Phaùp kyû nieäm 150 naêm
cuoäc noåi daäy choáng toân giaùo
Phaùp kyû nieäm 150 naêm cuoäc noåi daäy choáng toân giaùo.
Hoàng Thuûy
Paris (Vatican News 20-05-2021) - Vaøo tuaàn cuoái thaùng 5 naêm 2021, nhieàu söï kieän seõ dieãn ra taïi Phaùp nhaân dòp kyû nieäm 150 naêm cuoäc noåi daäy choáng toân giaùo. Caùc Thaùnh leã vaø caùc baøi giaûng thuyeát, cuõng nhö moät cuoäc haønh höông, seõ ñöôïc cöû haønh taïi nhaø thôø "Ñöùc Meï cuûa caùc con tin" ôû Rue Haxo, ñöôïc xaây caát vaøo naêm 1938 ñeå töôûng nieäm haøng chuïc giaùo só Coâng giaùo, caùc naïn nhaân cuûa moät trong nhöõng cuoäc noåi daäy ñaãm maùu nhaát chaâu AÂu hieän ñaïi.
Cha Jacques Benoist, moät nhaø thaàn hoïc vaø söû hoïc ngöôøi Phaùp, giaûi thích: "Coâng xaõ Paris laø moät cuoäc caùch maïng ñaày toan tính, vaø veà cô baûn laø choáng toân giaùo - khoâng chæ tìm caùch taùch bieät Giaùo hoäi vaø nhaø nöôùc, maø coøn tòch thu taøi saûn cuûa Giaùo hoäi." "Noù ñaõ tìm caùch xoùa boû Giaùo hoäi Coâng giaùo khoûi phaïm vi coâng coäng vaø xem caùc vieân chöùc cuûa Giaùo hoäi chæ laø nhöõng coâng daân tö nhaân, bò raøng buoäc bôûi loøng trung thaønh voâ ñieàu kieän vôùi quyeàn löïc ñang thaéng theá. Ñaây laø ñieàu ñaõ gaây ra xung ñoät ñoù."
Caùc thaønh vieân Coâng xaõ ñaõ nhaém vaøo Giaùo hoäi Coâng giaùo cuûa Phaùp, baõi boû giaùo duïc toân giaùo vaø söû duïng caùc nôi thôø töï laøm caâu laïc boä chính trò. Vaøo ñaàu thaùng 4 naêm 1871, khoaûng 200 giaùo só, bao goàm Ñöùc Toång Giaùm muïc Georges Darboy cuûa Paris, ñaõ bò baét giöõ cuøng vôùi nhöõng nhaân vaät noåi tieáng khaùc ñeå laøm con tin choáng laïi söï traû ñuõa cuûa quaân ñoäi chính phuû Phaùp. Hoï ñeà nghò duøng Ñöùc cha Darboy ñeå trao ñoåi töï do cho nhaø caùch maïng Louis Auguste Blanqui, ngöôøi ñaõ ñöôïc baàu laøm chuû tòch Coâng xaõ töø phoøng giam cuûa chính phuû.
Toång thoáng Phaùp luùc baáy giôø, Louis Adolphe Thiers, ñaõ töø choái ñeà nghò cuûa nhoùm noåi daäy. Ngaøy 24 thaùng 5, Ñöùc cha Darboy vaø 5 linh muïc ñaõ bò gieát taïi töôøng cuûa nhaø tuø La Roquette; ngaøy 25 thaùng 5, moät nhoùm 30 linh muïc doøng Ñaminh bò baén taïi Rue d'Italie; vaø ngaøy 26 thaùng 5, 11 linh muïc doøng Teân vaø doøng Thaùnh Taâm cuøng vôùi nhöõng tuø nhaân khaùc bò daãn ñeán Rue Haxo vaø bò baén.
Ñeàn thôø Sacreù-Coeur - Thaùnh Taâm - ñöôïc xaây döïng taïi Montmartre laøm bieåu töôïng cho traät töï ñaïo ñöùc ñöôïc khoâi phuïc. Vôùi vieäc haøng chuïc giaùo só bò saùt haïi, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ noã löïc thöïc hieän caùc caûi caùch. Maëc duø vaäy, nhöõng keû kích ñoäng caáp tieán vaãn thuø ñòch vôùi Giaùo hoäi; vaø vaøo naêm 1905, taøi saûn cuûa Giaùo hoäi ñaõ bò quoác höõu hoùa bôûi moät chính phuû baøi giaùo só, vaø Giaùo hoäi vaø nhaø nöôùc ñöôïc tuyeân boá hoaøn toaøn taùch bieät. (Ucanews 20/05/2021)