Toå chöùc Centesimus Annus pro Pontifice,
thoâng ñieäp Laudato si' vaø ñaïi dòch
Toå chöùc Centesimus Annus pro Pontifice, thoâng ñieäp Laudato si' vaø ñaïi dòch.
Ngoïc Yeán
Vatican (Vatican News 13-06-2021) - Toå chöùc "Centesimus annus Pro pontifice" - "Naêm thöù 100 uûng hoä Ñöùc Giaùo hoaøng", moät thöïc theå cuûa Vatican, ñöôïc Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II thaønh laäp vaøo ngaøy 13 thaùng 6 naêm 1993. Ñaây laø moät toå chöùc phi lôïi nhuaän do giaùo daân ñieàu haønh nhaèm muïc ñích coå vuõ Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo.
Trong gaàn ba möôi naêm qua, Toå chöùc Centesimus Annus pro Pontifice ñaõ daán thaân nghieân cöùu, hieåu vaø aùp duïng caùc nguyeân taéc cuûa hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, ñaëc bieät laø trong caùc lónh vöïc kinh teá vaø taøi chính. Döôùi aùnh saùng cuûa thoâng ñieäp Laudato si' cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Toå chöùc ñaõ khôûi xöôùng moät cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc coâng ty quoác teá ñeå ñaøo saâu theâm vieäc thöïc hieän cuï theå caùc nguyeân taéc cuûa thoâng ñieäp. OÂng Eutimio Tiliacos, Toång Thö kyù cuûa toå chöùc Centesimus Annus pro Pontifice, noùi vôùi Vatican News raèng ñoù laø vaán ñeà "traùch nhieäm ñoái vôùi toaøn theá giôùi".
Trong thôøi ñaïi dòch, traùch nhieäm, caùc giaù trò vaø löông taâm, nhöõng lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong Laudato si' veà vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta ñang trôû laïi maïnh meõ hôn, ngay caû khi ñoái dieän vôùi moät söï phaùt trieån vöôït baäc cuûa ngaønh coâng ngheä maø trong nhöõng naêm qua khoâng ñi cuøng söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi vaø khoâng hieåu bieát veà caùch söû duïng ñuùng quyeàn löïc.
Moâi tröôøng vaø con ngöôøi
Töø laâu Toå chöùc do baø Anna Maria Tarantola laøm chuû tòch ñaõ thöïc hieän saùng kieán "One to many"- Moät ñeán nhieàu, vôùi muïc ñích ñeå bieát caùc toå chöùc kinh doanh, giaùo duïc, chính trò vaø Lónh vöïc Thöù ba - caùc toå chöùc khoâng naèm trong lónh vöïc coâng vaø thöông maïi - ñang thöïc hieän cuï theå caùc nguyeân taéc ñöôïc neâu trong thoâng ñieäp Laudato si' nhö theá naøo. Ñieàu naøy cuõng seõ ñöôïc thaûo luaän trong hoäi nghò quoác teá naêm 2021 do toå chöùc Centesimus Annus toå chöùc, döï kieán vaøo thaùng 10 naêm 2021 vaø daønh rieâng cho caùc chuû ñeà veà lieân ñôùi, hôïp taùc vaø traùch nhieäm nhö laø neàn taûng ñeå xaây döïng moät theá giôùi hoøa nhaäp hôn.
Ngoaøi ra, Toå chöùc ñaõ coù caùc cuoäc hoïp vôùi caùc coâng ty Enel, Eni, Snam cuûa YÙ veà naêng löôïng, taäp trung vaøo söï phaùt trieån coâng ngheä döïa treân söï beàn vöõng cuûa moâi tröôøng vaø chuyeån ñoåi naêng löôïng.
OÂng Toång Thö kyù cuûa toå chöùc Centesimus Annus pro Pontifice, nhaän xeùt trong moät cuoäc troø chuyeän vôùi Vatican News: "Ñaïi dòch ñaõ cho thaáy roõ nhöõng giôùi haïn cuûa coâng ngheä vaø moái quan heä cuûa noù vôùi con ngöôøi. OÂng giaûi thích, coâng ngheä ñaët ra nhöõng vaán ñeà raát maïnh meõ veà baûn chaát ñaïo ñöùc vaø veà moái quan heä vôùi ñaïo ñöùc, nhöõng ñieàu ñöôïc neâu roõ trong Laudato si' vaø cuõng ñöôïc nhaán maïnh trong thoâng ñieäp Fratelli tutti - Taát caû anh em. OÂng Eutimio Tiliacos löu yù: "Ñaëc bieät, chuû ñeà trung taâm gaén keát hai thoâng ñieäp naøy laø traùch nhieäm cuûa con ngöôøi ñoái vôùi vieäc söû duïng coâng ngheä, ñoái vôùi vieäc söû duïng thöù gì ñoù moät maët mang laïi lôïi ích vaø maët khaùc coù theå gaây ra vaán ñeà, vì chuùng ta khoâng chæ laøm thay ñoåi moâi tröôøng, maø trong nhöõng tröôøng hôïp nghieâm troïng, gaây nguy haïi cho chính con ngöôøi".
Traùch nhieäm ñoái vôùi chuùng ta vaø ngöôøi khaùc
Ñaëc bieät, Toå chöùc ñoïc laïi thoâng ñieäp Laudato si' khoâng "chæ" töø quan ñieåm "xanh" maø coøn nhö moät "thoâng ñieäp xaõ hoäi". OÂng Tiliacos nhaéc laïi raèng, Ñöùc Thaùnh Cha taùi xaùc nhaän moät caùch raát maïnh meõ, khoâng coù cuoäc khuûng hoaûng chæ veà moâi tröôøng hay chæ veà xaõ hoäi: chuùng laø hai maët cuûa cuøng moät vaán ñeà. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, roõ raøng laø caàn phaûi can thieäp vaøo nhaân caùch, taâm trí, tinh thaàn cuûa moãi ngöôøi vaø ñaëc bieät cuûa nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm lôùn hôn ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh, caû töø quan ñieåm chính trò vaø kinh teá ôû caáp ñoä toaøn caàu, quoác gia nhöng caû ôû caáp ñoä ñòa phöông.
Caùch thöùc thöïc hieän laø aùp duïng moät phöông phaùp baèng caùch giao cho caù nhaân traùch nhieäm ñeå coù theå can thieäp ngöôïc laïi ñoái vôùi nhöõng gì khoâng hoaøn haûo, nhöõng sai soùt ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong quaù khöù, ñöa ñeán vieäc phaûi chòu traùch nhieäm khoâng chæ cho nhöõng gì caù nhaân coù theå laøm hoaëc ñang laøm, nhöng vì nhöõng gì ñaõ laøm trong quaù khöù.
Ñoù laø moät phöông phaùp khoâng ñöôïc giôùi haïn trong vieäc nhìn thaáy taùc ñoäng cuûa nhöõng gì chuùng ta laøm ngay laäp töùc, khi tieáp xuùc vôùi nhöõng ngöôøi coù moái töông quan vaø do ñoù coù theå aùp duïng cho caùc tình huoáng cuï theå. Nhöng theo nhöõng gì Ñöùc Thaùnh Cha thuùc giuïc chuùng ta laøm, phöông phaùp naøy döïa treân quan ñieåm roäng hôn veà traùch nhieäm ñoái vôùi toaøn theá giôùi, vôùi nhaân loaïi noùi chung, ngay caû nhöõng ngöôøi chuùng ta khoâng nhìn thaáy vaø seõ khoâng bao giôø nhìn thaáy bôûi vì hoï laø nhöõng ngöôøi soáng ôû nhöõng nôi khaùc nhau treân theá giôùi, nhöõng ngöôøi maø chuùng ta seõ khoâng bao giôø tieáp xuùc, nhöng hoï phaûi chòu haäu quaû cuûa vieäc chuùng ta laøm, cuõng nhö chuùng ta phaûi chòu aûnh höôûng cuûa vieäc ngöôøi khaùc laøm.
Töø quan ñieåm naøy, oâng Tiliacos tieáp tuïc giaûi thích chuû ñeà beàn vöõng laø chuû ñeà daãn chuùng ta trôû laïi moái quan heä giöõa caù nhaân vaø beân thöù ba, nôi caùc beân thöù ba khoâng phaûi laø vôï/choàng vaø con caùi cuûa chuùng ta hoaëc ñoàng nghieäp cuûa chuùng ta maø laø toaøn theå nhaân loaïi. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaéc laïi trong Thoâng ñieäp: "Khoâng coù bieân giôùi vaø raøo caûn chính trò hay xaõ hoäi naøo cho pheùp chuùng ta töï coâ laäp mình vaø vì lyù do naøy khoâng coù choã cho toaøn caàu hoùa thôø ô".
Caàn phaûi ñöùng daäy töø söï vaáp ngaõ
Töø vieãn töôïng naøy cuõng phaùt sinh caùc ñoäng löïc môùi ñeå giaûi quyeát tình traïng khaån caáp do ñaïi dòch ñang dieãn ra. Vì theá Toå chöùc Centesimus Annus ñöôïc huy ñoäng ñeå khuyeán khích caùc hình thöùc baùc aùi cuï theå. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà caäp ñeán ñieàu naøy trong thö göûi tôùi baø Chuû tòch Tarantola vaøo naêm 2020.
Trong thö, trích lôøi cuûa Thaùnh Phaoloâ göûi caùc tín höõu Coârintoâ "Neáu moät boä phaän naøo ñau, thì moïi boä phaän cuøng ñau. Neáu moät boä phaän naøo ñöôïc veû vang, thì moïi boä phaän cuõng vui chung" (1Cr 12, 26), Ñöùc Thaùnh Cha caùm ôn Toå chöùc vì ñaõ saün saøng chuû ñoäng öùng phoù vôùi ñaïi dòch, baèng caùch coá gaéng hoã trôï, ñoàng haønh vaø khuyeán khích caùc döï aùn giuùp choáng laïi cuoäc khuûng hoaûng söùc khoûe do Covid-19.
Ñöùc Thaùnh Cha coøn neâu cuï theå veà nhöõng hoaït ñoäng cuûa Toå chöùc: "Taïi thôøi ñieåm naøy, caùc khoaûn ñoùng goùp maø toâi nhaän ñöôïc baèng tieàn ñaõ ñöôïc ñònh höôùng ñeå mua maùy thôû vaø caùc yeáu toá quan troïng khaùc coù theå giuùp ñaûm baûo söï an toaøn cuûa nhaân vieân y teá. Chuùng toâi ñaõ göûi ñeán caùc beänh vieän ôû YÙ, Taây Ban Nha, Phaùp vaø Madagascar. Chuùng toâi phaûi öu tieân hoã trôï caùc beänh vieän ôû chaâu Phi, nôi trang thieát bò y teá vaø nguoàn nhaân löïc coù tay ngheà cao voán ñaõ khan hieám, laïi caøng bò thieáu huït ñeå giaûi quyeát moät ñaïi dòch ôû möùc ñoä naøy. Toâi sôï raèng trong töông lai khoâng xa, chuùng coù theå suïp ñoå vaø cuoái cuøng gaây ra thieät haïi lôùn. Moät laàn nöõa, toâi raát vui khi bieát raèng chuùng toâi coù theå tin töôûng vaøo anh chò em vì ñaõ ñaùp öùng tình traïng khaån caáp cuûa anh chò em chuùng ta trong ñieàu kieän deã bò toån thöông trong ñaïi dòch naøy. Chuùng ta bieát raèng, moãi khi chuùng ta laøm nhö theá cho moät trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát, laø chuùng ta laøm cho chính Chuùa Gieâsu (Mt 25,40).
Trong Thaùnh leã Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng nhaán maïnh veà ñieàu teä hôn cuoäc khuûng hoaûng naøy ñoù laø thaûm kòch cuûa söï laõng phí noù.
OÂng Paolo Garonna, giaùo sö Kinh teá Chính trò taïi Ñaïi hoïc Luiss Guido Carli vaø laø thaønh vieân cuûa uûy ban khoa hoïc cuûa Toå chöùc Centesimus Annus, ghi nhaän: "Trong Laudato si', chuùng ta tìm thaáy yù töôûng: trong töï nhieân vaø trong caùc quaù trình saûn xuaát vaø phaân phoái töï nhieân vaø cuûa con ngöôøi veà cuûa caûi, taát caû ñeàu coù ích, moïi thöù ñeàu coù yù nghóa. Ñoù laø moät chuùt taàm nhìn quan phoøng, thaäm chí laø caùnh chung, veà caùc quaù trình kinh teá vaø xaõ hoäi, do ñoù noù môøi goïi chuùng ta töø choái neàn kinh teá laõng phí vaø töø choái neàn kinh teá maø theo moät caùch naøo ñoù, chæ chuù yù ñeå nhöõng ai laø keû maïnh vaø keû chieán thaéng".
Giaùo sö Garonne noùi theâm: "Vì vaäy, thaát baïi cuõng caàn thieát, chuùng ta caàn ñöùng daäy sau cuù vaáp ngaõ, töø nhöõng khuûng hoaûng, chuùng ta caàn hoïc hoûi ñeå coá gaéng naém baét moïi cô hoäi. Cuoäc khuûng hoaûng naøy chaéc chaén seõ daãn chuùng ta ñeán nhöõng phöông thöùc saûn xuaát môùi, nhöõng caùch thöùc toå chöùc xaõ hoäi môùi, nhöõng caùch thöùc chung soáng môùi. Noù seõ ñoøi coù moät söï höôùng daãn maïnh meõ. Vaø treân heát, noù seõ ñoøi hoûi caùc neàn taûng ñaïo ñöùc cuûa caùc quaù trình chung soáng xaõ hoäi, kinh teá vaø chính trò cuûa chuùng ta phaûi ñöôïc cuûng coá, neáu khoâng coù nhöõng ñieàu naøy, chuùng ta khoâng theå ñònh höôùng vaø ñieàu haønh töông lai, vôùi nguy cô bò laán aùt bôûi söï khoâng chaéc chaén".