Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
tröôùc ñaïi dieän chính quyeàn,
xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn Slovakia
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha tröôùc ñaïi dieän chính quyeàn, xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn Slovakia.
Bratislava (Vatican News 13-09-2021) - Sau cuoäc hoäi kieán rieâng vôùi toång thoáng Zuzana Caputovaù taïi "Saûnh Vaøng" cuûa Dinh Toång thoáng, luùc 10 giôø saùng, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieán ra vöôøn cuûa Dinh toång thoáng ñeå gaëp gôõ khoaûng 250 nhaân vaät, goàm caùc vò laõnh ñaïo chính trò vaø toân giaùo, ngoaïi giao ñoaøn, ñaïi dieän caùc taàng lôùp xaõ hoäi vaø vaên hoùa cuûa Slovakia.
Thöa Toång thoáng,
Caùc thaønh vieân Chính phuû vaø Ngoaïi giao ñoaøn, caùc nhaø chöùc traùch,
Caùc ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï,
Quyù baø vaø quyù oâng!
Toâi muoán baøy toû loøng bieát ôn tôùi toång thoáng Zuzana Caputovaù vì nhöõng lôøi chaøo möøng cuûa baø, nhaân danh ngöôøi daân Slovakia daønh cho toâi. Xin chaøo taát caû quyù vò, toâi raát vui khi coù maët taïi Slovakia. Toâi nhö moät ngöôøi haønh höông ñeán moät ñaát nöôùc non treû nhöng coù beà daøy lòch söû, moät vuøng ñaát coù coäi nguoàn saâu xa ôû trung taâm chaâu AÂu. Nhöõng laõnh thoå naøy töøng laø bieân giôùi cuûa Ñeá cheá La Maõ vaø laø nôi giao löu giöõa Kitoâ giaùo phöông Taây vaø phöông Ñoâng. Töø ñaïi Moravia ñeán Vöông quoác Hungary, töø Coäng hoøa Tieäp cho ñeán ngaøy nay, quyù vò ñaõ vöôït qua nhieàu khoù khaên ñeå hoøa nhaäp nhöng vaãn giöõ ñöôïc baûn chaát caùch hoøa bình. Hai möôi taùm naêm tröôùc, theá giôùi ngöôõng moä söï ra ñôøi maø khoâng coù xung ñoät cuûa hai quoác gia ñoäc laäp.
Lòch söû laâu ñôøi naøy môøi goïi Slovakia trôû thaønh söù ñieäp hoøa bình giöõa loøng chaâu AÂu. Lôøi môøi goïi naøy ñöôïc gôïi leân bôûi soïc xanh lôùn treân laù côø cuûa quyù vò, töôïng tröng cho tình huynh ñeä vôùi caùc daân toäc Slav. Tình huynh ñeä nhö theá laø ñieàu raát caàn thieát cho tieán trình hoäi nhaäp. Ñieàu naøy coøn caàn thieát hôn nöõa taïi thôøi ñieåm naøy, haäu ñaïi dòch, vôùi nhieàu khoù khaên, caàn moät cuoäc taùi khôûi ñoäng kinh teá ñöôïc uûng hoä bôûi caùc keá hoaïch phuïc hoài cuûa Lieân minh chaâu AÂu. Tuy nhieân, ngöôøi ta coù theå gaëp ruûi ro khi bò caùm doã bôûi söï voäi vaøng vaø lôïi nhuaän, taïo ra caûm giaùc phaán khôûi thoaùng qua, thay vì hieäp nhaát laïi chia reõ. Hôn nöõa, chæ phuïc hoài kinh teá thoâi laø chöa ñuû trong moät theá giôùi maø taát caû chuùng ta ñeàu keát noái vôùi nhau. Trong khi caùc cuoäc ñaáu tranh giaønh quyeàn löïc tieáp tuïc dieãn ra treân nhieàu maët traän, quoác gia naøy taùi khaúng ñònh thoâng ñieäp hoäi nhaäp vaø hoøa bình. Vaø chaâu AÂu ñöôïc phaân bieät nhôø söï lieân ñôùi, baèng caùch vöôït qua bieân giôùi, coù theå ñöa noù trôû laïi trung taâm lòch söû.
Lòch söû Slovakia ñöôïc ghi daáu aán khoâng theå xoùa nhoøa bôûi ñöùc tin. Toâi hy voïng raèng ñieàu naøy seõ khuyeán khích caùc döï aùn vaø tình caûm ñöôïc truyeàn caûm höùng töø huynh ñeä, theo traûi nghieäm söû thi cuûa hai anh em thaùnh Cyrilloâ vaø Meâtoâñioâ. Caùc ngaøi ñaõ loan truyeàn Tin Möøng khi caùc Kitoâ höõu cuûa luïc ñòa hieäp nhaát; vaø ngaøy nay caùc ngaøi vaãn tieáp tuïc hieäp nhaát caùc heä phaùi Kitoâ cuûa vuøng ñaát naøy. Hoï nhìn nhaän nhau vaø tìm kieám söï hieäp thoâng vôùi taát caû: ngöôøi Slav, Hy Laïp vaø ngöôøi Latinh. Vì vaäy, ñöùc tin kieân vöõng cuûa caùc ñaáng ñöôïc dieãn taû trong moät söï côûi môû töï phaùt. Ñoù laø moät di saûn maø quyù vò ñöôïc keâu goïi ñeå ñoùn nhaän, ñeå trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta trôû thaønh daáu hieäu hieäp nhaát.
Quyù vò thaân meán, öôùc mong ôn goïi huynh ñeä naøy khoâng bao giôø bieán maát khoûi taâm hoàn cuûa quyù vò, nhöng luoân ñoàng haønh vôùi tính chaân thöïc deã meán, neùt ñaëc tröng cuûa quyù vò. Quyù vò luoân quan taâm ñeán loøng hieáu khaùch. Toâi ñöôïc ñaùnh ñoäng bôûi phong tuïc chaøo ñoùn khaùch vieáng thaêm nhaø baèng baùnh mì vaø muoái cuûa quyù vò. Vaø giôø ñaây toâi muoán laáy moät ñieåm gôïi yù töø nhöõng moùn quaø ñôn giaûn vaø quyù giaù, thaám nhuaàn Tin Möøng naøy.
Baùnh ñöôïc Chuùa choïn ñeå hieän dieän giöõa chuùng ta. Côm baùnh laø ñieàu thieát yeáu. Kinh Thaùnh môøi goïi khoâng tích luõy côm baùnh, nhöng chia seû. Baùnh ñöôïc Tin Möøng noùi ñeán luoân laø baùnh ñöôïc beû ra. Ñaây laø moät söù ñieäp maïnh meõ cho cuoäc soáng chung cuûa chuùng ta: noù noùi vôùi chuùng ta raèng söï giaøu coù ñích thöïc khoâng bao goàm vieäc laøm gia taêng nhöõng gì chuùng ta coù, nhöng ôû vieäc chia seû moät caùch coâng baèng vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh. Baùnh khi ñöôïc beû ra, gôïi leân söï mong manh, ñaëc bieät môøi goïi chaêm soùc nhöõng ngöôøi yeáu nhaát. Khoâng ai bò kyø thò hay phaân bieät ñoái xöû. Caùch nhìn ngöôøi khaùc cuûa Kitoâ höõu laø khoâng xem ngöôøi yeáu ñuoái laø gaùnh naëng hay moät vaán ñeà, nhöng laø nhöõng anh chò em caàn ñöôïc ñoàng haønh vaø baûo veä.
Baùnh ñöôïc beû ra vaø chia seû moät caùch coâng baèng laø moät lôøi nhaéc nhôû chuùng ta veà taàm quan troïng cuûa coâng baèng. Chuùng ta caàn coäng taùc xaây döïng moät töông lai trong ñoù luaät phaùp aùp duïng bình ñaúng cho taát caû moïi ngöôøi, döïa treân coâng lyù khoâng phaûi ñeå rao baùn. Neáu coâng lyù khoâng coøn laø moät yù töôûng tröøu töôïng, nhöng trôû neân hieän thöïc nhö côm baùnh, thì caàn phaûi tieán haønh moät cuoäc chieán nghieâm tuùc choáng tham nhuõng vaø treân heát, luaät phaùp phaûi ñöôïc coå voõ vaø thöôïng toân.
Côm baùnh cuõng khoâng theå taùch rôøi vôùi nhöõng töø "haèng ngaøy" (Mt 6,11). Côm baùnh haøng ngaøy coù nghóa laø coâng vieäc haøng ngaøy. Cuõng nhö khoâng coù côm baùnh thì khoâng coù dinh döôõng, khoâng coù vieäc laøm thì khoâng coù phaåm giaù. Taïi neàn taûng cuûa moät xaõ hoäi coâng baèng vaø huynh ñeä laø quyeàn maø moïi ngöôøi nhaän ñöôïc baùnh cuûa coâng vieäc, ñeå khoâng ai caûm thaáy bò loaïi tröø vaø buoäc phaûi rôøi boû gia ñình vaø queâ höông ñeå tìm kieám cuoäc soáng toát ñeïp hôn.
"Anh em laø muoái cho ñôøi" (Mt 5:13). Muoái laø bieåu töôïng ñaàu tieân maø Chuùa Gieâsu duøng khi daïy caùc moân ñeä. Hôn taát caû, muoái mang laïi höông vò cho thöïc phaåm, vaø nhaéc nhôû chuùng ta veà höông vò maø cuoäc soáng chuùng ta caàn, neáu khoâng coù noù cuoäc soáng seõ trôû neân voâ vò. Thaät vaäy, caùc cô caáu coù toå chöùc vaø hieäu quaû laø khoâng ñuû ñeå caûi thieän cuoäc soáng chuùng ta vôùi tö caùch laø moät coäng ñoàng nhaân loaïi. Chuùng ta caàn höông vò, höông vò cuûa tình lieân ñôùi. Cuõng gioáng nhö muoái chæ taïo ra höông vò baèng caùch hoøa tan, vì vaäy xaõ hoäi cuõng taùi khaùm phaù höông vò cuûa noù qua söï quaûng ñaïi nhöng khoâng cuûa nhöõng ngöôøi daønh caû cuoäc ñôøi mình cho ngöôøi khaùc. Trong ñieàu naøy, thaät tuyeät vôøi khi nhöõng ngöôøi treû ñöôïc khuyeán khích, ñeå hoï caûm thaáy raèng hoï coù moät phaàn ñoùng goùp cho töông lai ñaát nöôùc, ñeå hoï coù theå ghi nhôù vaø laøm phong phuù lòch söû ñaát nöôùc vôùi nhöõng öôùc mô vaø söï saùng taïo cuûa hoï. Khoâng theå ñoåi môùi neáu khoâng coù nhöõng ngöôøi treû, thöôøng bò loâi cuoán bôûi moät tinh thaàn tieâu thuï laøm cho cuoäc soáng trôû neân nhaït nheõo vaø buoàn teû. Coù quaù nhieàu ngöôøi treû ôû chaâu AÂu soáng trong meät moûi vaø thaát voïng, caêng thaúng bôûi loái soáng ñieân cuoàng vaø khoâng tìm thaáy ñoäng löïc vaø hy voïng ôû ñaâu. Thaønh phaàn coøn thieáu laø quan taâm ñeán ngöôøi khaùc. Caûm thaáy coù traùch nhieäm vôùi ai ñoù mang laïi höông vò cho cuoäc soáng vaø cho pheùp chuùng ta khaùm phaù ra raèng nhöõng gì chuùng ta cho ñi thöïc söï laø moät moùn quaø chuùng ta taëng cho chính mình.
Vaøo thôøi Ñöùc Kitoâ, ngoaøi vieäc mang laïi höông vò muoái coøn ñöôïc duøng ñeå baûo quaûn thöïc phaåm, khoâng bò hö. Toâi caàu chuùc quyù vò seõ khoâng bao giôø cho pheùp nhöõng höông vò thôm ngaùt cuûa nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp nhaát cuûa quyù vò bò hö haïi bôûi söï hôøi hôït cuûa tieâu duøng vaø lôïi ích vaät chaát. Vaø thaäm chí baèng caùc hình thöùc thöïc daân hoùa yù thöùc heä. Chæ caùch ñaây vaøi thaäp kyû, ôû nhöõng vuøng ñaát naøy, moät heä tö töôûng duy nhaát ñaõ caûn trôû töï do. Ngaøy nay, moät tö töôûng duy nhaát khaùc ñang laøm maát ñi yù nghóa cuûa töï do, daãn ñeán vieäc tìm kieám lôïi nhuaän vaø caùc quyeàn chæ cho nhu caàu caù nhaân. Ngaøy nay, muoái ñöùc tin khoâng phaûi laø moät caâu traû lôøi theo theá gian, khoâng phaûi baèng nhieät huyeát thöïc hieän caùc cuoäc chieán vaên hoùa, nhöng baèng caùch aâm thaàm vaø khieâm toán gieo haït gioáng Vöông quoác cuûa Thieân Chuùa, tröôùc heát baèng chöùng taù baùc aùi. Hieán phaùp cuûa quyù vò ñeà caäp mong muoán xaây döïng ñaát nöôùc döïa treân di saûn cuûa caùc thaùnh Cyrilloâ vaø Meâtoâñioâ, caùc vò baûo trôï cuûa chaâu AÂu. Caùc thaùnh khoâng aùp ñaët hay eùp buoäc. Vôùi Tin Möøng hoï ñaõ laøm phong phuù theâm neàn vaên hoùa vaø taïo ra caùc tieán trình ñem laïi ích lôïi. Ñaây laø con ñöôøng ñeå ñi theo: khoâng phaûi cuoäc chieán giaønh choã ñöùng vaø ñòa vò, nhöng laø con ñöôøng ñöôïc caùc thaùnh chæ ra, con ñöôøng cuûa caùc Moái Phuùc. Töø caùc Moái Phuùc, naûy sinh caùi nhìn cuûa Kitoâ giaùo veà xaõ hoäi.
Caùc thaùnh Cyrilloâ vaø Meâtoâñioâ cuõng chæ ra raèng gìn giöõ ñieàu toát ñeïp khoâng coù nghóa laø laëp laïi quaù khöù, nhöng laø môû ra vôùi ñieàu môùi meû, khoâng caàn ñaùnh maát goác reã cuûa mình. Lòch söû cuûa quyù vò bao goàm raát nhieàu nhaø vaên, nhaø thô vaø nhöõng ngöôøi nam nöõ cuûa neàn vaên hoùa töøng laø muoái cuûa ñaát nöôùc. Vaø nhö muoái laøm noùng raùt khi ñaép leân veát thöông, nhö theá cuoäc ñôøi cuûa caùc vò thöôøng phaûi traûi qua thöû thaùch ñau khoå. Bao nhieâu ngöôøi danh tieáng ñaõ phaûi chòu ñöïng caûnh tuø ñaøy, nhöng beân trong hoï vaãn coù töï do, laø moät maãu göông saùng ngôøi veà söï can ñaûm, lieâm chính vaø choáng laïi söï baát coâng! Vaø hôn heát laø söï tha thöù. Ñoù laø muoái cuûa vuøng ñaát cuûa quyù vò.
Maët khaùc, ñaïi dòch laø thöû thaùch lôùn cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Noù ñaõ daïy chuùng ta raèng, ñieàu raát deã khi taát caû chuùng ta ñang ôû trong cuøng moät hoaøn caûnh, ruùt lui vaø chæ nghó ñeán baûn thaân. Thay vaøo ñoù, haõy baét ñaàu töø vieäc nhaän ra raèng taát caû chuùng ta ñeàu yeáu ñuoái vaø caàn ngöôøi khaùc. Khoâng ai coù theå töï coâ laäp, duø laø caù nhaân hay quoác gia. Chuùng ta ñoùn nhaän cuoäc khuûng hoaûng naøy nhö moät "lôøi keâu goïi suy nghó laïi veà loái soáng cuûa chuùng ta" (Fratelli Tutti, 33). Seõ laø voâ ích neáu chæ phaøn naøn veà quaù khöù; chuùng ta caàn phaûi cuøng nhau laøm vieäc ñeå xaây döïng töông lai. Toâi öôùc mong quyù vò laøm nhö vaäy, vôùi caùi nhìn höôùng leân treân, nhö khi quyù vò nhìn vaøo daõy nuùi Tatra xinh ñeïp cuûa quyù vò. ÔÛ ñoù, giöõa nhöõng khu röøng vaø nhöõng ñænh nuùi höôùng leân trôøi, Thieân Chuùa döôøng nhö gaàn guõi hôn vaø thuï taïo xuaát hieän nhö moät ngoâi nhaø vaãn coøn nguyeân veïn ñaõ ñoùn tieáp nhieàu theá heä qua nhieàu theá kyû. Caùc ngoïn nuùi keát hôïp thaønh moät daõy vôùi nhieàu ñænh nuùi vaø caûnh quan röïc rôõ, vöôït qua caùc bieân giôùi quoác gia ñeå cuøng nhau taïo neân veû ñeïp cuûa caùc daân toäc khaùc nhau. Quyù vò haõy trau doài veû ñeïp naøy, veû ñeïp cuûa toaøn theå. Ñieàu naøy ñoøi hoûi söï kieân nhaãn vaø noã löïc, can ñaûm vaø söï chia seû, söï nhieät tình vaø saùng taïo. Nhöng ñoù laø coâng lao cuûa con ngöôøi ñöôïc Trôøi cao chuùc phuùc. Thieân Chuùa chuùc laønh cho vuøng ñaát naøy. Nech Boh zehnaù Slovensko! [Chuùa chuùc laønh cho Slovakia].