Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ
coäng ñoaøn ngöôøi du muïc Rom ôû Slovakia
Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ coäng ñoaøn ngöôøi du muïc Rom ôû Slovakia.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Kosice (RVA News 14-09-2021) - Luùc gaàn 4 giôø chieàu ngaøy 14 thaùng 9 naêm 2021, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ ñeán khu phoá Lunik IX ñeå gaëp gôõ coäng ñoaøn ngöôøi Rom. Ñaây laø 1 trong 22 quaän cuûa thaønh phoá Kosice vaø laø nôi coù maät ñoä ngöôøi Rom cao nhaát ôû Slovakia.
Coäng ñoaøn ngöôøi Rom
Taïi nöôùc naøy coù 400,000 ngöôøi du muïc Rom, trong ñoù gaàn 20% soáng trong ngheøo khoå cuøng cöïc taïi hôn 600 khu xoùm toài taøn, phaàn lôùn ôû mieàn nam vaø mieàn ñoâng cuûa Slovakia.
Trong thôøi theá chieán thöù hai, töø ngaøy 02 ñeán 03 thaùng 8 naêm 1944: gaàn 3,000 ngöôøi Rom, phaàn lôùn laø phuï nöõ, treû em vaø ngöôøi giaø, ñaõ bò saùt haïi trong taïi taäp trung cuûa Ñöùc quoác xaõ ôû Auschwitz-Birkenau beân Ba Lan.
Hoâm 2 thaùng 8 naêm 2021, Baø Andrea Buckova, ñaïi dieän chính phuû Slovakia ñaëc traùch vaán ñeà ngöôøi Rom, ñaõ tuyeân boá vôùi haõng thoâng taán Sita cuûa Slovakia: caàn nhaéc nhôû cho caùc theá heä treû raèng söï kyø thò chuûng toäc vaø nhöõng lôøi oaùn gheùt khoâng coù choã trong xaõ hoäi. "Raát tieác laø naïn kyø thò vaãn coøn taïi Slovakia, trong khi nhöõng thaønh kieán ñoái vôùi ngöôøi Rom trôû neân traàm troïng hôn, theo nhieàu cuoäc thaêm doø dö luaän vaø nhöõng kinh nghieäm caù nhaân".
Töø hôn 30 naêm nay, khu phoá Lunik IX daàn daàn khoâng coøn caùc coâng nhaân coâng ngheä vaø noâng nghieäp cuõng nhö caùc coâng chöùc, sau khi cheá ñoä coäng saûn Tieäp Khaéc suïp ñoå hoài naêm 1990. Tieán vaøo khu vöïc naøy ñeå cö nguï laø nhöõng gia ñình ngöôøi Rom, daân nhaäp cö vaø nhöõng ngöôøi khoâng coù lôïi töùc hoaëc gia cö nhaát ñònh. Hieän coù khoaûng 4,300 ngöôøi Rom cö nguï taïi ñaây.
Vaán ñeà cô caáu haï taàng taïi Lunik IX raát lôùn: caùc caên hoä khoâng coù khí ñoát vaø nöôùc thì chæ coù vaøi giôø moãi ngaøy, thieáu heä thoáng söôûi. Vì tình traïng nhieàu khu nhaø khoâng vöõng neân coù nhöõng nhaø phaûi phaù ñi vì lyù do an ninh.
Chính trong hoaøn caûnh khoù khaên ñoù, töø ngaøy 01 thaùng 7 naêm 2008, gia ñình doøng Salesien ñaõ quyeát ñònh ñeán cö nguï vaø hoaït ñoäng taïi ñaây. Thoaït ñaàu chæ coù hai linh muïc Don Bosco, nhöng vôùi thôøi gian, con soá taêng leân gaáp ñoâi ñeå ñaùp öùng nhu caàu muïc vuï cuûa daân chuùng vaø hoaït ñoäng xaõ hoäi. Coâng vieäc naøy ñöôïc söï hoã trôï cuûa caùc nöõ tu doøng Con Ñöùc Meï Phuø Hoä, ñeå giuùp hoäi nhaäp nhöõng ngöôøi treû taïi ñaây qua caùc coâng taùc giaùo duïc, tìm coâng aên vieäc laøm.
Nhaân dòp cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha taïi ñòa phöông, trong thôøi gian qua, chính quyeàn thaønh Kosice ñaõ cho söûa sang khu phoá Lunik IX: tu boå moät soá ñöôøng xaù, laáp ñaày nhöõng "oå gaø" vaø laäp nhöõng khu "xanh".
Veà phaàn Ñöùc cha Bernard Bober, Toång giaùm muïc giaùo phaän Kosice sôû taïi, ngaøi nhaän ñònh raèng "Cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh cha coù theå laø moät khôûi ñaàu môùi cho söï coäng taùc giöõa nhoùm daân ña soá vaø daân thieåu soá taïi nöôùc naøy".
Cuoäc gaëp gôõ giöõa ngöôøi Rom vaø Ñöùc Thaùnh cha dieãn ra taïi khu vöïc tröôùc trung taâm cuûa doøng Salesien Don Bosco. Khi ñeán ñaây luùc 4 giôø chieàu, ngaøi ñöôïc cha giaùm ñoác trung taâm vaø 3 cha cuøng doøng vaø 2 em beù ngöôøi Rom ñoùn tieáp. Coù khoaûng hôn 200 ngöôøi hieän dieän taïi nôi gaëp gôõ, nhöng nhieàu ngöôøi khaùc theo doõi töø caùc cöûa soå caên hoä cuûa hoï nhìn xuoáng.
Giôùi thieäu trung taâm
Môû ñaàu cuoäc gaëp gôõ, cha Peter Besenyei, doøng Don Bosco, thö kyù Hoäi ñoàng Giaùm muïc Slovakia, ñaëc traùch veà ngöôøi Rom vaø nhöõng ngöôøi thieåu soá, kieâm Giaùm ñoác trung taâm giaùo phaän Kosice veà ngöôøi Rom, ñaõ trình baøy cho Ñöùc Thaùnh cha lai lòch cuûa trung taâm muïc vuï taïi ñaây. Cha cho bieát nhöõng ngöôøi thieän nguyeän taïi caùc laøng Rom, quaûng ñaïi vaø vò tha, nhöng nhieàu khi bò khinh reû vaø hieåu laàm, coù khi bò töø khöôùc. Hoï laøm caùc coâng taùc nhö daïy hoïc, giaùo lyù vieân, trôï taù xaõ hoäi, y teá hoaëc trôï giuùp coäng ñoaøn.
Cha Peter cuõng cho bieát coù nhieàu ngöôøi Rom, sau khi nhaän bieát vaø tin nhaän Chuùa Gieâsu Kitoâ, ñaõ quyeát ñònh soáng moät cuoäc soáng môùi. Giaùo hoäi Coâng giaùo daán thaân raát nhieàu ñeå giuùp ñôõ ngöôøi Rom, tuy raèng töø phía nhaø nöôùc, söï daán thaân naøy bò lô laø vaø khoâng ñöôïc coi troïng. Vaø cha tin raèng söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh cha taïi nôi naøy goùp phaàn giuùp moïi ngöôøi ñaït ñöôïc söï hieäp nhaát lôùn hôn, maëc duø coù söï khaùc bieät.
Chöùng töø cuûa moät ngöôøi Rom
Tieáp lôøi cha Peter, moät ngöôøi Rom laø oâng Jan Hero, kyõ sö, 61 tuoåi, ñaõ trình baøy chöùng töø. OÂng ñeán ñaây töø khu ñònh cö cuûa ngöôøi Rom ôû Medovarce, mieàn Krupina, cha cuûa 5 ngöôøi con, vôï oâng laø ngöôøi Slovakia. OÂng cho bieát ñaõ haønh höông Roma caùch ñaây 6 naêm vaø ñaõ tham döï moät buoåi tieáp kieán cuûa Ñöùc Thaùnh cha daønh cho ngöôøi Rom ôû AÂu chaâu. OÂng tin raèng cuoäc gaëp gôõ naøy cuûa ngaøi chöùng toû loøng yeâu thöông voâ ñieàu kieän cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi coäng ñoaøn ngöôøi Rom ôû Slovakia cuõng nhö treân toaøn theá giôùi. OÂng noùi: "Con tin raèng Chuùa Gieâsu Kitoâ giuùp chuùng con khaéc phuïc nhöõng caêng thaúng trong cuoäc soáng chung vôùi daân ña soá vaø vôùi nhöõng chuûng toäc khaùc."
Chöùng töø cuûa ñoâi vôï choàng ngöôøi Rom ôû khu Lunik IX
Ñeán löôït Anh chò Nikola 28 tuoåi vaø vôï laø Reneù Harakaly 29 tuoåi, ngöôøi Rom ôû khu Lunik, cuøng vôùi hai con nhoû, trình baøy chöùng töø. Hoï noùi ñeán söï giuùp ñôõ cuûa caùc cha doøng Don Bosco taïi ñaây daønh cho ngöôøi Rom: daïy giaùo lyù cho caùc treû em, chuaån bò hoân phoái, laøm vieäc muïc vuï, khuyeán khích anh chò ngöôøi Roma quaûng ñaïi phuïc vuï tha nhaân.
Chò Rene noùi: caû hai chuùng con nay ñaõ soáng taïi khu vaø ñaõ tröôûng thaønh vaø tìm ñöôïc coâng aên vieäc laøm. Nhôø ôn Chuùa, con ñaõ toát nghieäp sö phaïm taïi Phaân khoa Sö Phaïm, nhôø hoïc haøm thuï. Chuùng con ñaõ muoán rôøi khoûi khu phoá naøy nhöng khoâng bieát laøm sao. Caùc cha Don Bosco mang laïi cho chuùng con hy voïng coù theå thöïc hieän ñöôïc mong öôùc ñoù. Chuùng con ñaõ mua moät caên hoä traû goùp vaø keát hoân taïi moät khu phoá khaùc ôû Kosice. Ngaøy nay taát caû chuùng con vaø con caùi coù moät cuoäc soáng haïnh phuùc, xöùng ñaùng vaø an bình hôn. Cha meï, anh chò em vaø baïn höõu cuûa chuùng con tieáp tuïc soáng taïi khu vöïc Lunik naøy. Chuùng con hy voïng cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha mang laïi hy voïng môùi vaø loøng haêng say bieán ñoåi töø beân trong nhö Ñöùc Thaùnh cha ñaõ noùi hoâm nay.
Huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Veà phaàn Ñöùc Thaùnh cha, ngoû lôøi trong dòp naøy, ngaøi keâu goïi vöôït leân treân caùc thaønh kieán vaø thoùi tuïc xeùt ñoaùn ngöôøi khaùc, vaø ngaøi cuõng khích leä coâng taùc muïc vuï ñoàng haønh vôùi ngöôøi Rom.
Ngaøi nhaéc laïi xaùc quyeát cuûa thaùnh Phaoloâ VI noùi vôùi nhöõng ngöôøi du muïc raèng: "Trong Giaùo hoäi, anh chò em khoâng ôû ngoaøi leà. Anh chò em ôû trong con tim cuûa Giaùo hoäi" (Baøi giaûng 26-9-1965) ... Anh chò em haõy caûm thaáy mình ôû trong Giaùo hoäi nhö trong nhaø cuûa mình vaø ñöøng bao giôø sôï ôû trong ñoù. Öôùc gì khoâng ai giöõa anh chò em hoaëc ngöôøi naøo khaùc ôû ngoaøi Giaùo hoäi!
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán nhieàu thaønh kieán ñoái nhöõng ngöôøi du muïc vì nhöõng goác gaùc, phong tuïc taäp quaùn khaùc nhöõng ngöôøi khaùc... Khoâng deã vöôït leân treân nhöõng thieân kieán, keå caû nôi caùc tín höõu Kitoâ. Quí chuoäng, ñaùnh giaù cao ngöôøi khaùc khoâng phaûi laø ñieàu ñôn giaûn, thöôøng ta thaáy nôi hoï nhöõng chöôùng ngaïi hoaëc nhöõng ñoái thuû vaø baøy toû nhöõng phaùn ñoaùn duø khoâng bieát khuoân maët vaø lòch söû cuûa hoï. Chuùng ta haõy nghe lôøi Chuùa Gieâsu noùi trong Tin möøng: Caùc con ñöøng xeùt ñoaùn (Mt 7,1).... Traùi laïi bao nhieâu laàn chöùng ta noùi maø khoâng coù nhöõng yeáu toá hoaëc chæ nghe noùi, nhöng chuùng ta laïi coi ñoù laø ñieàu ñuùng khi chuùng ta nghieâm khaéc phaùn ñoaùn ngöôøi khaùc. Nhaân nhöôïng vôùi baûn thaân, nhöng laïi quyeát lieät khoâng uyeån chuyeån vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Bao nhieâu laàn nhöõng phaùn ñoaùn trong thöïc teá laø nhöõng thieân kieán!
"Ta khoâng theå thu heïp thöïc taïi veà ngöôøi khaùc theo nhöõng khuoân maãu tieàn cheá cuûa mình, khoâng theå xeáp khung tha nhaân. Tröôùc heát ñeå bieát hoï thöïc söï, caàn phaûi nhaän bieát hoï, nhìn nhaän raèng moãi ngöôøi mang trong mình veû ñeïp khoâng theå cheâ ñöôïc cuûa con caùi Thieân Chuùa, trong ñoù coù phaûn aùnh Ñaáng Taïo Hoùa."
Ñöùc Thaùnh cha cuõng ñeà cao vaø khích leä coâng vieäc muïc vuï vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi du muïc. Ngaøi noùi: "Caùc linh muïc, tu só nam nöõ vaø giaùo daân, caùc baïn thaân meán laø nhöõng ngöôøi daønh thôøi giôø ñeå coáng hieán moät söï phaùt trieån toaøn dieän cho caùc anh chò em mình! Caùm ôn caùc baïn vì taát caû nhöõng gì caùc baïn laøm cho nhöõng ngöôøi ôû ngoaøi leà. Toâi cuõng nghó ñeán nhöõng ngöôøi tò naïn vaø tuø nhaân. Toâi ñaëc bieät nghó ñeán hoï vaø taát caû theá giôùi nhaø tuø vaø baøy toû söï gaàn guõi cuûa toâi."
Cuoäc gaëp gôõ sau ñoù ñöôïc tieáp tuïc vôùi kinh Laïy Cha vaø Ñöùc Thaùnh cha ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi.