Haïn cheá toân giaùo
nhaân danh ñaïi dòch Covid-19
Haïn cheá toân giaùo nhaân danh ñaïi dòch Covid-19.
G. Traàn Ñöùc Anh O.P
Vatican (Vatican News 22-11-2020) - Toøa Thaùnh leân tieáng pheâ bình nhöõng haïn cheá thaùi quaù cuûa moät soá nhaø caàm quyeàn, nhaân danh caùc bieän phaùp choáng ñaïi dòch Covid-19, ñoái vôùi töï do haønh ñaïo cuûa caùc tín höõu.
Haïn cheá töï do haønh ñaïo
Töø hôn 8 thaùng nay, cuøng vôùi nhöõng tin töùc veà ñaïi dòch Covid-19 cuõng coù nhöõng tin veà vieäc haïn cheá caùc hoaït ñoäng phuïng töï toân giaùo. Coù nhöõng nôi chính quyeàn caám luoân caùc buoåi leã toân giaùo suoát 7 thaùng trôøi vaø môùi cho môû cöûa laïi khi soá ngöôøi bò laây giaûm xuoáng thaät thaáp, nhö tröôøng hôïp bang Maharashtra beân AÁn ñoä vôùi quyeát ñònh cuûa thuû töôùng Uddhav Thackery cuûa tieåu bang hoâm 15 thaùng 11 naêm 2020. Bang naøy coù toång giaùo phaän Mumbai vôùi vò Toång Giaùm Muïc laø Ñöùc Hoàng Y Oswald Gracias, cuõng laø 1 trong 7 Hoàng Y coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Khoâng thaáy tin naøo veà söï phaûn ñoái cuûa giaùo quyeàn Coâng Giaùo hoaëc caùc toân giaùo khaùc trong thôøi gian bò giôùi nghieâm.
Phaûn öùng taïi moät soá nôi
Taïi Phaùp
Coù nhöõng nôi khaùc, giaùo daân vaø giaùo quyeàn phaûn ñoái, nhö tröôøng hôïp taïi Phaùp môùi ñaây, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phaùp ñaõ kieän leân tham chính vieän, töùc laø Toøa aùn toái cao veà haønh chaùnh, ñeå khieáu naïi veà vieäc chính phuû caám caùc buoåi leã toân giaùo vaø nhö theá laø vi phaïm quyeàn töï do toân giaùo. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chuû tòch Eric de Moulins vieát: "Leänh cuûa chính phuû Phaùp caám cöû haønh thaùnh leã vaø caùc bí tích khaùc trong coäng ñoaøn laø ñieàu thaùi quaù. Ñoái vôùi caùc tín höõu Coâng Giaùo, caùc buoåi cöû haønh naøy laø ñieàu sinh töû, vì caùc buoåi leã aáy laø moät cuoäc gaëp gôõ Chuùa vaø caùc anh chò em. Caùc tín höõu Coâng Giaùo hoaøn toaøn ñöôïc ñoäng vieân choáng ñaïi dòch vaø toân troïng toaøn boä caùc qui luaät veä sinh choáng dòch töø ñaàu ñeán nay".
Ñieàu soá 47 trong saéc luaät veà tình traïng y teá khaån caáp ñöôïc coâng boá hoâm 29 thaùng 10 naêm 2020 treân coâng baùo cuûa chính phuû Phaùp qui ñònh raèng caùc nôi thôø phöôïng ... ñöôïc pheùp môû cöûa, nhöng moïi cuoäc tuï taäp trong caùc nôi aáy bò caám, ngoaïi tröø leã an taùng vôùi giôùi haïn toái ña 30 ngöôøi".
Tham chính vieän xöû cho chính phuû Phaùp thaéng, nhöng yeâu caàu chính phuû phaûi noùi chuyeän vôùi caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo vaøo ngaøy 16 thaùng 11 naêm 2020 ñeå thoaû thuaän vôùi nhau, vaø sau cuoäc hoïp hoâm ñoù, caùc bieän phaùp cuûa chính phuû tieáp tuïc ñöôïc aùp duïng cho ñeán ñaàu thaùng 12 naêm 2020.
Taïi Anh quoác vaø Myõ
Taïi Anh quoác, hôn 120 vò laõnh ñaïo caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ phaûn ñoái leänh cuûa chính phuû baét ñoùng cöûa caùc nhaø thôø vì coi ñaây laø moät söï vi phaïm töï do toân giaùo vaø bieän phaùp naøy khoâng caàn thieát ñeå baøi tröø söï lan laây cuûa Coronavirus. Cuõng vaäy taïi giaùo phaän San Francisco vaø Brooklyn bang New York Hoa Kyø, vaø nhieàu nôi khaùc. Ví duï hoài thaùng 9 naêm 2020, chính quyeàn thaønh phoá San Francisco, bang California, chæ cho pheùp toái ña 12 ngöôøi döï caùc buoåi leã ngoaøi trôøi, vaø caám caùc buoåi cöû haønh beân trong thaùnh ñöôøng. Trong khi ñoù, caùc khaùch saïn ôû San Francisco ñöôïc môû laïi hoaøn toaøn; caùc phoøng taäp theå duïc ñöôïc môû laïi vôùi 10% söùc chöùa, vaø haàu heát caùc tieäm baùn leû ñöôïc nhaän 50% khaû naêng trong khi caùc sieâu thò ñöôïc môû tôùi 25%.
Phaûn öùng cuûa Toøa Thaùnh
Toøa Thaùnh phaûn öùng theá naøo veà nhöõng hieän töôïng treân ñaây? Tröôùc tieân laø Ñöùc OÂng Janusz Urbanczyk, Ñaïi dieän Toøa Thaùnh caïnh toå chöùc an ninh vaø coäng taùc AÂu Chaâu, OSCE, taïi thuû ñoâ Vienne beân AÙo. Trong baøi tham luaän hoâm 10 thaùng 11 naêm 2020 taïi khoùa hoïp cuûa toå chöùc OSCE, Ñöùc OÂng Urbanczyk keâu goïi caùc chính quyeàn haõy toân troïng quyeàn töï quyeát cuûa caùc coäng ñoaøn toân giaùo, traùnh ban haønh nhöõng thöù luaät choáng kyø thò coù theå giôùi haïn quyeàn thu nhaän vaø sa thaûi nhaân vieân hôïp vôùi quan ñieåm vaø lôïi ích cuûa caùc coäng ñoaøn toân giaùo. Ngoaøi ra ngöôøi ta thaáy roõ caùc bieän phaùp khaùc nhau do nhaø nöôùc aùp ñaët ñeå choáng ñaïi dòch Covid-19, coù aûnh höôûng saâu ñaäm ñeán quyeàn töï do ñöôïc bieåu loä toân giaùo hoaëc tín ngöôõng cuûa mình, vaø thu heïp caùc hoaït ñoäng toân giaùo, giaùo duïc, töø thieän cuûa caùc coäng ñoàng tín ngöôõng. Caùc nhaø laäp phaùp phaûi luoân yù thöùc veà nhöõng haäu quaû traàm troïng cuûa nhöõng qui luaät hoï laäp ra cho caùc coäng ñoaøn toân giaùo, caùc coäng ñoaøn naøy coù moät vai troø quan troïng trong vieäc baøi tröø cuoäc khuûng hoaûng hieän nay, khoâng nhöõng nhôø nhöõng hoã trôï tích cöïc cuûa caùc toân giaùo trong laõnh vöïc söùc khoûe, nhöng coøn nhôø söï uûng hoä tinh thaàn vaø caùc söù ñieäp lieân ñôùi vaø hy voïng cuûa caùc toân giaùo nöõa" (OSCE 10-11-2020).
Ngoaïi tröôûng Toøa Thaùnh leân tieáng
Vaø môùi ñaây hôn, hoâm 16 thaùng 11 naêm 2020, taïi hoäi nghò tröïc tuyeán caáp boä tröôûng veà vieäc ñaåy maïnh töï do toân giaùo, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Paul Gallagher, ngoaïi tröôûng Toøa Thaùnh, ñaõ noùi: "Ñieàu ñaõ roõ laø nhöõng haïn cheá khaùc nhau do caùc nhaø nöôùc aùp ñaët ñeå baøi tröø ñaïi dòch coù nhöõng aûnh höôûng quan troïng ñoái vôùi quyeàn töï do ñöôïc bieåu loä toân giaùo hoaëc tín ngöôõng cuûa moät ngöôøi vaø haïn cheá caùc hoaït ñoäng toân giaùo, giaùo duïc vaø töø thieän cuûa caùc coäng ñoàng toân giaùo. Veà vaán ñeà naøy, caùc chính quyeàn caàn yù thöùc veà nhöõng haäu quaû nghieâm troïng maø caùc bieän phaùp haïn cheá coù theå taïo ra cho caùc coäng ñoàng toân giaùo hoaëc tín ngöôõng, caùc coäng ñoàng naøy voán giöõ moät vai troø quan troïng trong vieäc ñöông ñaàu vôùi cuoäc khuûng hoaûng, khoâng nhöõng vì hoï tích cöïc hoã trôï trong laõnh vöïc saên soùc söùc khoûe, nhöng coøn vì söï hoã trôï luaân lyù vaø tình thaàn cuõng nhö nhöõng söù ñieäp lieân ñôùi vaø hy voïng cuûa hoï."
"Ñaëc bieät trong Coâng Giaùo, vieäc laõnh nhaän caùc bí tích laø moät dòch vuï thieát yeáu. Theo nghóa naøy, caàn nhaéc laïi raèng quyeàn töï do phuïng töï khoâng phuï thuoäc vaøo quyeàn töï do hoäi hoïp, nhöng laø thaønh phaàn thieát yeáu cuûa töï do toân giaùo. Trong khi tìm caùch baûo veä caùc sinh maïng khoûi söï lan laây virus, chuùng ta khoâng ñöôïc ñaët chieàu kích tinh thaàn vaø luaân lyù cuûa con ngöôøi tuøy thuoäc cuoäc soáng traàn theá naøy".
Caùc nhaø chöùc traùch thieáu yù thöùc veà taàm quan troïng cuûa toân giaùo
Hai baøi tham luaän treân ñaây cuûa caùc chöùc saéc Toøa Thaùnh phaûn aùnh moät thöïc taïi: coù nhöõng chính quyeàn hoaëc coá yù, hoaëc khoâng am töôøng vai troø cuûa toân giaùo trong ñôøi soáng ngöôøi daân, neân ñaõ ñeà ra caùc bieän phaùp khoâng caàn thieát haïn cheá sinh hoaït toân giaùo moät caùch thaùi quaù, maø khoâng ñeå yù ñeán nguyeän voïng chính ñaùng cuûa caùc tín höõu vaø khoâng yù thöùc raèng toân giaùo coù theå giöõ moät vai troø quan troïng trong vieäc choáng laïi söï lan laây cuûa ñaïi dòch. Nhö cuoäc thaêm doø dö luaän do Toå chöùc Becket Beânh Vöïc töï do toân giaùo ôû Myõ thöïc hieän vaø coâng boá hoâm 17 thaùng 11 naêm 2020 trong Phuùc trình thöôøng nieân thöù 2 veà chæ soá töï do toân giaùo, theo ñoù ña soá daân Myõ muoán raèng trong vieäc haïn cheá caùc hoaït ñoäng ñeå traùnh laây nhieãm Coronavirus, caùc nhaø thôø khoâng theå bò ñoái xöû ngaët hôn caùc hoaït ñoäng thöông maïi.
Ña soá nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi yù kieán trong cuoäc thaêm doø dö luaän ñeàu noùi raèng chính quyeàn vaø caùc quan chöùc y teá coâng coäng phaûi ñoái xöû vôùi caùc nôi thôø phöôïng ít nhaát cuõng vôùi söï öu tieân môû cöûa gioáng nhö caùc doanh vuï khaùc nhö sieâu thò, tieäm aên, vaø caùc tieäm baùn leû.
OÂng Luke Goodrich, coá vaán caáp cao cuûa toå chöùc Becket vaø laø ñoàng bieân soaïn phuùc trình chæ soá töï do toân giaùo, noùi raèng: "Daân Myõ coi tín ngöôõng laø moät söùc maïnh thieát yeáu, coù söùc kieán taïo oån ñònh giöõa moät ñaïi dòch vaø hoï muoán caùc ñaïi bieåu daân cöû hoaït ñoäng toát hôn trong vieäc baûo veä töï do toân giaùo... Taát caû chuùng ta seõ ñöôïc toát ñeïp hôn neáu caùc vò laõnh ñaïo vaø caùc quan chöùc chính quyeàn toân troïng hôn giaù trò neàn taûng cuûa töï do toân giaùo" (CNA 17-11-2020)