Ñöùc Thaùnh cha tieáp ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh
Ñöùc Thaùnh cha tieáp ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 09-02-2021) - Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ môøi goïi coäng ñoàng quoác teá ñoái phoù vôùi nhöõng thaùch ñoá maø nhaân loaïi ñang phaûi ñöông ñaàu, trong boán laõnh vöïc: khuûng hoaûng y teá, khuûng hoaûng moâi tröôøng, khuûng hoaûng kinh teá vaø xaõ hoäi, khuûng hoaûng chính trò. Ngaøi ñaëc bieät keâu goïi laøm sao ñeå moïi ngöôøi ñöôïc quyeàn söùc khoûe, ñöôïc vaéc-xin choáng ñaïi dòch, caàu mong Hoäi nghò theá giôùi veà khí haäu vaøo thaùng Möôøi Moät tôùi ñaây, taïi Glasgow ñöôïc thaønh coâng, baûo veä söï soáng con ngöôøi trong moïi giai ñoaïn, vaø Ñöùc Thaùnh cha khoâng queân keâu goïi taùi laäp daân chuû ôû Myanmar.
Ñöùc Thaùnh cha ñöa ra lôøi môøi goïi treân ñaây vaø ñeà caäp ñeán nhieàu vaán ñeà khaùc, trong buoåi tieáp kieán ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh ñeán chuùc möøng ngaøi nhaân dòp ñaàu naêm môùi, hoâm 08 thaùng 02 naêm 2021. Leõ ra, buoåi tieáp kieán ñaõ dieãn ra ngaøy 25 thaùng 1 naêm 2021, nhöng vì Ñöùc Thaùnh cha ñau thaàn kinh toïa, neân bò hoaõn laïi.
Boái caûnh buoåi tieáp kieán
Buoåi tieáp kieán ngoaïi giao ñoaøn naêm 2021 dieãn ra taïi Hoäi tröôøng Pheùp laønh, ôû laàu treân phía cuoái Ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ, thay vì taïi saûnh ñöôøng Regia, vì nôi ñaây ñang ñöôïc tu boå sau khi moät maûnh traàn lôû xuoáng vì söï aåm thaáp. Ngoaøi ra, do ñoøi hoûi cuûa caùc bieän phaùp phoøng choáng lan laây neân moãi ñaïi söù quaùn chæ ñöôïc göûi moät ngöôøi tham döï.
Hieän dieän trong buoåi tieáp kieán luùc 10 giôø, coù ñaïi dieän cuûa 183 quoác gia vaø moät soá toå chöùc quoác teá coù quan heä vôùi Toøa Thaùnh treân caáp ñaïi söù, cuøng vôùi ñaïi dieän cuûa chính quyeàn Palestine. Ngoaøi ra, cuõng coù ñaïi dieän cuûa Lieân hieäp AÂu chaâu vaø Hoäi Hieäp só Malta. Coù 88 vò ñaïi söù thöôøng truù vaø gaàn 100 vò khaùc töø caùc nhieäm sôû khaùc ôû AÂu chaâu cuõng ñeán Vatican trong dòp naøy.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong dieãn vaên, sau lôøi chaøo möøng cuûa vò Nieân tröôûng ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, laø Ñaïi söù nöôùc Cipro, oâng George Poulides, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ trình baøy laäp tröôøng vaø nhöõng mong öôùc cuûa Toøa Thaùnh veà tình hình theá giôùi hieän nay.
Nghóa vuï baûo veä söï soáng trong moïi giai ñoaïn
Ñöùc Thaùnh cha khaúng ñònh raèng: "Ñaïi dòch ñaõ maïnh meõ ñaët chuùng ta tröôùc hai chieàu kích khoâng theå traùnh ñöôïc cuûa cuoäc soáng con ngöôøi: beänh taät vaø caùi cheát. Chính vì theá, noù nhaéc nhôû giaù trò söï soáng cuûa moãi ngöôøi vaø phaåm giaù cuûa hoï trong moãi giaây phuùt cuûa haønh trình traàn theá, töø luùc môùi thuï thai trong loøng meï cho ñeán luùc cheát töï nhieân. Raát tieác laø phaûi ñau loøng nhaän thaáy raèng, vieän côù baûo ñaûm nhöõng caùi goïi laø caùc quyeàn chuû quan, ngaøy caøng coù nhieàu luaät phaùp treân theá giôùi döôøng nhö xa lìa nghóa vuï khoâng theå traùnh neù laø baûo veä söï soáng con ngöôøi trong moïi giai ñoaïn cuûa noù".
Ñöùc Thaùnh cha cuõng taùi keâu goïi caùc chính quyeàn coá gaéng laøm sao ñeå moïi ngöôøi coù theå ñöôïc trôï giuùp y teá caên baûn, khuyeán khích thaønh laäp caùc traïm y teá ñòa phöông, caùc cô caáu y teá phuø hôïp vôùi nhöõng nhu caàu thöïc teá cuûa daân chuùng, laøm sao coù caùc bieän phaùp trò lieäu vaø thuoác men.
Ngaøi keâu goïi ñaûm baûo vieäc phaân phoái coâng baèng caùc vaéc-xin, khoâng phaûi chæ theo tieâu chuaån kinh teá, nhöng ñeå yù ñeán nhu caàu cuûa taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi daân tuùng thieáu nhaát. Ñoàng thôøi, Ñöùc Thaùnh cha caûnh giaùc daân chuùng ñöøng ñaët troïn tin töôûng nôi vaéc-xin, nhö theå ñoù laø thuoác chöõa baùch beänh, ñeå roài moãi ngöôøi khoâng daán thaân baûo veä söùc khoûe cuûa baûn thaân vaø ngöôøi khaùc. Ñaïi dòch chöùng toû raèng khoâng ai laø moät hoøn ñaûo...
Khuûng hoaûng moâi tröôøng
Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh raèng: "Giaûi phaùp cho cuoäc khuûng hoaûng moâi tröôøng hieän nay ñoøi phaûi coù söï coäng taùc quoác teá ñeå chaêm soùc caên nhaø chung cuûa chuùng ta. Vì theá, toâi caàu mong Hoäi nghò tôùi ñaây cuûa Lieân Hieäp Quoác veà khí haäu, goïi laø Cop26, döï kieán nhoùm taïi thaønh phoá Glasgow vaøo thaùng Möôøi Moät tôùi ñaây, giuùp tìm ra moät thoûa thuaän höõu hieäu ñeå ñöông ñaàu vôùi nhöõng haäu quaû cuûa söï thay ñoåi khí haäu."
Trong vieãn töôïng naøy, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán "nguy cô nhieàu quoác gia ñaûo trong Thaùi Bình Döông seõ bò bieán maát vì möïc nöôùc bieån daâng cao. Ñoù laø moät thaûm hoïa, khoâng nhöõng taïo neân söï phaù huûy nhieàu laøng maïc, nhöng coøn buoäc caùc coäng ñoaøn ñòa phöông, nhaát caùc gia ñình, phaûi lieân tuïc di chuyeån, ñaùnh maát caên tính vaø vaên hoùa cuûa mình". Ñöùc Thaùnh cha cuõng noùi ñeán nhöõng vuï luït loäi taïi Ñoâng Nam AÙ, ñaëc bieät taïi Vieät Nam vaø Philippines, laøm cho nhieàu ngöôøi cheát, nhieàu gia ñình khoâng coøn phöông theá sinh nhai.
Khuûng hoaûng kinh teá vaø xaõ hoäi
Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng: Ñaïi dòch khieán nhieàu chính phuû ñeà ra caùc bieän phaùp giôùi haïn töï do ñi laïi, khieán cho nhieàu hoaït ñoäng thöông maïi vaø saûn xuaát bò ngöng hoaëc chaäm laïi, gaây thieät haïi cho cuoäc soáng cuûa caùc gia ñình, caùc giai taàng xaõ hoäi, nhaát laø nhöõng taàng lôùp yeáu nhaát...
Trong boái caûnh naøy, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Caàn coù moät cuoäc caùch maïng raát lôùn ñaët kinh teá phuïc vuï con ngöôøi, chöù khoâng ngöôïc laïi; caàn baét ñaàu nghieân cöùu vaø thöïc hieän moät neàn kinh teá khaùc, neàn kinh teá laøm cho soáng chöù khoâng gieát cheát, bao goàm chöù khoâng loaïi tröø, nhaân baûn hoùa chöù khoâng haï giaù con ngöôøi, chaêm soùc thieân nhieân chöù khoâng boùc loät vaø phaù taùn".
Theo Ñöùc Thaùnh cha, "Caàn laøm sao baûo ñaûm cho moïi ngöôøi moät neàn kinh teá oån ñònh ñeå traùnh nhöõng tai öông boùc loät vaø choáng laïi naïn cho vay aên laõi cao, vaø naïn tham oâ ñang hoaønh haønh taïi nhieàu nöôùc treân theá giôùi, vaø bao nhieâu baát coâng khaùc ñang dieãn ra moãi ngaøy, tröôùc nhöõng ñoâi maét moûi meät vaø lô ñaõng cuûa xaõ hoäi ngaøy nay".
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaän ñònh raèng "nhöõng giôùi nghieâm thôøi ñaïi dòch laøm gia taêng thôøi gian con ngöôøi ôû nhaø, tröôùc maùy vi tính vaø caùc phöông tieän truyeàn thoáng khaùc, vôùi nhöõng haäu quaû traàm troïng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi deã bò thöông toån nhaát, ngöôøi ngheøo vaø thaát nghieäp. Hoï deã trôû thaønh con moài cho naïn toäi phaïm vi tính vaø internet, haï giaù con ngöôøi, töø naïn löôøng gaït cho ñeán naïn buoân ngöôøi, khai thaùc maïi daâm, keå caû ñoái vôùi treû em, cuõng nhö naïn daâm oâ."
Pheâ bình caám vaän kinh teá
Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Trong nhieàu tröôøng hôïp, caùc cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo caøng trôû neân naëng neà hôn vì caùc bieän phaùp caám vaän kinh teá, raát nhieàu khi gaây thieät haïi phaàn lôùn cho caùc giai taàng yeáu theá nhaát trong daân chuùng, thay vì cho nhöõng ngöôøi höõu traùch chính trò. Vì theá, tuy hieåu nhöõng lyù do tröøng phaït, Toøa Thaùnh khoâng thaáy caùc bieän phaùp aáy laø höõu hieäu vaø caàu mong baõi boû chuùng, vaø cuõng ñeå cho caùc ñoà cöùu trôï nhaân ñaïo, nhaát laø thuoác men vaø y cuï, coù theå ñöa tôùi cho daân chuùng, voán laø ñieàu raát caàn thieát trong thôøi ñaïi dòch hieän nay".
Beânh vöïc di daân
Trong dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh cha cuõng löu yù veà soá ngöôøi di daân vaø tò naïn gia taêng. "Do tình traïng giôùi nghieâm vì ñaïi dòch, hoï buoäc loøng phaûi ñi theo nhöõng loä trình ngaøy caøng nguy hieåm. Laøn soùng di daân naøy cuõng laøm gia taêng caùc vuï xua ñuoåi baát hôïp phaùp ôû bieân giôùi, thöôøng ñöôïc thi haønh ñeå ngaên caûn ngöôøi di daân xin tò naïn, traùi vôùi nguyeân taéc khoâng xua ñuoåi. Nhieàu ngöôøi bò chaën baét vaø ñöa trôû laïi caùc traïi taäp trung vaø giam giöõ, hoï bò tra taán, vaø chòu nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn, neáu hoï khoâng cheát vì vöôït bieân qua ñöôøng bieån hoaëc caùc bieân giôùi töï nhieân khaùc".
Vaø tuy nhìn nhaän söï höõu ích cuûa caùc haønh lang nhaân ñaïo ñoái vôùi nhöõng ngöôøi di daân, nhöng Ñöùc Thaùnh cha noùi raèng taàm möùc cuoäc khuûng hoaûng cho thaáy ngaøy caøng caáp thieát phaûi giaûi quyeát taän goác reã nhöõng nguyeân nhaân thuùc ñaåy nhieàu ngöôøi phaûi xuaát cö, cuõng nhö coá gaéng hoã trôï nhöõng nöôùc tieáp cö ñaàu tieân...
Khuûng hoaûng chính trò
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Duy trì caùc thöïc taïi daân chuû ngaøy nay laø moät thaùch ñoá trong thôøi ñieåm lòch söû naøy, coù lieân heä tôùi taát caû caùc quoác gia lôùn, nhoû, giaàu maïnh veà kinh teá hay ñang treân ñöôøng phaùt trieån". Vaø ngaøi khaúng ñònh raèng: "Trong nhöõng ngaøy naøy, toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhaân daân Myanmar, maø toâi baøy toû loøng quí meán vaø gaàn guõi. Haønh trình cuûa nöôùc naøy trong nhöõng naêm qua tieán ñeán daân chuû ñaõ bò chaën ñöùng ñoät ngoät vì cuoäc ñaûo chaùnh trong tuaàn vöøa qua, khieán cho nhieàu laõnh tuï chính trò bò caàm tuø vaø toâi caàu mong hoï ñöôïc traû töï do mau leï, nhö moät daáu chæ khích leä ñoái thoaïi vì coâng ích cuûa ñaát nöôùc".
Ñöùc Thaùnh cha than phieàn raèng cuoäc khuûng hoaûng chính trò vaø caùc giaù trò daân chuû cuõng aûnh höôûng treân bình dieän quoác teá, gaây haïi tôùi toaøn theå heä thoáng ña phöông vaø coù haäu quaû hieån nhieân ñoái vôùi caùc Toå chöùc quoác teá voán ñöôïc thaønh laäp ñeå coã voõ hoøa bình vaø phaùt trieån, döïa treân coâng phaùp chöù khoâng theo luaät cuûa keû maïnh hôn, caùc toå chöùc naøy thaáy hieäu naêng cuûa mình bò thöông toån...
(Rei 8-2-2021)