Boä Phong thaùnh vaø tieán trình
tuyeân phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh
Boä Phong thaùnh vaø tieán trình tuyeân phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh.
Hoàng Thuyû
Vatican (Vatican News 10-06-2021) - Vieäc tuyeân phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh coù yù nghóa gì ñoái vôùi Giaùo hoäi vaø ñôøi soáng cuûa caùc tín höõu? Tieán trình naøy ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Boä Phong thaùnh ñoùng vai troø naøo trong caùc tieán trình naøy? Vaø nhöõng chi phí cho vieäc tieán haønh aùn phong chaân phöôùc hay phong thaùnh? Nhöõng caâu hoûi naøy ñaõ ñöôïc Ñöùc Hoàng y Marcello Semeraro, Toång tröôûng Boä Phong thaùnh, trình baøy trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Vatican News vaøo ngaøy 31 thaùng 5 naêm 2021.
Caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi coù theå ñaït tôùi söï thaùnh thieän
Moïi tín höõu ñeàu ñöôïc môøi goïi neân thaùnh (Lumen Gentium). Ngay töø ban ñaàu Giaùo hoäi ñaõ caûm thaáy caàn nhìn nhaän nhöõng chöùng taù göông maãu vaø chính thöùc nhìn nhaän söï trung thaønh cuûa hoï vôùi söù ñieäp Tin Möøng. Vieäc Giaùo hoäi chính thöùc nhìn nhaän söï thaùnh thieän cuûa moät caù nhaân Kitoâ höõu laø moät truyeàn thoáng coù töø laâu ñôøi. Ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu cuûa Giaùo hoäi, khi coù tin loan truyeàn veà moät vò töû ñaïo naøo ñoù, hay veà moät ai ñoù ñaõ soáng Tin Möøng caùch göông maãu, hoï ñöôïc ñeà nghò nhö göông maãu soáng cho moïi ngöôøi vaø laø ngöôøi caàu baàu tröôùc maët Chuùa cho nhu caàu cuûa caùc tín höõu. Coù nhöõng tieán trình theo giaùo luaät vaø quy luaät trong vieäc tuyeân boá raèng moät ngöôøi laø moät vò thaùnh. Nhöng ñieàu chính yeáu vaø caên baûn ñoù laø: Giaùo hoäi luoân luoân tin raèng caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi coù theå ñaït tôùi söï thaùnh thieän vaø hoï phaûi ñöôïc bieát ñeán vaø ñöôïc ñeà xöôùng cho caùc tín höõu toân kính caùch coâng khai.
"Danh tieáng veà söï thaùnh thieän"
Theo tieán trình cuûa vieäc tuyeân phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh cho Caùc Toâi Tôù Chuùa, Boä Phong Thaùnh hoã trôï caùc giaùm muïc trong quaù trình ñieàu tra lieân quan ñeán vieäc töû ñaïo hoaëc vieäc daâng hieán maïng soáng vaø caùc pheùp laï cuûa moät tín höõu Coâng giaùo, nhöõng ngöôøi maø khi coøn soáng, khi saép qua ñôøi vaø caû sau khi qua ñôøi, ñöôïc xem laø thaùnh thieän, hoaëc do töû ñaïo hoaëc do hieán daâng cuoäc soáng cuûa hoï. Trong moïi tröôøng hôïp, ñieàu caàn thieát laø hoï luoân coù moät "danh tieáng veà söï thaùnh thieän" ñích thöïc, lan roäng vaø laâu daøi, hoaëc ñöôïc coäng ñoaøn Kitoâ giaùo tin raèng hoï ñaõ soáng moät cuoäc soáng toaøn dieän, ñaõ thöïc thi nhaân ñöùc Kitoâ giaùo vaø cuoäc soáng cuûa hoï ñaõ sinh hoa traùi thieâng lieâng.
Coâng vieäc cuûa taäp theå
Ñaèng sau vieäc tuyeân boá moät vò thaùnh laø moät söï daán thaân taäp theå laøm vieäc caàn maãn keùo daøi haøng naêm, ñoâi khi haøng thaäp kyû. Tieán trình phöùc taïp naøy ñoøi hoûi söï tham döï cuûa nhieàu ngöôøi vôùi nhöõng kyõ naêng khaùc nhau. Ñöôïc ban haønh vaøo naêm 1983, caùc tieâu chuaån môùi quy ñònh veà Phong Thaùnh ñaõ ruùt ngaén ñaùng keå thôøi gian caàn thieát cho moät quy trình tuyeân phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh. Trong quaù khöù, caàn phaûi ñôïi 50 naêm sau khi vò Toâi Tôù Chuùa qua ñôøi thì môùi baét ñaàu nghieân cöùu veà cuoäc ñôøi, caùc ñöùc tính hoaëc söï töû ñaïo cuûa hoï. Ngaøy nay thì khaùc. Tuy nhieân, thôøi gian cuûa aùn phong chaân phöôùc hay phong thaùnh phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: moät soá laø yeáu toá noäi taïi (söï phöùc taïp cuûa chính con ngöôøi caùc vò, hoaëc cuûa giai ñoaïn lòch söû maø hoï ñaõ soáng); nhöõng yeáu toá khaùc thuoäc ngoaïi taïi (söï saün saøng, söï chuaån bò hoaëc saün saøng cuûa nhöõng ngöôøi laøm vieäc cho töøng aùn phong: thænh nguyeän vieân, coäng taùc vieân beân ngoaøi, nhaân chöùng, v.v.).
Nhöõng ngöôøi tham gia
Moãi aùn phong coù soá ngöôøi tham gia khaùc nhau: caùc nhaân chöùng cung caáp lôøi khai trong caùc giai ñoaïn cuûa giaùo phaän coù theå leân ñeán vaøi chuïc. Ngoaøi ra coøn coù moät soá ñoâng nhöõng ngöôøi khaùc vaø caùc chuyeân gia tham gia. Moãi quy trình tuyeân phong chaân phöôùc vaø phong thaùnh ñeàu coù caùc böôùc rieâng: ñieàu tra, laáy lôøi khai, soaïn thaûo Positio - taäp hoà sô ñuùc keát, vieäc kieåm tra ñöôïc tieán haønh bôûi caùc coá vaán thaàn hoïc, vaø tuøy theo aùn phong, coù theå coù caùc nhaø coá vaán lòch söû. Sau ñoù, caàn coù thôøi gian ñeå tham khaûo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia y teá khi coù theå coù pheùp laï chöõa laønh beänh caàn kieåm tra. Sau khi hoaøn thaønh taát caû vaø moãi böôùc ñeàu ñöôïc chaáp thuaän, hoà sô seõ ñöôïc trình baøy tröôùc phieân hoïp cuûa caùc thaønh vieân cuûa Boä Phong thaùnh. Moät khi toaøn boä quaù trình ñaõ ñöôïc keát thuùc, Ñöùc Giaùo hoaøng laø ngöôøi ñöa ra quyeát ñònh cuoái cuøng. Vò Toång tröôûng Boä Phong thaùnh ñeä trình caùc aùn phong khaùc nhau ñeå ngaøi chaáp thuaän.
Thöïc söï coù raát nhieàu aùn phong (hieän taïi, caùc aùn ñang ñöôïc tieán haønh ôû Roma laø gaàn 1.500, trong khi caùc aùn ñang ôû caáp giaùo phaän laø hôn 600). Khoâng phaûi taát caû caùc aùn phong ñeàu coù keát quaû tích cöïc. Ñieàu naøy cho thaáy söï nghieâm tuùc cuûa quaù trình naøy. Tuy nhieân, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc ñeà nghò cho caùc tín höõu toân kính khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi göông maãu veà chöùng taù cuoäc soáng cuûa hoï.
Con soá ñoâng ñaûo caùc vò thaùnh: Söùc soáng cuûa Giaùo hoäi ôû moïi thôøi ñaïi
Con soá raát nhieàu leã tuyeân phong thaùnh vaø phong chaân phöôùc ñöôïc Boä Phong thaùnh ñeà xöôùng laø moät daáu chæ cho thaáy söùc soáng cuûa Giaùo hoäi ôû moïi thôøi ñaïi. Trong 50 naêm vöøa qua, nhôø tieán trình ñôn giaûn hôn neân soá ngöôøi ñöôïc ñeà nghò cho caùc tín höõu toân kính cuõng gia taêng. Hoï ñeán töø moïi chaâu luïc vaø thuoäc moïi thaønh phaán Daân Chuùa. Nhöõng lôïi ích thieâng lieâng vaø muïc vuï trong 50 naêm keå töø khi thaønh laäp Boä Phong Thaùnh (1969) laø raát ñaëc bieät: tính ñeán cuoái naêm 2020, coù toång soá 3,003 vò ñöôïc chaân phöôùc vaø 1,479 vò thaùnh.
Thoâng thöôøng Boä Phong Thaùnh coù hai Phieân hoïp thöôøng leä moãi thaùng vaø boán aùn phong ñöôïc xem xeùt trong moãi phieân. Do ñoù, öôùc tính soá aùn phong ñöôïc hoaøn taát moãi naêm laø töø 80 ñeán 90. Döõ lieäu naøy vaø caùc döõ lieäu khaùc coù theå ñöôïc truy caäp taïi trang web cuûa Boä Phong thaùnh (http://www.causesanti.va/it.html), nôi cung caáp cho moïi ngöôøi quyeàn truy caäp deã daøng vaø ñaày ñuû vaøo taát caû thoâng tin veà Boä Phong thaùnh vaø tieán trình phong thaùnh. Cho ñeán nay, ngoaøi caùc taøi lieäu vaø aán phaåm chính, trang web coøn chöùa hôn moät ngaøn muïc veà caùc vò chaân phöôùc vaø caùc vò thaùnh cuûa baûy trieàu ñaïi Giaùo hoaøng cuoái cuøng, ñöôïc boå sung vôùi caùc hình aûnh, caùc trích daãn, tieåu söû, baøi giaûng, lieân keát beân ngoaøi vaø taøi lieäu truyeàn thoâng ña phöông tieän.
"Nhaø maùy saûn xuaát thaùnh"
Coù moät thaønh ngöõ vui ñeå goïi Boä Phong thaùnh, ñoù laø "nhaø maùy saûn xuaát thaùnh". Theo Ñöùc Hoàng y Semeraro, caùch dieãn ñaït naøy thaäm chí coù theå phaùt huy taùc duïng, neáu noù ñöôïc hieåu theo nghóa tích cöïc, nghóa laø ñoù laø nôi maø moïi ngöôøi laøm vieäc ñeå coù ñöôïc söï trình baøy nghieâm tuùc vaø trung thöïc veà nhöõng ngöôøi ñaùng ñöôïc ñeà nghò laø göông maãu cuûa söï thaùnh thieän. Maëc duø soá löôïng öùng vieân khaù nhieàu, nhöng ñieàu naøy khoâng laøm giaûm ñi tính chính xaùc, saâu saéc vaø thaåm quyeàn cuûa Boä Phong thaùnh.
Tieán trình
Baét ñaàu vôùi "danh tieáng veà söï thaùnh thieän vaø caùc daáu hieäu" ñöôïc nhaän bieát bôûi daân Chuùa, cuoäc ñieàu tra baét ñaàu vôùi giai ñoaïn ñaàu tieân trong giaùo phaän (tieán trình môû aùn, chöùng töø vaø taøi lieäu ñöôïc thu thaäp, moät toøa aùn ñöôïc thaønh laäp vôùi caùc chuyeân gia thaàn hoïc vaø lòch söû). Moät khi aùn phong ñöôïc göûi ñeán Roma, moät töôøng trình vieân ñöôïc chæ ñònh cho aùn phong, vò naøy seõ höôùng daãn thænh nguyeän vieân chuaån bò taøi lieäu toång hôïp caùc baèng chöùng thu thaäp ñöôïc trong giaùo phaän ñeå taùi taïo laïi chính xaùc cuoäc soáng cuûa vaø chöùng minh caùc nhaân ñöùc hoaëc söï töû ñaïo cuûa vò ñöôïc ñeà nghò tuyeân phong cuõng nhö danh tieáng veà söï thaùnh thieän cuûa hoï vaø caùc daáu hieäu cuûa söï thaùnh thieän cuûa vò Toâi tôù Chuùa. Ñaây laø Positio. Taäp saùch naøy sau ñoù seõ ñöôïc nghieân cöùu bôûi moät nhoùm caùc nhaø thaàn hoïc vaø, trong tröôøng hôïp cuûa "aùn coå xöa" (lieân quan ñeán moät öùng cöû vieân soáng caùch ñaây raát laâu vaø khoâng coù nhaân chöùng), cuõng seõ ñöôïc nghieân cöùu bôûi moät UÛy ban Lòch söû. Neáu nhöõng phieáu naøy laø phieáu thuaän, hoà sô seõ ñöôïc ñeä trình leân cho caùc Hoàng Y vaø Giaùm muïc cuûa Thaùnh boä phaùn quyeát tieáp theo. Cuoái cuøng, neáu nhöõng vò naøy cuõng ñoàng thuaän, thì Ñöùc Thaùnh Cha coù theå cho pheùp ban haønh Saéc leänh veà caùc nhaân ñöùc anh huøng hoaëc töû ñaïo hoaëc vieäc daâng hieán maïng soáng cuûa Toâi tôù Chuùa; vò naøy sau ñoù trôû thaønh Ñaáng Ñaùng kính. Vò naøy ñöôïc coâng nhaän laø ñaõ thöïc thi caùc nhaân ñöùc Kitoâ giaùo (nhaân ñöùc höôùng thaàn: tin, caäy vaø meán; caùc nhaân ñöùc truï: khoân ngoan, coâng bình, can ñaûm vaø tieát ñoä; nhöõng nhaân ñöùc khaùc: ngheøo khoù, khieát tònh, vaâng lôøi, khieâm toán, v.v.) ñeán möùc ñoä "anh huøng", hoaëc ñaõ traûi qua moät cuoäc töû ñaïo ñích thöïc, hoaëc ñaõ hy sinh maïng soáng cuûa mình theo caùc yeâu caàu maø Boä Phong thaùnh ñaõ neâu ra.
Phong chaân phöôùc laø giai ñoaïn trung gian trong tieán trình phong thaùnh. Neáu öùng vieân ñöôïc tuyeân boá laø töû ñaïo, vò ñoù seõ trôû thaønh Chaân phöôùc ngay laäp töùc, neáu khoâng thì caàn phaûi coù pheùp laï ñöôïc coâng nhaän nhôø söï chuyeån caàu cuûa ngaøi. Noùi chung, pheùp laï naøy laø moät söï chöõa laønh ñöôïc moät UÛy ban Y teá goàm caùc baùc só chuyeân khoa, caû nhöõng ngöôøi tin vaø khoâng tin, xaùc nhaän laø khoâng theå giaûi thích ñöôïc veà maët khoa hoïc. Ñaàu tieân, caùc coá vaán thaàn hoïc vaø sau ñoù laø chính caùc Hoàng y vaø Giaùm muïc cuûa Boä Phong Thaùnh cuõng tuyeân boá veà nhöõng pheùp laï naøy vaø Ñöùc Thaùnh Cha cho pheùp ban haønh saéc leänh lieân quan ñeán pheùp laï. Ñeå ñöôïc phong thaùnh, nghóa laø ñeå moät ngöôøi coù theå ñöôïc tuyeân boá laø moät vò thaùnh, thì phaûi coù moät pheùp laï thöù hai xaûy ra sau leã phong chaân phöôùc vaø ñöôïc cho laø nhôø söï chuyeån caàu hieäu quaû cuûa Chaân phöôùc.
Chi phí
Döôùi nhieàu khía caïnh khaùc nhau, moät aùn phong chaân phöôùc laø moät quaù trình phöùc taïp vaø chi tieát. Do ñoù, coù nhöõng chi phí nhaát ñònh lieân quan ñeán coâng vieäc cuûa caùc uûy ban, vieäc in aán taøi lieäu, caùc cuoäc hoïp cuûa caùc chuyeân gia (lòch söû vaø thaàn hoïc coù nhieäm vuï nghieân cöùu taøi lieäu hoaëc caùc baùc só khi coù pheùp laï). Boä Phong thaùnh luoân chuù yù ñeán vieäc giôùi haïn caùc chi phí ñeå yeáu toá kinh teá coù theå khoâng laø trôû ngaïi cho söï tieán trieån cuûa caùc aùn phong. Theo nghóa naøy, caùc quy taéc haønh chính ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha pheâ chuaån vaøo naêm 2016 ñaûm baûo söï quaûn lyù minh baïch vaø thöôøng xuyeân. Ñöôïc taøi trôï baèng nhieàu caùch khaùc nhau, moät "Quyõ Lieân ñôùi" do Boä quaûn lyù ñaõ ñöôïc thaønh laäp cho nhöõng aùn phong coù ít nguoàn löïc hôn. Boä cuõng ñang nghieân cöùu caùc caùch hoã trôï khaùc. Chi phí cuûa Toaø Thaùnh daønh cho coâng vieäc naøy trong naêm 2021 laø khoaûng 2 trieäu euro.