Ñöùc Thaùnh Cha ca ngôïi Dante Aleghieri
laø ngoân söù cuûa nieàm hy voïng
vaø ñaïi thi haøo loøng thöông xoùt
Ñöùc Thaùnh Cha ca ngôïi Dante Aleghieri laø ngoân söù cuûa nieàm hy voïng vaø ñaïi thi haøo loøng thöông xoùt.
Ngoïc Yeán
Vatican (Vatican News 25-03-2021) - Trong toâng thö "Candor lucis aeternae - Veû röïc rôõ cuûa söï soáng ñôøi ñôøi", coâng boá hoâm 25 thaùng 3 naêm 2021, kyû nieäm 700 naêm ngaøy maát cuûa Ñaïi thi haøo Dante Aleghieri, ngöôøi YÙ, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ca ngôïi oâng laø moät vò ngoân söù cuûa nieàm hy voïng vaø moät thi só cuûa loøng thöông xoùt.
Ñaïi thi haøo Dante (1265-1321) laø taùc giaû cuûa moät trong nhöõng taùc phaåm vó ñaïi nhaát cuûa neàn thi ca YÙ cuõng nhö nhaân loaïi "Divina Commedia - Thaàn khuùc". Ñoái vôùi ngöôøi YÙ, Dante laø cha ñeû cuûa ngoân ngöõ quoác gia naøy. Söï hieän dieän cuûa Dante trong vaên hoùa YÙ voâ cuøng quan troïng. Chính oâng ñaõ traû tieáng YÙ laïi cho vaên chöông YÙ, voán tröôùc ñoù bò thoáng trò bôûi tieáng Latin. OÂng laø linh hoàn cuûa daân toäc, vaên hoùa vaø ngoân ngöõ YÙ. Nhöõng tö töôûng oâng vieát trong "Thaàn khuùc" vaãn soáng ñoäng cho ñeán ngaøy nay khoâng chæ cho quoác gia YÙ maø caû theá giôùi.
Trong Toâng thö "Candor lucis aeternae - Veû röïc rôõ cuûa söï soáng ñôøi ñôøi", ñöôïc coâng boá hoâm thöù Naêm 25 thaùng 3 naêm 2021, Leã Truyeàn Tin, Ñöùc Thaùnh Cha vieát: "700 naêm, nhöng hoâm nay, Dante vaãn noùi vôùi chuùng ta, yeâu caàu chuùng ta khoâng chæ ñoïc vaø nghieân cöùu taùc phaåm cuûa oâng, nhöng treân heát laø laéng nghe vaø noi göông haønh trình höôùng tôùi haïnh phuùc cuûa oâng, ñoù laø tình yeâu voâ bieân vaø vónh cöûu cuûa Thieân Chuùa".
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích raèng söï truøng hôïp 700 naêm ngaøy maát cuûa Dante vaø Leã Truyeàn Tin khoâng phaûi laø ñieàu ngaãu nhieân. Bôûi vì maàu nhieäm Nhaäp theå, khôûi töø "Lôøi thöa xin vaâng" cuûa Ñöùc Maria laø "trung taâm truyeàn caûm höùng thöïc söï vaø laø ñieàu thieát yeáu" cuûa toaøn boä "Thaàn khuùc", hieän thöïc "söï thaàn hoùa" hay "söï trao ñoåi kyø dieäu", giöõa vieäc Thieân Chuùa "böôùc vaøo lòch söû cuûa chuùng ta qua vieäc laøm ngöôøi" vaø nhaân loaïi "ñöôïc naâng leân vôùi Thieân Chuùa, haïnh phuùc ñích thöïc".
Ñöôïc chia thaønh chín ñoaïn, Toâng thö môû ñaàu baèng moät ñoaïn Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi tö töôûng cuûa caùc Giaùo hoaøng veà Dante. Sau ñoù, ngaøi döøng laïi treân cuoäc ñôøi cuûa Dante, xaùc ñònh ñaây laø "moät maãu cuûa thaân phaän con ngöôøi" vaø nhaán maïnh "tính hieän thöïc vaø laâu daøi" trong taùc phaåm cuûa oâng. Ñöùc Thaùnh Cha vieát: "Thaät vaäy, taùc phaåm cuûa Dante laø moät phaàn khoâng theå thieáu cuûa neàn vaên hoùa cuûa chuùng ta. Taùc phaåm cho chuùng ta bieát veà nguoàn goác Kitoâ giaùo ôû chaâu AÂu vaø phöông Taây. Ngay caû ngaøy nay, di saûn tö töôûng vaø giaù trò cuûa oâng vaãn ñöôïc ñeà xuaát cho Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi daân söï veà moät neàn taûng cuûa söï chung soáng vaø nhìn nhaän nhau laø anh chò em".
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích,"Thaàn khuùc" coù hai truïc chính ñoù laø "öôùc muoán, voán ñaõ hieän dieän trong taâm hoàn con ngöôøi" vaø "haïnh phuùc, ñöôïc ban cho bôûi Tình yeâu Thieân Chuùa". Vì ñieàu naøy, Dante laø moät "ngoân söù cuûa hy voïng". Vôùi taùc phaåm naøy, oâng ñaõ thuùc ñaåy nhaân loaïi töï giaûi thoaùt khoûi "khu röøng ñen toái" cuûa toäi loãi ñeå tìm ra "con ñöôøng ngay chính", vaø nhö theá ñaït ñeán "söï soáng vieân maõn trong lòch söû" vaø "haïnh phuùc ñôøi ñôøi trong Chuùa".
Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh: "Con ñöôøng Dante chæ ra laø moät cuoäc haønh höông thöïc söï, laø thöïc teá vaø khaû thi cho taát caû moïi ngöôøi, bôûi vì loøng thöông xoùt cuûa Chuùa luoân mang ñeán khaû naêng thay ñoåi vaø hoaùn caûi".
Toâng thö cuõng nhaéc ñeán ba nöõ nhaân vaät cuûa "Thaàn khuùc": Ñöùc Maria, Meï Thieân Chuùa, bieåu hieäu cuûa baùc aùi; Beatrice, bieåu töôïng cuûa hy voïng, vaø Thaùnh Lucia, hình aûnh cuûa ñöùc tin. Ba phuï nöõ naøy nhaéc ñeán ba nhaân ñöùc ñoái thaàn, ñoàng haønh cuøng Dante trong caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuoäc haønh höông cuûa oâng, chöùng toû thöïc teá raèng "chuùng ta khoâng theå töï cöùu mình", nhöng chuùng ta caàn söï giuùp ñôõ cuûa nhöõng ngöôøi "coù theå hoã trôï vaø höôùng daãn chuùng ta baèng söï khoân ngoan vaø thaän troïng". Thaät vaäy, chính tình yeâu Thieân Chuùa, "nguoàn duy nhaát coù theå ban cho chuùng ta ôn cöùu ñoä", "canh taân ñôøi soáng vaø haïnh phuùc", luoân thuùc ñaåy Ñöùc Maria, Beatrice vaø Lucia.
Trong moät ñoaïn tieáp theo, Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho Thaùnh Phanxicoâ. Trong taùc phaåm cuûa Dante, thaùnh nhaân ñöôïc mieâu taû laø "boâng hoàng traéng tinh khieát cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc chuùc phuùc". Giöõa Ngöôøi ngheøo cuûa Assisi vaø Ñaïi thi haøo, Ñöùc Thaùnh Cha nhaän thaáy "moät söï hoøa hôïp saâu saéc". Thöïc teá, caû hai ñeàu höôùng ñeán moïi ngöôøi, Thaùnh Phanxicoâ "ñi giöõa daân chuùng", Dante choïn khoâng söû duïng tieáng Latinh, nhöng söû duïng baûn ngöõ, "ngoân ngöõ cuûa moïi ngöôøi". Hôn nöõa, caû hai ñeàu môû ra cho "veû ñeïp vaø giaù trò" cuûa Thuï taïo, taám göông phaûn chieáu cuûa Ñaáng Taïo Hoùa.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt: "Dante laø moät ngheä só loãi laïc, tính nhaân vaên vaãn coøn nguyeân giaù trò cho ngaøy nay. OÂng laø tieàn thaân cuûa neàn vaên hoùa ña phöông cuûa chuùng ta. Trong taùc phaåm cuûa oâng, töø ngöõ vaø hình aûnh, bieåu töôïng vaø aâm thanh ñöôïc hôïp nhaát, taïo thaønh moät thoâng ñieäp duy nhaát".
Lieân quan ñeán vieäc duy trì di saûn cuûa Ñaïi thi haøo, Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích caùc giaùo vieân say meâ truyeàn ñaït thoâng ñieäp, kho taøng vaên hoùa, toân giaùo vaø ñaïo ñöùc trong taùc phaåm cuûa oâng. Ñöùc Thaùnh Cha mong di saûn naøy khoâng bò "nhoát" trong tröôøng hoïc, maø ñöôïc bieát ñeán vaø roäng raõi nhôø söï daán thaân cuûa caùc coäng ñoaøn Kitoâ giaùo vaø caùc hieäp hoäi vaên hoùa.
Ñöùc Thaùnh Cha coøn môøi goïi giôùi ngheä só ñònh hình cho thô cuûa Dante theo con ñöôøng cuûa caùi ñeïp, ñeå phoå bieán "thoâng ñieäp veà hoøa bình, töï do vaø tình huynh ñeä". Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng ñaây laø moät nhieäm vuï raát quan troïng trong thôøi ñieåm lòch söû ñang ñöôïc ñaùnh daáu baèng boùng toái, thieáu tin töôûng vaøo töông lai.
Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän: "Ñaïi thi haøo coù theå giuùp chuùng ta tieán böôùc vôùi söï thanh thaûn vaø can ñaûm trong cuoäc haønh höông cuûa cuoäc soáng vaø ñöùc tin, cho ñeán khi taâm hoàn chuùng ta tìm ñöôïc söï bình an vaø nieàm vui ñích thöïc, ñoù laø tình yeâu laøm di chuyeån maët trôøi vaø caùc vì sao".