Hy sinh baûn thaân phuïc vuï tha nhaân
laø daáu hieäu söï töï do cao nhaát
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Hy sinh baûn thaân phuïc vuï tha nhaân laø daáu hieäu söï töï do cao nhaát.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 6-10-2021) - Trong baøi giaùo lyù taïi buoåi tieáp kieán chung saùng thöù Tö 6 thaùng 10 naêm 2021 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ giaûi thích veà giaùo huaán cuûa thaùnh Phaoloâ veà söï töï do Kitoâ giaùo. Söï töï do thoaùt khoûi toäi loãi cuûa chuùng ta xuaát phaùt töø Thaäp giaù Chuùa Kitoâ. Qua cuoäc khoå naïn, caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ maëc khaûi tình yeâu saâu xa cuûa Thieân Chuùa, vaø daïy chuùng ta raèng söï trao taëng hoaøn toaøn baûn thaân ñeå phuïc vuï ngöôøi khaùc, ngay caû cho ñeán cheát, laø daáu hieäu cuûa söï töï do cao nhaát.
Ñoái vôùi thaùnh Phaoloâ, töï do laø moät moùn quaø, laø hoa traùi cuûa söï soáng môùi cuûa chuùng ta trong Chuùa Kitoâ. Qua bí tích röûa toäi, chuùng ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï troùi buoäc vôùi toäi loãi vaø ñöôïc giaûi thoaùt ñeå coù moät ñôøi soáng yeâu thöông quaûng ñaïi theo Tin Möøng. Chuùa Gieâsu noùi vôùi chuùng ta: "Neáu anh em ôû laïi trong lôøi Thaày... anh em seõ bieát söï thaät, vaø söï thaät seõ giaûi phoùng anh em" (Ga 8,31-32). Do ñoù, söï töï do cuûa Kitoâ höõu ñöôïc ñaët neàn taûng treân aân suûng cuûa Thieân Chuùa, moùn quaø ñöôïc ban caùch nhöng khoâng cho chuùng ta, vaø treân chaân lyù cuûa Chuùa Kitoâ. Qua cuoäc khoå naïn, caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ maëc khaûi tình yeâu saâu xa cuûa Thieân Chuùa, vaø daïy chuùng ta raèng söï trao taëng hoaøn toaøn baûn thaân ñeå phuïc vuï ngöôøi khaùc, ngay caû cho ñeán cheát, laø daáu hieäu cuûa söï töï do cao nhaát.
Baøi giaùo lyù cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Töï do laø moät kho baùu maø chuùng ta chæ thöïc söï traân troïng khi noù ñaõ maát ñi. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi trong chuùng ta, quen vôùi cuoäc soáng töï do, töï do thöôøng coù veû nhö laø moät quyeàn coù ñöôïc hôn laø moät moùn quaø vaø moät di saûn caàn ñöôïc baûo toàn. Coù bao nhieâu hieåu laàm xung quanh chuû ñeà töï do, vaø bao nhieâu caùi nhìn khaùc nhau ñaõ xung ñoät trong nhieàu theá kyû!
Trong tröôøng hôïp cuûa tín höõu Galaùt, thaùnh Toâng ñoà khoâng theå chòu ñöôïc khi nhöõng Kitoâ höõu ñoù, sau khi ñaõ bieát vaø ñoùn nhaän chaân lyù veà Ñöùc Kitoâ, laïi ñeå mình bò loâi cuoán bôûi nhöõng ñeà nghò löøa doái, töø töï do trôû thaønh noâ leä: töø söï hieän dieän giaûi thoaùt cuûa Chuùa Gieâsu ñeán tình traïng noâ leä cuûa toäi loãi, cuûa chuû nghóa neä luaät.
Ñöùc Thaùnh Cha löu yù: Ngay caû chuû nghóa neä luaät ngaøy nay cuõng laø vaán ñeà cuûa chuùng ta, cuûa nhieàu Kitoâ höõu ñang aån naùu trong chuû nghóa luaät leä, trong luaân lyù. Do ñoù, thaùnh Phaoloâ môøi goïi caùc Kitoâ höõu haõy kieân ñònh vôùi töï do maø hoï ñaõ laõnh nhaän khi chòu pheùp röûa, khoâng ñeå mình rôi vaøo laïi döôùi "aùch noâ leä" (Gl 5, 1).
Lôøi rao giaûng ngaên caûn töï do trong Chuùa Kitoâ thì khoâng phaûi laø truyeàn giaùo
Ñöùc Thaùnh Cha noùi tieáp: Thaùnh Phaoloâ ñaõ baûo veä caùch chính ñaùng söï töï do naøy. Ngaøi bieát raèng moät soá "ngöôøi giaû danh giaû nghóa anh em" ñaõ len loûi vaøo coäng ñoaøn ñeå "doø xeùt" söï töï do maø chuùng ta coù ñöôïc trong Ñöùc Kitoâ Gieâsu, "nhaém khieán chuùng ta trôû thaønh noâ leä" (Gl 2, 4), vaø thaùnh Phaoloâ khoâng theå chòu ñöôïc ñieàu naøy. Moät lôøi rao giaûng maø ngaên caûn söï töï do trong Chuùa Kitoâ seõ khoâng bao giôø laø vieäc truyeàn giaùo. Chuùng ta khoâng bao giôø coù theå eùp buoäc nhaân danh Chuùa Gieâsu, chuùng ta khoâng theå khieán baát kyø ai trôû thaønh noâ leä nhaân danh Chuùa Gieâsu, Ñaáng ban cho chuùng ta ñöôïc töï do. Töï do laø moät moùn quaø ñöôïc ban cho chuùng ta trong bí tích röûa toäi.
Hai truï coät cuûa töï do Kitoâ giaùo
Theo Ñöùc Thaùnh Cha, giaùo huaán cuûa thaùnh Phaoloâ veà töï do cuõng theo giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu. Ngaøi noùi: Nhöng treân taát caû, giaùo huaán cuûa thaùnh Phaoloâ veà töï do laø ñieàu tích cöïc. Thaùnh Toâng ñoà ñeà xuaát giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu, maø chuùng ta ñoïc thaáy trong Tin Möøng thaùnh Gioan: "Neáu caùc oâng ôû laïi trong lôøi cuûa toâi, thì caùc oâng thaät laø moân ñeä toâi; caùc oâng seõ bieát söï thaät, vaø söï thaät seõ giaûi phoùng caùc oâng" (8,31-32). Vì vaäy, lôøi keâu goïi tröôùc heát laø ôû laïi trong Chuùa Gieâsu, nguoàn chaân lyù giaûi thoaùt chuùng ta. Do ñoù, töï do Kitoâ giaùo ñöôïc ñaët treân hai truï coät cô baûn: thöù nhaát, aân suûng cuûa Chuùa Gieâsu; thöù hai, chaân lyù maø Ñöùc Kitoâ maëc khaûi cho chuùng ta vaø söï thaät ñoù laø chính Ngöôøi.
1. Töï do laø moùn quaø cuûa tình yeâu
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích: Tröôùc heát ñoù laø moät moùn quaø cuûa Chuùa. Söï töï do maø tín höõu Galaùt nhaän ñöôïc - vaø chuùng ta cuõng gioáng nhö hoï, nhaän ñöôïc nhôø bí tích röûa toäi - xuaát phaùt töø söï cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu. Thaùnh Phaoloâ taäp trung toaøn boä giaùo huaán cuûa ngaøi vaøo Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ giaûi thoaùt ngaøi khoûi nhöõng raøng buoäc vôùi ñôøi soáng quaù khöù: chæ nôi Chuùa môùi troå sinh nhöõng hoa traùi cuûa söï soáng môùi theo Thaùnh Linh. Treân thöïc teá, söï töï do chaân thaät nhaát, thoaùt khoûi aùch noâ leä cuûa toäi loãi, naûy sinh töø Thaäp giaù cuûa Chuùa Kitoâ. Chuùng ta ñöôïc thoaùt khoûi söï troùi buoäc cuûa toäi loãi nhôø Thaäp giaù cuûa Chuùa Kitoâ. Chính nôi Chuùa Gieâsu chaáp nhaän bò ñoùng ñinh, töï bieán mình thaønh noâ leä, Thieân Chuùa ñaõ ñaët nguoàn coäi cuûa söï giaûi phoùng con ngöôøi.
Ñieàu naøy khoâng bao giôø heát laøm chuùng ta ngaïc nhieân: nôi maø chuùng ta bò töôùc boû moïi töï do, töùc laø caùi cheát, coù theå trôû thaønh coäi nguoàn cuûa töï do. Nhöng ñaây laø maàu nhieäm cuûa tình yeâu Thieân Chuùa: Chuùng ta khoâng deã daøng hieåu maàu nhieäm naøy, nhöng laø soáng noù. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ coâng boá ñieàu ñoù khi ngaøi noùi: "Sôû dó Chuùa Cha yeâu meán toâi, laø vì toâi hy sinh maïng soáng mình ñeå roài laáy laïi. Maïng soáng cuûa toâi, khoâng ai laáy ñi ñöôïc, nhöng chính toâi töï yù hy sinh maïng soáng mình. Toâi coù quyeàn hy sinh vaø coù quyeàn laáy laïi maïng soáng aáy" (Ga 10, 17-18). Chuùa Gieâsu ñaït ñöôïc söï töï do hoaøn toaøn bôûi hieán mình chòu cheát; Ngöôøi bieát raèng chæ baèng caùch naøy Ngöôøi môùi coù theå giaønh ñöôïc söï soáng cho taát caû moïi ngöôøi.
Chính thaùnh Phaoloâ ñaõ caûm nghieäm maàu nhieäm tình yeâu naøy. Ñaây laø lyù do taïi sao ngaøi noùi vôùi tín höõu Galaùt, vôùi nhöõng lôøi heát söùc taùo baùo: "Toâi ñaõ ñöôïc ñoùng ñinh vôùi Ñöùc Kitoâ" (Gl 2,19). Trong haønh ñoäng keát hôïp heát söùc cao ñoä ñoù vôùi Chuùa, ngaøi bieát mình ñaõ nhaän ñöôïc moùn quaø lôùn nhaát cuûa ñôøi mình: söï töï do. Thaät vaäy, treân Thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ ñoùng ñinh "xaùc thòt vôùi nhöõng ñam meâ vaø ham muoán cuûa noù" (5, 24). Chuùng ta hieåu raèng thaùnh Toâng ñoà ñaõ traøn ñaày nieàm tin ñeán möùc naøo, ñaõ keùt hieäp thaân maät vôùi Chuùa Gieâsu ñeán möùc naøo. Vaø trong khi moät maët, chuùng ta caûm thaáy ñaây laø ñieàu mình coøn thieáu, maët khaùc, chöùng taù cuûa thaùnh Toâng ñoà khuyeán khích chuùng ta tieán böôùc trong cuoäc soáng töï do naøy. Ngöôøi Kitoâ höõu ñöôïc töï do, phaûi ñöôïc töï do vaø ñöôïc môøi goïi ñöøng quay laïi laøm noâ leä cho giôùi luaät, cho nhöõng ñieàu xa.
2. Haønh trình söï thaät vaø töï do
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích tieáp: Truï coät thöù hai cuûa töï do laø söï thaät. Trong tröôøng hôïp naøy cuõng vaäy, caàn nhôù raèng chaân lyù cuûa ñöùc tin khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát tröøu töôïng, nhöng laø thöïc taïi cuûa Chuùa Kitoâ haèng soáng, Ñaáng tröïc tieáp ñuïng chaïm ñeán yù nghóa haøng ngaøy vaø toång theå cuûa ñôøi soáng caù nhaân.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh veà ñieàu naøy: Coù bao nhieâu ngöôøi khoâng hoïc haønh, thaäm chí khoâng bieát ñoïc vaø vieát nhöng ñaõ hieåu roõ söù ñieäp cuûa Ñöùc Kitoâ, coù ñöôïc söï khoân ngoan naøy giaûi thoaùt hoï. Ñoù laø söï khoân ngoan cuûa Ñöùc Kitoâ ñöôïc ban bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn qua bí tích röûa toäi. Ví duï, chuùng ta thaáy coù bao nhieâu ngöôøi ñang soáng söï soáng cuûa Chuùa Kitoâ hôn caùc nhaø thaàn hoïc vó ñaïi, hoï ñaõ laøm nhaân chöùng tuyeät vôøi cho söï töï do cuûa Tin Möøng.
Töï do laøm cho chuùng ta töï do theo caùch noù bieán ñoåi cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi vaø höôùng ngöôøi ñoù ñeán nhöõng ñieàu toát ñeïp. Do ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh: ñeå ñöôïc töï do thöïc söï, chuùng ta khoâng chæ caàn bieát veà baûn thaân mình, ôû möùc ñoä taâm lyù, maø treân heát laø bieát roõ veà chính mình ôû moät möùc ñoä saâu saéc hôn. Vaø ôû ñoù, trong traùi tim, haõy môû mình ra ñeå ñoùn nhaän aân suûng cuûa Chuùa Kitoâ. Söï thaät phaûi khieán chuùng ta khaéc khoaûi - chuùng ta haõy quay laïi vôùi töø ngöõ raát Kitoâ giaùo naøy: khaéc khoaûi. Chuùng ta bieát raèng coù nhöõng Kitoâ höõu khoâng bao giôø lo laéng: hoï luoân soáng nhö vaäy, khoâng coù hoaït ñoäng trong taâm hoàn, khoâng coù khaéc khoaûi. Vì sao? Bôûi vì khaéc khoaûi laø tín hieäu cho thaáy Chuùa Thaùnh Thaàn ñang hoaït ñoäng trong chuùng ta vaø töï do laø moät söï töï do naêng ñoäng, ñöôïc khôi daäy bôûi ôn Chuùa Thaùnh Thaàn.
Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän: Ñaây laø lyù do taïi sao toâi noùi raèng töï do phaûi quaáy raày chuùng ta, noù phaûi lieân tuïc ñaët ra nhöõng caâu hoûi cho chuùng ta, ñeå chuùng ta coù theå ngaøy caøng ñi saâu hôn vaøo nhöõng gì chuùng ta thöïc söï laø. Baèng caùch naøy, chuùng ta khaùm phaù ra raèng con ñöôøng cuûa söï thaät vaø töï do laø moät haønh trình vaát vaû keùo daøi suoát ñôøi. Ñeå duy trì töï do thì vaát vaû, nhöng khoâng phaûi laø khoâng theå. Haõy can ñaûm leân, chuùng ta tieán böôùc treân haønh trình naøy vaø noù seõ mang laïi ñieàu toát cho chuùng ta. Ñoù laø moät cuoäc haønh trình, trong ñoù Tình yeâu xuaát phaùt töø Thaäp giaù höôùng daãn vaø naâng ñôõ chuùng ta: Tình yeâu baøy toû cho chuùng ta chaân lyù vaø mang laïi cho chuùng ta söï töï do. Vaø ñaây laø con ñöôøng daãn ñeán haïnh phuùc. Töï do giaûi thoaùt chuùng ta, laøm cho chuùng ta vui töôi vaø haïnh phuùc.
Ñau buoàn veà naïn laïm duïng tính duïc trong Giaùo hoäi
Cuoái buoåi tieáp kieán, moät laàn nöõa Ñöùc Thaùnh Cha baøy toû söï xaáu hoå veà thaát baïi cuûa Giaùo hoäi trong vieäc ñoái phoù vôùi naïn laïm duïng tình duïc.
Nhaän ñònh veà baûn baùo caùo lieân quan ñeán haøng traêm ngaøn tröôøng hôïp laïm duïng tính duïc cuûa caùc giaùo só ôû Phaùp töø nhöõng naêm 1950, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Ñaây laø thôøi ñieåm xaáu hoå".
Ngoû lôøi vôùi caùc tín höõu noùi tieáng Phaùp, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Toâi mong muoán baøy toû vôùi caùc naïn nhaân söï ñau buoàn cuûa toâi tröôùc nhöõng toån thöông maø hoï phaûi chòu". Vaø ngaøi baøy toû söï xaáu hoå veà thaát baïi laâu daøi cuûa Giaùo hoäi trong vieäc ñaët caùc naïn nhaân ôû trung taâm söï quan taâm cuûa mình.
Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích caùc giaùm muïc Phaùp vaø caùc beà treân caùc doøng tu "tieáp tuïc coá gaéng heát söùc ñeå nhöõng thaûm kòch töông töï seõ khoâng laëp laïi".
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng baøy toû "söï gaàn guõi vaø söï naâng ñôõ hieàn phuï" ñoái vôùi caùc linh muïc cuûa Phaùp khi hoï traûi qua thöû thaùch "khoù khaên nhöng chöõa laønh" naøy; ñoàng thôøi ngaøi keâu goïi taát caû tín höõu Coâng giaùo Phaùp "ñaûm nhaän traùch nhieäm cuûa hoï ñeå ñaûm baûo raèng Giaùo hoäi laø ngoâi nhaø an toaøn cho taát caû moïi ngöôøi".