Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
trong buoåi gaëp gôõ caùc Giaùm muïc
taïi Baûo taøng Ngheä thuaät Budapest
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong buoåi gaëp gôõ caùc Giaùm muïc taïi Baûo taøng Ngheä thuaät Budapest.
Budapest (Vatican News 12-09-2021) - Sau khi gaëp toång thoáng vaø thuû töôùng Hungary, vaøo luùc 09,15', taïi Baûo taøng Ngheä thuaät Budapest, Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc Giaùm muïc Hungary.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Anh chò em thaân meán,
Toâi vui möøng ñöôïc gaëp gôõ anh chò em. Toâi caùm ôn nhöõng lôøi chaøo ñoùn cuûa anh chò em. Nhöõng lôøi chaøo ñoùn naøy cuøng vôùi söï hieän dieän beân caïnh nhau cuûa anh chò em nôi ñaây dieãn taû moät khaùt voïng lôùn lao veà söï hieäp nhaát. Chuùng keå veà moät haønh trình, cho duø ñoâi khi phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng khoù khaên nhoïc meät, nhöng anh chò em ñaõ ñoái dieän baèng taát caû loøng can ñaûm vaø thieän chí, cuøng naâng ñôõ nhau döôùi aùnh nhìn cuûa Ñaáng Toái Cao, laø Ñaáng saün saøng chuùc laønh cho nhöõng anh chò em cuøng chung soáng (x. Tv 133,1)
Toâi nhìn thaáy anh chò em, nhöõng anh chò em trong nieàm tin vaøo Ñöùc Kitoâ, vaø toâi chuùc laønh cho haønh trình xaây döïng tình hieäp thoâng maø anh chò em ñang theo ñuoåi. Toâi muoán höôùng taâm trí veà ñan vieän Pannonhalma, moät trung taâm linh ñaïo cuûa ñaát nöôùc naøy, nôi maø caùch ñaây ba thaùng anh chò em ñaõ hoäi hoïp ñeå suy tö vaø caàu nguyeän cuøng nhau. Caàu nguyeän cuøng nhau vaø cho nhau, cuõng nhö cuøng nhau daán thaân soáng ñöùc aùi trong theá giôùi naøy, nôi maø Thieân Chuùa heát möïc yeâu meán, ñoù chính laø caùch theá cuï theå nhaát ñeå ñaït ñeán söï hieäp nhaát troøn veïn.
Toâi nhìn thaáy anh chò em, nhöõng anh chò em trong ñöùc tin cuûa toå phuï Abraham, cha cuûa chuùng ta. Toâi ngöôõng moä anh chò em veà söï daán thaân nhaèm phaù ñoå caùc böùc töôøng ngaên caùch cuûa quaù khöù; ngöôøi Do Thaùi vaø ngöôøi Kitoâ höõu, anh chò em khao khaùt nhìn tha nhaân khoâng phaûi nhö nhöõng ngöôøi xa laï nhöng nhö laø moät ngöôøi baïn, khoâng coøn laø moät ñòch thuø, nhöng laø ngöôøi anh em. Ñaây laø söï thay ñoåi caùi nhìn ñöôïc Thieân Chuùa chuùc phuùc; söï bieán ñoåi naøy veùn môû nhöõng khôûi ñaàu môùi, söï thanh taåy naøy canh taân ñôøi soáng. Anh chò em ñang möøng nhöõng leã troïng ñaïi Rosh Hashanah vaø Yom Koppur trong nhöõng ngaøy naøy, toâi muoán göûi ñeán anh chò em nhöõng lôøi chuùc möøng noàng nhieät. Nhöõng ngaøy leã troïng naøy laø thôøi gian cuûa aân suûng giuùp canh taân söï gaén keát vôùi nhöõng lôøi môøi goïi thieâng lieâng naøy. Thieân Chuùa cuûa caùc toå phuï luoân môû ra nhöõng con ñöôøng môùi: nhö xöa Ngöôøi ñaõ bieán ñoåi hoang ñòa thaønh con ñöôøng daãn ñeán Ñaát Höùa, cuõng theá Thieân Chuùa muoán daãn chuùng ta ra khoûi nhöõng hoang ñòa khoâ caèn cuûa thuø haän vaø döûng döng ñeå tieán vaøo queâ nhaø ñaùng mong ñôïi cuûa tình hieäp thoâng.
Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø nhöõng ngöôøi trong Kinh Thaùnh ñöôïc keâu goïi ñeå böôùc theo Chuùa caùch ñaëc bieät luoân phaûi rôøi khoûi nhaø, leân ñöôøng, ñi tôùi nhöõng vuøng ñaát chöa ñöôïc bieát ñeán vaø nhöõng chaân trôøi coøn raát môùi meû. Chuùng ta nghó ñeán Abraham, ngöôøi ñaõ rôøi boû nhaø cöûa, doøng toäc vaø queâ höông ñeå leân ñöôøng. Ai theo Thieân Chuùa ñeàu ñöôïc môøi goïi ñeå boû laïi. Chuùng ta cuõng ñöôïc keâu goïi ñeå boû laïi nhöõng hieåu laàm cuûa quaù khöù, boû laïi nhöõng khaúng ñònh cho raèng chính mình thì ñuùng ñaén coøn ngöôøi khaùc thì sai laàm, nhôø ñoù chuùng ta coù theå baét ñaàu cuoäc haønh trình höôùng ñeán mieàn ñaát höùa cuûa bình an, bôûi vì Thieân Chuùa luoân coù keá hoaïch cuûa bình an, chöù khoâng bao giôø cuûa baát haïnh (x. Gr 29,11).
Toâi muoán cuøng anh chò em gôïi nhôù laïi hình aûnh chieác caàu Xích, noái hai bôø cuûa thaønh phoá naøy. Chieác caàu naøy khoâng ñaët hai bôø leân nhau, nhöng giöõ cho chuùng noái lieàn nhau. Cuõng theá giöõa chuùng ta coù nhöõng moái lieân keát. Moãi khi coù caùm doã muoán thoáng trò ngöôøi khaùc thì noù chaúng xaây döïng ñöôïc gì ngoaøi vieäc huyû hoaïi; ñieàu naøy cuõng vaäy khi muoán cheøn eùp ngöôøi khaùc, thay vì hoaø nhaäp vôùi hoï. Ñoâi laàn trong quaù khöù, ñieàu naøy ñaõ xaûy ra. Chuùng ta caàn phaûi tænh thöùc vaø caàu nguyeän ñeå ñieàu naøy khoâng taùi dieãn nöõa. Chuùng ta cuøng nhau daán thaân ñeå thuùc ñaåy moät neàn giaùo duïc thaêng tieán tình huynh ñeä; coù nhö theá bieåu hieän boäc phaùt cuûa söï thuø gheùt nhaèm huyû hoaïi tình huynh ñeä khoâng coøn chieám öu theá. Toâi nghó tôùi moái nguy töø chuû nghóa baøi Do Thaùi, voán dó vaãn coøn laûng vaûng ôû chaâu AÂu vaø nhieàu nôi khaùc. Noù chính laø ngoøi noå caàn phaûi ñöôïc daäp taét. Tuy nhieân, caùch toát hôn ñeå loaïi boû moái nguy naøy laø tích cöïc laøm vieäc cuøng nhau ñeå thuùc ñaåy tình huynh ñeä. Hình aûnh chieác caàu vaãn tieáp tuïc gôïi höùng cho chuùng ta. Chieác caàu ñöôïc naâng ñôõ bôûi nhöõng caùp xích lôùn ñöôïc taïo neân nhôø nhieàu maéc xích. Chuùng ta laø nhöõng maéc xích naøy, vaø moãi maéc xích ñeàu quan troïng, do ñoù, chuùng ta khoâng theå tieáp tuïc soáng trong söï ngôø vöïc, voâ minh, xa caùch vaø baát hoøa.
Moät chieác caàu noái hai bôø laïi vôùi nhau. Theo nghóa naøy, baét nguoàn töø Kinh Thaùnh, yù nieäm naøy gôïi nhaéc ñeán giao öôùc. Thieân Chuùa cuûa Giao Öôùc yeâu caàu chuùng ta khoâng nhöôïng boä cho thöù luaän lyù beânh vöïc söï coâ laäp vaø lôïi ích nhoùm. Ngaøi khoâng muoán nhöõng giao öôùc vôùi ai laøm thieät haïi ngöôøi khaùc; nhöng Ngaøi muoán nhöõng ngöôøi vaø coäng ñoaøn laø nhöõng caây caàu hieäp thoâng vôùi moïi ngöôøi. Trong ñaát nöôùc naøy, xeùt nhö laø nhöõng ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo coù ñoâng tín höõu, anh chò em coù nhieäm vuï cuûng coá nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi nhôø ñoù quyeàn töï do toân giaùo ñöôïc toân troïng vaø tieán trieån cho taát caû moïi ngöôøi. Vaø anh chò em coù vai troø laøm göông cho moïi ngöôøi: khoâng ai coù theå noùi raèng töø moâi mieäng cuûa con caùi Thieân Chuùa ñaõ thoát ra nhöõng lôøi chia reõ, traùi laïi, ñoù laø nhöõng söù ñieäp côûi môû vaø hoøa bình. Trong moät theá giôùi bò xaâu xeù bôûi quaù nhieàu xung ñoät, ñaây laø chöùng taù ñeïp nhaát phaûi ñöa ra ñoái vôùi nhöõng ai ñaõ nhaän ñöôïc aân suûng nhaän bieát Thieân Chuùa cuûa giao öôùc vaø bình an.
Chieác caàu Xích, ngoaøi vieäc ñöôïc bieát ñeán nhieàu nhaát, noù coøn laø caây caàu laâu ñôøi nhaát ôû thaønh phoá naøy. Nhieàu theá heä ñaõ ñi laïi treân chieác caàu naøy. Do ñoù, noù môøi goïi chuùng ta nhôù veà quaù khöù. Chuùng ta tìm thaáy ôû ñoù ñau khoå vaø boùng toái, hieåu laàm vaø baét bôù, nhöng moät khi ñi saâu tôùi taän nguoàn, chuùng ta seõ khaùm phaù ra moät di saûn tinh thaàn chung lôùn lao hôn. Ñaây laø kho taøng cho pheùp chuùng ta cuøng nhau xaây döïng moät töông lai khaùc. Toâi xuùc ñoäng khi nghó tôùi raát nhieàu hình aûnh veà nhöõng ngöôøi baïn cuûa Chuùa; hoï laø nhöõng ngöôøi ñaõ chieáu giaõi aùnh saùng cuûa Ngaøi giöõa nhöõng ñeâm ñen cuûa theá giôùi naøy. Trong soá nhieàu ngöôøi, toâi muoán trích daãn nhaø thô vó ñaïi cuûa ñaát nöôùc naøy Mikloùs Radnoùti. Chæ vì laø ngöôøi goác Do Thaùi, maø söï nghieäp röïc rôõ cuûa oâng ñaõ bò phaù vôõ bôûi loøng caêm thuø muø quaùng cuûa moät soá ngöôøi; nhöõng ngöôøi naøy tröôùc tieân ñaõ ngaên caûn oâng giaûng daïy vaø sau ñoù baét oâng khoûi gia ñình.
Duø bò caàm tuø trong moät traïi taäp trung, nôi laø vöïc thaúm taêm toái vaø ñoài baïi nhaát cuûa nhaân loaïi, oâng vaãn tieáp tuïc laøm thô cho ñeán khi qua ñôøi. Taäp thô Taccuino di Bor cuûa oâng laø taäp thô duy nhaát cuûa thôøi Shoah coøn soùt laïi; noù minh chöùng cho söùc maïnh cuûa nieàm tin vaøo hôi aám cuûa tình yeâu trong caùi laïnh giaù cuûa traïi taäp trung, cuõng nhö cho thaáy uy löïc chieáu soi cuûa aùnh saùng ñöùc tin tröôùc boùng toái cuûa thuø haän. Vaø maëc cho bò troùi bôûi xieàng xích, maø ñoái vôùi oâng nhö bò sieát chaët taâm hoàn, thì Radnoùti vaãn coù ñöôïc söï töï do lôùn lao ñeå can ñaûm vieát leân: "Laø ngöôøi tuø, toâi ñaõ ño löôøng ñöôïc moïi hi voïng." (Taccuino di Bor, Thö göûi vôï). Vaø oâng ñaõ ñaët moät caâu hoûi, coøn vang voïng ñeán chuùng ta ngaøy nay: "Coøn baïn, baïn ñang soáng nhö theá naøo? Tieáng noùi cuûa baïn coù vang leân trong thôøi hieän taïi khoâng?" (Taccuino di Bor, Prima Ecloga). Anh chò em thaân meán, tieáng noùi cuûa chuùng ta khoâng gì khaùc hôn laø laøm vang leân Lôøi maø Trôøi Cao ñaõ ban cho chuùng ta, tieáng vang cuûa hi voïng vaø hoøa bình. Vaø ngay caû khi khoâng ñöôïc laéng nghe hoaëc bò hieåu laàm, chuùng ta cuõng khoâng bao giôø phuû nhaän chaân lyù Maëc Khaûi maø chuùng ta laø chöùng nhaân.
Cuoái cuøng, trong caùi quaïnh hiu coâ ñoäc cuûa traïi taäp trung, vaø ñang khi nhaän ra raèng söï soáng daàn trôû neân heùo haét, Radnoùti ñaõ vieát: "Chính toâi giôø ñaây cuõng laø moät reã caây... Toâi ñaõ töøng laø hoa, giôø ñaây toâi ñaõ thaønh reã" (Taccuino di Bor, Radice). Cuõng theá, chuùng ta ñöôïc keâu goïi ñeå trôû neân nhöõng goác reã. Thoâng thöôøng chuùng ta tìm kieám hoa traùi, keát quaû, söï khaúng ñònh. Nhöng Ñaáng laøm cho Lôøi cuûa Ngaøi troå sinh hoa traùi treân ñaát nhôø nhöõng côn möa ngoït ngaøo, cuõng laøm cho caùnh ñoàng naûy maàm (x. Is 55:10), Ñaáng aáy nhaéc nhôû chuùng ta raèng haønh trình ñöùc tin ví ñöôïc nhö nhöõng haït gioáng: nhöõng haït gioáng ñöôïc bieán ñoåi trôû thaønh nhöõng reã caây thaàm laëng, nhöõng reã caây nuoâi soáng kyù öùc vaø laøm naûy maàm töông lai. Ñaây laø ñieàu maø Thieân Chuùa cuûa caùc toå phuï chuùng ta môøi goïi chuùng ta - nhö lôøi moät nhaø thô khaùc ñaõ vieát - "Thieân Chuùa chôø ñôïi ôû moät nôi khaùc. Ngaøi chôø ñôïi ôû choán saâu nhaát cuûa moïi söï. ÔÛ beân döôùi. Nôi coù nhöõng coäi reã." (R.M. RILKE, Wladimir, il pittore di nuvole). Ngöôøi ta vöôn tôùi ñænh cao chæ khi ñaõ ñaøo saâu tôùi taän nguoàn coäi. Khi bieát dìm mình thaät saâu trong vieäc laéng nghe Ñaáng Toái Cao vaø ngöôøi thaân caän, chuùng ta seõ coù khaû naêng giuùp cho ñoàng loaïi bieát chaøo ñoùn vaø yeâu thöông nhau. Khi chuùng ta trôû neân nhö coäi reã cuûa hoøa bình vaø nhö haït maàm cuûa hieäp nhaát, chæ khi ñoù chuùng ta môùi ñaùng tin caäy trong maét cuûa theá giôùi ñang höôùng nhìn chuùng ta vôùi nieàm hoaøi coå troå sinh hy voïng.
Caûm ôn anh chò em vaø caàu chuùc moät haønh trình toát laønh.