Nhöõng di tích lòch söû quan troïng cuûa Iraq
ñeå hieåu Ki-toâ giaùo
Nhöõng di tích lòch söû quan troïng cuûa Iraq ñeå hieåu Ki-toâ giaùo.
Hoàng Thuûy
Baghdad (Vatican News 27-02-2021) - Vôùi chuyeán toâng du Iraq töø ngaøy 5 ñeán 8 thaùng 3 naêm 2021, Ñöùc Thaùnh Cha seõ laø vò Giaùo hoaøng ñaàu tieân thöïc hieän cuoäc vieáng thaêm Iraq, vuøng ñaát trong Kinh Thaùnh, trong cuoäc haønh höông ñeán nôi ñöôïc bieát ñeán trong tieáng AÛ raäp laø "vuøng ñaát cuûa hai con soâng" - Tigris vaø Euphrates maïnh meõ - vaø töøng ñöôïc bieát ñeán vôùi teân Mesopotamia, "chieác noâi cuûa neàn vaên minh." Ñaát nöôùc giaøu truyeàn thoáng lòch söû naøy coù raát nhieàu caùc ñòa ñieåm toân giaùo quan troïng ñeå tìm hieåu ñöùc tin Ki-toâ giaùo.
Vöôøn Treo Babylon, Thaùp Babel, nhöõng nôi choán coå xöa, noåi tieáng ñöôïc cho laø naèm ôû Iraq coå ñaïi. Nhöõng ngöôøi Do Thaùi bò löu ñaøy ñeán Iraq coå ñaïi vaøo thôøi Cöïu Öôùc, chaúng haïn nhö ngoân söù Daniel, ñaõ caûm nghieäm ñöôïc aân suûng kyø dieäu cuûa Thieân Chuùa: Daniel ñöôïc cöùu thoaùt khoûi hang sö töû vaø nhöõng ngöôøi baïn thoaùt khoûi loø löûa.
Thaønh Ur
Iraq cuõng laø nôi toå phuï Abraham baét ñaàu cuoäc haønh trình. Toå phuï Abraham ñöôïc ngöôøi Do Thaùi, Ki-toâ höõu vaø tín ñoà Hoài giaùo coâng nhaän laø toå phuï cuûa ba toân giaùo ñoäc thaàn. Ngaøi sinh taïi thò traán phía nam thaønh Ur, ñòa ñieåm coù töø naêm 6000 tröôùc Coâng nguyeân, naèm treân moät loä trình cuõ cuûa soâng Euphrates vaø laø moät trong nhöõng ñòa ñieåm laâu ñôøi nhaát cuûa Iraq.
Ñeán ñaây Ñöùc Thaùnh Cha seõ thaáy moät vuøng ñoàng baèng khoâ raùo, baèng phaúng vaø ñaát maøu naâu vaøng, noåi tieáng vôùi caùc caùc thaùp baäc thang hình chöõ nhaät ñöôïc baûo quaûn toát, coù nieân ñaïi töø thieân nieân kyû thöù ba tröôùc Coâng nguyeân. Ngoaøi ra, moät soá chöõ vieát ñöôïc bieát ñeán sôùm nhaát, chöõ hình neâm, ñaõ ñöôïc phaùt hieän taïi Ur.
Vaøo khoaûng naêm 2000 tröôùc Coâng nguyeân, Ur laø moät trung taâm ñoâ thò saàm uaát, thu huùt caùc thöông nhaân töø caû Ñòa Trung Haûi vaø tieåu luïc ñòa AÁn Ñoä, cho ñeán khi bò Alexander Ñaïi ñeá chinh phuïc vaøi theá kyû tröôùc Coâng nguyeân. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ tham döï moät cuoäc hoïp lieân toân taïi ñoù.
Najaf
Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñeán Najaf, cuõng ôû mieàn Nam, nôi ngaøi seõ coù cuoäc gaëp gôõ quan troïng vôùi moät trong nhöõng nhaân vaät coù thaåm quyeàn nhaát cuûa Hoài giaùo doøng Shiite, Ñaïi Giaùo tröôûng Ali al-Sistani, nhö moät phaàn trong noã löïc cuûa ngaøi ñeå oâm laáy toaøn boä theá giôùi Hoài giaùo.
Naèm caùch thuû ñoâ Baghdad gaàn 160 caây soá veà phía nam, Najaf, thaønh phoá coù hôn 1.2 trieäu daân, laø moät trung taâm quyeàn löïc tinh thaàn vaø chính trò cuûa Hoài giaùo Shiite cuõng nhö moät ñòa ñieåm haønh höông cho tín ñoà Shiite. Ñeàn thôø Hoài giaùo Imam Ali coù maùi voøm baèng vaøng ñöôïc coi laø ñòa ñieåm linh thieâng thöù ba ñoái vôùi ngöôøi Hoài giaùo doøng Shiite, sau Mecca vaø Medina ôû AÛ Raäp Saudi.
Thuû ñoâ Baghdad
Töø Roma bay ñeán Baghdad, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ ñöôïc ñoùn tieáp trong moät nghi leã chaøo ñoùn chính thöùc taïi dinh toång thoáng. Taïi Nhaø thôø chính toøa Ñöùc Meï Cöùu ñoä cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Syria ôû thuû ñoâ, ngaøi seõ gaëp gôõ caùc giaùm muïc, linh muïc, caùc tu só nam nöõ, chuûng sinh vaø giaùo lyù vieân. Nhaø thôø laø nôi xaûy ra moät vuï thaûm saùt vaøo ngaøy 31 thaùng 10 naêm 2010: 6 chieán binh thaùnh chieán ñaõ taán coâng nhaø thôø trong Thaùnh leã chieàu Chuùa Nhaät vaø saùt haïi 58 ngöôøi, trong ñoù coù hai linh muïc. Trong soá nhöõng ngöôøi bò saùt haïi coù toaøn boä moät gia ñình goàm cha meï, con caùi, moät beù trai 3 thaùng vaø caû moät em beù coøn trong buïng ngöôøi meï bò saùt haïi. Ngaøy 31 thaùng 10 naêm 2019, hoà sô phong chaân phöôùc ôû caáp giaùo phaän vaø coâng nhaän söï töû ñaïo cuûa caùc vò ñaõ ñöôïc keát thuùc ôû Baghdad. Nhoùm al-Qaida cuûa Iraq ñaõ nhaän traùch nhieäm veà vuï thaûm saùt.
Thaùnh leã ñöôïc döï kieán toå chöùc taïi Nhaø thôø Coâng giaùo thaùnh Giuse cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Can-ñeâ, cuõng ôû thuû ñoâ Baghdad, moät thaønh phoá coù beà daøy lòch söû, nôi coù khoaûng 8 trieäu daân hieän ñang sinh soáng.
Bình nguyeân Ninive
Ñi veà phía baéc, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ gaëp caùc coäng ñoàng Ki-toâ giaùo ôû vuøng bình nguyeân Ninive, moät khu vöïc bò nhoùm Nhaø nöôùc Hoài giaùo chieám vaøo naêm 2014 cho ñeán khi ñöôïc giaûi phoùng ba naêm sau ñoù. Ngoân söù Gioâ-na trong Cöïu öôùc, ngöôøi ñaõ yeâu caàu moïi ngöôøi aên naên vaø quay trôû veà vôùi Thieân Chuùa, ñaõ soáng ôû Ninive.
Ñaây laø mieàn ñaát trung taâm lòch söû cuûa Ki-toâ giaùo ôû Iraq, nôi caùc Ki-toâ höõu ñaõ soáng töø khi Chuùa Gieâ-su thi haønh söù vuï treân theá gian, khi thaùnh Toâ-ma, vôùi söï trôï giuùp cuûa Thaùnh Giu-ña, ñaõ mang söù ñieäp Tin Möøng ñeán vaøo khoaûng naêm 35 sau Coâng nguyeân. Hai vò naøy ñöôïc cho laø ñaõ ñaët truï sôû taïi thaønh phoá Erbil, phía baéc cuûa Kurdistan ngaøy nay, nôi caùc ngaøi rao giaûng cho ngöôøi daân ñòa phöông.
Vaø chính taïi thaønh phoá ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ ñöôïc chaøo ñoùn bôûi caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo vaø daân söï. Erbil vaø vuøng ñaát Ki-toâ giaùo Ankawa gaàn ñoù ñaõ ñoùn nhaän haøng chuïc ngaøn Ki-toâ höõu vaø caùc toân giaùo thieåu soá khaùc buoäc phaûi troán thoaùt khoûi nhöõng haønh ñoäng taøn baïo cuûa Nhaø nöôùc Hoài giaùo.
Ñöùc toång giaùm muïc Coâng giaùo Chaldean Bashar Warda cuûa Erbil noùi raèng caàn coù "söï hoã trôï quoác teá cho caùc chöông trình sinh soáng" ñeå giuùp caùc gia ñình ôû laïi Iraq." Moät soá trong caùc nhoùm ñoù bao goàm toå chöùc baùc aùi Trôï giuùp caùc Giaùo hoäi ñau khoå, Hoäi Hieäp só Columbus vaø Hieäp hoäi Phuùc lôïi Coâng giaùo Caän Ñoâng.
Chöông trình taùi thieát
Moät trong nhöõng chöông trình cung caáp vieäc ñaøo taïo ñeå tìm sinh keá ñoù laø Chöông trình Vieän trôï Ki-toâ giaùo mieàn Baéc Iraq do cha Emanuel Youkhana, ngöôøi Iraq, giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa Giaùo hoäi Syria Ñoâng phöông, thaønh laäp.
Cha Youkhana noùi vôùi haõng tin Coâng giaùo Hoa Kyø raèng chöông trình Vieän trôï Ki-toâ giaùo mieàn Baéc Iraq ñaõ hoã trôï khoaûng "8,500 gia ñình Ki-toâ giaùo di taûn trôû veà caùc thò traán ôû vuøng bình nguyeân Ninive cuûa hoï, baèng caùch tröôùc tieân giuùp xaây döïng laïi nhaø cöûa, cô sôû haï taàng vaø cô sôû kinh doanh. Giôø ñaây, toå chöùc naøy ñang hoã trôï vieäc hoïc tieáng Anh vaø cung caáp vieäc ñaøo taïo ngheà cho caùc coâng vieäc thöïc teá caàn thieát treân thò tröôøng."
Cha Youkhana noùi raèng maëc duø do thôøi gian haïn heïp, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ "coù theå laø khoâng theå ñeán thaêm caùc döï aùn xaây döïng laïi, nhöng chaéc chaén ngaøi seõ ñöôïc thoâng baùo." Cha noùi: "Khi ngaøi ñeán thaêm caùc nhaø thôø ôû Mosul vaø Qaraqosh, taát nhieân, ngaøi seõ ñöôïc caäp nhaät veà nhöõng noã löïc taùi thieát, bôûi vì ngaøi seõ hoûi veà ñieàu ñoù vaø söï phaù huûy ñaõ xaûy ra ôû ñoù."
Hoäi ñoàng giaùm muïc YÙ cho bieát moät doøng nöõ hieän ñang ñieàu haønh moät tröôøng maãu giaùo ôû Qaraqosh cho 130 treû em. Vieäc xaây döïng laïi Nhaø thôø Ñöùc Meï Ñoàng Hoà noåi tieáng cuûa Mosul, ñöôïc caùc tu só Ñaminh xaây döïng vaøo nhöõng naêm 1870, cuøng vôùi Nhaø thôø Al-Tahera cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Syria, ñang ñöôïc tieán haønh.
Caùc coäng ñoàng Hoài giaùo vaø Ki-toâ giaùo cuøng nhau hoaït ñoäng vì ích chung
Töø Erbil, cha Olivier Poquillon ngöôøi Phaùp noùi vôùi haõng tin Coâng giaùo Hoa Kyø raèng caùc noã löïc xaây döïng laïi, bao goàm caû ñeàn thôø Hoài giaùo Al-Nouri mang tính bieåu töôïng cuûa Mosul, laø ñeå nhìn thaáy ngöôøi Hoài giaùo, Ki-toâ höõu vaø caùc coäng ñoàng khaùc "laøm vieäc cuøng nhau, ñeå laøm ñieàu gì ñoù tích cöïc cuøng nhau.". Vaø cha noùi theâm raèng caùc Ki-toâ höõu vaø caùc toân giaùo thieåu soá khaùc phaûi nhìn thaáy laïi raèng Mosul laø "nhaø cuûa hoï vaø hoï ñang ôû treân ñaát cuûa mình."
Cha noùi: "Chuùng toâi bieát seõ laø moät thaùch ñoá ñoái vôùi moïi ngöôøi ñeå xaây döïng laïi söï tin töôûng giöõa moïi ngöôøi, gia ñình vaø coäng ñoàng. Nhöng ñaây laø ñöùc tin cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi tin vaøo Thieân Chuùa cuûa loøng thöông xoùt vaø chuùng toâi tin raèng chuùng toâi coù nhaân loaïi naøy nhö moät traùch nhieäm chung."