Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Christus Vivit - Chuùa Kitoâ Ñang Soáng
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
Göûi Ngöôøi Treû vaø Coäng Ñoaøn Daân Chuùa
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa HÑGMVN)
Chöông Ba
Caùc Con Laø Hieän Taïi Cuûa Thieân Chuùa
64. Sau khi ñaõ ñoïc qua Lôøi Chuùa, chuùng ta khoâng theå chæ noùi raèng ngöôøi treû laø töông lai cuûa theá giôùi. Hoï laø hieän taïi cuûa theá giôùi; hoï goùp phaàn laøm cho theá giôùi ñöôïc phong phuù. Ngöôøi treû khoâng coøn laø treû con, hoï ôû trong giai ñoaïn baét ñaàu ñaûm nhaän nhöõng traùch nhieäm, khi cuøng vôùi ngöôøi lôùn tham gia vaøo vieäc phaùt trieån gia ñình, xaõ hoäi vaø Hoäi Thaùnh. Tuy nhieân, thôøi theá ñang thay ñoåi, vaø caâu hoûi ñaët ra laø: Ngöôøi treû ngaøy nay nhö theá naøo? Ñieàu gì ñang xaûy ra vôùi hoï?
Veà maët tích cöïc
65. Thöôïng Hoäi ñoàng nhìn nhaän raèng caùc tín höõu trong Hoäi Thaùnh khoâng phaûi bao giôø cuõng coù thaùi ñoä nhö Ñöùc Gieâsu. Thay vì saün saøng laéng nghe, chuùng ta laïi coù "khuynh höôùng ñöa ra nhöõng caâu traû lôøi coù saün vaø ñeà nghò nhöõng caùch thöùc nghó saün, maø khoâng ñeå ngöôøi treû ñaët ra nhöõng caâu hoûi môùi meû, vaø chuùng ta cuõng khoâng thaáy ñöôïc caùc caâu hoûi aáy thaùch thöùc chuùng ta ôû ñieåm naøo" [24] Nhöng traùi laïi, khi Hoäi Thaùnh boû ñi nhöõng khuoân khoå cöùng nhaéc ñeå môû loøng ra, saün saøng vaø aân caàn laéng nghe ngöôøi treû, thì nieàm thaáu caûm naøy seõ laøm cho Hoäi Thaùnh neân phong phuù, vì noù "cho pheùp ngöôøi treû mang laïi ñieàu gì ñoù cho coäng ñoàng, vì laéng nghe giuùp coäng ñoàng nhaän ra nhöõng khuynh höôùng môùi vaø bieát ñaët ra cho mình nhöõng caâu hoûi môùi". [25]
66. Ngaøy nay, ngöôøi lôùn chuùng ta rôi vaøo nguy cô döïng neân moät baûn lieät keâ nhöõng vaáp vaùp, nhöõng thaát baïi cuûa ngöôøi treû. Coù leõ moät soá ngöôøi laïi hoan ngheânh vì chuùng ta toû ra coù taøi trong vieäc tìm ra nhöõng ñieåm tieâu cöïc vaø nguy hieåm. Nhöng thaùi ñoä aáy daãn ñeán heä quaû gì? Heä quaû laø caøng xa caùch hôn, ít gaàn guõi hôn, ít hoã trôï nhau hôn.
67. Söï saùng suoát cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc keâu goïi laøm cha meï, laøm muïc töû hay ngöôøi höôùng daãn caùc baïn treû laø ôû choã tìm ra ñöôïc ngoïn löûa coøn chaùy leo leùt, caây saäy bò giaäp (x. Is 42,3) nhöng chöa bò beû gaõy. Ñoù laø khaû naêng tìm ra con ñöôøng ôû nôi maø ngöôøi khaùc chæ nhìn thaáy nhöõng böùc töôøng, laø taøi nhaän ra tieàm naêng ôû nôi maø ngöôøi khaùc chæ thaáy hieåm hoaï. Nhö theá, caùi nhìn cuûa Thieân Chuùa Cha laø caùi nhìn traân troïng vaø nuoâi döôõng nhöõng haït gioáng thieän haûo ñaõ ñöôïc gieo trong taâm hoàn ngöôøi treû. Vì vaäy taâm hoàn cuûa moãi ngöôøi treû phaûi ñöôïc xem laø "ñaát thaùnh", nôi mang caùc haït gioáng söï soáng thaàn linh; chuùng ta phaûi "côûi giaøy ra" ñeå coù theå ñeán gaàn vaø ñi saâu vaøo Maàu nhieäm.
Coù nhieàu giôùi treû khaùc nhau
68. Chuùng ta coù theå thöû moâ taû nhöõng ñaëc tính cuûa ngöôøi treû ngaøy nay, nhöng tröôùc heát toâi muoán nhaéc laïi moät nhaän xeùt cuûa caùc Nghò phuï: "Chính söï tham döï ñoâng ñaûo cuûa nhieàu thaønh phaàn taïi Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ cho thaáy ôû ñaây coù söï hieän dieän vaø ñoùng goùp cuûa nhieàu vuøng khaùc nhau treân theá giôùi, ñoàng thôøi cuõng ñaõ laøm noåi baät veõ ñeïp cuûa moät Hoäi thaùnh phoå quaùt. Baát chaáp boái caûnh toaøn caàu hoaù ngaøy caøng gia taêng, caùc Nghò phuï ñaõ yeâu caàu laøm roõ nhöõng khaùc bieät ña daïng giöõa caùc boái caûnh vaø vaên hoaù, ngay caû trong cuøng moät quoác gia. Coù voâ soá theá giôùi ngöôøi treû, ñeán noåi ôû moät soá quoác gia ngöôøi ta coù khuynh höôùng noùi "nhöõng giôùi treû" hôn laø "giôùi treû". Hôn nöõa, nhoùm tuoåi ñöôïc Thöôïng Hoäi ñoàng goïi laø giôùi treû (16-29 tuoåi) khoâng ñaïi dieän cho moät toång theå ñoàng nhaát, nhöng bao goàm nhieàu nhoùm coù nhöõng hoaøn caûnh rieâng bieät". [26]
69. Töø quan ñieåm nhaân khaåu hoïc, moät soá quoác gia coù nhieàu ngöôøi treû, trong khi moät soá quoác gia khaùc laïi coù tyû leä sinh raát thaáp. Tuy nhieân, "moät söï khaùc bieät nöõa baét nguoàn töø lòch söû, laøm cho caùc quoác gia vaø luïc ñòa theo truyeàn thoáng Kitoâ giaùo coå ñaïi, nôi coù neàn vaên hoaù mang moät kyù öùc caàn ñöôïc baûo toàn, khaùc bieät vôùi caùc quoác gia vaø luïc ñòa khaùc, ngöôïc laïi, ñöôïc ñaùnh daáu bôûi caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc vaø trong ñoù Kitoâ giaùo laø moät thieåu soá, ñoâi khi chæ môùi xuaát hieän gaàn ñaây. Ngoaøi ra, ôû nhöõng nôi khaùc, caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu trong ñoù coù nhieàu ngöôøi treû laø ñoái töôïng cuûa vieäc baét bôù" [27]. Cuõng phaûi phaân bieät nhöõng ngöôøi treû "ngaøy caøng coù nhieàu cô hoäi nhôø vaøo toaøn caàu hoaù, vôùi nhöõng ngöôøi treû soáng beân leà xaõ hoäi hay trong theá giôùi noâng thoân vaø nhöõng ngöôøi treû phaûi gaùnh chòu nhieàu hình thöùc loaïi tröø vaø haát huûi". [28]
70. Coøn nhieàu söï khaùc bieät nöõa, neáu trình baøy chi tieát ôû ñaây seõ raát phöùc taïp. Vì theá, toâi thieát töôûng khoâng caàn döøng laïi ñeå ñöa ra moät phaân tích töôøng taän veà ngöôøi treû trong theá giôùi hoâm nay, veà loái soáng vaø hoaøn caûnh cuûa hoï. Tuy nhieân toâi cuõng khoâng theå khoâng nhìn vaøo thöïc teá, neân toâi seõ trình baøy vaén taét moät soá ñoùng goùp nhaän ñöôïc tröôùc khi dieãn ra Thöôïng Hoäi ñoàng, vaø moät soá ñoùng goùp khaùc taïi Thöôïng Hoäi ñoàng.
Moät soá kinh nghieäm cuûa ngöôøi treû
71. Tuoåi treû khoâng phaûi laø caùi maø ngöôøi ta coù theå phaân tích moät caùch tröøu töôïng. Thaät vaäy, khoâng coù "tuoåi treû", maø chæ coù nhöõng ngöôøi treû vôùi cuoäc ñôøi cuï theå cuûa hoï. Trong theá giôùi coù nhieàu thay ñoåi hoâm nay, nhieàu cuoäc ñôøi aáy phaûi ñoái maët vôùi ñau khoå vaø lôïi duïng.
Ngöôøi treû trong moät theá giôùi ñang khuûng hoaûng
72. Caùc Nghò phuï phaûi ñau loøng nhaán maïnh raèng "nhieàu ngöôøi treû ñang soáng trong boái caûnh chieán tranh vaø phaûi gaùnh chòu baïo löïc döôùi voâ soá hình thöùc: baét coùc, toáng tieàn, toäi phaïm coù toå chöùc, buoân baùn ngöôøi, noâ leä tình duïc vaø khai thaùc tình duïc, haõm hieáp trong chieán tranh, v.v. Nhieàu ngöôøi treû khaùc vì ñöùc tin cuûa mình maø khoù tìm ñöôïc moät vieäc laøm trong xaõ hoäi vaø phaûi gaùnh chòu nhieàu hình thöùc baùch haïi coù theå ñöa ñeán caùi cheát. Raát nhieàu ngöôøi treû, vì bò eùp buoäc hay vì khoâng coøn choïn löïa naøo khaùc, ñang soáng trong tình traïng phaïm toäi aùc vaø gaây baïo löïc: binh lính treû em, baêng ñaûng toäi phaïm coù vuõ trang, buoân laäu ma tuyù, khuûng boá, v.v. Tình traïng baïo löïc naøy laøm tan naùt cuoäc ñôøi nhieàu ngöôøi treû. Nhöõng tröôøng hôïp bò laïm duïng vaø nghieän ngaäp, cuõng nhö baïo löïc vaø nhöõng haønh vi leäch laïc, cuõng laø lyù do khieán giôùi treû laâm vaøo caûnh tuø toäi, vaø tình traïng naøy lieân quan ñaëc bieät ñeán moät soá nhoùm saéc toäc vaø xaõ hoäi". [29]
73. Nhieàu ngöôøi treû khaùc bò tuyeân truyeàn, bò bieán thaønh coâng cuï vaø bò söû duïng laøm bia ñôõ ñaïn hay löïc löôïng xung kích ñeå tieâu dieät, ñe doaï hay cheá gieãu ngöôøi khaùc. Teä hôn nöõa, coù nhieàu ngöôøi trôû thaønh nhöõng con ngöôøi theo chuû nghóa caù nhaân, thuø ñòch vaø nghi ngôø moïi ngöôøi; ñeán möùc trôû neân mieáng moài ngon cho nhöõng trao ñoåi phi nhaân vaø nhöõng keá hoaïch huyû dieät cuûa caùc taäp ñoaøn chính trò hay caùc theá löïc kinh teá.
74. Tuy nhieân "xaûy ra nhieàu hôn nöõa treân theá giôùi laø tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi treû bò gaït ra beân leà vaø bò loaïi tröø khoûi xaõ hoäi caùch naøy caùch khaùc, vì lyù do toân giaùo, saéc toäc hay kinh teá. Chuùng ta haõy nhôù ñeán hoaøn caûnh khoán khoù cuûa nhöõng coâ gaùi, vò thaønh nieân laãn thaønh nieân, phaûi mang baàu, ñeán veát thöông loøng cuûa hoï sau khi phaù thai, ñeán taàm möùc lan roäng cuûa HIV, ñeán nhöõng hình thöùc nghieän ngaäp (ma tuyù, côø baïc, noäi dung khieâu daâm, v.v.) vaø caû ñeán hoaøn caûnh cuûa nhöõng treû em vaø thanh thieáu nieân ñöôøng phoá, khoâng nhaø cöûa, khoâng gia ñình vaø khoâng nguoàn lôïi kinh teá". [30] Ngoaøi ra, ñoái vôùi nöõ giôùi, nhöõng hoaøn caûnh bò gaït ra beân leà naøy laïi trôû neân khoù khaên vaø khoå sôû gaáp ñoâi.
75. Chuùng ta ñöøng trôû neân moät Hoäi Thaùnh voâ caûm tröôùc nhöõng thaûm kòch aáy cuûa nhöõng ngöôøi treû laø con caùi mình. Chuùng ta ñöøng bao giôø rôi vaøo thoùi quen aáy, vì ai khoâng bieát khoùc thì khoâng phaûi laø meï. Chuùng ta muoán khoùc ñeå cho xaõ hoäi cuõng phaûi trôû thaønh moät ngöôøi meï ñuùng nghóa hôn, ñeå thay vì saùt haïi thì xaõ hoäi hoïc bieát caùch sinh thaønh, trôû thaønh nôi höùa heïn cuûa söï soáng. Chuùng ta khoùc khi nhôù ñeán nhöõng ngöôøi treû phaûi boû maïng vì ngheøo ñoùi vaø baïo löïc, vaø chuùng ta keâu goïi xaõ hoäi hoïc caùch trôû neân moät ngöôøi meï bieát chaêm soùc con mình. Noãi ñau naøy chaúng nguoâi ngoai; nhöng vaãn ñi theo chuùng ta, vì thöïc teá khoâng theå che giaáu ñöôïc. Ñieàu teä haïi nhaát chuùng ta coù theå laøm laø duøng caùch maø tinh thaàn theá gian vaãn laøm, töùc laø ru nguû ngöôøi treû baèng nhöõng thoâng ñieäp khaùc, nhöõng moái baän taâm khaùc, nhöõng ñieàu taàm thöôøng khaùc.
76. Coù leõ "chuùng ta ñang coù moät cuoäc soáng khoâng thieáu thoán gì nhieàu, neân chuùng ta khoâng bieát khoùc. Coù nhöõng thöïc teá trong cuoäc ñôøi chæ coù theå nhìn thaáy baèng ñoâi maét ñaãm leä. Cha muoán moãi ngöôøi trong caùc con haõy töï hoûi mình: Toâi coù bieát khoùc khoâng? Toâi coù bieát khoùc khi thaáy moät ñöùa treû ñang ñoùi, moät ñöùa treû nghieän ma tuùy treân ñöôøng phoá, moät ñöùa treû voâ gia cö, bò boû rôi, bò laïm duïng, moät ñöùa treû bò khai thaùc nhö noâ leä? Hay nhöõng gioït nöôùc maét cuûa toâi laø nhöõng gioït nöôùc maét hôøn traùch cuûa keû khoùc ñeå ñoøi theâm moùn ñoà khaùc?" [31]. Con haõy hoïc bieát khoùc cho nhöõng baïn treû ñang ôû trong hoaøn caûnh heøn keùm hôn mình. Khoùc cuõng laø caùch dieãn taû loøng thöông xoùt vaø traéc aån. Neáu khoâng khoùc ñöôïc, haõy xin Chuùa ban cho con ôn bieát caûm thöông tröôùc nhöõng khoå ñau cuûa tha nhaân. Moät khi con bieát khoùc, con seõ coù theå laøm ñieàu gì ñoù cho ngöôøi khaùc vôùi caû taám loøng.
77. Ñoâi khi, noãi ñau cuûa moät soá ngöôøi treû thaät xeù loøng, noãi ñau aáy khoâng theå dieãn taû thaønh lôøi, noãi ñau aáy nhö caùi vaû maïnh vaøo maët chuùng ta. Chæ coù hoï môùi coù theå thöa vôùi Chuùa raèng hoï ñang ñau khoå nhieàu laém, raèng hoï phaûi traû giaù quaù ñaét cho vieäc thaêng tieán, raèng hoï khoâng coøn tin vaøo ai nöõa. Nhöng trong lôøi keâu van thoáng thieát aáy, coøn coù nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Gieâsu: "Phuùc cho ai than khoùc, vì hoï seõ ñöôïc an uûi" (Mt 5,4). Coù nhöõng baïn treû ñaõ coù theå tìm ra loái ñi trong ñôøi nhôø nghe ñöôïc lôøi höùa aáy cuûa Chuùa. Öôùc gì luoân coù moät coäng ñoaøn Kitoâ höõu ôû beân moät baïn treû ñang ñau khoå, coäng ñoaøn bieát laøm cho lôøi höùa aáy thaønh hieän thöïc baèng nhöõng cöû chæ, baèng söï baûo boïc vaø nhöõng trôï giuùp cuï theå.
78. Quaû thöïc, nhöõng ngöôøi naém quyeàn cuõng coù trôï giuùp phaàn naøo, nhöng thöôøng laø vôùi moät caùi giaù cao ngaát. Taïi nhieàu nöôùc ngheøo, nhöõng trôï giuùp kinh teá cuûa caùc nöôùc giaøu hôn hay cuûa caùc toå chöùc quoác teá coù theå bò raøng buoäc vôùi vieäc phaûi chaáp nhaän caùc quan ñieåm cuûa phöông Taây veà tính duïc, veà hoân nhaân, veà söï soáng hay veà coâng baèng xaõ hoäi. Tình traïng thöïc daân veà yù thöùc heä naøy taùc haïi ñaëc bieät ñoái vôùi ngöôøi treû. Chuùng ta coøn thaáy caùch maø moät loaïi quaûng caùo naøo ñoù daïy cho ngöôøi treû ñöøng bao giôø thoaû maõn, quaûng caùo aáy goùp phaàn coå voõ neàn vaên hoaù vöùt boû, trong ñoù chính nhöõng ngöôøi treû cuoái cuøng laïi trôû thaønh moùn ñoà bò vöùt boû.
79. Neàn vaên hoaù hieän nay trình baøy hình maãu con ngöôøi gaén lieàn vôùi hình aûnh cuûa ngöôøi treû. Ngöôøi ñeïp laø ngöôøi coù veû treû trung, tìm caùch che ñi daáu veát cuûa thôøi gian. Quaûng caùo luoân duøng thaân xaùc cuûa ngöôøi treû ñeå baùn saûn phaåm. Hình maãu cuûa caùi ñeïp laø hình maãu treû trung, nhöng haõy coi chöøng, vì ñoù chaúng phaûi laø lôøi khen ngôïi daønh cho ngöôøi treû. Ñieàu ñoù chæ coù nghóa laø ngöôøi lôùn muoán cöôùp laáy tuoåi treû veà cho mình, chöù khoâng phaûi hoï toân troïng, yeâu thöông vaø chaêm soùc ngöôøi treû.
80. Moät soá ngöôøi treû "caûm thaáy bò ñeø neùn bôûi caùc truyeàn thoáng gia ñình vaø tìm caùch chaïy troán theo tieáng môøi goïi cuûa neàn vaên hoaù ñaõ ñöôïc toaøn caàu hoùa, vaø vì theá ñoâi khi laáy maát ñi cuûa hoï moïi ñieåm quy chieáu. Ngöôïc laïi, ôû moät soá nôi khaùc treân theá giôùi, tuy khoâng coù xung ñoät theá heä thöïc söï giöõa ngöôøi treû vaø ngöôøi lôùn, nhöng hoï laïi khoâng maøng ñeán nhau. Ñoâi khi ngöôøi lôùn khoâng coá gaéng hay khoâng truyeàn ñaït ñöôïc nhöõng giaù trò caên baûn cuûa cuoäc soáng, hoaëc coù loái soáng chöa tröôûng thaønh, neân gaây ra tình traïng ñaûo ngöôïc trong töông quan giöõa caùc theá heä. Nhö theá, moái quan heä giöõa ngöôøi treû vaø ngöôøi lôùn coù nguy cô döøng laïi treân phöông dieän tình caûm, maø khoâng bao giôø chaïm ñeán chieàu kích giaùo duïc vaø vaên hoaù". [32] Ñieàu ñoù thaät taùc haïi cho giôùi treû bieát bao, duø moät soá ngöôøi khoâng ñeå yù! Chính nhöõng ngöôøi treû naøy cho chuùng ta bieát raèng tình traïng aáy laøm cho vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin trôû neân voâ cuøng khoù khaên "taïi moät soá nöôùc khoâng coù töï do ngoân luaän vaø taïi nhöõng nôi maø hoï bò ngaên caûn tham döï vaøo ñôøi soáng Hoäi Thaùnh". [33]
Nhöõng khao khaùt, nhöõng toån thöông vaø nhöõng tìm kieám
81. Ngöôøi treû bieát raèng thaân xaùc vaø tính duïc coù moät taàm quan troïng thieát yeáu ñoái vôùi ñôøi soáng vaø tieán trình tröôûng thaønh trong caên tính cuûa hoï. Nhöng trong moät theá giôùi quaù ñaët naëng vaán ñeà tính duïc, thaät khoù giöõ ñöôïc moät moái töông quan toát ñeïp vôùi thaân xaùc mình vaø soáng bình yeân caùc moái quan heä tình caûm. Vì lyù do naøy vaø nhieàu lyù do khaùc nöõa, luaân lyù tính duïc raát thöôøng ñi ñeán choã trôû thaønh "lyù do laøm cho Hoäi thaùnh bò hieåu laàm vaø xa laùnh, vì bò xem nhö nôi ñeå phaùn xeùt vaø leân aùn". Tuy nhieân, ngöôøi treû cuõng baøy toû "mong muoán ñöôïc ñoái thoaïi veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán söï khaùc bieät caên tính vaø tính hoã töông giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, cuøng vaán ñeà ñoàng tính luyeán aùi". [34]
82. ÔÛ thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, "nhöõng phaùt trieån khoa hoïc vaø nhöõng coâng ngheä y sinh ñang aûnh höôûng maïnh meõ ñeán nhaän thöùc veà thaân xaùc, daãn ñeán yù töôûng raèng khoâng coøn giôùi haïn naøo coù theå ngaên caûn vieäc caûi bieán thaân theå. Khaû naêng chænh söûa ADN, khaû naêng cheøn nhöõng yeáu toá nhaân taïo vaøo cô theå (cyborg) vaø söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc thaàn kinh taïo ra moät lôïi ích raát lôùn, nhöng ñoàng thôøi cuõng gaây ra nhieàu vaán ñeà veà nhaân hoïc vaø ñaïo ñöùc" [35]. Nhöõng ñieàu naøy coù theå daãn chuùng ta ñi ñeán choã queân raèng söï soáng laø moät aân ban vaø chuùng ta laø nhöõng thuï taïo giôùi haïn, chuùng ta coù theå deã daøng bò nhöõng keû coù quyeàn löïc veà coâng ngheä bieán thaønh coâng cuï. [36] "Hôn nöõa, trong moät soá moâi tröôøng, coù nhieàu ngöôøi treû ngaøy caøng bò loâi cuoán vaøo nhöõng haønh vi maïo hieåm, nhö moät caùch ñeå khaùm phaù baûn thaân, ñeå tìm kieám caûm giaùc maïnh vaø ñeå ñöôïc ngöôøi khaùc coâng nhaän. [...] Caùc theá heä môùi bò tieáp xuùc thöôøng xuyeân vôùi nhöõng hieän töôïng naøy khieán hoï khoù coù theå thanh thaûn tröôûng thaønh". [37]
83. Nôi ngöôøi treû, cuõng coù nhöõng va vaáp, nhöõng thaát baïi vaø nhöõng kyù öùc buoàn thaûm haèn saâu trong taâm hoàn. Thöôøng ñoù laø "thöông tích gaây ra bôûi nhöõng thaát baïi trong lòch söû cuûa chính mình, bôûi nhöõng öôùc muoán khoâng thaønh, bôûi nhöõng kyø thò vaø nhöõng baát coâng phaûi chòu, hoaëc vì khoâng caûm thaáy ñöôïc yeâu thöông hay coâng nhaän". Hôn nöõa, "coù caû nhöõng thöông tích tinh thaàn, ñoù laø söùc naëng cuûa nhöõng loãi laàm ñaõ phaïm, cuûa maëc caûm toäi loãi sau khi phaïm sai laàm" [38]. Giöõa nhöõng thaäp giaù naøy maø ngöôøi treû phaûi vaùc laáy, coù Ñöùc Gieâsu ôû ñoù ñeå trao ban cho hoï tình baïn, nieàm an uûi vaø söï ñoàng haønh coù söùc chöõa laønh cuûa Ngöôøi. Coøn Hoäi Thaùnh muoán trôû neân khí cuï cuûa Ñöùc Gieâsu treân con ñöôøng naøy, con ñöôøng daãn ñeán phuïc hoài noäi taâm vaø bình an cho taâm hoàn.
84. Nôi moät soá ngöôøi treû, chuùng ta nhaän ra hoï coù moät khaùt voïng veà Thieân Chuùa, maëc duø khoâng phaûi laø taát caû nhöõng phaùc hoaï veà Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc maëc khaûi. Nôi nhöõng ngöôøi treû khaùc, chuùng ta coù theå thoaùng thaáy moät mô öôùc veà tình huynh ñeä, moät ñieàu khoâng phaûi laø khoâng quan troïng. Nhieàu baïn treû coù moät khaùt voïng thöïc söï muoán phaùt trieån caùc taøi naêng cuûa mình ñeå coáng hieán ñieàu gì ñoù cho ñôøi. Nôi moät soá baïn treû khaùc, chuùng ta laïi thaáy hoï nhaïy caûm ñaëc bieät vôùi ngheä thuaät, hay muoán soáng hoaø ñieäu vôùi thieân nhieân. Nôi moät soá khaùc nöõa, coù theå ñoù laø moái quan taâm lôùn veà truyeàn thoâng. Nôi nhieàu ngöôøi trong soá hoï, chuùng ta gaëp thaáy moät khaùt voïng saâu xa muoán soáng ñôøi mình caùch khaùc bieät. Ñoù laø nhöõng khôûi ñieåm thaät söï, nhöõng nguoàn löïc noäi taïi ñang chôø ñôïi vaø saün saøng ñoùn nhaän moät lôøi thuùc ñaåy, soi saùng vaø khích leä.
85. Thöôïng Hoäi ñoàng ñaëc bieät baøn veà ba ñeà taøi lôùn maø toâi seõ trích daãn nhöõng ñuùc keát veà caùc ñeà taøi aáy ôû ñaây, duø bieát chuùng ta coøn phaûi phaân tích kyõ löôõng hôn vaø phaûi phaùt huy khaû naêng ñaùp öùng thích hôïp vaø höõu hieäu hôn.
Theá giôùi kyõ thuaät soá
86. "Theá giôùi kyõ thuaät soá ñaëc tröng cho theá giôùi ñöông thôøi. Thoâng thöôøng, coù raát nhieàu ngöôøi ñang trieàn mieân ñaém chìm trong theá giôùi aáy. Giôø ñaây, vaán ñeà khoâng chæ coøn laø 'söû duïng' caùc coâng cuï truyeàn thoâng, maø laø soáng trong moät neàn vaên hoaù ñaõ ñöôïc soá hoaù roäng raõi. Neàn vaên hoaù aáy taùc ñoäng saâu xa leân khaùi nieäm khoâng gian vaø thôøi gian, leân caùch nhaän thöùc veà baûn thaân, veà tha nhaân vaø veà theá giôùi, leân caùch giao tieáp, caùch hoïc hoûi, caùch tìm hieåu thoâng tin vaø caùch töông quan vôùi ngöôøi khaùc. Caùch tieáp caän thöïc teá coù khuynh höôùng chuù troïng ñeán nhìn hôn laø nghe vaø ñoïc seõ aûnh höôûng ñeán caùch hoïc hoûi cuõng nhö ñeán söï phaùt trieån cuûa oùc pheâ phaùn" [39].
87. Internet vaø caùc maïng xaõ hoäi ñaõ taïo ra moät caùch thöùc môùi ñeå truyeàn thoâng vaø thieát laäp töông quan, ñoù laø "nôi giôùi treû daønh raát nhieàu thôøi gian vaø gaëp gôõ nhau deã daøng, maëc duø khoâng phaûi moïi ngöôøi ñeàu coù theå truy caäp cuøng moät caùch nhö nhau, ñaëc bieät laø ôû moät soá vuøng treân theá giôùi. Duø sao, nhöõng trang maïng ñang taïo neân moät cô hoäi ñaëc bieät ñeå ñoái thoaïi, gaëp gôõ vaø trao ñoåi vôùi nhau, cuõng nhö ñeå tieáp caän thoâng tin vaø tri thöùc. Hôn nöõa, moâi tröôøng kyõ thuaät soá laø boái caûnh ñeå tham gia chính trò vaø xaõ hoäi vaø ñeå thöïc thi quyeàn coâng daân caùch tích cöïc, vaø moâi tröôøng aáy coù theå taïo thuaän lôïi ñeå truyeàn taûi moät nguoàn thoâng tin ñoäc laäp, coù khaû naêng baûo veä caùch höõu hieäu nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát baèng caùch vaïch traàn giöõa thanh thieân baïch nhaät nhöõng haønh vi xaâm phaïm caùc quyeàn cuûa hoï. Taïi raát nhieàu quoác gia, Internet vaø caùc maïng xaõ hoäi giôø ñaây laø nôi khoâng theå thieáu ñeå tieáp caän giôùi treû vaø môøi goïi hoï tham gia, ñaëc bieät laø vaøo nhöõng saùng kieán vaø hoaït ñoäng muïc vuï" [40].
88. Nhöng ñeå hieåu toaøn boä hieän töôïng naøy, chuùng ta caàn nhaän ra raèng, cuõng nhö moïi thöïc taïi nhaân vaên, noù cuõng coù nhöõng giôùi haïn vaø khieám khuyeát. Seõ laø khoâng ñuùng ñaén neáu chuùng ta laãn loän truyeàn thoâng vôùi söï giao tieáp hoaøn toaøn aûo. Thaät vaäy, "theá giôùi kyõ thuaät soá cuõng laø moät khoâng gian ñaày coâ ñôn, thao tuùng, khai thaùc vaø baïo löïc, cho ñeán cöïc ñieåm laø tröôøng hôïp caùc trang web ñen (dark web). Caùc phöông tieän truyeàn thoâng kyõ thuaät soá coù theå khieán moïi ngöôøi bò leä thuoäc, coâ laäp vaø maát daàn söï tieáp xuùc vôùi ñôøi soáng thöïc teá cuï theå, vaø nhö theá chuùng caûn trôû söï phaùt trieån cuûa caùc moái quan heä ñích thöïc giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. Nhieàu hình thöùc baïo löïc môùi ñang ñöôïc phoå bieán qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, chaúng haïn nhö vieäc ma cuõ aên hieáp ma môùi baèng caùch tra taán tinh thaàn treân maïng; maïng cuõng laø moät keânh ñeå phoå bieán caùc noäi dung khieâu daâm vaø ñeå khai thaùc ngöôøi duøng nhaèm muïc ñích tình duïc hoaëc boùc loät hoï qua caùc troø chôi may ruûi" [41].
89. Ñöøng queân raèng "nhieàu hoaït ñoäng nhaèm lôïi ích kinh teá khoång loà ñang dieãn ra trong theá giôùi kyõ thuaät soá. Chuùng coù khaû naêng caøi ñaët nhöõng hình thöùc kieåm soaùt tinh vi roäng khaép, taïo ra nhöõng cô cheá nhaèm thao tuùng löông taâm cuûa nhieàu caù nhaân vaø tieán trình daân chuû cuûa nhieàu daân toäc. Neáu coù nhieàu dieãn ñaøn vaän haønh, cuoái cuøng khi naøo chuùng cuõng seõ taïo ñieàu kieän ñeå nhöõng ngöôøi coù loái nghó gioáng nhau gaëp ñöôïc nhau, vaø nhö theá chuùng laøm maát ñi cô hoäi ñeå caùc khaùc bieät coù theå ñoái chieáu vôùi nhau. Nhöõng voøng kheùp kín naøy taïo thuaän lôïi ñeå phaùt taùn thoâng tin giaû maïo vaø tin töùc sai leäch, ñoàng thôøi nuoâi döôõng thaønh kieán vaø loøng haän thuø. Tình traïng tin giaû (fake news) ngaøy caøng sinh soâi naõy nôû laø bieåu hieän cuûa moät neàn vaên hoaù ñaõ maát yù thöùc veà söï thaät vaø leøo laùi caùc söï kieän theo nhöõng lôïi ích rieâng tö. Danh döï cuûa nhieàu ngöôøi bò ñe doaï qua nhöõng cuoäc xeùt xöû sô saøi tröïc tuyeán treân maïng (on line). Hieän töôïng naøy cuõng lieân quan ñeán Hoäi thaùnh vaø caùc muïc töû" [42].
90. Trong moät taøi lieäu do ba traêm baïn treû treân khaép theá giôùi soaïn tröôùc khi dieãn ra Thöôïng Hoäi ñoàng, hoï ñaõ chæ ra raèng "nhöõng moái töông quan treân maïng coù theå trôû thaønh phi nhaân. Khoâng gian soá khieán maét chuùng ta trôû thaønh muø tröôùc tình traïng deã toån thöông cuûa ngöôøi khaùc, vaø ngaên caûn chuùng ta töï mình suy nghó. Caùc vaán ñeà nhö khieâu daâm laøm meùo moù nhaän thöùc cuûa ngöôøi treû veà tính duïc con ngöôøi. Coâng ngheä ñöôïc duøng theo caùch naøy taïo ra moät thöïc teá aûo song song, khoâng maøng ñeán phaåm giaù con ngöôøi". [43] Vieäc chìm ñaém trong theá giôùi aûo deã daøng ñöa tôùi moät kieåu "di cö kyõ thuaät soá", nghóa laø xa rôøi gia ñình cuõng nhö caùc giaù trò vaên hoaù vaø toân giaùo. Thaùi ñoä naøy ñaåy nhieàu ngöôøi vaøo moät theá giôùi coâ ñôn vaø töï doø daãm, ñeán möùc hoï caûm thaáy maát goác maëc duø trong thöïc teá hoï vaãn ôû choã ñoù. Loái soáng môùi öù traøo cuûa nhöõng ngöôøi treû thuùc ñaåy hoï ñi tìm vaø khaúng ñònh tính caùch cuûa mình ngaøy nay ñang ñöông ñaàu vôùi moät thaùch ñoá môùi: ñoù laø vieäc töông taùc vôùi moät theá giôùi thöïc vaø aûo maø hoï böôùc vaøo moät mình, nhö laø böôùc vaøo moät luïc ñòa xa laï. Ngöôøi treû hoâm nay laø nhöõng ngöôøi tröôùc heát phaûi thöïc hieän söï toång hôïp naøy giöõa nhöõng gì laø caù vò, nhöõng gì laø rieâng bieät cuûa moãi neàn vaên hoaù, vôùi nhöõng gì laø phoå quaùt. Chính vì theá hoï phaûi vöôït qua ñöôïc kieåu giao tieáp aûo ñeå ñi ñeán moät loái truyeàn thoâng toát ñeïp vaø laønh maïnh.
Di daân, moät maãu thöùc cuûa thôøi ñaïi chuùng ta
91. Laøm sao chuùng ta laïi khoâng nghó ñeán nhieàu ngöôøi treû bò aûnh höôûng bôûi hieän töôïng di daân? "Di daân khoâng phaûi moät tröôøng hôïp khaån caáp coù tính taïm thôøi. Caùc cuoäc di daân coù theå dieãn ra trong cuøng moät quoác gia hoaëc giöõa caùc quoác gia khaùc nhau. Hoäi thaùnh ñaëc bieät quan ngaïi cho nhöõng ngöôøi phaûi chaïy thoaùt khoûi chieán tranh, baïo löïc, caùc haønh vi ñaøn aùp chính trò hay toân giaùo, caùc thaûm hoïa töï nhieân do bieán ñoåi khí haäu hay do tình traïng ngheøo ñoùi cuøng cöïc: nhieàu ngöôøi trong soá hoï laø ngöôøi treû. Noùi chung, hoï ñang ñi tìm cô hoäi cho baûn thaân vaø cho gia ñình mình. Hoï mô öôùc moät töông lai toát ñeïp hôn vaø mong muoán taïo ra nhöõng ñieàu kieän ñeå thöïc hieän öôùc mô ñoù" [44]. Di daân "nhaéc cho chuùng ta nhôù laïi thaân phaän cuûa nhöõng keû tin thuôû ban ñaàu, ñoù laø thaân phaän "ngoaøi kieàu vaø löõ khaùch treân maët ñaát" (Dt 11,13) ". [45]
92. Coù nhöõng di daân khaùc "bò loâi cuoán bôûi neàn vaên hoaù phöông Taây; ñoâi khi hoï aáp uû nhöõng kyø voïng khoâng thöïc teá khieán hoï bò thaát voïng eâ cheà. Nhöõng keû buoân ngöôøi voâ löông taâm, thöôøng coù dính daùng ñeán nhöõng baêng ñaûng buoân baùn ma tuùy vaø vuõ khí, lôïi duïng taâm lyù yeáu ñuoái cuûa di daân, laø nhöõng ngöôøi, trong suoát cuoäc haønh trình, ñaõ quaù nhieàu laàn phaûi ñoái dieän vôùi baïo löïc, naïn buoân ngöôøi, nhöõng haønh vi laïm duïng taâm lyù vaø thaäm chí theå lyù, vaø nhöõng noãi ñau khoân taû. Caàn vaïch ra cho thaáy tình traïng baáp beânh ñaëc bieät cuûa nhöõng di daân khoâng coù ngöôøi thaân ñi cuøng vaø tình traïng cuûa nhöõng ngöôøi buoäc phaûi ôû nhieàu naêm trong traïi tò naïn hoaëc bò keït laïi laâu naêm ôû quoác gia quaù caûnh, khieán hoï khoâng theå theo ñuoåi vieäc hoïc haønh hay thi thoá taøi naêng. ÔÛ moät soá quoác gia maø hoï ñeán, hieän töôïng di daân ñaõ gaây neân e ngaïi vaø lo sôï cho daân chuùng, nhöõng caûm xuùc naøy thöôøng bò kích ñoäng vaø khai thaùc nhaèm muïc ñích chính trò. Vì theá ñaõ lan roäng moät taâm lyù baøi ngoaïi, kheùp kín vaø co cuïm vaøo chính mình. Chuùng ta caàn phaûn öùng quyeát lieät tröôùc tình traïng naøy" [46].
93. "Nhöõng ngöôøi treû di cö bò soáng taùch bieät vôùi moâi tröôøng xuaát thaân vaø thöôøng caûm thaáy maát goác veà maët vaên hoaù vaø toân giaùo. Tình traïng ly taùn cuõng aûnh höôûng ñeán caùc coäng ñoàng ôû queâ nhaø vì hoï bò maát ñi caùc thaønh vieân raèn roûi vaø thaùo vaùt nhaát, vaø tình traïng naøy cuõng aûnh höôûng ñeán caùc gia ñình, ñaëc bieät laø khi cha hoaëc meï, hay caû hai, boû con caùi ôû laïi queâ nhaø ñeå di cö. Hoäi thaùnh coù vai troø quan troïng laø höôùng daãn nhöõng ngöôøi treû thuoäc caùc gia ñình tan vôõ naøy. Nhöng chuyeän di daân cuõng laø chuyeän gaëp gôõ giöõa con ngöôøi vaø vaên hoaù: ñoái vôùi coäng ñoàng vaø xaõ hoäi tieáp nhaän hoï, di daân mang ñeán cô hoäi ñeå moïi ngöôøi ñöôïc giaøu theâm kinh nghieäm vaø ñeå phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän. Theo quan ñieåm naøy, nhöõng saùng kieán cuûa Hoäi thaùnh nhaèm tieáp nhaän di daân ñoùng moät vai troø quan troïng vaø coù theå ñem laïi söùc soáng môùi cho nhöõng coäng ñoàng coù khaû naêng khai trieån caùc saùng kieán aáy" [47].
94. "Nhôø coù caùc Nghò phuï ñeán töø nhieàu quoác gia, neân khi baøn luaän veà vaán ñeà di daân, Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ thu thaäp ñöôïc nhieàu quan ñieåm khaùc nhau, ñaëc bieät laø giöõa caùc quoác gia ñi vaø caùc quoác gia ñeán. Hôn nöõa, chuùng ta ñaõ nghe thaáy tieáng keâu baùo ñoäng töø caùc Hoäi thaùnh coù thaønh vieân buoäc phaûi chaïy troán khoûi chieán tranh vaø söï baùch haïi, vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøy, nhöõng cuoäc di daân boù buoäc nhö theá ñe doaï chính cuoäc soáng cuûa hoï. Chính vì taäp hôïp ñöôïc taát caû nhöõng quan ñieåm khaùc nhau naøy, neân, trong lónh vöïc di daân, Hoäi thaùnh coù ñieàu kieän ñeå thi haønh moät vai troø mang tính ngoân söù ñoái vôùi xaõ hoäi" [48]. Ñaëc bieät, cha xin caùc baïn treû ñöøng tham gia vaøo caùc maïng löôùi cuûa nhöõng keû muoán duøng caùc con choáng laïi caùc baïn treû khaùc di cö ñeán ñaát nöôùc cuûa caùc con, khi coi hoï laø nhöõng keû nguy hieåm vaø nhö nhöõng ngöôøi khoâng coù cuøng phaåm giaù baát khaû nhöôïng rieâng cho moãi ngöôøi.
Chaám döùt moïi hình thöùc laïm duïng
95. Thôøi gian gaàn ñaây, ngöôøi ta maïnh meõ keâu goïi chuùng ta laéng nghe tieáng than khoùc cuûa caùc naïn nhaân cuûa ñuû loaïi laïm duïng khaùc nhau do moät soá giaùm muïc, linh muïc, tu só vaø giaùo daân ñaõ phaïm. Nhöõng toäi naøy gaây ra cho caùc naïn nhaân cuûa hoï "nhöõng noãi ñau khoå coù theå keùo daøi suoát caû ñôøi ngöôøi maø chaúng coù söï aên naên thoáng hoái naøo coù theå chöõa laønh. Hieän töôïng naøy nhan nhaõn trong xaõ hoäi, nhöng cuõng lieân quan ñeán Hoäi thaùnh vaø laø moät trôû ngaïi nghieâm troïng cho söù vuï truyeàn giaùo cuûa Hoäi thaùnh" [49].
96. Haún theá, "thaät ñaùng tieác khi tai hoaï laïm duïng tình duïc treû vò thaønh nieân laø moät hieän töôïng phoå bieán trong taát caû caùc neàn vaên hoaù vaø xaõ hoäi", ñaëc bieät laø ôû ngay trong chính caùc gia ñình vaø trong nhieàu toå chöùc; taàm möùc lan roäng cuûa noù ñöôïc phaùt hieän chuû yeáu "nhôø vaøo söï thay ñoåi trong tính nhaïy caûm cuûa coâng luaän". Tuy nhieân, "maëc duø tai hoaï naøy ñaõ lan roäng khaép caùc xaõ hoäi cuûa chuùng ta, nhöng khoâng vì theá maø laøm giaûm ñi tính quaùi gôû khi xaûy ra trong Hoäi Thaùnh" vaø "trong côn giaän döõ chính ñaùng cuûa moïi ngöôøi, Hoäi Thaùnh nhìn thaáy söï phaûn chieáu côn thònh noä cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng bò phaûn boäi vaø xuùc phaïm" [50].
97. "Thöôïng Hoäi ñoàng taùi khaúng ñònh seõ cöông quyeát aùp duïng nhöõng bieän phaùp ngaên ngöøa nghieâm ngaët nhaèm traùnh khoâng cho ñieàu naøy xaûy ra nöõa, baét ñaàu baèng bieän phaùp tuyeån choïn vaø ñaøo taïo nhöõng ngöôøi seõ ñöôïc giao cho nhieäm vuï phuï traùch vaø giaùo duïc" [51]. Ñoàng thôøi, khoâng ñöôïc boû qua vieäc duøng ñeán "nhöõng bieän phaùp vaø nhöõng hình phaït thaät caàn thieát" [52]. Vaø chuùng ta laøm taát caû nhöõng ñieàu naøy nhôø aân suûng cuûa Ñöùc Kitoâ. Khoâng theå coù chuyeän luøi böôùc.
98. "Coù nhieàu loaïi laïm duïng khaùc nhau: laïm duïng quyeàn löïc, laïm duïng kinh teá, laïm duïng löông taâm, laïm duïng tình duïc. Roõ raøng laø phaûi xoaù saïch nhöõng hình thöùc thöïc thi quyeàn bính voán taïo ñieàu kieän cho söï laïm duïng, vaø phaûi choáng laïi tinh thaàn thieáu traùch nhieäm vaø thieáu minh baïch voán ñaõ daãn ñeán nhieàu tröôøng hôïp laïm duïng. Khaùt voïng thoáng trò, tinh thaàn thieáu ñoái thoaïi vaø thieáu minh baïch, caùc hình thöùc soáng hai maët, tình traïng troáng vaéng taâm linh, cuõng nhö nhöõng taâm lyù yeáu ñuoái chính laø maûnh ñaát maøu môõ ñeå thoùi bieán chaát sinh soâi naûy nôû" [53]. Chuû nghóa giaùo só trò laø moät caùm doã thöôøng xuyeân cuûa caùc linh muïc, caùc vò coi "thöøa taùc vuï ñaõ laõnh nhaän nhö quyeàn löïc ñeå söû duïng, chöù khoâng phaûi laø moät söï phuïc vuï nhöng khoâng vaø quaûng ñaïi maø mình phaûi coáng hieán. Caùch nhìn ñoù daãn tôùi choã tin raèng mình thuoäc veà moät nhoùm naém giöõ moïi lôøi giaûi ñaùp maø chaúng caàn laéng nghe hay hoïc hoûi gì theâm nöõa, hay chæ giaû vôø laéng nghe maø thoâi" [54]. Roõ raøng, tinh thaàn giaùo só trò laøm cho nhöõng ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán deã daøng ñaùnh maát loøng kính troïng giaù trò thaùnh thieâng vaø baát khaû nhöôïng cuûa moãi con ngöôøi vaø söï töï do cuûa hoï.
99. Cuøng vôùi caùc Nghò phuï Thöôïng Hoäi ñoàng, toâi xin baøy toû "loøng bieát ôn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ duõng caûm toá caùo söï döõ hoï phaûi höùng chòu: hoï giuùp Giaùo hoäi yù thöùc ñöôïc nhöõng gì ñaõ xaûy ra cuõng nhö caàn phaûi phaûn öùng quyeát lieät" [55]. Vaø toâi cuõng ñaëc bieät bieát ôn veà "nhöõng noã löïc chaân thaønh cuûa voâ soá nam nöõ giaùo daân, tu só, linh muïc vaø giaùm muïc, laø nhöõng ngöôøi, haèng ngaøy, taän tuïy hy sinh xaû thaân phuïc vuï giôùi treû. Coâng vieäc cuûa hoï nhö moät caùnh röøng ñang phaùt trieån maø khoâng gaây tieáng ñoäng. Raát nhieàu ngöôøi treû coù maët taïi Thöôïng Hoäi ñoàng cuõng ñaõ baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ ñoàng haønh vôùi hoï vaø ñaõ nhaéc laïi raèng hoï raát caàn nhöõng taám göông quy chieáu" [56].
100. Caùm ôn Chuùa vì soá linh muïc phaïm caùc toäi aùc khuûng khieáp naøy chæ laø thieåu soá; ña soá linh muïc ñang thi haønh söù vuï moät caùch trung thaønh vaø quaûng ñaïi. Cha xin nhöõng ngöôøi treû haõy ñeå cho mình ñöôïc khích leä bôûi ña soá naøy. Duø sao, khi caùc con gaëp moät linh muïc ñang ôû trong tình traïng nguy hieåm, vì ngaøi ñaõ maát nieàm vui thi haønh söù vuï, vì ngaøi ñang ñi tìm söï buø ñaép tình caûm hoaëc ñi cheäch höôùng, caùc con haõy can ñaûm nhaéc nhôû ngaøi veà cam keát daán thaân cuûa ngaøi vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi daân Chuùa. Chính caùc con phaûi loan baùo Tin Möøng cho ngaøi vaø khuyeán khích ngaøi ñi ñöôøng ngay neûo chính. Nhö theá, caùc con ñem laïi söï trôï giuùp voâ giaù cho moät ñieàu cô baûn, ñoù laø ngaên ngöøa nhöõng haønh ñoäng taøn baïo naøy taùi dieãn. Ñaùm maây ñen naøy cuõng trôû neân moät thaùch ñoá ñoái vôùi nhöõng ngöôøi treû yeâu meán Chuùa Gieâsu vaø Hoäi Thaùnh cuûa Ngöôøi, bôûi vì ñoùng goùp cuûa ngöôøi treû coù theå laø ñieàu quan troïng ñeå chöõa laønh veát thöông naøy neáu hoï duøng khaû naêng cuûa mình ñeå canh taân, thoâi thuùc, ñeå ñoøi hoûi phaûi nhaát quaùn vaø laøm chöùng, ñeå laïi öôùc mô vaø saùng taïo.
101. Ñaây khoâng phaûi laø toäi loãi duy nhaát cuûa caùc thaønh vieân trong Hoäi Thaùnh, maø lòch söû cuûa Hoäi Thaùnh ñaõ töøng coù boùng toái. Toäi loãi cuûa chuùng ta phôi baøy tröôùc maét moïi ngöôøi; toäi loãi aáy phaûn aùnh nôi nhöõng neáp nhaên treân khuoân maët ngaøn naêm cuûa Hoäi Thaùnh, laø Meï vaø Thaày chuùng ta, moät caùch thaät nhaãn taâm. Thaät vaäy, töø hai ngaøn naêm qua, Hoäi Thaùnh vaãn böôùc ñi ñang khi chia seû "nieàm vui vaø hy voïng, noãi buoàn vaø noãi thoáng khoå cuûa con ngöôøi" [57[. Vaø Hoäi Thaùnh böôùc ñi nhö mình laø theá, maø chaúng caàn phaûi giaûi phaãu thaåm myõ. Hoäi Thaùnh khoâng sôï cho moïi ngöôøi thaáy toäi loãi cuûa caùc thaønh vieân cuûa mình, toäi loãi maø ñoâi khi moät soá ngöôøi coá gaéng che ñaäy, tröôùc aùnh saùng röïc rôõ cuûa Lôøi Phuùc aâm, laø Lôøi röûa saïch vaø thanh luyeän. Hoäi Thaùnh cuõng khoâng ngöøng hoå theïn laëp ñi laëp laïi moãi ngaøy: "Laïy Chuùa, xin thöông con theo löôïng töø bi Chuùa... Toäi loãi con luoân ôû tröôùc maët con" (Tv 51,3,5). Nhöng chuùng ta haõy nhôù raèng ngöôøi ta khoâng ñöôïc boû rôi Meï mình khi Meï ñang bò thöông, maø phaûi ôû beân caïnh Meï, ñeå Meï tìm laïi ñöôïc söùc maïnh vaø khaû naêng luoân baét ñaàu laïi.
102. Giöõa taán bi kòch laøm cho taâm hoàn chuùng ta bò toån thöông naøy, "Chuùa Gieâsu, Ñaáng khoâng bao giôø boû rôi Hoäi thaùnh cuûa Ngöôøi, seõ ban cho Hoäi thaùnh söùc maïnh vaø nhöõng coâng cuï ñeå Hoäi Thaùnh böôùc ñi treân con ñöôøng môùi" [58]. Nhö theá, thôøi ñieåm khoù khaên naøy, "vôùi söï giuùp ñôõ quyù baùu cuûa giôùi treû, coù theå thöïc söï laø cô hoäi ñeå thöïc hieän moät cuoäc caûi caùch coù taàm voùc lòch söû" [59], ñeå ñi vaøo moät Leã Hieän Xuoáng môùi vaø khai môû moät giai ñoaïn thanh luyeän vaø thay ñoåi, ñem laïi cho Hoäi Thaùnh neùt treû trung môùi. Caùc baïn treû seõ caøng giuùp ích nhieàu hôn neáu hoï thöïc taâm caûm nhaän raèng mình thuoäc veà "ñoaøn Daân thaùnh thieän vaø kieân trung cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn trôï löïc vaø laøm cho soáng ñoäng", vì "chính Daân thaùnh naøy cuûa Thieân Chuùa seõ giaûi thoaùt chuùng ta khoûi tai hoaï cuûa tinh thaàn giaùo só trò, voán laø maûnh ñaát maøu môõ cho taát caû nhöõng ñieàu gheâ tôûm aáy" [60].
Moät loái thoaùt
103. Trong chöông naøy, toâi ñaõ döøng laïi ñeå nhìn thöïc teá cuûa giôùi treû trong theá giôùi ngaøy nay. Moät soá khía caïnh khaùc seõ ñöôïc noùi ñeán trong caùc chöông sau. Nhö ñaõ noùi, toâi khoâng ñònh xem xeùt toaøn boä vaán ñeà qua phaân tích naøy. Toâi khuyeán khích caùc coäng ñoaøn traân troïng vaø nghieâm tuùc xem xeùt hoaøn caûnh cuûa giôùi treû taïi nôi mình soáng, ñeå coù theå phaân ñònh ñöôïc ñaâu laø nhöõng ñöôøng höôùng muïc vuï thích hôïp nhaát. Tuy vaäy, toâi khoâng muoán keát thuùc chöông naøy maø khoâng ngoû lôøi vôùi moãi ngöôøi trong caùc baïn treû.
104. Cha muoán nhaéc laïi vôùi con tin vui maø chuùng ta nhaän ñöôïc vaøo buoåi saùng Phuïc Sinh: ñoù laø, trong moïi hoaøn caûnh khoù khaên vaø ñau thöông maø chuùng ta ñaõ noùi ñeán, vaãn coù moät loái thoaùt. Chaúng haïn, ñuùng laø theá giôùi kyõ thuaät soá coù theå ñaåy con vaøo nguy cô cuûa söï kheùp kín coâ laäp vaø laïc thuù troáng roãng. Nhöng con ñöøng queân raèng cuõng coù nhöõng ngöôøi treû saùng taïo vaø coù khi raát gioûi trong moâi tröôøng aáy. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa Ñaáng ñaùng kính Carlo Acutis.
105. Carlo bieát raát roõ raèng nhöõng cô cheá truyeàn thoâng, quaûng caùo vaø maïng xaõ hoäi aáy coù theå ñöôïc duøng ñeå bieán chuùng ta thaønh nhöõng con ngöôøi ueå oaûi, leä thuoäc vaøo chuû nghóa tieâu thuï vaø nhöõng moùn haøng môùi maø chuùng ta coù theå mua saém, bò aùm aûnh veà thôøi gian raûnh roãi vaø bò giam haõm trong nhöõng ñieàu tieâu cöïc. Nhöng Carlo bieát caùch söû duïng nhöõng coâng ngheä thoâng tin môùi ñeå truyeàn ñaït Tin Möøng, ñeå truyeàn thoâng caùc giaù trò vaø veû ñeïp.
106. Carlo ñaõ khoâng bò saäp baãy. Anh thaáy raèng nhieàu baïn treû, maëc duø toû ra mình khaùc vôùi ngöôøi khaùc, thöïc söï cuoái cuøng roài cuõng gioáng nhau; khi chaïy theo nhöõng gì maø nhöõng keû coù theá löïc aùp ñaët cho hoï qua nhöõng cô cheá cuûa chuû nghóa tieâu thuï vaø giaûi trí. Theá neân hoï khoâng phaùt huy ñöôïc nhöõng ôn hueä maø Chuùa ñaõ ban; khoâng coáng hieán cho theá giôùi nhöõng taøi naêng raát rieâng tö vaø ñoäc ñaùo maø Thieân Chuùa ban taëng cho moãi ngöôøi. Theá laø, Carlo noùi: "ai cuõng ñöôïc sinh ra nhö laø baûn goác, nhöng nhieàu ngöôøi laïi cheát ñi nhö nhöõng baûn sao". Ñöøng ñeå ñieàu naøy xaûy ra vôùi con!
107. Ñöøng ñeå ngöôøi ta cöôùp maát nieàm hy voïng vaø nieàm vui cuûa con, ñöøng ñeå hoï laøm cho con leä thuoäc vaøo ma tuyù vaø söû duïng con nhö noâ leä phuïc vuï lôïi ích cuûa hoï. Con haõy daùm "laø mình" hôn nöõa, vì nhaân vò cuûa con thì quan troïng hôn baát cöù gì khaùc. Cuûa caûi hay ngoaïi hình chaúng ích gì cho con. Con coù theå trôû thaønh ngöôøi maø Thieân Chuùa, Ñaáng Saùng Taïo neân con, bieát con laø theá, neáu con nhaän ra raèng con ñöôïc môøi goïi vöôn leân. Con haõy caàu khaån Chuùa Thaùnh Thaàn vaø tin töôûng tieán veà muïc tieâu cao caû laø neân thaùnh. Nhö theá, con seõ khoâng trôû thaønh moät baûn sao. Con seõ hoaøn toaøn laø chính mình.
108. Ñeå ñöôïc nhö vaäy, con caàn yù thöùc ñieàu caên baûn naøy: soáng tuoåi treû, khoâng chæ laø ñi tìm nhöõng thuù vui thoaùng qua vaø nhöõng thaønh coâng hôøi hôït. Ñeå cho tuoåi treû ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa noù trong cuoäc ñôøi cuûa con, thì ñoù phaûi laø moät thôøi gian cuûa quaûng ñaïi cho ñi, chaân thaønh coáng hieán, cuûa nhöõng hy sinh gian khoå nhöng sinh hoa traùi thaät phong phuù. Nhö moät thi só ñaõ vieát:
"Ñeå tìm laïi ñieàu toâi ñaõ tìm laïi ñöôïc,
tröôùc heát toâi phaûi maát ñi ñieàu maø toâi ñaõ ñaùnh maát,
ñeå coù ñöôïc caùi toâi ñaõ töøng sôû höõu,
toâi phaûi chaáp nhaän ñieàu toâi ñaõ chaáp nhaän,
Ñeå ngaøy nay bieát yeâu thöông,
toâi ñaõ phaûi chòu thöông ñau,
toâi nghó ñau khoå vì nhöõng gì mình ñaõ ñau khoå laø ñieàu hay
toâi nghó khoùc cho nhöõng gì mình ñaõ khoùc laø ñieàu hay
Vì cuoái cuøng, toâi nghieäm ra raèng
ta chæ thöïc söï vui höôûng ñöôïc nieàm vui ñaõ coù
khi ñaõ bieát ñau khoå vì noù.
Cuoái cuøng, toâi hieåu raèng
nuï hoa treân caønh caây
chæ soáng ñöôïc nhôø nhöõng gì vuøi choân trong loøng ñaát" [61]
109. Neáu con coøn treû maø laïi caûm thaáy yeáu ñuoái, meät moûi hoaëc thaát voïng, haõy xin Chuùa Gieâsu ñoåi môùi con. Vôùi Ngöôøi, nieàm hy voïng chaúng bao giôø thieáu. Con cuõng coù theå laøm theá neáu con thaáy mình ñaém chìm trong taät xaáu, thoùi quen xaáu, ích kyû hoaëc thuù vui khoâng laønh maïnh. Chuùa Gieâsu traøn ñaày söùc soáng muoán giuùp con soáng tuoåi treû thaät ñaùng soáng. Nhö theá, con seõ khoâng töôùc maát cuûa theá giôùi phaàn ñoùng goùp maø chæ mình con môùi coù theå ñem ñeán, vôùi taát caû neùt ñoäc ñaùo cuûa rieâng con.
110. Tuy nhieân, cha cuõng muoán nhaéc con nhôù raèng "khi chuùng ta soáng coâ laäp, xa caùch ngöôøi khaùc, thaät khoù ñeå chuùng ta chieán ñaáu choáng laïi nhuïc duïc, choáng laïi caùc caïm baãy, caùc caùm doã cuûa ma quyû, vaø tính ích kyû cuûa theá gian. Bò taán coâng doàn daäp bôûi quaù nhieàu löïc loâi keùo, neáu chuùng ta quaù coâ ñoäc, ta seõ deã maát caûm thöùc veà thöïc taïi vaø söï trong saùng noäi taâm, vaø deã daøng ñaàu haøng" [62]. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi ngöôøi treû, bôûi vì khi hieäp nhaát vôùi nhau caùc con seõ coù moät söùc maïnh thaät kyø dieäu. Khi caùc con nhieät tình soáng ñôøi soáng coäng ñoaøn, caùc con seõ coù khaû naêng hy sinh lôùn lao cho ngöôøi khaùc vaø cho coäng ñoàng. Traùi laïi, söï coâ laäp laøm cho caùc con yeáu ñi vaø deã rôi vaøo nhöõng xaáu xa toài teä nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.
- - - - - - -
[24] VK 8.
[25] Ibid..
[26] Ibid., 10.
[27] Ibid., 11.
[28] Ibid., 12.
[29] Ibid., 41.
[30] Ibid., 42.
[31] Baøi noùi chuyeän vôùi Giôùi treû taïi Manila (18/01/2015): L'Osservatore Romano, 19-20/01/2015, 7.
[32] VK 34.
[33] Taøi lieäu keát thuùc Hoäi nghò Giôùi treû Tieàn Thöôïng Hoäi ñoàng, chuaån bò cho khoaù hoïp thöôøng leä laàn thöù XV cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Roma (24/03/2018), I, 1.
[34] VK 39.
[35] Ibid., 37.
[36] X. LS 106.
[37] VK 37.
[38] Ibid., 67.
[39] Ibid., 21.
[40] Ibid., 22.
[41] Ibid., 23.
[42] Ibid., 24.
[43] Taøi lieäu keát thuùc Hoäi nghò Giôùi treû Tieàn Thöôïng Hoäi ñoàng, chuaån bò cho khoaù hoïp thöôøng leä laàn thöù XV cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Roma (24/03/2018), I, 4.
[44] VK 25.
[45] Ibid..
[46] Ibid., 26.
[47] Ibid., 27.
[48] Ibid., 28.
[49] Ibid., 29.
[50] Dieãn vaên beá maïc Hoäi nghò veà Baûo veä Treû vò thaønh nieân trong Hoäi Thaùnh (24/02/2019): L'Osservatore Romano, 25-26/02/2019, 10.
[51] VK 29.
[52] Thö göûi Daân Chuùa (20/08/2018), 2: L'Osservatore Romano, 20-21/08/2018, 7.
[53] VK 30.
[54] Dieãn vaên Khai maïc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc laàn thöù XV (03/10/2018): L'Osservatore Romano, 05/10/2018, 8.
[55] VK 31.
[56] Ibid..
[57] Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, Hieán cheá Muïc vuï veà Hoäi Thaùnh trong Theá giôùi ngaøy nay Gaudium et Spes, 1.
[58] VK 31.
[59] Ibid..
[60] Dieãn vaên beá maïc Hoäi nghò veà Baûo veä Treû vò thaønh nieân trong Hoäi Thaùnh (24/02/2019): L'Osservatore Romano, 25-26/02/2019, 11.
[61] FRANCISCO LUIS BERNAÙRDEZ, "Soneto", trong taäp Cielo de tierra, Buenos Aires, 1937.
[62] GE 140.