Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Christus Vivit - Chuùa Kitoâ Ñang Soáng
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
Göûi Ngöôøi Treû vaø Coäng Ñoaøn Daân Chuùa
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa HÑGMVN)
Chöông Naêm
Nhöõng Neûo Ñöôøng Cuûa Tuoåi Treû
134. Ngöôøi ta soáng treû trung nhö theá naøo khi ñeå lôøi loan baùo tuyeät vôøi cuûa Phuùc-aâm khai saùng vaø bieán ñoåi chuùng ta? Ñaët caâu hoûi nhö theá raát quan troïng, vì tuoåi treû, coøn gì töï haøo hôn, laø moät hoàng aân cuûa Thieân Chuùa: "Tuoåi treû laø moät aân suûng, moät gia taøi". [71] Ñoù laø moät quaø taëng maø coù theå chuùng ta laõng phí moät caùch voâ ích, hoaëc coù theå ñoùn nhaän vôùi loøng bieát ôn vaø soáng sung maõn.
135. Thieân Chuùa laø taùc giaû cuûa tuoåi treû vaø Ngaøi hoaït ñoäng trong moãi ngöôøi treû. Ñoái vôùi ngöôøi treû, tuoåi treû laø moät thôøi gian ñöôïc chuùc phuùc vaø laø moät phuùc laønh cho Hoäi Thaùnh vaø theá giôùi. Ñoù laø moät nieàm vui, moät baøi ca cuûa hy voïng vaø moät phuùc laønh. Traân quyù tuoåi treû nghóa laø xem giai ñoaïn soáng naøy nhö moät khoaûng thôøi gian quyù giaù chöù khoâng nhö moät quaõng chuyeån tieáp maø ngöôøi treû caûm thaáy bò bò ñaåy ñeán tuoåi tröôûng thaønh.
Thôøi moäng mô vaø choïn löïa
136. Vaøo thôøi Chuùa Gieâsu, vieäc töø giaõ tuoåi aáu thô laø moät böôùc chuyeån tieáp ñaùng ñöôïc mong ñôïi trong cuoäc soáng, ñaùng ñöôïc toå chöùc aên möøng. Vì theá, khi Chuùa Gieâsu cho moät "beù gaùi" soáng laïi (Mc 5,39), Ngöôøi ñaõ ñeå em böôùc theâm moät böôùc, laøm cho em lôùn leân vaø trôû thaønh "thieáu nöõ" (Mc 5,41). Khi Ngöôøi noùi vôùi em: "Naøy coâ beù, haõy troãi daäy!" (Talitaø kum), cuõng chính laø luùc Ngöôøi laøm cho em coù traùch nhieäm hôn vôùi cuoäc ñôøi cuûa em, môû ra cho em nhöõng caùnh cöûa cuûa tuoåi treû.
137. "Tuoåi treû, thôøi kyø phaùt trieån nhaân caùch, mang daáu aán cuûa nhöõng öôùc mô ñang daàn daàn hình thaønh, nhôø nhöõng töông quan ngaøy caøng vöõng chaéc vaø quaân bình hôn, nhôø nhöõng noã löïc vaø thöû nghieäm, nhôø nhöõng choïn löïa ñeå töøng böôùc laäp keá hoaïch cho cuoäc ñôøi mình. Vaøo giai ñoaïn naøy trong ñôøi, ngöôøi treû ñöôïc keâu goïi phoùng mình ñeán töông lai, maø khoâng caét ñöùt vôùi nguoàn coäi cuûa mình, ñöôïc keâu goïi trôû neân töï laäp, nhöng khoâng coâ ñoäc". [72]
138. Tình yeâu cuûa Thieân Chuùa vaø moái töông quan cuûa chuùng ta vôùi Ñöùc Kitoâ haèng soáng khoâng ngaên caûn chuùng ta mô öôùc, khoâng ñoøi chuùng ta phaûi thu heïp chaân trôøi cuûa mình. Traùi laïi, tình yeâu naøy thoâi thuùc chuùng ta, khuyeán khích chuùng ta, vaø höôùng chuùng ta ñeán moät cuoäc soáng toát hôn vaø ñeïp hôn. Phaàn nhieàu khaùt voïng nôi con tim cuûa ngöôøi treû coù theå ñöôïc ñuùc keát nôi chöõ "khaéc khoaûi". Nhö Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ noùi, "chính trong caûm giaùc khoâng thoaû maõn maø caùc con kinh nghieäm [...] coù moät yeáu toá aùnh saùng".[73] Söï khaéc khoaûi khoâng ñöôïc thoaû maõn, cuøng vôùi söï kinh ngaïc veà nhöõng ñieàu môùi laï xuaát hieän ôû chaân trôøi, môû loái thuùc ñaåy hoï baïo daïn ñaûm nhaän cuoäc ñôøi mình vaø mang traùch nhieäm thöïc hieän moät söù vuï. Söï khaéc khoaûi laønh maïnh naøy, tröôùc heát thöùc daäy trong tuoåi thanh xuaân, vaãn laø ñaëc tröng cuûa moïi taâm hoàn treû trung, saün saøng coáng hieán vaø côûi môû. Söï bình an noäi taâm ñích thöïc cuøng toàn taïi vôùi caûm giaùc khoâng thoaû maõn saâu xa naøy. Thaùnh Augustinoâ noùi: "Laïy Chuùa, Ngaøi ñaõ döïng neân chuùng con cho Chuùa vaø taâm hoàn chuùng con coøn khaéc khoaûi cho ñeán khi ñöôïc nghæ an trong Chuùa maø thoâi". [74]
139. Caùch nay khoâng laâu moät ngöôøi baïn hoûi toâi nhìn thaáy gì khi nghó ñeán moät ngöôøi treû. Caâu traû lôøi cuûa toâi laø: "Toâi thaáy moät caäu beù hoaëc moät coâ beù ñang tìm loái böôùc rieâng cuûa mình, coâ caäu ñoù muoán ñi baèng ñoâi chaân cuûa mình, ñoái dieän vôùi theá giôùi vaø nhìn veà chaân trôøi vôùi caëp maét chan chöùa hy voïng, traøn ñaày töông lai vaø caû aûo töôûng nöõa. Ngöôøi treû ñi baèng ñoâi chaân cuûa mình nhö ngöôøi lôùn, nhöng khaùc ngöôøi lôùn, ngöôøi lôùn giöõ hai chaân song song, nhöng ngöôøi treû luoân ñaët moät chaân tröôùc moät chaân sau, saün saøng ñeå böôùc tôùi, ñeå nhaûy. Ngöôøi treû luoân lao veà phía tröôùc. Noùi veà nhöõng ngöôøi treû nghóa laø noùi veà lôøi höùa, veà nieàm vui. Nhöõng ngöôøi treû thì doài daøo sinh löïc, hoï coù khaû naêng nhìn vôùi nieàm hy voïng. Moät ngöôøi treû laø moät lôøi höùa heïn cuûa söï soáng, bôûi hoï coù moät khaû naêng kieân cöôøng nhaát ñònh; ñuû ñieân roà ñeå coù theå töï löøa doái mình, ñoàng thôøi cuõng coù khaû naêng chöõa laønh söï vôõ moäng coù theå xaûy ra". [75]
140. Moät soá ngöôøi treû coù leõ choái töø giai ñoaïn naøy cuûa cuoäc ñôøi vì hoï muoán tieáp tuïc laø treû con, hoaëc muoán "keùo daøi voâ thôøi haïn tuoåi nieân thieáu vaø trì hoaõn vieäc phaûi quyeát ñònh; nhö theá noãi lo sôï tröôùc nhöõng gì laø döùt khoaùt vaø vónh vieãn ñaõ taïo ra moät tình traïng teâ lieät khieán hoï khoâng theå quyeát ñònh. Tuy nhieân, giôùi treû khoâng theå soáng lô löûng laâu ñöôïc: ñaây laø tuoåi phaûi löïa choïn vaø chính ñieàu naøy laøm neân söï haáp daãn vaø cuõng laø nhieäm vuï lôùn nhaát cuûa giôùi treû. Giôùi treû phaûi laáy quyeát ñònh trong caùc lónh vöïc ngheà nghieäp, xaõ hoäi, chính trò, nhöng hoï cuõng phaûi laáy nhöõng quyeát ñònh khaùc, trieät ñeå hôn, nhöõng quyeát ñònh maø seõ ñònh ñoaït höôùng ñi döùt khoaùt cho cuoäc ñôøi hoï". [76] Hoï cuõng ñöa ra nhöõng quyeát ñònh lieân quan ñeán tình yeâu, vieäc löïa choïn ngöôøi baïn ñôøi hoaëc quyeát ñònh veà vieäc coù nhöõng ñöùa con ñaàu tieân. Chuùng ta seõ ñaøo saâu caùc chuû ñeà naøy trong nhöõng chöông cuoái, daønh rieâng cho ôn goïi caù nhaân vaø söï phaân ñònh.
141. Nhöng ngöôïc laïi vôùi nhöõng öôùc mô thoâi thuùc caùc quyeát ñònh naøy, luoân "coù nhöõng keâu than, chöïc boû cuoäc ñe doaï. Chuùng ta haõy ñeå caùc ñieàu aáy laïi cho nhöõng moân ñeä cuûa 'nöõ thaàn keâu than'! [...] ñoù laø moät thaàn löøa doái, daãn duï con ñi laàm ñöôøng laïc loái. Khi moïi söï döôøng nhö khöïng laïi vaø trì treä, khi nhöõng vaán ñeà caù nhaân laøm chuùng ta baát an, khi caùc vaán ñeà xaõ hoäi khoâng tìm ñöôïc caâu traû lôøi thích ñaùng, thì boû cuoäc khoâng phaûi laø ñieàu toát. Ñöùc Gieâsu laø con ñöôøng: haõy ñeå Ngöôøi leân 'thuyeàn' cuûa chuùng ta vaø cuøng ra khôi vôùi Ngöôøi! Ngöôøi laø Chuùa! Ngöôøi thay ñoåi caùi nhìn cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Nieàm tin vaøo Ñöùc Gieâsu daãn ñeán moät nieàm hy voïng vöôït xa hôn, moät baûo ñaûm chaéc chaén khoâng chæ döïa treân caùc phaåm chaát vaø taøi naêng cuûa chuùng ta, maø döïa treân Lôøi Chuùa, treân lôøi Ngöôøi môøi goïi. Ñöøng quaù tính toaùn theo kieåu phaøm nhaân vaø ñöøng lo laéng xem xeùt thöïc teá quanh caùc con coù an toaøn hay khoâng. Haõy ra khôi, haõy ra khoûi chính mình". [77]
142. Chuùng ta phaûi kieân trì theo ñuoåi con ñöôøng thöïc hieän nhöõng giaác mô cuûa mình. Ñeå ñöôïc nhö theá, chuùng ta phaûi caån thaän vôùi moät caùm doã thöôøng xuyeân treâu ngöôi, laø söï lo aâu. Lo aâu coù theå trôû thaønh moät keû ñaïi thuø khi noù laøm cho chuùng ta ñaàu haøng vì khoâng thaáy keát quaû ngay töùc khaéc. Ngöôøi ta chæ ñaït ñöôïc nhöõng öôùc mô ñeïp nhaát nhôø hy voïng, kieân nhaãn vaø daán thaân, maø khoâng noùng voäi. Ñoàng thôøi, cuõng khoâng neân töï giam haõm trong söï löôõng löï, sôï ruûi ro vaø phaïm sai laàm. Ñuùng hôn chuùng ta phaûi sôï mình soáng maø nhö ñaõ cheát vì teâ lieät, thu mình trong voû oác khoâng muoán maïo hieåm, bôûi vì chuùng ta khoâng daán thaân hoaëc sôï phaïm sai laàm. Ngay caû khi sai laàm, con vaãn luoân coù theå troãi daäy ngaång cao ñaàu vaø baét ñaàu laïi, vì khoâng ai coù quyeàn cöôùp ñi nieàm hy voïng cuûa con.
143. Caùc baïn treû thaân meán, toát hôn heát caùc con ñöøng ñaùnh maát tuoåi thanh xuaân cuûa mình, ñöøng ngaém nhìn cuoäc soáng töø ban coâng. Caùc con ñöøng laãn loän haïnh phuùc vôùi chieác gheá baønh vaø ñöøng soáng caû cuoäc ñôøi mình tröôùc caùi maøn hình. Ñöøng ñeå mình rôi vaøo caûnh töôïng theâ thaûm nhö cuûa moät chieác oâtoâ pheá thaûi. Ñöøng nhö nhöõng chieác xe naèm trong baõi ñaäu xe, nhöng haõy öôùc mô thoaû chí vaø haõy ñöa ra nhöõng quyeát ñònh. Caùc con haõy maïo hieåm, duø coù thaát baïi. Ñöøng tieáp tuïc soáng vôùi taâm hoàn ñaõ teâ daïi vaø ñöøng nhìn theá giôùi nhö nhöõng khaùch du lòch. Haõy leân tieáng! Haõy xua tan nhöõng noãi sôï khieán caùc con teâ lieät, ñeå khoâng trôû thaønh nhöõng ngöôøi treû nhö xaùc öôùp. Haõy soáng! Haõy daán thaân cho nhöõng gì toát nhaát trong cuoäc soáng! Haõy môû caùc caùnh cöûa loàng ra vaø bay ñi! Laøm ôn, ñöøng veà höu non caùc con nheù.
Khaùt khao soáng vaø traûi nghieäm
144. Höôùng veà döï phoùng töông lai mô öôùc naøy khoâng coù nghóa laø ngöôøi treû hoaøn toaøn phoùng mình veà phía tröôùc, bôûi leõ, cuøng luùc ñoù trong hoï cuõng coù moät öôùc muoán maõnh lieät soáng cuoäc soáng hieän taïi, muoán taän duïng toái ña nhöõng cô hoäi maø cuoäc soáng naøy ñem laïi. Theá giôùi naøy traøn ngaäp veû ñeïp! Laøm sao chuùng ta coù theå coi thöôøng nhöõng taëng phaåm cuûa Thieân Chuùa?
145. Ngöôïc laïi vôùi nhöõng ñieàu nhieàu ngöôøi thöôøng nghó, Chuùa khoâng muoán laøm suy yeáu öôùc muoán soáng naøy. Neân nhaéc laïi nhöõng gì maø moät hieàn nhaân trong Cöïu Öôùc ñaõ daïy: "Con ôi, neáu coù cuûa, haõy laøm cho ñôøi con ñöôïc toát ñeïp [...]. Con ñöøng töø choái khoâng höôûng moät ngaøy vui" (Hc 14,11.14). Thieân Chuùa thaät laø Ñaáng yeâu thöông con, Ngaøi muoán con haïnh phuùc. Ñoù laø lyù do trong Thaùnh Kinh cuõng coù lôøi khuyeân naøy cho ngöôøi treû: "Naøy baïn thanh nieân, cöù vui höôûng tuoåi xuaân cuûa baïn, vaø laøm cho taâm hoàn ñöôïc haïnh phuùc trong nhöõng ngaøy coøn treû. [...] Haõy ñaåy lui saàu naõo khoûi taâm hoàn" (Gv 11,9-10). Bôûi vì Thieân Chuùa "cung caáp doài daøo moïi söï cho chuùng ta höôûng duøng" (1 Tm 6,17).
146. Laøm sao ngöôøi ta coù theå bieát ôn Thieân Chuùa neáu khoâng bieát taän höôûng nhöõng moùn quaø nho nhoû haèng ngaøy cuûa Ngaøi, neáu khoâng bieát döøng laïi tröôùc nhöõng ñieàu ñôn sô vaø deã thöông maø hoï gaëp treân moãi böôùc ñi? Bôûi vì "khoâng ai teä hôn keû laøm haïi chính mình" (Hc 14,6). Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø höôûng thuï voâ ñoä, vui thuù baát taän, ngöôïc laïi, bôûi vì ñieàu naøy seõ ngaên caûn con soáng cuoäc soáng hieän taïi. Ñieàu quan troïng laø bieát môû maét ra nhìn vaø döøng laïi choác laùt ñeå caûm nhaän troïn veïn moïi moùn quaø beù nhoû cuûa cuoäc soáng vôùi loøng bieát ôn.
147. Roõ raøng Lôøi Chuùa môøi con soáng hieän taïi, chöù khoâng chæ chuaån bò cho ngaøy mai: "Vaäy anh em ñöøng lo laéng veà ngaøy mai, ngaøy mai, cöù ñeå ngaøy mai lo. Ngaøy naøo coù caùi khoå cuûa ngaøy aáy" (Mt 6,34). Nhöng ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø lao mình vaøo moät cuoäc soáng phoùng ñaõng voâ traùch nhieäm, voán chæ ñöa tôùi söï troáng roãng vaø luoân baát maõn; nhöng laø soáng troïn veïn giaây phuùt hieän taïi, nhôø duøng caùc naêng löïc cuûa mình cho nhöõng ñieàu toát ñeïp, nhôø bieát vun ñaép tình huynh ñeä, nhôø hoïc theo Ñöùc Gieâsu vaø quyù troïng nhöõng nieàm vui beù nhoû cuûa cuoäc soáng nhö moät quaø taëng cuûa tình yeâu Thieân Chuùa.
148. Veà vaán ñeà naøy, toâi muoán nhaéc laïi raèng Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, khi bò giam caàm trong moät traïi taäp trung, ñaõ khoâng muoán nhöõng ngaøy soáng cuûa ngaøi chæ laø söï chôø ñôïi vaø mong moûi moät töông lai ñöôïc töï do. Ngaøi ñaõ choïn "soáng giaây phuùt hieän taïi, laáp ñaày noù baèng tình yeâu"; vaø caùch maø Ngaøi thöïc hieän ñoù laø: "Toâi naém laáy nhöõng cô hoäi coù ñöôïc moãi ngaøy, ñeå chu toaøn nhöõng vieäc bình thöôøng moät caùch phi thöôøng".[78] Trong khi ñaáu tranh ñeå thöïc hieän nhöõng öôùc mô cuûa mình, con haõy soáng caùch troøn ñaày ngaøy hoâm nay, cho ñi taát caû vaø laáp ñaày tình yeâu töøng giaây phuùt. Bôûi vì thaät söï ngaøy hoâm nay cuûa tuoåi treû cuûa con coù theå laø ngaøy cuoái cuøng, vaø nhö theá raát ñaùng noã löïc ñeå soáng tuoåi treû aáy vôùi taát caû loøng khaùt khao vaø chieàu saâu nhaát coù theå.
149. Ñieàu naøy cuõng coù giaù trò ñoái vôùi nhöõng luùc khoù khaên, laø nhöõng hoaøn caûnh phaûi ñöôïc soáng ñeán taän cuøng ñeå coù theå hoïc ñöôïc thoâng ñieäp cuûa chuùng. Nhö caùc Giaùm muïc Thuïy Só ñaõ daïy: "Ngaøi ôû ñoù, nôi chuùng ta nghó raèng Ngaøi ñaõ boû rôi chuùng ta, vaø chuùng ta khoâng hy voïng ñöôïc cöùu ñoä nöõa. Ñoù laø moät nghòch lyù, nhöng ñoái vôùi nhieàu Kitoâ höõu, ñau khoå vaø boùng toái, [...] laïi trôû thaønh nhöõng nôi gaëp gôõ Thieân Chuùa". [70] Hôn nöõa, khaùt voïng soáng vaø kinh nghieäm nhöõng ñieàu môùi meû ñaëc bieät lieân quan ñeán nhieàu ngöôøi treû trong hoaøn caûnh khuyeát taät veà theå lyù, taâm lyù vaø giaùc quan. Maëc duø caùc baïn aáy khoâng theå luoân coù nhöõng kinh nghieäm gioáng nhö caùc baïn cuøng trang löùa, nhöng caùc baïn aáy vaãn coù nhöõng nguoàn löïc kyø dieäu, khoâng theå töôûng, ñoâi khi phi thöôøng. Ñöùc Gieâsu laáp ñaày caùc baïn aáy baèng nhöõng quaø taëng khaùc, maø coäng ñoàng ñöôïc môøi goïi haõy bieát quyù troïng, ñeå caùc baïn aáy coù theå khaùm phaù keá hoaïch yeâu thöông cuûa Ngöôøi daønh cho moãi ngöôøi trong hoï.
Trong tình baïn vôùi Ñöùc Kitoâ
150. Duø con coù soáng vaø traûi nghieäm ñeán ñaâu chaêng nöõa, con cuõng seõ khoâng bao giôø chaïm ñeán yù nghóa saâu xa nhaát cuûa tuoåi treû, con seõ khoâng nhaän bieát ñöôïc tuoåi treû ñaày ñuû nhaát, neáu con khoâng gaëp Ngöôøi Baïn lôùn moãi ngaøy, neáu con khoâng soáng trong tình baïn vôùi Ñöùc Gieâsu.
151. Tình baïn laø moät quaø taëng cuûa cuoäc soáng vaø laø moät hoàng aân cuûa Thieân Chuùa. Qua baïn beø, Chuùa tinh luyeän chuùng ta vaø laøm cho chuùng ta tröôûng thaønh. Ñoàng thôøi, nhöõng ngöôøi baïn trung thaønh, nhöõng ngöôøi ôû beân ta trong nhöõng thôøi buoåi khoù khaên, ñoù cuõng laø phaûn aûnh tình thöông cuûa Chuùa, phaûn aûnh nieàm an uûi vaø söï hieän dieän yeâu thöông cuûa Ngaøi. Coù baïn beø chuùng ta seõ hoïc ñöôïc bieát côûi môû, hieåu bieát, quan taâm ñeán ngöôøi khaùc, ñi ra khoûi cuoäc soáng thoaûi maùi tieän nghi vaø coâ laäp cuûa chính mình, chia seû ñôøi soáng mình vôùi ngöôøi khaùc. Bôûi ñoù "khoâng coù gì ñoåi laáy ñöôïc moät ngöôøi baïn trung thaønh" (Hc 6,15).
152. Tình baïn khoâng phaûi laø moät moái quan heä nhaát thôøi, taïm bôï, nhöng oån ñònh, beàn vöõng, trung thaønh, chín muoài theo thôøi gian. Ñoù laø moät moái töông quan caûm meán noái keát chuùng ta laïi vôùi nhau, vaø ñoàng thôøi ñoù cuõng laø moät tình yeâu quaûng ñaïi daãn chuùng ta ñeán vieäc tìm kieám ñieàu toát ñeïp cho baïn beø. Maëc duø baïn höõu coù theå raát khaùc nhau, nhöng luoân coù moät soá ñieåm chung khieán chuùng ta caûm thaáy gaàn guõi, thaân tình ñeå chia seû vôùi loøng chaân thaønh vaø tin töôûng.
153. Tình baïn quan troïng ñeán noãi chính Ñöùc Gieâsu töï giôùi thieäu nhö moät ngöôøi baïn: "Thaày khoâng coøn goïi anh em laø toâi tôù, nhöng Thaày goïi anh em laø baïn höõu" (Ga 15,15). Nhôø aân suûng Ngöôøi ban cho chuùng ta, maø chuùng ta ñöôïc naâng leân ñeán möùc chuùng ta thaät söï laø baïn höõu cuûa Ngöôøi. Vôùi cuøng moät tình yeâu maø Ngöôøi daønh cho chuùng ta, chuùng ta coù theå yeâu Ngöôøi, lan toaû tình yeâu cuûa Ngöôøi cho nhöõng ngöôøi khaùc, vôùi hy voïng laø hoï cuõng seõ tìm thaáy choã ñöùng cuûa hoï trong coäng ñoàng baïn höõu ñaõ ñöôïc Ñöùc Gieâsu Kitoâ thieát laäp.[80] Vaø duø cho Ngöôøi ñaõ phuïc sinh ñang soáng trong vinh phuùc vieân maõn, chuùng ta cuõng coù theå cuøng vôùi Ngöôøi, quaûng ñaïi giuùp xaây döïng Vöông quoác cuûa Ngöôøi treân traàn gian naøy, trôû neân nhöõng coâng cuï cuûa Ngöôøi ñeå mang söù ñieäp, aùnh saùng vaø nhaát laø tình yeâu cuûa Ngöôøi ñeán cho nhöõng ngöôøi khaùc (x. Ga 15,16). Caùc moân ñeä ñaõ laéng nghe lôøi môøi goïi cuûa Ñöùc Gieâsu ñeå trôû neân baïn höõu cuûa Ngöôøi. Ñaây laø lôøi môøi goïi khoâng heà aùp cheá hoï, nhöng teá nhò môøi goïi trong söï töï do: "Haõy ñeán maø xem", Ngöôøi ñaõ noùi vôùi hoï, vaø hoï "ñaõ ñeán vaø xem choã Ngöôøi ôû, vaø ôû laïi vôùi Ngöôøi ngaøy hoâm aáy" (Ga 1,39). Sau cuoäc gaëp gôõ thaân maät vaø baát ngôø ñoù, hoï ñeå laïi taát caû moïi söï vaø ñi vôùi Ngöôøi.
154. Tình baïn vôùi Ñöùc Gieâsu thì baát khaû phaân ly. Ngöôøi khoâng bao giôø boû rôi chuùng ta, maëc duø ñoâi khi coù veû nhö Ngöôøi giöõ thinh laëng. Khi chuùng ta caàn ñeán Ngöôøi, Ngöôøi toû mình ra cho chuùng ta (x. Gr 29,14) vaø Ngöôøi ôû beân chuùng ta trong baát cöù nôi naøo (x. Gs 1,9). Vì Ngöôøi khoâng bao giôø phaù vôõ giao öôùc [neân] Ngöôøi yeâu caàu chuùng ta ñöøng boû Ngöôøi: "Haõy ôû laïi trong Thaày nhö Thaày ôû laïi trong anh em" (Ga 15, 4). Nhöng neáu chuùng ta xa laùnh Ngöôøi, "Ngöôøi vaãn moät loøng trung tín, vì Ngöôøi khoâng theå naøo choái boû chính mình" (2 Tm 2,13).
155. Vôùi moät ngöôøi baïn, chuùng ta coù theå troø chuyeän vaø chia seû nhöõng ñieàu saâu kín nhaát. Cuõng theá, vôùi Ñöùc Gieâsu chuùng ta coù theå ñaøm ñaïo vôùi Ngöôøi. Caàu nguyeän laø moät thaùch ñoá vaø cuõng laø moät cuoäc phieâu löu. Vaø cuoäc phieâu löu thaät laø thuù vò bieát bao! Noù cho pheùp chuùng ta bieát Ngöôøi moãi ngaøy moät hôn, cho chuùng ta ñi vaøo töông giao saâu xa vôùi Ngöôøi vaø caøng ngaøy caøng keát hôïp beàn chaët hôn vôùi Ngöôøi. Caàu nguyeän cho pheùp chuùng ta chia seû vôùi Ngöôøi moïi ñieàu xaûy ñeán vôùi mình vaø tín thaùc trong voøng tay cuûa Ngöôøi, ñoàng thôøi caàu nguyeän cuõng cho chuùng ta nhöõng giaây phuùt thaân tình quyù giaù, trong ñoù Ñöùc Gieâsu trao ban söï soáng cuûa Ngöôøi cho chuùng ta. Khi caàu nguyeän "chuùng ta côûi môû taát caû vôùi Ngöôøi", chuùng ta daønh choã cho Ngöôøi "ñeå Ngöôøi coù theå haønh ñoäng vaø coù theå böôùc vaøo vaø coù theå chieán thaéng".[81]
156. Nhö vaäy ta coù theå ñaït ñeán kinh nghieäm keát hôïp thöôøng xuyeân vôùi Ngöôøi, vöôït treân taát caû nhöõng gì chuùng ta coù theå soáng vôùi nhöõng ngöôøi khaùc: "Toâi soáng, nhöng khoâng coøn laø toâi soáng, maø Ñöùc Kitoâ soáng trong toâi" (Gl 2,20). Ñöøng töôùc maát khoûi tuoåi treû cuûa con tình baïn naøy. Coù theå con seõ caûm thaáy Ngöôøi ôû beân caïnh khoâng chæ khi caàu nguyeän. Con seõ nhaän ra Ngöôøi ñoàng haønh vôùi con trong moïi luùc. Haõy thöû khaùm phaù Ngöôøi vaø con seõ coù kinh nghieäm tuyeät vôøi laø nhaän ra raèng Ngöôøi luoân ñoàng haønh vôùi con. Ñaây laø kinh nghieäm cuûa caùc moân ñeä ñi Emmau ñaõ traûi qua ñang luùc hoï hoang mang böôùc ñi vaø troø chuyeän, thì Chuùa Gieâsu hieän ra vaø "cuøng ñi vôùi hoï" (Lc 24,15). Moät vò thaùnh noùi raèng "Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø moät taäp hôïp caùc chaân lyù phaûi tin, caùc luaät leä phaûi giöõ, caùc ñieàu caám ñoaùn. Nhìn nhö theá laøm ta chaùn gheùt. Kitoâ giaùo laø moät Con Ngöôøi, Ngöôøi ñaõ yeâu toâi nhieàu ñeán noãi toâi phaûi yeâu laïi Ngöôøi. Kitoâ giaùo laø Ñöùc Kitoâ".[82]
157. Ñöùc Gieâsu coù theå lieân keát taát caû moïi ngöôøi treû cuûa Hoäi Thaùnh laïi vôùi nhau trong moät giaác mô duy nhaát, "moät giaác mô vó ñaïi vaø moät giaác mô coù choã cho taát caû moïi ngöôøi. Vì giaác mô aáy maø Ñöùc Gieâsu ñaõ hieán mình treân thaäp giaù vaø Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc ñoå traøn nhö hình löôõi löûa ngaøy leã Nguõ Tuaàn nôi taâm hoàn cuûa nhöõng ngöôøi nam vaø nöõ, trong con tim moãi ngöôøi, [...] Ngaøi ñaõ mang löûa aáy trong hy voïng tìm ñöôïc choã trong caùc taâm hoàn, ñeå töø ñoù lôùn leân vaø trieån nôû. Moät giaác mô, moät giaác mô mang teân Gieâsu, ñöôïc gieo vaõi töø Chuùa Cha: Ngöôøi laø Thieân Chuùa gioáng nhö Chuùa Cha, ñöôïc Chuùa Cha sai ñeán vôùi nieàm tin töôûng raèng Ngöôøi seõ lôùn leân seõ vaø soáng trong moïi taâm hoàn. Moät giaác mô cuï theå, chính laø moät Ngoâi vò, chaûy traøn trong huyeát quaûn cuûa chuùng ta, laøm cho loøng ta roän raõ nhaûy möøng". [83]
Lôùn leân vaø tröôûng thaønh
158. Nhieàu ngöôøi treû quan taâm ñeán thaân theå mình, tìm caùch phaùt trieån söùc maïnh theå lyù hoaëc ngoaïi hình. Nhöõng ngöôøi treû khaùc thì coá gaéng phaùt huy taøi naêng vaø kieán thöùc cuûa mình, vaø baèng caùch ñoù hoï caûm thaáy töï tin hôn. Moät soá ngöôøi treû khaùc nhaém cao hôn, coá gaéng daán thaân hôn vaø tìm kieám moät söï phaùt trieån taâm linh. Thaùnh Gioan noùi: "Hôõi caùc baïn treû, toâi ñaõ vieát cho anh em, vì anh em laø nhöõng ngöôøi maïnh meõ, vaø Lôøi Thieân Chuùa ôû laïi trong anh em" (1 Ga 2,14). Tìm kieám Chuùa, giöõ Lôøi Ngöôøi, tìm caùch ñaùp Lôøi Ngöôøi baèng chính ñôøi soáng cuûa mình, lôùn leân trong caùc nhaân ñöùc, ñieàu naøy laøm cho taâm hoàn cuûa nhöõng ngöôøi treû trôû neân maïnh meõ. Vì vaäy, caàn phaûi giöõ "keát noái" vôùi Ñöùc Gieâsu, ñeå ñöôïc "keát hôïp tröïc tuyeán" vôùi Ngöôøi, vì con seõ khoâng lôùn leân trong haïnh phuùc vaø thaùnh thieän chæ vôùi söùc maïnh vaø söï thoâng minh cuûa mình. Gioáng nhö con lo laéng ñeå khoâng maát keát noái Internet, haõy baûo ñaûm raèng con luoân keát noái vôùi Chuùa. Ñieàu naøy coù nghóa laø khoâng ngaét cuoäc ñoái thoaïi vôùi Chuùa, nhöng laéng nghe Ngöôøi, chia seû cho Ngöôøi nghe moïi chuyeän cuûa con, vaø khi con khoâng bieát roõ raøng con neân laøm thì haõy hoûi Ngöôøi: "Laïy Chuùa Gieâsu, ôû ñòa vò con, Ngöôøi seõ laøm gì?" [84]
159. Cha hy voïng con quyù troïng baûn thaân mình, thaät nghieâm tuùc vôùi chính mình ñeán möùc coá gaéng phaùt trieån baûn thaân veà ñôøi soáng thieâng lieâng. Ngoaøi nhieät huyeát ñaëc tröng cuûa tuoåi treû, coøn coù veû ñeïp cuûa vieäc tìm kieám "söï coâng chính, ñöùc tin, ñöùc aùi, bình an" (2 Tm 2,22). Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø phaûi ñaùnh maát ñi tính hoàn nhieân, töôi treû, nhieät thaønh, dòu daøng. Bôûi leõ trôû neân ngöôøi tröôûng thaønh khoâng coù nghóa laø phaûi töø boû caùc giaù trò toát ñeïp nhaát cuûa giai ñoaïn naøy trong ñôøi soáng. Neáu khoâng, moät ngaøy naøo ñoù, Chuùa coù theå quôû traùch con: "Ta nhôù laïi loøng trung nghóa cuûa ngöôi luùc ngöôi coøn treû, tình yeâu cuûa ngöôi khi ngöôi môùi thaønh hoân, luùc ngöôi theo Ta trong sa maïc" (Gr 2, 2).
160. Maët khaùc, ngay caû moät ngöôøi tröôûng thaønh cuõng phaûi chín chaén hôn maø khoâng ñaùnh maát caùc giaù trò cuûa tuoåi treû. Bôûi vì thaät ra, moãi giai ñoaïn cuûa cuoäc ñôøi laø moät aân suûng thöôøng haèng, chaát chöùa moät giaù trò vöõng beàn cuûa noù. Moät traûi nghieäm tuoåi treû ñöôïc soáng toát ñeïp luoân coøn ñoù nhö moät kinh nghieäm noäi taâm. Vaø trong ñôøi soáng tröôûng thaønh, kinh nghieäm aáy thaám nhaäp saâu saéc hôn vaø tieáp tuïc troå sinh hoa traùi. Neáu ñaëc tröng cuûa ngöôøi treû laø hoï caûm thaáy bò loâi cuoán bôûi chaân trôøi voâ haïn môû ra vaø baét ñaàu, [85] thì nôi ngöôøi tröôûng thaønh coù theå coù nguy cô laø, vôùi nhöõng söï an toaøn vaø caùc tieän nghi cuûa mình, ngaøy caøng keùo luøi xa chaân trôøi naøy vaø ñaùnh maát giaù trò cuûa tuoåi treû mình. Thay vaøo ñoù, leõ ra phaûi coù ñieàu ngöôïc laïi. Töùc laø, khi tröôûng thaønh, caøng giaø ñi vaø ñôøi soáng cuûa mình caøng ñöôïc quy cuû, chuùng ta vaãn khoâng maát ñi söï haáp daãn, caøng môû roäng hôn nöõa tröôùc thöïc taïi khoân cuøng. Trong moïi giaây phuùt cuûa ñôøi soáng, chuùng ta coù theå laøm môùi laïi vaø gia taêng söùc treû cuûa mình. Khi toâi baét ñaàu söù vuï Giaùo hoaøng cuûa mình, Chuùa ñaõ môû roäng taàm nhìn cuûa toâi vaø ban cho toâi moät neùt treû trung môùi. Ñieàu töông töï coù theå xaûy ra vôùi moät caëp vôï choàng ñaõ keát hoân nhieàu naêm, hoaëc vôùi moät ñan só trong ñan vieän cuûa mình. Coù nhöõng ñieàu caàn "oån ñònh" theo thôøi gian, nhöng chuùng ta coù theå tröôûng thaønh hôn moãi ngaøy cuøng vôùi moät ngoïn löûa luoân ñöôïc thaép môùi, vôùi moät con tim luoân treû trung.
161. Giaø ñi hôn coù nghóa laø giöõ gìn vaø naâng niu nhöõng gì quyù giaù nhaát maø tuoåi treû mang laïi cho con, nhöng ñoàng thôøi cuõng coù nghóa laø môû ra ñeå thanh luyeän ñieàu khoâng toát vaø ñoùn nhaän nhöõng hoàng aân môùi cuûa Thieân Chuùa, ñeå phaùt trieån nhöõng gì coù giaù trò. Ñoâi khi, nhöõng maëc caûm töï ti coù theå laøm con khoâng muoán nhìn thaáy khuyeát ñieåm vaø nhöõng yeáu nhöôïc cuûa mình, vaø nhö theá laø con bò caûn trôû, khoâng taêng tröôûng vaø tröôûng thaønh. Toát hôn heát, con haõy ñeå cho Chuùa yeâu thöông mình, Ngaøi yeâu con ñuùng vôùi con ngöôøi thaät cuûa con, Ngaøi quyù meán con vaø toân troïng con, nhöng Ngaøi cuõng khoâng ngöøng ban theâm nhieàu hôn nöõa cho con. Chaúng haïn nhö töông quan tình baïn vôùi Ngaøi saâu ñaäm hôn, nhieät thaønh hôn trong caàu nguyeän, ñoùi khaùt Lôøi Chuùa nhieàu hôn, khao khaùt laõnh nhaän Ñöùc Kitoâ trong Bí tích Thaùnh Theå nhieàu hôn, öôùc muoán soáng Tin Möøng cuûa Ngöôøi hôn, coù nhieàu söùc maïnh noäi taâm hôn, nhieàu bình an vaø nieàm vui thieâng lieâng hôn.
162. Nhöng cha nhaéc con nhôù raèng con seõ khoâng neân thaùnh vaø trôû neân vieân maõn baèng caùch trôû thaønh baûn sao cuûa ngöôøi khaùc. Noi göông caùc thaùnh khoâng coù nghóa laø sao cheùp caùch thöùc soáng thaùnh cuûa caùc ngaøi: "Coù moät soá chöùng taù coù theå höõu ích vaø gôïi höùng, nhöng khoâng phaûi ñeå chuùng ta sao cheùp laïi, vì ñieàu ñoù coù theå ñöa ta ñi laïc khoûi neûo ñöôøng rieâng maø Thieân Chuùa coù yù daønh cho ta". [86] Con phaûi khaùm phaù ra mình laø ai vaø phaùt trieån neûo ñöôøng neân thaùnh cuûa rieâng cuûa mình, khaùc vôùi nhöõng gì ngöôøi khaùc noùi vaø nghó. Neân thaùnh coù nghóa laø trôû neân chính mình caùch ñaày ñuû nhaát, laø trôû neân ñieàu maø Thieân Chuùa ñaõ muoán mô öôùc vaø taïo döïng, chöù khoâng phaûi moät baûn sao. Ñôøi soáng cuûa con phaûi laø moät thuùc ñaåy mang tính tieân tri, gôïi höùng cho nhöõng ngöôøi khaùc, ghi daáu aán nôi theá giôùi naøy, ñoù laø daáu aán ñoäc ñaùo maø chæ moät mình con môùi coù theå ñeå laïi. Ngöôïc laïi, neáu con chæ sao cheùp ngöôøi khaùc, con seõ töôùc maát khoûi traùi ñaát vaø caû baàu trôøi naøy moät ñieàu maø khoâng ai khaùc coù theå thay theá con coáng hieán ñöôïc. Cha nhôù Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, trong taùc phaåm Khuùc Linh Ca cuûa ngaøi, ñaõ vieát raèng moãi ngöôøi phaûi ruùt ra nhöõng lôïi ích töø lôøi khuyeân nhuû thieâng lieâng cuûa ngaøi "theo caùch rieâng cuûa mình",[87] vì chính Thieân Chuùa muoán baøy toû aân suûng cuûa Ngaøi "cho moãi ngöôøi moãi caùch". [88]
Nhöõng neûo ñöôøng huynh ñeä
163. Söï tröôûng thaønh taâm linh cuûa con ñöôïc theå hieän tröôùc heát trong tình huynh ñeä, quaûng ñaïi vaø tình yeâu thöông xoùt. Thaùnh Phaoloâ ñaõ noùi: "Xin Chuùa cho tình thöông cuûa anh em ñoái vôùi nhau vaø ñoái vôùi moïi ngöôøi ngaøy caøng theâm ñaäm ñaø thaém thieát, cuõng nhö tình thöông cuûa chuùng toâi ñoái vôùi anh em vaäy" (1 Tx 3,12). Caàu mong con seõ soáng moãi ngaøy moät hôn "söï xuaát thaàn" ngaây ngaát khi ñi ra khoûi chính mình ñeå tìm kieám ñieàu toát ñeïp cho nhöõng ngöôøi khaùc, ngay caû duø phaûi hy sinh maïng soáng mình.
164. Moät cuoäc gaëp gôõ Thieân Chuùa ñöôïc goïi laø "xuaát thaàn", vì noù keùo chuùng ta ra khoûi chính mình vaø naâng chuùng ta leân, ñöa chuùng ta vaøo tình yeâu vaø veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa. Nhöng chuùng ta cuõng coù theå "xuaát thaàn" khi ra khoûi chính mình ñeå nhaän ra veû ñeïp tieàm aån trong moãi con ngöôøi, phaåm giaù cuûa hoï, söï vó ñaïi cuûa hoï trong tö caùch nhö laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa vaø ngöôøi con cuûa Cha treân trôøi. Chuùa Thaùnh Thaàn muoán thuùc ñaåy chuùng ta ra khoûi chính mình, ñoùn nhaän nhöõng ngöôøi khaùc trong yeâu thöông vaø tìm kieám ñieàu toát ñeïp cho hoï. Vì vaäy, toát nhaát laø cuøng nhau soáng ñöùc tin vaø dieãn taû tình yeâu cuûa chuùng ta trong ñôøi soáng coäng ñoaøn, qua vieäc chia seû yeâu thöông vôùi caùc baïn treû khaùc, chia seû thôøi giôø, ñöùc tin vaø caùc lo aâu cuûa mình. Hoäi Thaùnh cung caáp nhieàu khoâng gian khaùc nhau ñeå soáng ñöùc tin trong coäng ñoaøn, vì khi cuøng laøm vôùi nhau moïi söï seõ deã daøng hôn.
165. Nhöõng veát thöông maø caùc con nhaän ñöôïc coù theå caùm doã caùc con ruùt lui soáng coâ laäp, co cuïm laïi vôùi chính mình, nuoâi nhöõng oaùn hôøn, nhöng ñöøng bao giôø ngöøng laéng nghe lôøi môøi goïi tha thöù cuûa Chuùa. Nhö caùc Giaùm muïc Rwanda ñaõ daïy raát hay, "ñeå hoaø giaûi vôùi ngöôøi khaùc tröôùc heát ñoøi hoûi baïn phaûi khaùm phaù ngöôøi aáy laø hình aûnh raïng ngôøi cuûa Thieân Chuùa. [...] Trong caùi nhìn aáy, ñieàu quan troïng laø phaûi phaân bieät toäi nhaân vôùi toäi loãi cuûa hoï, vaø vôùi haønh vi phaïm toäi cuûa hoï, ñeå ñi ñeán hoaø giaûi ñích thöïc. Ñieàu naøy coù nghóa laø baïn gheùt söï xaáu xa maø ngöôøi khaùc gaây ra cho baïn, nhöng baïn vaãn tieáp tuïc yeâu thöông hoï bôûi vì baïn nhaän ra söï yeáu ñuoái cuûa hoï vaø nhìn thaáy hình aûnh cuûa Thieân Chuùa trong hoï" [89].
166. Ñoâi khi taát caû naêng löïc, öôùc mô vaø nhieät huyeát cuûa tuoåi treû bò tan bieán vì chuùng ta bò caùm doã kheùp laïi trong chính mình, trong nhöõng vaán ñeà cuûa mình, trong nhöõng caûm giaùc bò toån thöông, trong nhöõng lôøi phaøn naøn vaø trong cuoäc soáng tieän nghi. Ñöøng ñeå ñieàu naøy xaûy ra vôùi con, bôûi vì con seõ giaø ñi tröôùc tuoåi. Moãi löùa tuoåi ñeàu coù veû ñeïp rieâng cuûa noù, vaø tuoåi treû khoâng theå thieáu hoaøi baõo chung, coù theå cuøng nhau chia seû mô öôùc, nhöõng chaân trôøi bao la maø chuùng ta coù theå cuøng nhau chieâm nghieäm.
167. Thieân Chuùa yeâu thích nieàm vui cuûa ngöôøi treû vaø Ngaøi môøi hoï tröôùc heát höôùng ñeán nieàm vui soáng tình hieäp thoâng huynh ñeä, höôùng ñeán caûm nhaän nieàm vui cao vôøi cuûa ngöôøi bieát chia seû, vì "cho ñi thì vui hôn laø nhaän laïi" (Cv 20,35 ) vaø "Thieân Chuùa yeâu thích nhöõng ai vui veû daâng hieán" (2 Cr 9,7). Tình huynh ñeä gia taêng gaáp boäi khaû naêng cuûa chuùng ta kinh nghieäm nieàm vui, bôûi vì noù laøm cho chuùng ta vui vì ñieàu toát ñeïp cuûa ngöôøi khaùc. "Haõy vui vôùi ngöôøi vui" (Rm 12,15). Öôùc gì söï hoàn nhieân vaø nhöõng xung naêng cuûa tuoåi treû chuùng con ngaøy caøng ñöôïc bieán ñoåi hôn nöõa thaønh tình yeâu thöông huynh ñeä, töôi treû, luoân saün saøng tha thöù, quaûng ñaïi, khao khaùt xaây döïng coäng ñoàng. Moät caâu ngaïn ngöõ chaâu Phi noùi: "Neáu baïn muoán ñi nhanh, haõy ñi moät mình. Neáu baïn muoán ñi xa, haõy ñi vôùi nhöõng ngöôøi khaùc". Chuùng ta ñöøng ñeå mình bò ñaùnh caép maát tình huynh ñeä.
Nhöõng ngöôøi treû daán thaân
168. Trong thöïc teá, tröôùc moät theá giôùi ñaày baïo löïc vaø ích kyû, ngöôøi treû ñoâi khi coù nguy cô kheùp kín mình vaøo caùc nhoùm nhoû, vaø nhö theá hoï traùnh xa nhöõng thaùch ñoá cuûa ñôøi soáng trong xaõ hoäi, vaø theá giôùi roäng lôùn, voán khieâu khích vaø nhieàu nhu caàu. Hoï coù caûm töôûng mình ñang soáng tình huynh ñeä, nhöng coù theå nhoùm cuûa hoï chæ laø moät söï noái daøi chính caùi toâi cuûa hoï. Caøng nghieâm troïng hôn neáu hoï nghó ôn goïi giaùo daân chæ nhö laø moät vieäc phuïc vuï beân trong Hoäi Thaùnh (ñoïc saùch, giuùp leã, giaùo lyù vieân...), maø queân raèng ôn goïi giaùo daân tröôùc heát laø ñöùc aùi trong gia ñình vaø ñöùc aùi trong khung caûnh xaõ hoäi hoaëc chính trò. Ñoù laø moät daán thaân cuï theå khôûi ñi töø ñöùc tin ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi môùi, laø soáng giöõa theá giôùi vaø xaõ hoäi ñeå Phuùc aâm hoaù nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau, ñeå phaùt trieån hoaø bình, söï chung soáng, coâng lyù, nhaân quyeàn, loøng nhaân töø, vaø nhö theá môû roäng Nöôùc Chuùa treân traàn gian.
169. Cha ñeà nghò caùc baïn treû haõy vöôït ra ngoaøi caùc nhoùm thaân höõu vaø xaây döïng "tình baèng höõu trong xaõ hoäi, tìm kieám thieän ích chung. Hieàm thuø xaõ hoäi thì daãn tôùi huûy dieät. Caùc gia ñình bò huûy dieät bôûi hieàm thuø. Caùc quoác gia bò huûy dieät bôûi hieàm thuø. Theá giôùi bò huûy dieät bôûi hieàm thuø. Vaø söï hieàm thuø lôùn nhaát chính laø chieán tranh. Ngaøy nay chuùng ta thaáy theá giôùi ñang töï taøn phaù baèng chieán tranh. Bôûi vì hoï khoâng theå ngoài laïi ñeå ñaøm phaùn. [...] Caùc con phaûi laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng taïo ra tình baèng höõu trong xaõ hoäi". [90] Ñoù laø ñieàu khoâng deã daøng, caàn phaûi luoân töø boû moät ñieàu gì ñoù, caàn phaûi thöông löôïng, nhöng neáu chuùng ta laøm theá vì nghó tôùi lôïi ích cuûa moïi ngöôøi, coù theå chuùng ta seõ thöïc hieän ñöôïc kinh nghieäm tuyeät vôøi veà vieäc boû qua moät beân nhöõng khaùc bieät ñeå cuøng nhau ñaáu tranh cho moät muïc ñích chung. Neáu chuùng ta tìm ñöôïc nhöõng ñieåm töông ñoàng giöõa raát nhieàu khaùc bieät, trong noã löïc daán thaân vaø ñoâi khi vaát vaû ñeå baéc nhöõng nhòp caàu, ñeå kieán taïo moät neàn hoaø bình toát ñeïp cho moïi ngöôøi, thì ñaây laø pheùp laï cuûa neàn vaên hoaù gaëp gôõ maø nhöõng ngöôøi treû coù theå maïnh daïn vaø say meâ soáng cho noù.
170. Thöôïng Hoäi ñoàng nhìn nhaän raèng "Daán thaân xaõ hoäi laø moät neùt ñaëc thuø cuûa giôùi treû hoâm nay, duø vôùi nhöõng caùch thöùc khaùc so vôùi caùc theá heä tröôùc ñaây. Tuy coù moät soá soáng döûng döng, nhöng vaãn coù nhieàu ngöôøi treû saün saøng ñaùp laïi lôøi keâu goïi hoaït ñoäng thieän nguyeän, trôû neân coâng daân tích cöïc vaø soáng tình lieân ñôùi trong xaõ hoäi: ñieàu quan troïng laø chuùng ta phaûi ñoàng haønh vaø khuyeán khích ngöôøi treû phaùt trieån taøi naêng, naêng löïc vaø oùc saùng taïo vaø thuùc ñaåy hoï gaùnh vaùc traùch nhieäm. Daán thaân xaõ hoäi vaø tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi ngöôøi ngheøo laø moät cô hoäi quan troïng ñeå ngöôøi treû khaùm phaù hay ñaøo saâu ñöùc tin vaø ñeå hoï phaân ñònh ôn goïi cuûa mình. [...] Cuõng coù ngöôøi ñaõ ghi nhaän thaùi ñoä saün saøng daán thaân vaøo lónh vöïc chính trò vì lôïi ích chung nôi ngöôøi treû". [91]
171. Ngaøy nay, taï ôn Chuùa, nhieàu nhoùm treû cuûa caùc giaùo xöù, caùc tröôøng hoïc, caùc phong traøo hoaëc caùc nhoùm sinh vieân ñaïi hoïc thöôøng ñi ra ngoaøi gaëp gôõ thaêm vieáng nhöõng ngöôøi giaø vaø nhöõng ngöôøi beänh, hoaëc thaêm vieáng caùc khu xoùm ngheøo, hay laø cuøng nhau giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi tuùng thieáu trong nhöõng "buoåi toái töø thieän". Qua nhöõng hoaït ñoäng naøy, hoï thöôøng nhaän ra mình nhaän nhieàu hôn laø cho, bôûi vì ta hoïc ñöôïc khoân ngoan vaø ñöôïc tröôûng thaønh raát nhieàu khi ta daùm tieáp chaïm ñeán noãi ñau cuûa ngöôøi khaùc. Hôn theá nöõa, nôi nhöõng ngöôøi ngheøo coù moät söï khoân ngoan aån giaáu, vaø hoï chæ baèng vaøi lôøi noùi ñôn sô coù theå giuùp chuùng ta khaùm phaù nhöõng giaù trò baát ngôø.
172. Nhöõng ngöôøi treû khaùc tham gia vaøo caùc chöông trình xaõ hoäi xaây döïng nhaø cho ngöôøi voâ gia cö, hoaëc caûi taïo caùc khu vöïc bò oâ nhieãm hay quyeân goùp giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi tuùng quaãn. Seõ toát hôn neáu nhöõng goùp söùc chung naøy khoâng hoaït ñoäng rôøi raïc nhöng ñöôïc toå chöùc oån ñònh, vôùi caùc muïc tieâu roõ raøng höôùng tôùi moät hoaït ñoäng lieân tuïc vaø caøng ngaøy coù hieäu quaû hôn. Caùc sinh vieân ñaïi hoïc coù theå keát hôïp vôùi nhau theo lieân ngaønh ñeå öùng duïng nhöõng kieán thöùc cuûa hoï vaøo vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi, vaø trong nhieäm vuï naøy, hoï coù theå laøm vieäc saùt caùnh vôùi nhöõng ngöôøi treû cuûa caùc Hoäi Thaùnh hoaëc toân giaùo khaùc.
173. Nhö trong pheùp laï cuûa Chuùa Gieâsu, nhöõng chieác baùnh vaø nhöõng con caù cuûa ngöôøi treû coù theå ñöôïc hoaù ra nhieàu (x. Ga 6,4-13). Nhö trong duï ngoân, caùc haït gioáng beù nhoû cuûa nhöõng ngöôøi treû coù theå bieán thaønh caây to sinh hoa keát quaû cho muøa boäi thu (x. Mt 13,23.31-32). Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñöôïc phaùt khôûi töø nguoàn maïch soáng ñoäng cuûa Thaùnh Theå, trong ñoù baùnh vaø röôïu cuûa chuùng ta ñöôïc bieán ñoåi cho ta söï soáng ñôøi ñôøi. Ngöôøi treû ñöôïc trao phoù moät nhieäm vuï lôùn lao vaø khoù khaên. Vôùi nieàm tin vaøo Ñaáng Phuïc Sinh, caùc baïn coù theå ñöông ñaàu vôùi thaùch ñoá aáy trong saùng taïo vaø trong hy voïng, luoân saün saøng phuïc vuï, nhö nhöõng gia nhaân trong tieäc cöôùi kia, laø nhöõng ngöôøi coäng taùc vaøo daáu laï ñaàu tieân cuûa Chuùa Gieâsu chính hoï cuõng khoâng ngôø. Hoï chæ laøm theo lôøi Ñöùc Meï caên daën: "Ngöôøi baûo gì, caùc anh cöù vieäc laøm theo" (Ga 2,5). Loøng thöông xoùt, söï saùng taïo vaø nieàm hy voïng laøm ñôøi soáng trieån nôû.
174. Cha muoán khuyeán khích con daán thaân vaøo nhieäm vuï naøy, bôûi vì cha bieát raèng "quaû tim cuûa caùc con, quaû tim treû trung, muoán xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp hôn. Cha ñaõ theo doõi tin töùc theá giôùi vaø Cha thaáy raèng nhieàu ngöôøi treû ôû nhieàu nôi treân theá giôùi ñaõ xuoáng ñöôøng ñeå baøy toû öôùc muoán coù moät neàn vaên minh coâng baèng vaø huynh ñeä hôn. Nhöõng ngöôøi treû xuoáng ñöôøng. Ñoù laø nhöõng ngöôøi treû muoán trôû thaønh nhöõng taùc nhaân ñem laïi söï thay ñoåi. Xin ñöøng ñuøn ñaåy cho nhöõng ngöôøi khaùc laøm taùc nhaân cuûa söï thay ñoåi! Chính caùc con laø nhöõng ngöôøi naém giöõ töông lai! Qua caùc con töông lai böôùc vaøo theá giôùi. Cha cuõng xin caùc con haõy trôû thaønh nhöõng taùc nhaân cuûa söï thay ñoåi naøy. Haõy tieáp tuïc vöôït qua thaùi ñoä thôø ô, baèng caùch ñöa ra caâu traû lôøi cuûa Kitoâ giaùo cho caùc vaán ñeà chính trò vaø xaõ hoäi, taïi caùc vuøng khaùc nhau treân theá giôùi. Cha xin caùc con haõy trôû thaønh nhöõng ngöôøi kieán taïo theá giôùi, caùc con haõy laøm vieäc heát mình cho moät theá giôùi toát ñeïp hôn. Caùc baïn treû thaân meán, cha xin caùc con ñöøng baøng quan nhìn cuoäc soáng maø haõy nhaäp cuoäc. Ñöùc Gieâsu khoâng heà laø keû baøng quan, Ngöôøi ñaõ nhaäp cuoäc; ñöøng baøng quan nhìn cuoäc soáng töø xa xa, haõy böôùc vaøo cuoäc soáng nhö Ñöùc Gieâsu ñaõ laøm".[92] Nhöng treân heát, baèng caùch naøy hay caùch khaùc, caùc con haõy ñaáu tranh cho coâng ích, haõy phuïc vuï ngöôøi ngheøo, haõy laø nhöõng taùc nhaân chính cuûa cuoäc caùch maïng baùc aùi vaø phuïc vuï, coù khaû naêng khaùng cöï laïi caên beänh caù nhaân chuû nghóa tieâu thuï vaø hôøi hôït.
Nhöõng nhaø truyeàn giaùo can ñaûm
175. Yeâu meán Ñöùc Kitoâ, ngöôøi treû ñöôïc môøi goïi laøm chöùng cho Tin Möøng ôû moïi nôi baèng chính ñôøi soáng cuûa mình. Thaùnh Alberto Hurtado ñaõ noùi raèng "laø toâng ñoà khoâng coù nghóa laø ñeo moät huy hieäu treân ve aùo; khoâng coù nghóa laø thuyeát giaûng veà chaân lyù, nhöng laø soáng chaân lyù, trôû thaønh hieän thaân cuûa chaân lyù, ñöôïc bieán ñoåi thaønh Ñöùc Kitoâ. Trôû thaønh moät toâng ñoà khoâng coù nghóa laø ngöôøi phaûi caàm moät ngoïn ñuoác trong tay, sôû höõu aùnh saùng, nhöng laø chính aùnh saùng [...]. Tin Möøng, [...] laø moät göông saùng hôn laø moät baøi hoïc. Söù ñieäp bieán thaønh söï soáng hieän sinh".
176. Giaù trò cuûa chöùng töø khoâng coù nghóa laø chuùng ta phaûi caâm laëng khoâng noùi Lôøi Chuùa. Taïi sao laïi khoâng noùi veà Chuùa Gieâsu chöù, taïi sao khoâng keå cho ngöôøi khaùc raèng Ngöôøi ban cho chuùng ta söùc soáng, raèng chuùng ta thích thuù troø chuyeän vôùi Ngöôøi, raèng chuùng ta soáng raát toát vôùi vieäc suy nieäm Lôøi Ngöôøi? Hôõi caùc baïn treû, ñöøng ñeå theá giôùi loâi keùo chuùng con vaøo vieäc chæ chia seû nhöõng sai laàm vaø hôøi hôït. Caùc con haõy coá loäi ngöôïc doøng vaø haõy bieát chia seû Ñöùc Gieâsu, thoâng truyeàn ñöùc tin maø Ngöôøi ñaõ ban cho caùc con. Cha caàu chuùc caùc con caûm nhaän trong loøng söï thuùc ñaåy khoâng theå cöôõng laïi nhö ñaõ taùc ñoäng nôi Thaùnh Phaoloâ laøm ngaøi thoát leân: "Khoán cho toâi neáu toâi khoâng rao giaûng Tin Möøng!" (1 Cr 9,16).
177. "Chuùa Gieâsu sai chuùng ta ñi ñaâu? Khoâng coù ranh giôùi, khoâng coù giôùi haïn: Ngöôøi sai chuùng ta ñeán vôùi moïi ngöôøi. Tin Möøng daønh cho taát caû moïi ngöôøi vaø khoâng chæ daønh cho moät soá ngöôøi. Tin Möøng khoâng chæ daønh cho nhöõng ngöôøi coù veû gaàn guõi hôn, deã tieáp thu hôn, deã ñoùn nhaän hôn. Tin Möøng daønh cho taát caû moïi ngöôøi. Caùc con ñöøng sôï ra ñi vaø mang Ñöùc Kitoâ vaøo moïi moâi tröôøng, cho ñeán nhöõng cuoäc soáng ôû vuøng ngoaïi vi, ngay caû vôùi ngöôøi xa xaêm nhaát, ngöôøi thôø ô nhaát. Chuùa tìm kieám moïi ngöôøi, Ngöôøi muoán taát caû caûm nhaän ñöôïc söï aám aùp cuûa loøng thöông xoùt vaø tình yeâu cuûa Ngöôøi". [94] Ngöôøi môøi chuùng ta ra ñi coâng boá söù vuï maø khoâng sôï haõi, ôû baát cöù nôi ñaâu vaø vôùi baát cöù ngöôøi naøo, nôi khu phoá, trong tröôøng hoïc, trong lónh vöïc theå thao, trong khi chuùng ta ñi chôi vôùi baïn beø, khi laøm thieän nguyeän hoaëc laøm vieäc coâng sôû, taát caû ñeàu luoân laø dòp toát vaø thuaän tieän ñeå chia seû nieàm vui cuûa Tin Möøng. Ñaây laø caùch Chuùa tieáp caän moïi ngöôøi. Vaø Ngöôøi muoán caùc con, nhöõng ngöôøi treû, nhö nhöõng phöông tieän ñeå Ngöôøi chieáu giaõi aùnh saùng vaø hy voïng, bôûi vì Ngöôøi tin töôûng vaøo söï can ñaûm, söï töôi treû vaø loøng nhieät thaønh cuûa caùc con.
178. Caùc con ñöøng mong söù vuï naøy deã daøng vaø thoaûi maùi. Moät soá ngöôøi treû ñaõ daâng hieán ñôøi mình theo söï thoâi thuùc truyeàn giaùo. Caùc Giaùm muïc Haøn Quoác dieãn taû theá naøy: "Chuùng toâi hy voïng coù theå trôû thaønh nhöõng haït luùa mì vaø nhöõng khí cuï cho vieäc cöùu roãi nhaân loaïi, nhôø theo göông caùc vò töû ñaïo. Maëc duø ñöùc tin cuûa chuùng ta nhoû beù nhö haït caûi, Thieân Chuùa seõ laøm cho noù lôùn leân vaø seõ söû duïng noù nhö moät khí cuï cho coâng trình cöùu ñoä cuûa Ngaøi". [95] Caùc baïn hôõi, ñöøng ñôïi ñeán ngaøy mai môùi ñoùng goùp naêng löïc, söï gan daï vaø söï saùng taïo cuûa caùc con cho vieäc bieán ñoåi theá giôùi naøy. Tuoåi treû cuûa caùc con khoâng phaûi laø moät "thôøi gian chuyeån tieáp". Caùc con laø hieän taïi cuûa Thieân Chuùa, Ngaøi muoán caùc con troå sinh hoa traùi. [96] Vì chính khi "cho ñi laø laõnh nhaän" [97] vaø caùch hay nhaát ñeå chuaån bò cho moät töông lai toát ñeïp laø soáng toát hieän taïi vôùi tinh thaàn daâng hieán vaø quaûng ñaïi.
- - - - - - -
[71] Thaùnh Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Huaán töø nhaân Leã tuyeân phong Chaân phöôùc Nunzio Sulprizio (01/12/1963): AAS 56 (1964), 28.
[72] VK 65.
[73] Baøi giaûng trong Thaùnh leã cho Giôùi treû taïi Sydney (02/12/1970): AAS 63 (1971), 64.
[74] Töï thuaät I, 1, 1: PL 32, 661.
[75] Thieân Chuùa thì treû. Cuoäc ñoái thoaïi vôùi Thomas Leoncini, New York, Random House, 2018, 4.
[76] VK 68.
[77] Gaëp gôõ Giôùi treû taïi Cagliari (22/09/2013): AAS 105 (2013), 904-905.
[78] Cinque pani e due pesci. Dalla sofferenza del carcere una gioiosa testimonianza di fede, Milano 2014, 20.
[79] Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Thuïy Só, Prendre le temps: pour toi, pour moi, pour nous, 02/02/2018.
[80] X. Thaùnh Toâma Aquinoâ, Summa Theologiae, II-II, q. 23, art. 1.
[81] Huaán töø cho caùc Tình nguyeän vieân cuûa Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi laàn thöù XXXIV taïi Panama (27/01/2019): L'Osservatore Romano, 28-29/01/2019, 11.
[82] Thaùnh OSCAR ROMERO, Baøi giaûng (06/11/1977) trong Su Pensamiento, I-II, San Salvador, 2000, tr. 312.
[83] Dieãn vaên Khai maïc Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi laàn thöù XXXIV taïi Panama (24/01/2019): L'Osservatore Romano, 26/01/2019, 12.
[84] X. Gaëp gôõ Giôùi treû taïi Ñeàn thaùnh quoác gia ôû Maipuù, Santiago de Chile (17/01/2018): L'Osservatore Romano, 19/01/2018, 7.
[85] X. ROMANO GUARDINI, Die Lebensalter. Ihre ethische und p#dagogische Bedeutung, W#rzburg 31955, 20.
[86] GE 11.
[87] Khuùc Linh ca, Red. B, Prologue, 2.
[88] Ibid., XIV-XV, 2.
[89] Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc RWANDA, Thö Hoäi ñoàng Giaùm muïc Rwanda göûi caùc Kitoâ höõu trong Naêm Ngoaïi thöôøng veà Hoaø giaûi, Kigali (18/01/2018), 17.
[90] Lôøi chaøo möøng Giôùi treû cuûa Cha Feùlix Varela, Trung taâm Vaên hoaù Havana (20/09/2015): L'Osservatore Romano, 21-22/09/2015, 6.
[91] VK 46.
[92] Huaán töø trong buoåi Canh thöùc, Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi laàn thöù XXXIV (26/01/2019); AAS 105 (2013), 663.
[93] Ustedes son la luz del mundo. Dieãn töø taïi Cerro San Cristoùbal, Chile, 1940.
[94] Baøi giaûng trong Thaùnh leã, Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi laàn thöù XXVIII taïi Rio de Janeiro (28/06/2013): AAS 105 (2013), 665.
[95] Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Haøn Quoác, Thö Muïc vuï nhaân Kyû nieäm 150 naêm caùc Thaùnh Töû ñaïo trong Cuoäc Khuûng boá Byeong-in (30/03/2016).
[96] X. Baøi giaûng trong Thaùnh leã, Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi laàn thöù XXXIV taïi Panama (27/01/2019): L'Osservatore Romano, 28-29/01/2019, 12.
[97] "Laïy Chuùa, xin laøm cho con trôû thaønh khí cuï bình an cuûa Chuùa", lôøi kinh ñöôïc cho laø cuûa thaùnh Phanxicoâ Assisi.