90 naêm Radio Vatican
trong söù vuï laø tieáng noùi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
90 naêm Radio Vatican trong söù vuï laø tieáng noùi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Vatican (Vatican News 12-02-2021) - Ngaøy 12 thaùng 2 naêm 2021 laø ñuùng 90 naêm Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XI khaùnh thaønh Ñaøi Phaùt thanh Vatican. Trong baøi vieát ñaêng treân taïp chí La Civiltaø Cattolica - Vaên minh Coâng giaùo, soá ra ngaøy 6 thaùng 2 naêm 2021, cha Lombardi, doøng Teân, cöïu toång giaùm ñoác cuûa Ñaøi Vatican ñaõ thuaät laïi nhöõng giai ñoaïn quan troïng trong haønh trình 9 thaäp kyû cuûa Radio Vatican, "luoân thöïc hieän söù meänh cuûa mình trong nhöõng hoøan caûnh lòch söû vaø Giaùo hoäi khaùc nhau."
Theo cha Federico Lombardi, "Ngay töø ñaàu söù meänh cuûa Radio Vatican ñaõ roõ raøng, ñoù laø trôû thaønh moät coâng cuï phuïc vuï Ñöùc Giaùo hoaøng trong söù vuï loan baùo Tin Möøng treân theá giôùi vaø höôùng daãn coäng ñoàng hoaøn vuõ cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo. Söù meänh naøy ñaõ ñöôïc baûo toàn theo thôøi gian vaø ñaõ ñöôïc caùc Giaùo hoaøng nhieàu laàn taùi khaúng ñònh, baûo ñaûm moät baûn saéc maïnh meõ cuûa cô quan naøy."
Radio Vatican: Tieáng noùi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng
Ñaøi phaùt thanh Vatican [...] ñöôïc thaønh laäp naêm 1931, trong boái caûnh thaønh laäp nhanh choùng cuûa Quoác gia thaønh Vatican [...]. Ñaøi phaùt thanh do oâng Guglielmo Marconi xaây döïng ñaõ ñi ñaàu trong coâng ngheä thôøi ñoù vaø coù theå cung caáp dòch vuï ñieän tín vaø voâ tuyeán hoaøn toaøn ñoäc laäp vôùi YÙ. Nhôø coâng ngheä soùng ngaén, trong moät "baàu trôøi" chöa quaù ñoâng ngheït vôùi voâ soá caùc cuoäc phaùt soùng, taïi caùc luïc ñòa khaùc khoâng doài daøo veà khaû naêng, ngöôøi ta coù theå nghe thaáy chöông trình phaùt cuûa Ñaøi. Vaøo thôøi kyø môùi thaønh laäp, Ñaøi phaùt thanh Vatican laø coâng cuï maø nhôø ñoù, ngöôøi Coâng giaùo treân theá giôùi laàn ñaàu tieân coù theå nghe tröïc tieáp gioïng noùi cuûa Giaùo hoaøng. [...]
Nhöõng naêm 1930 laø nhöõng naêm chuû nghóa ñoäc taøi chuyeân cheá naém quyeàn. Caùc quan ñieåm cuûa Ñöùc Pioâ XI raát can ñaûm vaø trong côn baõo ngaøy caøng daøy ñaëc, ngaøi tin töôûng nhìn vaøo Giaùo hoäi. Nhu caàu veà caùc chöông trình phaùt thanh baèng caùc ngoân ngöõ khaùc nhau ñeå höôùng daãn vaø hoã trôï tín höõu ôû caùc nöôùc Chaâu AÂu gia taêng nhanh choùng.
Cha Filippo Soccorsi, ñöôïc boå nhieäm laõnh ñaïo Ñaøi vaøo naêm 1934 (luùc 34 tuoåi!), sau khi cha Gianfranceschi qua ñôøi, khoâng chæ taän taâm caûi tieán caùc caáu truùc kyõ thuaät - chaúng haïn nhö aêng-ten môùi cao choùt voùt trong vöôøn Vatican, ñöôïc goïi laø "Ngoùn tay cuûa Giaùo hoaøng" - maø coøn nhanh choùng naém baét ñöôïc kyø voïng laøm cho Ñaøi phaùt trieån caû veà noäi dung chöông trình cuûa mình. Do ñoù, vaøo naêm 1936, Ñaøi Phaùt thanh Vatican ñaõ ñöôïc nhaän vaøo Lieân hieäp Phaùt thanh truyeàn hình Quoác teá, ñöôïc thöøa nhaän tính chaát ñaëc bieät cuûa noù, cho pheùp noù thöïc hieän caùc hoaït ñoäng phaùt thanh maø khoâng coù baát kyø giôùi haïn ñòa lyù naøo. Vì phöông tieän haïn cheá hieän coù, cha Soccorsi ñaõ yeâu caàu söï coäng taùc cuûa caùc anh em Doøng Teân töø nhieàu quoác gia khaùc nhau ñeå bieân taäp vaø trình baøy caùc baûn vaên. Caùc chöông trình phaùt soùng baèng tieáng Ñöùc ñaëc bieät quan troïng.
Trong bi kòch chieán tranh: Radio Vatican hoaït ñoäng vì hoøa bình vaø lieân ñôùi vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå
[...] Vaøo tröôùc chieán tranh, vaøo naêm 1939, Ñaøi phaùt thanh Vatican coù caùc chöông trình phaùt soùng thöôøng xuyeân baèng tieáng YÙ, Phaùp, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, Ba Lan, Ukraina vaø Litva, vaø Ñaøi naøy coù theå laø moät ñieåm tham chieáu cho Giaùo hoäi trong thaûm caûnh to lôùn, ñoùng vai troø toá caùo baïo löïc, hoã trôï caùc naïn nhaân vaø thaønh vieân cuûa cuoäc khaùng chieán, vaø khuyeán khích hy voïng. Nhöõng "Thoâng ñieäp radio" cuûa Ñöùc Pioâ XII trong thôøi chieán, ñöôïc caû chaâu AÂu haùo höùc chôø ñôïi vaø laéng nghe, vaãn coøn noåi tieáng. Tieáng noùi cuûa ngaøi laø tieáng noùi maïnh meõ vaø uy quyeàn nhaát vöôït leân treân caùc beân tham chieán trong nhöõng naêm khuûng khieáp ñoù, keâu goïi coâng lyù vaø hoøa bình.
Tuy nhieân, trong thôøi kyø chieán tranh, Ñaøi phaùt thanh Vatican ñaõ trôû neân noåi tieáng vôùi moät hoaït ñoäng khaùc: noù thöïc söï laø moät coâng cuï cô baûn thöïc hieän söï daán thaân lôùn lao maø Ñöùc Pioâ XII mong muoán nôi "Vaên phoøng Thoâng tin cuûa Phuû Quoác vuï khanh", ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1939 ñeå tìm kieám caùc thöôøng daân, binh lính vaø tuø nhaân maát tích; cung caáp thoâng tin cho gia ñình cuûa hoï vaø neáu coù theå, thieát laäp laïi giöõa hoï ít nhaát laø moät söï keát noái thaêm hoûi vaø ghi nhôù. [...]
Ñaøi phaùt thanh Vatican daønh caùc chöông trình phaùt soùng cuï theå ñeå tìm kieám tin töùc veà caùc vuï maát tích vaø phaùt caùc thoâng ñieäp ngaén töø gia ñình tôùi caùc tuø nhaân... Caùc chöông trình phaùt soùng naøy ñaït 70 giôø moãi tuaàn, vôùi möùc cao nhaát laø 12-13 giôø moãi ngaøy. Töø naêm 1940 ñeán naêm 1946, toång coäng 1.240.728 tin nhaén ñaõ ñöôïc phaùt ñi trong 12.105 giôø phaùt soùng. Trong moät soá tröôøng hôïp, caùc cuoäc truyeàn tin ñöôïc phaùt qua loa phoùng thanh trong caùc traïi tuø. Coù nhieàu chöùng taù bieát ôn vaø raát caûm ñoäng ñoái vôùi dòch vuï naøy. Ñaây laø moät trong nhöõng trang ñeïp nhaát trong lòch söû cuûa Ñaøi phaùt thanh Vatican.
Moät tieáng noùi cho "Giaùo hoäi im laëng"
Khi chieán tranh keát thuùc, qua caùc chöông trình phaùt soùng, Ñaøi phaùt thanh Vatican kieán taïo laïi baàu khí luaân lyù vaø taâm linh cuûa caùc quoác gia bò taøn phaù bôûi cuoäc xung ñoät, trong khi coâng taùc chuaån bò cho Ñaïi Naêm Thaùnh 1950 ñang dieãn ra soâi noåi, thôøi ñieåm mang söùc soáng môùi cuûa Giaùo hoäi .
Nhöng trong luùc ñoù, phaàn lôùn Ñoâng AÂu rôi vaøo voøng aùp böùc cuûa caùc cheá ñoä coäng saûn, vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo trôû thaønh ñoái töôïng cuûa söï ñaøn aùp khaéc nghieät ôû nhieàu nöôùc. Ñaây laø moät thaùch thöùc lòch söû ñoái vôùi Ñaøi phaùt thanh Vatican, thöïc teá laø caùch duy nhaát maø qua ñoù caùc tín höõu coù theå nuoâi döôõng moái quan heä cuûa hoï vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng vaø Giaùo hoäi hoaøn vuõ vaø nhaän ñöôïc söï naâng ñôõ cho ñöùc tin. Ngay caû khi nguoàn löïc haïn cheá, caùc chöông trình baèng ngoân ngöõ cuûa caùc nöôùc Ñoâng AÂu ngaøy caøng nhieàu vaø ñöôïc phaùt soùng nhieàu hôn. Vaøo cuoái nhöõng naêm 1940, chöông trình baèng tieáng Ba Lan - laø chöông trình cuøng vôùi tieáng YÙ, tieáng Anh, tieáng Phaùp, tieáng Taây Ban Nha vaø tieáng Ñöùc luoân laø moät trong nhöõng ngoân ngöõ truyeàn taûi chính - ñaõ coù söï ñoàng haønh tham gia cuûa caùc chöông trình baèng caùc thöù tieáng Seùc, Slovak, Hungary, Litva, Latvia, Nga Croatia, Slovenia, Ucraina, Rumani, Bungari, Belarus vaø khoâng laâu sau ñoù laø tieáng Albani. Trong nhieàu thaäp kyû, trong suoát thôøi gian bò aùp böùc, caùc chöông trình phaùt soùng cuûa Ñaøi phaùt thanh Vatican ñaõ cung caáp moät ñieåm heïn thöôøng xuyeân vaø chaéc chaén cho caùc tín höõu, toân giaùo, linh muïc vaø giaùm muïc bò töôùc quyeàn töï do theå hieän vaø soáng ñöùc tin cuûa hoï.
Seõ coù voâ soá caâu chuyeän ñeå keå veà nhöõng naêm ñoù. ÔÛ moät soá quoác gia vaø trong moät soá giai ñoaïn baùch haïi khaéc nghieät nhaát, vieäc nghe Ñaøi phaùt thanh Vatican bò caám tuyeät ñoái vaø raát nguy hieåm: noù coù theå laø daãn ñeán caùc hình phaït naëng, coù theå bò aùn tuø vaø thaäm chí - trong moät soá tröôøng hôïp - bò aùn töû hình. Ñoái vôùi moät soá ngoân ngöõ, chaúng haïn nhö tieáng Ba Lan hoaëc tieáng Slovak, löôïng thính giaû cao, trong khi ñoái vôùi nhöõng ngoân ngöõ khaùc, nôi ngöôøi Coâng giaùo chæ laø thieåu soá, khoâng coù nhieàu ngöôøi nghe. Nhöng nguyeân taéc höôùng daãn caùc vò thaønh laäp Ñaøi, theo yù muoán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, khoâng phaûi laø löôïng thính giaû lôùn, maø laø hoaøn caûnh caàn thieát cuûa thính giaû. Ñoù laø lyù do taïi sao caùc ngoân ngöõ phaùt soùng ñeán caùc nöôùc Ñoâng AÂu luoân chieám hôn moät nöûa soá ngoân ngöõ ñöôïc Ñaøi phaùt thanh Vatican söû duïng.
Sau nhieàu naêm, nhöõng böùc töôøng suïp ñoå, loøng bieát ôn cuûa caùc tín höõu vaø ngöôøi daân cuoái cuøng coù theå theå hieän theo nhöõng caùch thöùc caûm ñoäng, chaúng haïn nhö hôn 40,000 böùc thö göûi ñeán chöông trình tieáng Ucraina vaøo naêm ñaàu tieân sau khi cheá ñoä Xoâ Vieát suïp ñoå, hoaëc vieäc trao taëng giaûi thöôûng cuûa Nhaø nöôùc Albani cho coâng vieäc cuûa Ñaøi phaùt thanh Vatican. [...]
Truyeàn thoâng ñeå hieäp thoâng
Naêm 1970, caùc ban bieân taäp vaø studio cuûa Ñaøi phaùt thanh Vatican chuyeån ñeán Palazzo Pio, phía tröôùc Laâu ñaøi Thieân thaàn, cung caáp ñuû khoâng gian cho nôi seõ trôû thaønh truï sôû chính cuûa ñaøi trong nhieàu thaäp kyû. Naêm 1973, Cha Roberto Tucci [...] keá nhieäm cha Martegani laøm toång giaùm ñoác. Chuaån bò Naêm Thaùnh 1975 Ñaøi phaùt thanh ñaõ ñöôïc huy ñoäng toaøn boä. Vaán ñeà khoâng chæ laø truyeàn hình tröïc tieáp caùc cöû haønh, caùc buoåi tieáp kieán vaø söï kieän troïng ñaïi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng, vaø cung caáp thoâng tin ñaày ñuû baèng moïi ngoân ngöõ ñeå Giaùo hoäi hoaøn vuõ caûm thaáy ñöôïc tham gia, nhöng coøn laø cung caáp dòch vuï cho nhöõng ngöôøi haønh höông ñeán Roâma töø khaép nôi treân theá giôùi. Vaø theá laø moät chöông trình tröïc tieáp môùi baèng 4 ngoân ngöõ YÙ, Anh, Phaùp vaø Taây Ban Nha ñaõ ra ñôøi. Nhoùm bieân taäp cuûa chöông trình khoâng chæ cung caáp thoâng tin höõu ích nhaát veà caùc söï kieän cuûa Naêm Thaùnh, maø coøn caû thoâng tin thieát yeáu veà caùc söï kieän quoác teá cho nhöõng ngöôøi taïm thôøi ôû Roma. [...]
Thaønh laäp chöông trình tieáng Vieät
Trong nhöõng naêm 1980, cha Sesto Quercetti, ñaõ töøng hoaït ñoäng ôû Vieät Nam vaø Ñaøi Loan, ñaõ phaùt trieån moät chöông trình tieáng Vieät. Chöông trình naøy seõ thöïc hieän moät coâng vieäc phuïc vuï ñaëc bieät cho coäng ñoàng Coâng giaùo, khoâng chæ veà thoâng tin, maø coøn trong vieäc ñaøo taïo giaùo lyù, kinh thaùnh vaø thaàn hoïc... Ñaây laø moät coâng vieäc raát vaát vaû, moät ñoùng goùp lôùn lao vaø quyù baùu cho caùc Giaùo hoäi gaëp khoù khaên.
Truyeàn thoâng kyõ thuaät soá, internet
Trong theá giôùi môùi cuûa truyeàn thoâng kyõ thuaät soá, vôùi söï phaùt trieån cuûa truyeàn hình vaø maïng internet, Radio Vatican ñaõ baét ñaàu chöông trình soá hoùa daàn daàn taát caû caùc coâng cuï truyeàn vaø xöû lyù aâm thanh cuûa mình, ñoàng thôøi ñaõ môû trang web cuûa mình; trang web naøy ñang nhanh choùng trôû neân phong phuù theâm vôùi caùc hình thöùc vaø noäi dung baèng caùc ngoân ngöõ khaùc nhau. Caùc noäi dung cuõng ñöôïc truyeàn taûi treân caùc maïng xaõ hoäi.
Tieáp tuïc söù vuï
Ñaøi phaùt thanh Vatican troøn 90 tuoåi, moät coät moác quan troïng ñaït ñöôïc ôû ñænh cao cuûa cuoäc caûi caùch truyeàn thoâng cuûa Toøa thaùnh ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxcioâ khôûi xöôùng. Ngaøy nay, ñaøi phaùt thanh phaùt caùc chöông trình baèng 41 ngoân ngöõ, trong ñoù coù tieáng Vieät.
OÂng Massimiliano Menichetti, phoù toång bieân taäp cuûa Radio Vatican khaúng ñònh: "Söù vuï cuûa chuùng toâi luoân luoân laø khoâng ñeå baát cöù ai ñôn ñoäc vaø mang nieàm hy voïng cuûa lôøi loan baùo Kitoâ giaùo, tieáng noùi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng vaø giaûi thích caùc söï kieän döôùi aùnh saùng cuûa Tin Möøng."