Caùc giaùm muïc giaùo tænh Saskatchewan keâu goïi coâng lyù
Caùc giaùm muïc giaùo tænh Saskatchewan keâu goïi coâng lyù.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Saskatchewan (RVA News 29-06-2021) - Caùc giaùm muïc thuoäc giaùo tænh Saskatchewan ôû mieàn Taây Canada keâu goïi thoáng hoái vaø thöïc thi coâng lyù, sau vuï khaùm phaù khoaûng 750 ngoâi moä voâ danh trong khu vöïc moät tröôøng noäi truù thoå daân ôû Marieval treân laõnh thoå ñòa phöông.
Hoâm 24 thaùng 6 naêm 2021, caùc laõnh tuï thoå daân Cowess loan baùo coù 751 ngoâ moä voâ danh ñöôïc khaùm phaù taïi tröôøng noäi truù thoå daân ôû ñòa phöông. Tröôøng Marieval do caùc cha doøng Hieán Sinh Ñöùc Meï Voâ Nhieãm, goïi taét laø OMI, ñaûm traùch töø naêm 1899 cho ñeán naêm 1969, theo söï uûy nhieäm cuûa chính phuû vaø ñöôïc taøi trôï töø naêm 1901. Sau caùc cha doøng OMI, tröôøng ñöôïc chuyeån giao cho UÛy ban hieán sinh thoå daân vaø ngöôøi Eskimo ñaûm traùch cho ñeán khi taùi thuoäc quyeàn kieåm soaùt cuûa chính phuû Canada. Chính phuû giao tröôøng cho thoå daân Cowess ñieàu haønh cho ñeán khi tröôøng bò ñoùng cöûa vaøo naêm 1997.
751 ngoâi moä ñöôïc khaùm phaù khoâng phaûi laø caùc moä taäp theå nhöng laø moä voâ danh. Thuû töôùng Justin Trudeau cuûa Canada goïi khaùm phaù naøy laø "ñieàu kinh khuûng" ñoàng thôøi höùa laøm vieäc ñeå söûa chöõa nhöõng sai laàm lòch söû vaø tieán tôùi söï hoøa giaûi cuï theå, "ñaày yù nghóa vaø laâu beàn".
Hoâm 24 thaùng 6 naêm 2021, caùc giaùm muïc bang Saskatchewan ôû ñòa phöông tuyeân boá uûng hoä cuoäc ñieàu tra veà caùc ngoâi moä ôû caùc tröôøng noäi truù thoå daân vaø nhaän ñònh raèng nhöõng khaùm phaù caùc ngoâi moä voâ danh naøy "môû ra nhöõng veát thöông saâu ñaäm vaø hoài laïi kyù öùc kinh khuûng gaây chaán thöông. Chuùng toâi ñang coäng taùc vôùi caùc coäng ñoaøn thoå daân baûn xöù ñeå mang laïi söï thay ñoåi vaø chöõa laønh".
Ñöùc Toång giaùm muïc Richard Gagnon, cuûa giaùo phaän Winnipeg, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Canada, goïi vieäc khaùm phaù caùc ngoâi moä ñoù thaät laø "ñieàu raát buoàn vaø gaây hoang mang". Tröôùc ñoù, ngaøy 10 thaùng 6 naêm 2021, Ñöùc cha Chuû tòch cho bieát ñang laøm vieäc vôùi Toøa Thaùnh ñeå toå chöùc moät phaùi ñoaøn caùc laõnh tuï thoå daân Canada ñeán Vatican ñeå gaëp Ñöùc Giaùo hoaøng.
Veà phaàn Ñöùc cha Fred Henry, nguyeân Giaùm muïc Calgary, bang Alberta, trong thö göûi thuû töôùng Justin Trudeau, ngaøi vieát: "Trong khi caùc vò laõnh ñaïo Coâng giaùo phaûi nhìn nhaän phaàn toäi loãi cuûa mình trong caùc vuï laïm duïng, chính quyeàn lieân bang Canada phaûi nhìn nhaän traùch nhieäm chuû yeáu cuûa mình veà caùc tröôøng noäi truù thoå daân. Nhö UÛy ban Söï thaät vaø hoøa giaûi xaùc nhaän, chính quyeàn Lieân bang Canada ñaõ khoâng taøi trôï vaø trang bò thích hôïp cho caùc tröôøng hoïc aáy, vaø khoâng thieát laäp caùc tieâu chuaån y teá ñuùng ñaén cuõng nhö caùc qui luaät veà caùc nghóa trang. Ñöùc cha vieát: "Caâu hoûi cô baûn veà caùc hoïc sinh bò maát tích laø: ai cheát, taïi sao hoï cheát? Hoï ñöôïc choân ôû ñaâu? Ñoù laø nhöõng caâu hoûi khoâng heà ñöôïc ñaët ra hoaëc ñeà caäp roäng raõi trong toaøn boä caùc taøi lieäu vaø vaên kieän cuûa chính phuû Canada veà nhöõng vuï naøy".
(CNA 26-6-2021)