raèng ñoái vôùi ngöôøi gaén boù vôùi Chuùa Kitoâ, khoâng coøn phaân bieät laø Do thaùi hay daân ngoaïi nöõa. Ñieàu ñaùng keå laø "ñöùc tin haønh ñoäng nhôø ñöùc baùc aùi" (Gl 5,6). Nhöõng keû vu khoáng thaùnh Phaoloâ ñaõ taán coâng ngaøi vì söï môùi meû naøy. Hoï cho raèng thaùnh nhaân coù laäp tröôøng nhö vaäy laø vì xu thôøi muïc vuï, nghóa laø "ñeå laøm haøi loøng taát caû moïi ngöôøi", vaø coi nheï nhöõng ñoøi hoûi ñaõ nhaän ñöôïc töø truyeàn thoáng toân giaùo nghieâm ngaët cuûa mình. Nhö ta thaáy söï pheâ bình ñoái vôùi moïi môùi meû cuûa Tin möøng khoâng phaûi chæ coù ngaøy nay, nhöng ñaõ coù moät lòch söû daøi trong quaù khöù. Daàu sao thaùnh Phaoloâ khoâng im laëng. Ngaøi thaúng thaén traû lôøi raèng: "Phaûi chaêng toâi tìm kieám söï ñoàng thuaän cuûa loaøi ngöôøi, hay söï ñoàng thuaän cuûa Thieân Chuùa? Phaûi chaêng toâi tìm kieám söï haøi loøng cuûa con ngöôøi? Neáu toâi coøn tìm kieám söï haøi loøng cuûa loaøi ngöôøi, thì toâi khoâng coøn laø ngöôøi phuïc vuï Chuùa Kitoâ!" (Gl 1,10). Tröôùc ñoù, trong thö göûi tín höõu Thessalonica, thaùnh nhaân ñaõ baøy toû laäp tröôøng töông töï, khi noùi raèng trong vieäc rao giaûng, khoâng bao giôø ngaøi duøng nhöõng lôøi "dua nònh, vaø cuõng chaúng coù loøng tham [..] vaø khoâng tìm vinh quang cuûa ngöôøi ñôøi" (1 Ts 2,5-6).
Ñöùc tin khoâng xung ñoät vôùi vaên hoùa
"Tö töôûng cuûa thaùnh Phaoloâ moät laàn nöõa laïi toû ra chieàu saâu ñöôïc linh höùng. Ñoái vôùi thaùnh nhaân, ñoùn nhaän ñöùc tin laø töø boû, khoâng phaûi troïng taâm caùc vaên hoùa vaø truyeàn thoáng, nhöng chæ töø khöôùc nhöõng gì coù theå ngaên caûn söï môùi meû vaø tinh tuyeàn cuûa Tin möøng. Vì töï do chuùng ta nhaän ñöôïc töø caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa khoâng xung ñoät vôùi caùc neàn vaên hoùa, vôùi caùc truyeàn thoáng chuùng ta ñaõ nhaän laõnh, nhöng ñuùng hôn, ñöùc tin mang vaøo trong ñoù moät töï do môùi meû, moät söï môùi meû giaûi thoaùt, töï do cuûa Tin möøng. Thöïc vaäy, söï giaûi thoaùt ñaït ñöôïc vôùi bí tích röûa toäi giuùp chuùng ta ñaït ñöôïc phaåm giaù hoaøn toaøn laøm con Thieân Chuùa, ñeán ñoä trong khi chuùng ta ôû trong coäi reã vaên hoùa, thì ñoàng thôøi chuùng ta côûi môû ñoùn nhaän söï phoå quaùt cuûa ñöùc tin ñi vaøo trong moïi neàn vaên hoùa, nhìn nhaän nhöõng maàm moáng chaân lyù, trong ñoù vaø phaùt trieån chuùng baèng caùch laøm cho ñieàu thieän chöùa ñöïng trong ñoù tôùi möùc ñoä vieân maõn.
Hoäi nhaäp Tin möøng vaøo vaên hoùa
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Trong lôøi keâu goïi soáng töï do, chuùng ta khaùm phaù yù nghóa ñích thöïc cuûa söï hoäi nhaäp Tin möøng vaøo vaên hoùa: coù khaû naêng loan baùo Tin möøng cuûa Chuùa Kitoâ Cöùu Theá, ñoàng thôøi toân troïng nhöõng gì laø toát vaø chaân thöïc trong caùc neàn vaên hoùa. Ñoù khoâng phaûi laø moät ñieàu deã daøng! Coù bao nhieâu caùm doã muoán aùp ñaët kieåu maãu soáng cuûa mình nhö theå ñoù laø ñieàu tieán boä nhaát vaø ñaùng öa chuoäng nhaát. Bao nhieâu sai laàm ngöôøi ta ñaõ phaïm trong lòch söû loan baùo Tin möøng, khi muoán aùp ñaët moät kieåu maãu vaên hoùa duy nhaát! Nhieàu khi ngöôøi ta khoâng töø boû caû baïo löïc mieãn laø ñeå cho quan ñieåm cuûa mình ñöôïc troåi vöôït. Theo caùch thöùc ñoù, ngöôøi ta laøm cho Giaùo hoäi bò thieáu söï phong phuù cuûa bao nhieâu loái dieãn taû ñòa phöông, voán chöùa ñöïng truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa toaøn theå daân toäc. Haønh ñoäng nhö theá laø ñieàu hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi töï do Kitoâ!
Toân troïng vaên hoùa cuûa moãi ngöôøi
Toùm laïi, quan nieäm cuûa thaùnh Phaoloâ veà töï do ñöôïc soi saùng vaø ñöôïc phong phuù nhôø maàu nhieäm Chuùa Kitoâ, khi nhaäp theå, ñaõ keát hieäp moät caùch naøo ñoù vôùi moãi ngöôøi, nhö Coâng ñoàng chung Vatican II ñaõ daïy (GS 22). Töø ñoù naûy sinh nghóa vuï toân troïng goác gaùc vaên hoùa cuûa moãi ngöôøi, thaùp nhaäp noù vaøo trong moät khoâng gian töï do khoâng bò thu heïp vì söï aùp ñaët naøo do neàn vaên hoùa duy nhaát thònh haønh. Ñoù laø yù nghóa khi ta noùi mình laø Coâng giaùo, noùi veà Giaùo hoäi Coâng giaùo: khoâng phaûi laø moät danh xöng xaõ hoäi hoïc ñeå phaân bieät vôùi caùc tín höõu Kitoâ khaùc; Coâng giaùo laø moät tính töø coù nghóa laø phoå quaùt, ñaïi ñoàng. Coâng giaùo coù nghóa laø Giaùo hoäi coù trong chính baûn tính cuûa mình söï côûi môû ñoái vôùi moïi daân toäc vaø vaên hoùa cuûa moïi thôøi, vì Chuùa Kitoâ ñaõ sinh ra, cheát vaø soáng laïi cho taát caû moïi ngöôøi.
Ñaøng khaùc, vaên hoùa töï baûn chaát noù luoân bieán ñoåi. Ta haõy nghó chuùng ta ñöôïc keâu goïi loan baùo Tin möøng theá naøo trong thôøi ñieåm lòch söû coù nhieàu thay ñoåi vaên hoùa, trong ñoù moät kyõ thuaät ngaøy caøng taân tieán: neáu chuû tröông noùi veà ñöùc tin nhö ngöôøi ta vaãn laøm trong caùc theá kyû tröôùc ñaây, thì chuùng ta coù nguy cô khoâng ñöôïc caùc theá heä treû thaáu hieåu. Töï do cuûa ñöùc tin Kitoâ khoâng phaûi laø moät quan nieäm tónh veà cuoäc soáng vaø vaên hoùa, nhöng naêng ñoäng. Vì theá chuùng ta ñöøng töï nhaän mình sôû höõu töï do. Chuùng ta ñaõ nhaän laõnh nhö moät hoàng aân caàn gìn giöõ. Vaø ñuùng hôn chính töï do yeâu caàu moãi ngöôøi haõy luoân luoân tieán böôùc, höôùng veà söï sung maõn cuûa noù. Ñoù laø thaân phaän löõ haønh, laø traïng traùi cuûa ngöôøi ñi ñöôøng, lieân tuïc böôùc ñi: ñöôïc töï do khoûi noâ leä ñeå tieán veà söï vieân maõn cuûa töï do.
Chaøo thaêm vaø nhaén nhuû
Sau baøi giaùo lyù baèng tieáng YÙ treân ñaây, taùm linh muïc thoâng dòch vieân laàn löôït chuyeån yù toùm löôïc baøi giaùo lyù cuûa Ñöùc Thaùnh cha, keøm theo lôøi chaøo thaêm vaø nhaén nhuû cuûa ngaøi.
Ñaëc bieät khi chaøo baèng tieáng Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû raèng trong tuaàn naøy chuùng ta kyû nieäm thaùnh Gioan Phaoloâ II ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng (16/10/1978), vaø leã kính nhôù thaùnh Gioan XXIII, thaùnh nöõ Teâreâsa Avila, thaùnh Edvige mieàn Slesia, Ba Lan. Cuoäc soáng cuûa caùc ngaøi laø nhöõng maãu göông trong saùng veà töï do Kitoâ. Kinh nghieäm cuûa caùc vò thaùnh aáy nhaéc nhôû chuùng ta raèng khoâng coù töï do neáu khoâng coù traùch nhieäm vaø loøng yeâu meán söï thaät. Vieäc thöïc thi töï do vaø baùc aùi maïnh nhaát ñöôïc cuï theå hoùa trong vieäc phuïc vuï.
Khi chaøo baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán caùc doøng nöõ tyø Ñöùc Maria ñeàn taï ñang tieán haønh Toång tu nghò. Ngaøi khuyeán khích caùc chò tieáp tuïc trung thaønh phuïc vuï Tin möøng vaø anh chò em trong vaø vui töôi.
Sau cuøng, - Ñöùc Thaùnh cha noùi - "nhö thöôøng leä, toâi nghó ñeán nhöõng ngöôøi cao nieân, ngöôøi treû, caùc beänh nhaân vaø ñoâng ñaûo caùc ñoâi taân hoân. Hoâm nay chuùng ta kyû nieäm cuoäc hieän ra laàn choùt cuûa Ñöùc Meï taïi Fatima (13/10/1917). Toâi phoù thaùc taát caû anh chò em cho Meï Thieân Chuùa, xin Meï ñoàng haønh vôùi anh chò em, vôùi söï dòu daøng töø maãu, vaø an uûi anh chò em giöõa nhöõng thöû thaùch cuûa cuoäc ñôøi.
Buoåi tieáp kieán keát thuùc vôùi Kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.