An ninh - vaán ñeà nhöùc nhoái
ôû Milne Bay, Papua New Guinea
An ninh - vaán ñeà nhöùc nhoái ôû Milne Bay, Papua New Guinea.
Lm. Giuse Cao Vieát Tuaán, CM, (thöøa sai ngöôøi Vieät taïi Papua New Guinea vieát cho Vatican News Tieáng Vieät)
Milne Bay (Vatican News 4-05-2021) - Milne Bay laø moät tænh ôû naèm ôû ven bieån phía ñoâng nam cuûa quoác ñaûo Papua New Guinea. Baïo löïc khoâng ngöøng xaûy ra taïi Milne Bay do chính quyeàn chöa haønh ñoäng, löïc löôïng an ninh yeáu keùm, coäng vôùi tình traïng ngheøo ñoùi. Caùc linh muïc tu só vaø nhaø thôø, cuõng nhö caùc cô sôû khaùc cuûa Giaùo hoäi cuõng laø ñoái töôïng thöôøng xuyeân cuûa nhöõng vuï cöôùp boùc. Giaùm muïc giaùo phaän Alotau-Sideia ôû tænh Milne Bay keâu goïi tín höõu caàu nguyeän trong thaùng 5 xin Ñöùc Meï ban ôn bình an.
Milne Bay laø moät tænh cuûa quoác ñaûo Papua New Guinea (PNG), coù dieän tích 14,345 km2 ñaát vaø 252,990 km2 maët bieån. Taïi tænh naøy coù hôn 600 hoøn ñaûo, trong ñoù coù khoaûng 160 ñaûo coù ngöôøi sinh soáng, vôùi daân soá khoaûng 276,000 ngöôøi, noùi 48 thöù tieáng khaùc nhau. Khaùc vôùi ña soá caùc boä toäc ôû PNG theo phuï heä, haàu heát caùc boä toäc ôû ñaây theo maãu heä vôùi raát nhieàu truyeàn thoáng ña daïng vaø phöùc taïp.
Tin Möøng ñeán vôùi Milne Bay
Tin möøng ñöôïc loan baùo ñeán vuøng Milne Bay vaøo naêm 1852, vôùi nhöõng noã löïc cuûa Hoäi Giaùo Hoaøng Truyeàn Giaùo Haûi Ngoaïi (Pontifical Institute for Foreign Misions), do Ñöùc oâng Paulo Reina laøm Phuû Doaõn Toâng Toaø (Prefect Apostolic). Tuy nhieân, do thôøi tieát khaéc nghieät coäng vôùi söï choáng cöï cuûa daân baûn ñòa raát hung haõn, coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng chöa gaët haùi keát quaû. Sau cuoäc töû ñaïo cuûa vò Chaân phöôùc Linh muïc 27 tuoåi, Giovanni Mazzucconi (bò daân baûn ñòa taán coâng vaø aên thòt vaøo thaùng 9 naêm 1855), vaøo naêm 1856, caùc nhaø thöøa sai ôû ñaây ñaõ ruùt lui.
Quaù trình hình thaønh giaùo phaän Alotau-Sideia
Sang ñaàu theá kæ XX, Caùc thöøa sai Thaùnh Taâm (Missionaries of the Sacred Heart) tìm caùch ñeán vuøng Milne Bay. Naêm 1932, giaùo ñieåm ñaàu tieân ñöôïc thieát laäp taïi Sideia. Naêm 1946, Phuû doaõn Toâng Toøa Samarai ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Pio XII thaønh laäp, taùch ra töø Haït Ñaïi dieän Toâng toøa Papuasia, ngaøy nay laø Toång giaùo phaän Port-Moresby. Naêm 1956 Ñöùc Pio XII naâng Phuû doaõn Toâng Toøa leân thaønh Haït Ñaïi dieän Toâng toøa vaø naêm 1966 thaùnh Giaùo hoaøng Phaoloâ VI naâng noù leân thaønh giaùo phaän vaø coù teân Sideia, nôi coù nhaø thôø chính toaø vaø toøa giaùm muïc. Naêm 1974, nhaø thôø chính toaø vaø toøa giaùm muïc ñöôïc dôøi veà Alotau vaø naêm 1975 giaùo phaän nhaän teân Alotau-Sideia nhö hieän nay. Giaùo phaän goàm 20 giaùo xöù vôùi khoaûng 70,000 ngöôøi Coâng giaùo.
Giaùm muïc hieän taïi
Giaùm muïc hieän taïi cuûa giaùo phaän laø Ñöùc cha Rolando C. Santos, doøng Vinh Sôn, ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI boå nhieäm laøm giaùo muïc giaùo phaän ngaøy 6 thaùng 4 naêm 2011. Ñöùc cha sinh taïi Philippines ngaøy 21 thaùng 3 naêm 1949, gia nhaäp doøng naêm 1966, khaán troïn ñôøi naêm 1971 vaø ñöôïc thuï phong linh muïc ngaøy 1 thaùng 6 naêm 1974. Naêm 2001-2008 ngaøi ñöôïc göûi ñeán Papua New Guinea vaø laøm linh höôùng vaø quaûn lyù cuûa chuûng vieän toång giaùo phaän Port-Moresby. Töø naêm 2008-2009 ngaøi laøm toång thö kyù Hoäi ñoàng giaùm muïc Papua New Guinea vaø quaàn ñaûo Salomon. Töø naêm 2009 ngaøi laøm giaùm tænh cuûa doøng Vinh Sôn ôû Philippines vaø caùc vuøng truyeàn giaùo ôû Papua New Guinea vaø quaàn ñaûo Salomon.
Tình hình maát an ninh taïi Milne Bay
Tröôùc ñaây, Milne Bay ñöôïc xem laø moät trong nhöõng tænh bình yeân cuûa Papua New Guinea, nhöng khoaûng 5 naêm trôû laïi, tình hình an ninh ngaøy caøng trôû neân toài teä do söï hoaønh haønh cuûa caùc nhoùm cöôùp bieån vaø cöôùp caïn. Nhöõng chuyeán taøu töø caùc ñaûo ñi vaøo ñaát lieàn thöôøng xuyeân bò cöôùp bieån taán coâng. ÔÛ trong noäi thaønh vaø caùc vuøng phuï caän, ngöôøi daân luoân soáng trong söï nôm nôùp lo sôï bò cöôùp taán coâng. Caùc nhaø thôø, nhaø doøng ôû caùc ñaûo cuõng laø ñoái töôïng maø boïn cöôùp nhaém tôùi.
Vuï cöôùp nhaø xöù ôû Sideia
Chæ trong naêm vöøa qua, nhaø xöù ôû Sideia bò boïn cöôùp taán coâng hai laàn. Moãi laàn, boïn cöôùp duøng suùng uy hieáp caùc cha caùc thaày ôû ñoù, vaø laáy ñi taát caû nhöõng gì coù trong nhaø xöù: tieàn baïc, aùo quaàn, thieát bò ñieän töû, löông thöïc thöïc phaåm döï tröõ vv... Ngoaøi ra, boïn cöôùp coøn theâm moät laàn taán coâng moät chuyeán taøu chôû haøng veà giaùo xöù,laáy ñi taát caû nhöõng gì coù treân taøu.
Vuï taán coâng caùc linh muïc taïi toøa Giaùm muïc
Gaàn ñaây, vaøo ñeâm 18 thaùng 3 naêm 2021, moät nhoùm khoaûng 50 teân cöôùp ñaõ chieám lónh khu vöïc trung taâm thaønh phoá. Chuùng ngang nhieân ñi laïi, noå suùng vaø la où treân caùc con ñöôøng cuûa thaønh phoá. Caûnh saùt cuûa tænh vôùi nhaân söï ít oûi ñaõ hoaøn toaøn baát löïc tröôùc söï khieâu khích cuûa boïn cöôùp. Ñeán khoaûng 2 giôø saùng, chuùng ñaõ phaù cöûa vaø taán coâng vaøo nhaø khaùch cuûa caùc linh muïc trong giaùo phaän, caùc ngaøi ñang taäp trung veà toaø giaùm muïc ñeå hoïp vaø tham döï leã Truyeàn Daàu. Chuùng ñaõ ñaùnh bò thöông moät soá linh muïc khieán caùc ngaøi phaûi nhaäp vieän ñeå ñöôïc chaêm soùc veát thöông. Ñoàng thôøi chuùng ñaõ laáy ñi nhieàu maùy tính, TV, ñieän thoaïi, ñoäng cô cuûa ghe, caùc taám naêng löôïng maët trôøi vv... vôùi toång thieät haïi khoaûng 30 ngaøn ñoâ-la. Moät ñieàu khoù tin ñoù laø chuùng ñaõ möôïn chieác xe baùn taûi cuûa moät cha ñeå chôû nhöõng gì chuùng ñaõ laáy ñöôïc ra bôø bieån. Sau ñoù chuùng trôû laïi traû xe vaø chìa khoaù tröôùc khi leân caùc ghe maùy taåu thoaùt.
Tuy hoaûng sôï vì vuï cöôùp boùc, caùc linh muïc vaø phoù teá caûm thaáy coù traùch nhieäm vôùi coäng ñoàng trong vieäc hoaøn thaønh caùc söù vuï muïc vuï cuûa hoï trong Tuaàn Thaùnh vaø phaûi trôû veà caùc giaùo xöù.
Lôøi keâu goïi cuûa giaùm muïc giaùo phaän Alotau-Sideia
Theo Ñöùc cha Rolando C. Santos, giaùm muïc giaùo phaän Alotau-Sideia, chia seû vôùi haõng tin Fides: "Caàn coù moät cuoäc ñoái thoaïi giöõa chính phuû, nhoùm toäi phaïm hoaønh haønh trong khu vöïc, ñang gieo raéc baïo löïc vaø taøn phaù, vôùi caùc Giaùo hoäi vaø ngöôøi daân noùi chung veà caùch khoâi phuïc hoøa bình vaø traät töï cho Alotau. Nhöõng khaùc bieät caàn ñöôïc giaûi quyeát moät caùch hoøa bình vaø caàn toân troïng caùc quyeàn vaø phaåm giaù cuûa moãi ngöôøi. Treân taát caû, chuùng ta caàn caàu nguyeän vaø khaån caàu söï giuùp ñôõ vaø söï tha thöù cuûa Chuùa. Hy voïng seõ coù moät ngaøy mai toát ñeïp hôn neáu taát caû chuùng ta cuøng haønh ñoäng."
Nhöng lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc cha Santos chöa ñöôïc laéng nghe. Chính quyeàn chöa haønh ñoäng, löïc löôïng an ninh yeáu keùm, coäng vôùi ngheøo ñoùi, ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc vuï baïo löïc khoâng ngöøng xaûy ra taïi Milne Bay.
Vuï cöôùp beänh vieän
Ñeán ñaàu thaùng 4 naêm 2021, moät nhoùm thanh nieân ñaõ ñoät nhaäp vaøo beänh vieän tænh ñeå baét coùc coâ y taù tröïc ñeâm ôû ñoù, ñöa ñeán moät nôi hoang vaéng vaø haõm hieáp taäp theå. Do chính quyeàn khoâng coù phaûn öùng thoaû ñaùng, ban giaùm ñoác beänh vieän ñaõ quyeát ñònh ñình coâng, ñoùng cöûa beänh vieän, yeâu caàu caûnh saùt vaø giôùi chöùc traùch coù haønh ñoäng. Nhöng coù leõ, khoâng ai hy voïng gì vaøo moät cuoäc ñieàu tra nghieâm tuùc. Ngöôøi daân bieát roõ ai laø thuû phaïm, vaø chuùng vaãn ñang ngang nhieân ñi laïi trong thaønh phoá. Nhöng vaán ñeà laø khoâng ai ra tay haønh ñoäng. Khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc ñieàu gì seõ xaûy ra khi beänh vieän duy nhaát cuûa tænh ñoùng cöûa.
Vuï taán coâng tröôøng Thaùnh Taâm cuûa caùc sô Nöõ töû Baùc aùi
Vaøo khoaûng 2 giôø saùng thöù Hai, 26 thaùng 4 naêm 2021, sau Chuùa Nhaät Chuùa Chieân Laønh, moät nhoùm thanh nieân cuõng ñaõ ñeán tröôøng Trung hoïc Thaùnh Taâm Hagita, taán coâng vaøo nhaø cuûa caùc sô Nöõ töû Baùc aùi. Ñang khi chuùng tìm caùch phaù cöûa ñeå ñoät nhaäp vaøo nhaø, löïc löôïng baûo veä cuûa tröôøng coá gaéng ngaên chaën baèng naù cao su cuõng nhö ñaùnh keûng vaø hoâ hoaùn baùo ñoäng, vì vaäy chuùng ñaõ aâm thaàm ruùt lui. Chæ caùch ñaây maáy thaùng, cuõng taïi Tröôøng Trung hoïc Thaùnh Taâm naøy, moät nhoùm cöôùp ñaõ taán coâng vaøo nhaø cha tuyeân uyù, chuùng cheùm ngaøi ôû löng, buïng vaø ñaàu... sau ñoù cöôùp ñi nhieàu tieàn baïc vaø vaät duïng coù giaù trò.
Vuï taán coâng môùi nhaát
Vaø gaàn ñaây nhaát, toái thöù Naêm 29 thaùng 4 naêm 2021, moät nhoùm cöôùp raát ñoâng coù trang bò suùng laïi taán coâng vaøo trung taâm thaønh phoá Alotau. Tröôùc söï khaùng cöï yeáu ôùt cuûa caûnh saùt vaø caùc löïc löôïng baûo veä,chuùng chieám lónh toaøn boä khu vöïc thaønh phoá, ñoát ñoàn caûnh saùt, ñoát caây xaêng, ñaäp phaù vaø ñoät nhaäp vaøo raát nhieàu cöûa haøng taïp hoaù, ñieän töû, nhaø haøng ñeå cöôùp ñi haøng hoaù. Saùng hoâm sau, ngöôøi daân chöùng kieán khaép nôi vöông vaõi ñoà ñaïc, haøng hoaù rôi vaõi, caùc cöûa haøng ñaày maùu me, caùc maûnh kính vôõ vuïn, nhöõng caùnh cöûa bò phaù tung, nhöõng chieác xe bò ñoát chaùy naèm ven ñöôøng.
Hoâm ñoù, toaøn thaønh phoá ñöôïc ñaët trong tình traïng khaån caáp, hoïc sinh nghæ hoïc, caùc cöûa haøng, chôï buùa ñeàu ñoùng cöûa. Chính quyeàn tænh ñaõ keâu cöùu xin chính phuû trôï giuùp. Sau ñoù, löïc löôïng caûnh saùt ñaëc bieät cuøng vôùi quaân ñoäi ñöôïc phaùi ñeán Alotau, thuû phuû cuûa tænh Milne Bay ñeå duy trì traät töï. Ngay laäp töùc löïc löôïng ñaëc nhieäm naøy baét ñaàu truy luøng caùc baêng cöôùp vaø döï kieán seõ coù nhöõng cuoäc ñuïng ñoä ñaãm maùu trong nhöõng ngaøy saép tôùi.
Caùc chöông trình cuûa giaùo phaän phaûi hoaõn laïi
Tröôùc tình hình ñoù, Ñöùc Giaùm muïc Giaùo phaän ñaõ thoâng baùo hoaõn laïi toaøn boä caùc chöông trình hoaït ñoäng cuûa giaùo phaän trong thaùng naêm naøy bao goàm: tónh taâm naêm cuûa linh muïc ñoaøn, caùc khoaù boài döôõng daønh cho linh muïc vaø giaùo daân, thaäm chí leã truyeàn chöùc Linh muïc vaø phoù teá cuõng hoaõn laïi cho ñeán thaùng 10 naêm 2021.
Lôøi keâu goïi caàu nguyeän trong thaùng 5
Tuy dòch beänh COVID-19 vaãn ñang gia taêng ôû Papua New Guinea noùi chung vaø tænh Milne Bay noùi rieâng, nhöng vaán ñeà an ninh môùi laø ñieàu khieán ngöôøi daân lo ngaïi hôn raát nhieàu. Moãi laàn böôùc ra ñöôøng laø moät laàn thaáp thoûm lo sôï. Moãi buoåi toái ñi nguû laø moät laàn lo laéng khoâng bieát ñeâm nay troäm cöôùp coù gheù thaêm hay khoâng? Moãi toái naèm treân giöôøng vôùi tieáng suùng noå beân tai, vôùi tieáng la heùt, tieáng ñaäp phaù, tieáng löûa buøng chaùy, ngöôøi daân chæ bieát ñoïc kinh caàu nguyeän. Roài ñaây, khoâng bieát ñeán bao giôø, nhöõng ngöôøi daân löông thieän ôû Milne Bay môùi ñöôïc höôûng moät cuoäc soáng ñaûm baûo an ninh toái thieåu.
Giaùm muïc Giaùo phaän keâu goïi toaøn theå tín höõu caàu nguyeän vôùi Ñöùc Meï trong thaùng 5, ñaëc bieät vôùi traøng haït Maân Coâi ñeå xin ôn bình an cho ngöôøi daân nôi ñaây.