Töø Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ôû Phaùp
ñeán Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá taïi Budapest
Töø Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ôû Phaùp ñeán Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá taïi Budapest.
Ngoïc Yeán
Budapest (Vatican News 4-09-2021) - Töø Chuùa nhaät 05 thaùng 9 naêm 2021, Giaùo hoäi hoaøn vuõ seõ höôùng veà Budapest, thuû ñoâ cuûa Hungary, nôi seõ dieãn ra Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá laàn thöù 52, vôùi chuû ñeà "Moïi nguoàn maïch cuûa con ôû nôi Ngöôøi" (x. Tv 87,7). Ñaïi hoäi seõ keát thuùc vaøo Chuùa nhaät 12 thaùng 9 naêm 2021 vôùi Thaùnh leã do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chuû teá taïi quaûng tröôøng Anh Huøng. Nhaø söû hoïc Christian Sorrel, cho bieát nhöõng chi tieát lieân quan ñeán Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá naøy.
Leõ ra Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá laàn thöù 52 ñaõ dieãn ra trong naêm 2020, theo thöôøng leä boán naêm sau laàn toå chöùc tröôùc ñoù taïi Cebu, Philippines nhöng do ñaïi dòch neân ñöôïc dôøi laïi ñeán thaùng 9 naêm 2021.
Hungary ñaõ chôø ñôïi gaàn moät theá kyû ñeå coù theå moät laàn nöõa toå chöùc söï kieän quan troïng naøy. Laàn ñaàu tieân quoác gia ñöùng ra toå chöùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá laø vaøo naêm 1938, dòp ñaát nöôùc kyû nieäm 900 naêm ngaøy qua ñôøi cuûa vua thaùnh Stephen, vò saùng laäp quoác gia vaø Giaùo hoäi Hungary.
Muïc ñích cuûa Ñaïi hoäi Thaùnh Theå
Muïc ñích cuûa Ñaïi hoäi Thaùnh Theå laø thuùc ñaåy nhaän thöùc veà vai troø trung taâm cuûa Bí tích Thaùnh Theå trong ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo. Vaø cuõng laø dòp giuùp tín höõu chuù yù ñeán chieàu kích xaõ hoäi cuûa Bí tích Thaùnh Theå. Trong buoåi tieáp kieán caùc tham döï vieân khoùa hoïp toaøn theå cuûa UÛy ban Toøa Thaùnh veà caùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå, naêm 2018, Ñöùc Thaùnh Cha coøn nhaán maïnh ba yù nghóa ñaëc bieät cuûa caùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå trong boái xaõ hoäi taân tieán, bò tuïc hoùa vaø caàn ñöôïc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng, ñoù laø: taêng cöôøng tình hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ Thaùnh Theå, soáng trong Chuùa vaø cuøng vôùi Chuùa trong baùc aùi vaø trong söù vuï.
Baøi ca chuû ñeà, Huy hieäu vaø Thaùnh Giaù cuûa Ñaïi hoäi Thaùnh Theå
Huy hieäu Ñaïi hoäi Thaùnh Theå quoác teá Budapest: treân cuøng laø Thaùnh Giaù töø ñoù chaûy xuoáng nhöõng nguoàn suoái aân phuùc. Huy hieäu naøy ñöôïc tröng baøy taïi nôi cöû haønh Ñaïi hoäi. Ñöùc Hoàng y Peùter Erdo, Toång Giaùm muïc cuûa Esztergom-Budapest giaûi thích veà huy hieäu naøy: "Nôi Thaùnh Giaù Truyeàn giaùo treân huy hieäu, chuùng toâi ñaõ gaén caùc xöông thaùnh, caùc chaân phöôùc vaø caùc vò töû ñaïo cuûa theá kyû 20 thuoäc nhieàu daân toäc, taát caû trong cuøng moät Thaùnh Giaù, nghóa laø trong cuøng ñöùc tin nôi Chuùa Kitoâ laø moät vaø duy nhaát. Ñoù laø moät giaùo huaán quan troïng. Caùc giaùo xöù ôû Budapest, nôi coù tröng Thaùnh Giaù aáy, ñaõ thu huùt ñoâng ñaûo caùc tu só vaø giaùo daân, caû nhöõng ngöôøi töø nöôùc ngoaøi, khoâng phaûi laø ngöôøi Hungary".
Baøi ca chuû ñeà: Noäi dung baøi haùt laø söï keát hôïp giöõa "cuõ vaø môùi", vì ñaây laø phieân baûn caäp nhaät baøi haùt goác ñöôïc vieát cho Ñaïi hoäi Thaùnh Theå naêm 1938, laàn sau cuøng Budapest toå chöùc söï kieän quan troïng naøy. Taïi Ñaïi hoäi laàn ñoù, Ñöùc Hoàng y Eugenio Pacelli, Giaùo hoaøng Pioâ XII töông lai, ñaõ tham döï vôùi tö caùch laø vò Ñaïi dieän Giaùo hoaøng. Ñaïi hoäi ñaõ dieãn ra trong baàu khí caêng thaúng vaø sôï haõi do Theá chieán thöù hai. Vì theá, baøi haùt coù noäi dung khaån caàu cho hoøa bình vaø söï thoáng nhaát cuûa caùc daân toäc. Baøi haùt ñaõ trôû neân raát phoå bieán ñoái vôùi ngöôøi Coâng giaùo Hungary vaø hôn theá nöõa, coøn ñöôïc haùt trong Thaùnh leã do Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï, vaøo ngaøy 01 thaùng 6 naêm 2019, taïi Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï Sumuleu Ciuc, trong chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñeán Rumani.
Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ñaàu tieân
Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ñaàu tieân ñöôïc toå chöùc vaøo naêm 1881 ôû Lille, mieàn baéc nöôùc Phaùp. Trong laàn ñaàu tieân ñoù coù 8 ngaøn ngöôøi ñeán töø caùc nöôùc chaâu AÂu, Myõ vaø chaâu AÙ, ñaõ tham döï Ñaïi Hoäi naøy, trong ñoù coù hôn 4 ngaøn ngöôøi ñaõ döï cuoäc röôùc Thaùnh Theå. Nhaân dòp ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIII ñaõ coâng boá moät vaên kieän ñaëc bieät ca ngôïi saùng kieán naøy vaø khích leä taùi dieãn. Sau ñoù trong moät theá kyû röôõi, phong traøo Thaùnh Theå naøy ñaõ lan roäng khaép theá giôùi. Tuaàn cöû haønh naøy ñöôïc dieãn ra vôùi caùc söï kieän: hoäi nghò, Thaùnh leã, caùc hoaït ñoäng vaên hoùa tinh thaàn, muïc ñích nhaèm ñaøo saâu söï hieåu bieát vaø toân suøng Thaùnh Theå, kho taøng quyù giaù cuûa ñöùc tin Kitoâ giaùo.
Ngay töø ñaàu, caùc vò Giaùo Hoaøng ñaõ quan taâm vaø nhieät thaønh theo doõi caùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå quoác teá, khích leä vaø höôùng daãn. Trong soá 25 Ñaïi hoäi ñaàu tieân töø 1881 ñeán 1914, coù 11 Ñaïi hoäi dieãn ra taïi Phaùp, 5 taïi Bæ vaø 1 laàn taïi caùc nöôùc: Thuïy Só, YÙ, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, AÙo, Malta, Canada vaø Gieârusalem naêm 1893. Chính taïi ñaây, laàn ñaàu tieân Ñöùc Giaùo Hoaøng cöû moät vò Hoàng y ñaëc söù ñeán chuû toïa. Trong 25 Ñaïi hoäi ñaàu tieân ñoù, khía caïnh Hoäi nghò ñöôïc nhaán maïnh nhieàu hôn, nhöng coù keøm theo caùc buoåi cöû haønh nhö chaàu ñeàn taï Thaùnh Theå, döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau.
Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ tham gia Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ñöôïc toå chöùc vaøo naêm 2000 taïi Roma, trong khuoân khoå cuûa Naêm Thaùnh. Ngoaøi ra, chuyeán ñi quoác teá cuoái cuøng cuûa moät giaùm muïc Roma cho dòp naøy baét ñaàu töø naêm 1997, cuõng vôùi Thaùnh Gioan Phaoloâ II, ñeán Wroclaw ôû Ba Lan.
Töø saùng kieán caù nhaân ñeán taàm möùc quoác teá
Nhaø söû hoïc Christian Sorrel, chuyeân gia veà Coâng giaùo taïi Ñaïi hoïc Lyon II, thaønh vieân cuûa UÛy ban Toøa Thaùnh veà Khoa hoïc Lòch söû, ñaõ theo doõi nhöõng tieán trieån cuûa caùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå keå töø nguoàn goác caùch ñaây 140 naêm.
Trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa Vatican News, Giaùo sö Christian Sorrel cho bieát nhöõng chi tieát lieân quan ñeán Ñaïi hoäi Thaùnh Theå Quoác teá naøy.
- Thöa giaùo sö, Ñaïi hoäi Thaùnh Theå laø gì?
+ Ñaây laø moät haønh ñoäng suy tö vaø toân thôø. Trong dòp naøy, chuùng ta noùi veà Thaùnh Theå, hieåu choã ñöùng cuûa Thaùnh Theå trong xaõ hoäi hieän nay, ñoàng thôøi theå hieän vieäc toân thôø qua cöû haønh Thaùnh leã vaø röôùc kieäu Thaùnh Theå, moät taâm tình suøng kính Thaùnh Theå.
- Ñaïi hoäi Thaùnh Theå coù töø khi naøo? Söù vuï ban ñaàu cuûa Ñaïi hoäi laø gì?
+ Ñaây laø yù töôûng cuûa moät phuï nöõ treû ngöôøi Phaùp, EÙmilie Tamisier, trong nhöõng naêm 1870-1880. Theo thôøi gian, Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ñaõ ñöôïc canh taân nhö theâm vaøo cuoäc haønh höông laø caùc buoåi laøm vieäc vaø suy tö. Töø naêm 1870-1880, laø thôøi kyø khuûng hoaûng, sau chieán tranh Phaùp-Ñöùc, vaø roäng hôn laø haäu quaû cuûa cuoäc Caùch maïng Phaùp. Ñoái vôùi EÙmilie Tamisier, vaán ñeà ñaët ra laø khoâi phuïc laïi vieäc toân thôø Thaùnh Theå ñeå cöùu vaø baûo veä xaõ hoäi khoûi nhöõng teä naïn keùo theo töø cuoäc Caùch maïng.
- Nhöng laøm theá naøo maø Ñaïi hoäi nhanh choùng trôû thaønh söï kieän mang taàm quoác teá?
+ Ngay töø ñaàu, söï kieän ñaõ chöùng toû taàm möùc quoác teá. Khi dieãn ra laàn ñaàu tieân vaøo naêm 1881, ôû Lille, nhöõng ngöôøi Coâng giaùo ôû mieàn baéc nöôùc Phaùp khi ñoù ñaõ raát naêng ñoäng. Nhöng quan ñieåm quoác teá naøy ñaõ ñöôïc coâng boá nhieàu hôn thöïc teá. Trong 20 naêm ñaàu tieân, ôû caùc ñaïi hoäi, caùc tham döï vieân chuû yeáu ñeán töø Phaùp, Bæ hoaëc Thuïy Só. Vaøo ñaàu theá kyû XX, chieàu kích quoác teá ñöôïc khaúng ñònh. Naêm 1905 ñöôïc cöû haønh taïi Roma, naêm sau ñoù Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ boå nhieäm moät vò phuï traùch moät caùch coù heä thoáng söï kieän naøy ôû caùc thuû ñoâ lôùn cuûa chaâu AÂu, khoâng nhaát thieát phaûi laø thuû ñoâ Coâng giaùo, nhö London. Sau ñoù baêng qua caùc ñaïi döông, naêm 1910, Ñaïi hoäi ñöôïc toå chöùc ôû Montreùal. Chieán tranh theá giôùi thöù nhaát taïm döøng, vaø sau ñoù naêm 1920, phong traøo Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ñaõ ñöôïc lan roäng toaøn caàu.
- Vaäy nhöõng laàn toå chöùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå coù phaûi laø nhöõng cuoäc tuï hoïp ñaàu tieân ñoâng ñaûo cuûa ngöôøi Coâng giaùo khoâng?
+ Khoâng phaûi, bôûi vì caùc cuoäc haønh höông ôû theá kyû XIX ñaõ quy tuï moät soá löôïng ngöôøi ñaùng keå, nhöng caùc cuoäc taäp hôïp naøy laø moät hình thöùc môùi, hieän ñaïi vaø ngöôøi tham gia tích cöïc hôn. Ngay töø ñaàu, ngoaøi caùc buoåi laøm vieäc, moät muïc tieâu ñaõ ñöôïc neâu ra, ñoù laø: quan taâm thöïc söï ñoái vôùi xaõ hoäi. Hôn nöõa, troïng taâm cuûa caùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå laø nhöõng luaän ñeà veà vöông quyeàn xaõ hoäi cuûa Chuùa Kitoâ, ñieàu seõ ñöa ñeán thôøi Ñöùc Pioâ XI thieát laäp leã Chuùa Kitoâ Vua.
- Ngoaøi Carthage vaøo naêm 1930, khoâng coù Ñaïi hoäi Thaùnh Theå naøo treân luïc ñòa chaâu Phi. Taïi sao?
+ Ñaïi hoäi dieãn ra taïi Carthage ñaõ ñöôïc thaûo luaän nhieàu vì söï kieän ñöôïc toå chöùc trong vuøng ñaát Hoài giaùo vaø thuoäc ñòa. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, hai ñieàu naøy coù theå taïo ra caêng thaúng ôû caùc quoác gia môùi noåi. Nhöng chaâu Phi khoâng ñöôïc toå chöùc Ñaïi hoäi Thaùnh Theå, phaàn lôùn laø vì caùc lyù do kinh teá vaø haäu caàn.
- Caùc Giaùo hoaøng baét ñaàu tham döï Ñaïi hoäi Thaùnh Theå töø khi naøo?
+ Töø naêm 1906, ôû moãi Ñaïi hoäi coù moät ñaëc söù cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng. Naêm 1964, Ñaïi hoäi Thaùnh Theå taïi Bombay, AÁn Ñoä, laàn ñaàu tieân moät vò Giaùo hoaøng tham döï, laø Thaùnh Giaùo hoaøng Phaoloâ VI. Boái caûnh dieãn ra Ñaïi hoäi raát ñaëc bieät: Coâng ñoàng ñang dieãn ra. Caùc Ñaïi hoäi tröôùc ñoù naêm 1950 vaø 1960, vôùi soá ngöôøi tham döï leân ñeán 1 trieäu, bò cho laø khoâng phuø hôïp vì toû ra moät Giaùo hoäi laïc loõng vôùi thöïc teá. Vì theá Ñaïi hoäi taïi Bombay bao goàm nhieàu thaùch ñoá, ñaëc bieät taïi vuøng ñaát maø naïn ñoùi ñöùng ñaàu trong theá giôùi thöù ba.
Töø naêm 1964, tröø moät soá ngoaïi leä hieám hoi, taïi Ñaïi hoäi Thaùnh Theå caùc Giaùo hoaøng ñeàu tham döï. Söï hieän dieän cuûa vò cha chung laø söï khích leä maïnh meõ cho caùc Ñaïi hoäi, töï nguoàn goác voán laø saùng kieán cuûa caù nhaân, daàn daàn phaùt trieån thaønh saùng kieán ñöôïc Toøa Thaùnh uûng hoä.
- Ngaøy nay, Ñaïi hoäi Thaùnh Theå ñöôïc ñoùn nhaän nhö theá naøo?
+ Ñöông nhieân ñöùng veà phöông dieän truyeàn thoâng, söï kieän naøy ít quan troïng. Nhöng so vôùi tröôùc ñaây coù söï khaùc bieät, Ñaïi hoäi Thaùnh Theå coù söï lieân keát vôùi boái caûnh xaõ hoäi. Wroclaw naêm 1997 ôû Ba Lan khoâng coù tieáng vang nhö ôû Dublin naêm 2012 trong moät Giaùo hoäi ñang gaëp khuûng hoaûng. Thaùch ñoá laø suy tö vai troø cuûa Coâng giaùo trong caùc xaõ hoäi chaâu AÂu tuïc hoùa, bò baát oån do caùc phong traøo di cö, daân tuyù. Trong nhöõng ngaøy naøy, ngöôøi Coâng giaùo seõ gaëp nhau ôû Budapest cuûa Hungary khoâng theå boû qua nhöõng boái caûnh chính trò vaø xaõ hoäi naøy, cuõng nhö nhöõng ngöôøi Coâng giaùo naêm 1881 khoâng theå boû qua boái caûnh cuûa xaõ hoäi thôøi ñoù.