Chöùng taù ñöùc tin cuûa caùc giaùo lyù vieân
treân khaép caùc chaâu luïc
Chöùng taù ñöùc tin cuûa caùc giaùo lyù vieân treân khaép caùc chaâu luïc.
Ngoïc Yeán
Vatican News 15-05-2021) - Hoâm 11 thaùng 5 naêm 2021, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ban haønh Toâng thö döôùi daïng Töï saéc, thieát laäp thöøa taùc vuï giaùo lyù vieân trong Giaùo hoäi Coâng giaùo. Töï saéc mang töïa ñeà "Antiquum ministerium", ñöôïc coi laø moät ñieàu caáp thieát cho coâng cuoäc loan baùo Tin möøng trong theá giôùi ngaøy nay. Trong Toâng thö, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán taàm quan troïng cuûa giaùo daân trong coâng cuoäc truyeàn giaûng Tin möøng, ñaëc bieät töø Coâng ñoàng chung Vatican II. Hôn moät laàn caùc Nghò phuï nhaán maïnh raèng ñeå thieát laäp Giaùo hoäi vaø phaùt trieån coäng ñoaøn Kitoâ, caàn coù söï tham döï tröïc tieáp cuûa caùc tín höõu giaùo daân trong nhöõng hình thöùc khaùc nhau, qua ñoù hoï coù theå bieåu loä ñoaøn suûng cuûa hoï.
Giaùo lyù vieân laøm chöùng cho ñöùc tin ñeán hy sinh maïng soáng
Thöïc teá, trong quaù khöù vaø hieän nay, maëc duø chöa ñöôïc ñaùnh giaù ñuùng möùc nhöng ôû khaép caùc chaâu luïc, khoâng ít caùc giaùo lyù vieân vaãn trung thaønh vôùi söù vuï ñaõ laõnh nhaän laø loan baùo Ñöùc Kitoâ vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi ñeán möùc hy sinh maïng soáng. Nhöõng ngöôøi nam nöõ vaø thaäm chí caû nhöõng ngöôøi treû ñöôïc Thaùnh Thaàn thuùc ñaåy ñaõ trôû thaønh nhöõng "chöùng nhaân baèng maùu" ñích thöïc cuûa Ñöùc Kitoâ. Nhìn vaøo voâ soá caùc chöùng nhaân naøy, chuùng ta nhôù ñeán moät soá ñaõ ñöôïc phong chaân phöôùc:
Chöùng taù töû ñaïo cuûa cha Mario Vergara vaø giaùo lyù vieân Isidoro Ngei Ko Lat ôû Myanmar
Vaøo ngaøy 24 thaùng 5 naêm 2014, cha Mario Vergara, nhaø truyeàn giaùo thuoäc Hoäi Giaùo hoaøng Truyeàn giaùo Haûi ngoaïi (Pime) vaø giaùo lyù vieân Isidoro Ngei Ko Lat, ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha phong chaân phöôùc. Caû hai ñaõ ñöôïc phuùc töû ñaïo vì thuø haän ñöùc tin ôû Myanmar, vaøo thaùng 5 naêm 1950.
Nhaân dòp naøy, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Öôùc gì söï trung thaønh anh huøng cuûa caùc vò töû ñaïo ñoái vôùi Chuùa Kitoâ laø söï khích leä vaø göông saùng cho caùc nhaø truyeàn giaùo, ñaëc bieät cho caùc giaùo lyù vieân ñang hoaït ñoäng toâng ñoà trong caùc xöù truyeàn giaùo, vì ñieàu naøy, toaøn theå Giaùo hoäi bieát ôn hoï".
Giaùo lyù vieân Isidoro Ngei Ko, tín höõu Myanmar ñaàu tieân ñöôïc phong chaân phöôùc, thuoäc gia ñình noâng daân trôû laïi Coâng giaùo, ñöôïc röûa toäi vaøo ngaøy 7 thaùng 9 naêm 1918. Ngay töø khi coøn nhoû, anh ñaõ thöôøng xuyeân lui tôùi vôùi caùc nhaø truyeàn giaùo vaø trôï giuùp caùc vò. Anh vaøo tieåu chuûng vieän Toungoo, toû ra soát saéng vaø daán thaân, nhöng vì söùc khoûe yeáu neân anh phaûi trôû veà vôùi gia ñình. Quyeát taâm daán thaân cho Chuùa, anh khoâng keát hoân vaø môû moät tröôøng tö thuïc mieãn phí trong laøng, ñaây cuõng laø nôi anh duøng ñeå daïy giaùo lyù. Naêm 1948, oâng gaëp cha Vergara, vaø cha ñaõ môøi anh tham gia daïy giaùo lyù ôû Shadaw. Töø ñoù, Isidoro luoân ôû beân caïnh nhaø truyeàn giaùo cho ñeán khi töû vì ñaïo.
Chaân phöôùc töû ñaïo Davide Okelo vaø Gildo Irwa: hai giaùo lyù vieân treû ngöôøi Uganda
Chaân phöôùc töû ñaïo Davide Okelo vaø Gildo Irwa laø hai giaùo lyù vieân treû ngöôøi Uganda soáng vaøo ñaàu theá kyû 20. Hoï thuoäc boä toäc Acholi, ngaøy nay ña soá boä toäc naøy soáng ôû mieàn baéc Uganda. Cuoäc töû ñaïo cuûa hai giaùo lyù vieân naøy xaûy ra sau ba naêm Trung taâm truyeàn giaùo Comboni ôû Kitgum (1915) ñöôïc thaønh laäp. Hai baïn treû naøy ñaõ gaén keát vôùi nhau baèng moät tình baïn saâu saéc vaø mong muoán cho ñoàng baøo cuûa hoï bieát ñeán Kitoâ giaùo. Ngaøy sinh chính xaùc cuûa hoï khoâng ñöôïc ghi laïi, chuùng ta chæ bieát hoï ñöôïc röûa toäi ngaøy 6 thaùng 6 naêm 1916, laõnh bí tích Theâm söùc cuøng naêm ñoù vaøo ngaøy 15 thaùng 10 naêm 1916 vaø töû ñaïo ngaøy 19 thaùng 10 naêm 1918. Luùc ñoù Davide khoaûng 16-18 tuoåi vaø Gildo 12-14 tuoåi. Vaøo nhöõng thaùng ñaàu naêm 1917, giaùo lyù vieân ôû laøng Paimol qua ñôøi, Davide hoûi cha beà treân cuûa giaùo ñieåm Kitgum xem coù theå thay theá ngöôøi ñoù ñöôïc khoâng. Anh ñaõ ñöôïc giao laøm trôï lyù cho ngöôøi treû Gildo Irwa. Nhaø truyeàn giaùo neâu leân nhöõng khoù khaên cuûa vieäc daán thaân, nhöng Davide traû lôøi: "Con khoâng sôï cheát. Chuùa Gieâsu ñaõ cheát vì chuùng ta!" ÔÛ Paimol, hoï ñaõ daán thaân khoâng meät moûi cho söù vuï, ngoaøi ra hoï coøn töï möu sinh baèng caùch laøm vieäc treân caùc caùnh ñoàng. Hoï daïy giaùo lyù, höôùng daãn caàu nguyeän vaø taäp haùt cho moïi ngöôøi. Chæ trong moät thôøi gian ngaén, hoï ñaõ ñöôïc moïi ngöôøi ñoùn nhaän vaø yeâu quyù. Trong khoaûng töø ngaøy 18 ñeán ngaøy 20 thaùng 10 naêm 1918, hoï bò ñaâm cheát, döôùi muõi giaùo cuûa hai ngöôøi Adwis, laø nhöõng ngöôøi coù vuõ trang choáng laïi söï aùp ñaët cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo thuoäc ñòa. Tröôùc khi bò gieát, hoï ñöôïc yeâu caàu rôøi khoûi laøng vaø daïy giaùo lyù choã khaùc, nhöng hoï töø choái. Caû hai ñöôïc phong chaân phöôùc vaøo ngaøy 20 thaùng 10 naêm 2002, nhaân Ngaøy Theá giôùi Truyeàn giaùo.
Chaân phöôùc Peter ToRot, giaùo lyù vieân töû ñaïo cuûa Papua New Guinea
Chaân phöôùc Peter ToRot (1912-1945), giaùo lyù vieân giaùo daân, töû ñaïo, chaân phöôùc ñaàu tieân cuûa Papua New Guinea, ñaõ bò aùm saùt trong thôøi kyø Nhaät chieám ñoùng, vì ñaõ töø choái chaáp nhaän cheá ñoä ña theâ. OÂng ñöôïc nhôù ñeán nhö moät ngöôøi can ñaûm vaø maïnh meõ trong ñöùc tin, sieâng naêng caàu nguyeän, cuõng nhö quyeát taâm theo Chuùa Gieâsu Kitoâ cho ñeán cheát. Peter ToRot laø moät "Kitoâ höõu theá heä thöù hai" noái goùt theo cha meï. Cha cuûa Peter ToRot laø moät giaùo lyù vieân, moät giaùo vieân ñaõ cheát vì ñaïo ñeå baûo veä ñöùc tin Kitoâ giaùo cuûa mình. Sau khi keát hoân, oâng ñaõ soáng moät cuoäc soáng hoân nhaân gia ñình maãu möïc theo Tin Möøng. OÂng baûo veä caùc giaù trò hoân nhaân vaø choáng laïi vaên hoùa truyeàn thoáng ña theâ vaø luaät cuûa quaân ñoäi ñeá quoác Nhaät Baûn, vaø ñaõ cheát ñeå baûo veä ñöùc tin. OÂng ñaõ ñöôïc Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II phong chaân phöôùc ngaøy 17 thaùng 01 naêm 1995 trong chuyeán toâng du ñeán Papua New Guinea.
Möôøi chaân phöôùc töû ñaïo cuûa Guatemala
Vaøo ngaøy 23 thaùng 4 naêm 2021 môùi ñaây laø leã phong chaân phöôùc cho möôøi vò töû ñaïo cuûa Giaùo phaän Quicheù cuûa Guatemala ñöôïc cöû haønh taïi Santa Cruz del Quicheù. Vuøng ñaát naøy, cuõng nhö phaàn lôùn chaâu Myõ Latinh, ñaõ ñöôïc taém trong maùu cuûa nhieàu vò töû ñaïo, nhöõng "nhaân chöùng trung thaønh cho Thieân Chuùa" vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi, ñaõ daán thaân xaây döïng coäng ñoaøn vaø xaõ hoäi theo caùc giaù trò cuûa Nöôùc Trôøi. Trong soá caùc vò töû ñaïo naøy coù 3 linh muïc truyeàn giaùo vaø 7 giaùo daân, trong ñoù coù moät caäu beù 12 tuoåi, ñaõ bò gieát vì haän thuø ñöùc tin, vaøo caùc naêm 1980 ñeán 1991. Hoï ñöôïc tình yeâu thuùc ñaåy cheát cho Chuùa vaø cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå cuûa hoï, trong thôøi gian Giaùo hoäi bò baùch haïi vaø baïo löïc hoaønh haønh khaép ñaát nöôùc. Ngoaøi caùc linh muïc Thöøa sai Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, ñeán töø Taây Ban Nha, soá coøn laïi laø 7 giaùo daân ñöôïc phong chaân phöôùc ñoù laø: Domingo del Barrio Batz, moät giaùo daân laäp gia ñình, bò gieát cuøng vôùi cha Cirera; Juan Barrera Meùndez, 12 tuoåi, laø thaønh vieân cuûa Phong traøo Coâng giaùo Tieán haønh; Tomaùs Ramírez Caba, moät giaùo daân laäp gia ñình; Nicolaùs Castro, giaùo lyù vieân vaø thöøa taùc röôùc leã; Reyes Us Hernaùndez, coù gia ñình, tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng muïc vuï; Rosalío Benito, giaùo lyù vieân vaø nhaân vieân muïc vuï; Miguel Tiu Imul, coù gia ñình, giaùm ñoác Phong traøo Coâng giaùo Tieán haønh vaø giaùo lyù vieân. Trong söù ñieäp phong chaân phöôùc, caùc Giaùm muïc Guatemala vieát: "Maùu caùc vò töû ñaïo töôùi goäi maûnh ñaát queâ höông vaø cho chuùng ta thaáy tình yeâu thöông cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ coù yù nghóa... Phuùc cho caùc vò töû ñaïo cuûa xöù sôû chuùng ta, vì hoï ñaõ cho chuùng ta thaáy nhöõng maãu göông hieán thaân cuûa caùc giaùo lyù vieân vaø cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo..."
Chaân phöôùc Anreâ Phuù Yeân
Rieâng taïi Vieät Nam, ngoaøi 117 vò thaùnh Töû ñaïo; chuùng ta coøn coù Chaân phöôùc Anreâ Phuù Yeân, moät thanh nieân, moät thaày giaûng, moät giaùo lyù vieân kieân cöôøng ñaõ töû ñaïo ñaàu tieân treân queâ höông ñaát nöôùc Vieät Nam vaøo nhöõng ngaøy ñaàu khi Tin Möøng ñöôïc loan truyeàn treân queâ höông ñaát nöôùc.
Thaày giaûng Anreâ Phuù Yeân töû ñaïo naêm 1644 ôû tuoåi 19. Theo lôøi cha Ñaéc Loä xaùc nhaän: "Ñuùng 03 naêm tröôùc khi cheát, meï thaày daãn thaày ñeán cho toâi, vaø toâi ñöôïc haïnh phuùc röûa toäi cho thaày". Nhö vaäy Anreâ Phuù Yeân ñöôïc röûa toäi naêm 1641.
Naêm 1642, Anreâ Phuù Yeân khaên goùi leân ñöôøng vôùi cha Ñaéc Loä veà Hoäi An. Taïi tröôøng "thaày giaûng Hoäi An" do cha Ñaéc Loä thaønh laäp, Anreâ ñöôïc nhaäp ñoaøn vôùi 09 ngöôøi anh öu tuù trong coäng ñoaøn thaày giaûng, Anreâ laø ngöôøi em uùt.
Cha Ñaéc Loä ñaõ toùm taét coâng vieäc cuûa thaày Anreâ: "Thaày Anreâ ñaëc bieät chaêm chæ ñi theo thaày Inhaxioâ trong moïi hoaït ñoäng vì loøng baùc aùi, thaày ñeán taän kinh ñoâ xöù Ñaøng Trong, ôû ñoù rieâng mình thaày laøm vieäc baèng nhieàu ngöôøi khaùc. Thaày giaûng ñaïo cho ngöôøi ngoaïi giaùo, daïy doã keû taân toøng#, doïn deïp nhaø thôø raát saïch seõ, trang hoaøng nhaø thôø trong nhöõng ngaøy leã lôùn, kheùo leùo ñeán noãi laøm cho boån ñaïo taêng theâm loøng soát saéng vaø caû ngöôøi ngoaïi giaùo cuõng phaûi troïng kính maàu nhieäm cuûa ñaïo".
Ngaøy 25 thaùng 7 naêm 1644, oâng Ngheø Boä cho lính ñeán Cö sôû Doøng Teân taïi Hoäi An tìm baét thaày Inhaxioâ theo leänh baø Toáng Thò. Hoâm aáy Cha Ñaéc Loä vaø thaày Inhaxioâ cuøng vôùi 04 thaày khaùc ñang ñi laøm vieäc toâng ñoà, thaày Anreâ Phuù Yeân ôû nhaø saên soùc 04 thaày trong nhoùm ñang bò beänh. Toaùn lính khoâng tìm thaáy thaày Inhaxioâ, Thaày Anreâ baïo daïn noùi vôùi toaùn lính: "Neáu caùc oâng muoán baét thaày Inhaxioâ thì voâ ích vì Inhaxioâ khoâng coù ôû ñaây. Coøn muoán baét toâi thì raát deã daøng, toâi laø tín höõu, hôn nöõa laø thaày giaûng. Toâi coù caû hai toäi maø caùc oâng kheùp cho thaày Inhaxioâ ñeå baét thaày aáy. Neáu thaày aáy coù toäi thì toâi laøm sao voâ toäi ñöôïc".
Chaân phöôùc Anreâ Phuù Yeân ñaõ ñöôïc phuùc töû ñaïo ngaøy 26 thaùng 07 naêm 1644 tröôùc söï chöùng kieán cuûa cha Ñaéc Loä. Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ phong thaày giaûng Anreâ Phuù Yeân leân baäc chaân phöôùc ngaøy 05 thaùng 03 naêm 2000. Thuû caáp cuûa ngaøi vaãn ñöôïc giöõ taïi vaên khoá thaùnh tích cuûa Doøng Teân taïi Roma.
Taïi Hoäi Nghò thöôøng nieân ôû Baõi Daâu töø ngaøy 25 ñeán ngaøy 27 thaùng 3 naêm 2008, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ chính thöùc chaáp thuaän choïn ngaøy laøm chöùng cuûa Chaân Phöôùc Anreâ Phuù Yeân, 26 thaùng 7, laøm Ngaøy Giaûng Vieân Giaùo Lyù Vieät Nam.