Chuyeän daøi Toâng Hieán môùi veà Giaùo trieàu Roma
Chuyeän daøi Toâng Hieán môùi veà Giaùo trieàu Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh O.P
Vatican (Vatican News 14-03-2021) - Leõ ra Toâng Hieán môùi veà Giaùo Trieàu Roma seõ ñöôïc coâng boá vaøo dòp Phuïc Sinh 2021, nhöng chaéc chaén laïi bò hoaõn laïi, phaàn naøo cuõng vì ñaïi dòch Covid-19 vaø coù nhöõng lyù do khaùc.
Chuùa nhaät 14 thaùng 3 naêm 2021 laø ngaøy ñaàu tieân trong naêm thöù 9 trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Ngay töø khi môùi ñöôïc baàu laøm chuû chaên Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, ngaøi ñaõ xuùc tieán coâng trình caûi toå Giaùo trieàu nhö ñaõ ñöôïc Hoàng y ñoaøn ñeà nghò trong nhöõng ngaøy nhoùm coâng nghò tröôùc khi baàu Giaùo Hoaøng môùi. Thöïc vaäy, chæ 1 thaùng sau khi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng, ngaøi ñaõ thieát laäp Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán, goàm 8 vò töø 5 chaâu, ñeå giuùp ngaøi caûi toå giaùo trieàu Roma vaø ñeà ra nhöõng thay ñoåi khaùc trong Giaùo Hoäi hoaøn vuõ.
Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán
Hoäi ñoàng naøy sau ñoù coù theâm 1 thaønh vieân laø Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh. Roài tieáp ñoù coøn 6 vò sau khi 3 vò veà höu, vaø hieän nay coù 7 Hoàng Y thuoäc 4 chaâu luïc, trong ñoù coù 2 vò ngöôøi YÙ laø Parolin, vaø Bertello, Chuû tòch Phuû Thoáng ñoác Quoác gia thaønh Vatican; 1 vò Nam Myõ laø Ñöùc Hoàng Y Oscar Rodriguez Maradiaga, ngöôøi Honduras, cuõng laø ñieàu hôïp vieân cuûa Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán; 1 vò Baéc Myõ laø Ñöùc Hoàng Y O'Malley, Toång Giaùm Muïc Boston, 1 vò ngöôøi Ñöùc laø Ñöùc Hoàng Y Marx, Toång Giaùm Muïc Munich; 1 vò AÙ chaâu laø Ñöùc Hoàng Y Gracias Toång Giaùm Muïc Bombay, AÁn ñoä; vaø môùi nhaát laø Ñöùc Hoàng Y Ambongo Besungu, Toång Giaùm Muïc Kinshasa, Congo.
Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán ñaõ nhoùm hoïp ñöôïc 34 khoùa trong 8 naêm vaø ñaõ giuùp Ñöùc Thaùnh Cha caûi toå nhieàu cô quan Toøa Thaùnh, ñoàng thôøi heä thoáng hoùa ñöôøng höôùng caûi toå aáy trong döï thaûo Toâng hieán môùi veà Giaùo trieàu vôùi töïa ñeà taïm thôøi laø "Praedicate evangelium", caùc con haõy loan baùo Tin Möøng.
Hoaõn laïi nhieàu laàn vieäc coâng boá
Trong 3 naêm qua, maáy laàn Hoäi ñoàng Hoàng Y ñaõ tieân baùo Toâng Hieán môùi coù theå ñöôïc coâng boá: laàn ñaàu tieân vaøo naêm 2018, roài sau ñoù, döï kieán vaøo thaùng 6 naêm 2019, nhöng roài, con ñöôøng coù nhieàu chöôùng ngaïi caàn vöôït qua. Vaø nhieàu ngöôøi döï ñoaùn Vaên kieän quan troïng naøy seõ ñöôïc coâng boá vaøo dòp leã kính thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ, 29 thaùng 6 naêm 2020. Nhöng ñaïi dòch Covid-19 ñaõ laøm thay ñoåi chöông trình.
Roài hoài ñaàu thaùng 12 naêm 2020, Ñöùc taân Hoàng Y Marcello Semeraro, Toång tröôûng Boä Phong Thaùnh, cho bieát Toâng hieán môùi veà Giaùo trieàu Roma coù theå seõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha pheâ chuaån tröôùc leã Phuïc Sinh 4 thaùng 4 naêm 2021. Ñöùc Hoàng Y nguyeân laø Giaùm Muïc giaùo phaän Albano phuï caän Roma vaø töøng laøm Toång thö kyù cuûa Hoäi ñoàng caùc Hoàng Y Coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong 7 naêm trôøi, töø ñaàu cho ñeán ngaøy 15 thaùng 10 naêm 2020, thì ñöôïc thaêng Hoàng Y.
Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho trang maïng Vida Nueva, Ñôøi Soáng Môùi, truyeàn ñi ngaøy 4 thaùng 12 naêm 2020 ôû Taây Ban Nha, Ñöùc taân Hoàng Y Semeraro cho bieát vaên baûn môùi cuûa döï thaûo Toâng Hieán ñaõ ñöôïc söûa ñoåi tôùi 70%, nhaán maïnh chieàu kích truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi, vaø ñaëc bieät quan taâm tôùi söï taûn quyeàn veà ñòa phöông.
Tuy nhieân, ñieàu baùo tröôùc cuûa Ñöùc Hoàng Y Semeraro ñaõ khoâng dieãn ra ñöôïc vì nhieàu lyù do, trong ñoù coù tình traïng ñaïi dòch. Ñöùc Hoàng Y Rodriguez Maradiaga, doøng Don Bosco, Toång Giaùm Muïc Tegucigalpa, Honduras, ñieàu hôïp vieân cuûa Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán ñaõ bò Covid-19 vaø ñöôïc ñöa vaøo nhaø thöông ñieàu trò töø ngaøy 3 ñeán 18 thaùng 2 naêm 2021, neân khoùa hoïp thöù döï kieán trong thaùng ñoù ñaõ bò huûy boû vaø cho ñeán nay chöa thaáy Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh thoâng caùo thôøi ñieåm cuûa khoùa hoïp tôùi ñaây, vì cuõng phaûi ñôïi Ñöùc Hoàng Y ñieàu hôïp vieân hoaøn bình phuïc vaø chôø cho tình hình ñaïi dòch saùng suûa hôn.
Khuùc maéc: Giaùo trieàu phuïc vuï ai?
Theo baùo tröïc tuyeán "Vida Nueva", Ñôøi soáng môùi, truyeàn ñi töø Taây Ban Nha ngaøy 5 thaùng 3 naêm 2021, cuõng coù moät lyù do khaùc laøm cho vieäc coâng boá Toâng hieán môùi veà Giaùo trieàu Roma bò trì hoaõn, ñoù laø khuùc maéc: Giaùo trieàu Roma hieän höõu laø ñeå phuïc vuï taát caû caùc Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi hay chæ phuïc vuï moät mình Ñöùc Thaùnh Cha maø thoâi? Trong Hoäi ñoàng Hoàng Y, caâu traû lôøi laø Giaùo trieàu ñeå phuïc vuï taát caû caùc Giaùm Muïc trong Giaùo Hoäi. Nhöng nhöõng ngöôøi laøm vieäc töø laâu taïi Toøa Thaùnh nhìn moät caùch khaùc vaø noùi raèng "Giaùo trieàu Roma phuïc vuï Giaùo Hoäi hoaøn vuõ vì phuïc vuï Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ñaøng khaùc veà phöông dieän thöïc teá, caùc boä, caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh khoâng theå naøo traû lôøi cho hôn 5 ngaøn Giaùm Muïc treân theá giôùi. Giaùo trieàu Roma laø moät cô cheá phaùt xuaát töø quyeàn toái thöôïng cuûa Giaùm Muïc Roma vaø ñaùp öùng moät ñoøi hoûi thöïc haønh.
Trong thôøi gian qua, döï thaûo Toâng hieán "Caùc con haõy loan baùo Tin Möøng" ñaõ ñöôïc göûi ñi tham khaûo roäng raõi yù kieán cuûa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc Coâng nghò cuûa caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông, caùc Ñaïi hoïc Coâng Giaùo, vaø caû caùc Hoàng Y veà höu taïi Toøa Thaùnh.
Ñöùc Thaùnh Cha seõ duyeät chung keát
Sau khi döï thaûo Toâng Hieán naøy ñöôïc Hoäi ñoàng Hoàng Y Coá vaán thoâng qua chung keát, ñeå yù ñeán caùc yù kieán cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø nhöõng cô quan ñöôïc tham khaûo, trong ñoù coù caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù yù duyeät laïi töøng ñieàu khoaûn cuûa Toâng Hieán vôùi söï trôï giuùp cuûa Ñöùc Cha Marco Mellino, Toång thö kyù cuûa Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán.
Ñöùc Cha Mellino töøng laø caùnh tay maët cuûa Ñöùc Cha Semeraro cho ñeán thaùng 10 naêm ngoaùi töùc laø cho ñeán khi Ñöùc Giaùm Muïc ñöôïc boå laøm Hoàng Y. Ñöùc Cha Mellino ngöôøi YÙ naêm nay 55 tuoåi (1966), nguyeân laø moät nhaø giaùo luaät ñaõ phuïc vuï töø hôn 10 naêm nay taïi Phuû Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, neân coù ñuû kinh nghieäm ñeå giuùp Ñöùc Thaùnh Cha duyeät laïi laàn choùt döï thaûo Toâng Hieán môùi tröôùc khi coâng boá.
Vaøi thí duï thay ñoåi
Trong thôøi gian qua, baùo chí ñaõ noùi vôùi nhöõng ñoåi môùi ñöôïc ñeà ra trong Toâng Hieán môùi. Ví duï cho ñeán nay Boä Giaùo Lyù ñöùc tin ñöôïc xeáp ñöùng haøng ñaàu trong caùc Boä cuûa Toøa Thaùnh, nhöng trong Toâng Hieán môùi, ñöùng ñaàu caùc boä seõ laø Boä Truyeàn Giaùo. Ñieàu naøy cuõng phaûn aùnh caùc boái caûnh lòch söû.
Cöïu Giaùo sö Fidel Gonzalez taïi Giaùo hoaøng Ñaïi hoïc Urbaniana vaø Gregoriana, coá vaán cuûa nhieàu boä cuûa Toøa Thaùnh, keå laïi raèng: thôøi kyø ñaàu cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi, caùc vò Giaùo Hoaøng ñöôïc tham khaûo yù kieán hoaëc can thieäp veà nhieàu vaán ñeà cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông, caùc Giaùm Muïc giaùo phaän naïi tôùi Ñöùc Giaùm Muïc Roma veà nhöõng vaán ñeà ñaëc bieät khoù khaên, ñeå xin hoã trôï, hoaëc xin laøm saùng toû vaán ñeà, ñaëc bieät veà caùc vaán ñeà ñöùc tin. Ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu ñoù, daàn daàn caùc Giaùo Hoaøng ñaõ laäp ra caùc toå chöùc vaø cô quan giuùp ngaøi ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi treân theá giôùi. Ban ñaàu ñoù laø nhöõng uûy ban Hoàng Y vaø uûy ban ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp moät caùch vöõng beàn laø Thaùnh Boä Phaùp toøa ñieàu tra do Ñöùc Giaùo Hoaøng Paolo III thaønh laäp naêm 1542, vaø sau naøy ñöôïc ñoåi thaønh Boä giaùo lyù ñöùc tin vaø boä naøy chieám vò theá quan troïng nhaát.
Nhöng trong döï thaûo Toâng Hieán môùi, vò theá naøy cuûa Boä giaùo lyù ñöùc tin coù theå khoâng coøn nöõa vaø thay vaøo ñoù laø Boä truyeàn giaùo, bao goàm caû Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh taùi truyeàn giaûng Tin Möøng, moät cô quan do Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16 thaønh laäp naêm 2010 ñeå ñaùp öùng tình traïng rôøi boû ñöùc tin Kitoâ taïi caùc nöôùc Taây Phöông.