Höôùng veà Coâng nghò taán phong 13 Hoàng Y môùi
ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2020
Höôùng veà Coâng nghò taán phong 13 Hoàng Y môùi ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2020.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 1-11-2020) - Caùch ñaây ñuùng 1 tuaàn, tröôùc söï baát ngôø cuûa haàu heát moïi ngöôøi, trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin tröa Chuùa Nhaät 25 thaùng 10 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ loan baùo ngaøi seõ trieäu taäp Coâng nghò laàn thöù 7 vaøo thöù Baûy 28 thaùng 11 naêm 2020, aùp Chuùa nhaät thöù I muøa Voïng, ñeå boå nhieäm theâm 13 Hoàng Y môùi, vaø ngaøi ñoïc danh saùch 13 tieán chöùc ñöôïc choïn.
Trong soá 13 Hoàng Y môùi, coù 6 vò ngöôøi Italia, 7 vò coøn laïi ngöôøi Myõ, Malta, Ruanda, Philippines, Chile, Brunei vaø Meâhicoâ. Vò treû nhaát trong soá caùc tieán chöùc laø cha Gambetti, 55 tuoåi, Beà treân tu vieän Phanxicoâ Vieän Tu ôû Assisi vaø vò cao tuoåi nhaát laø cha Cantalamessa, 86 tuoåi, doøng Capuchino, giaûng thuyeát vieân taïi Phuû Giaùo Hoaøng.
Nhöõng ñieàu ngaïc nhieân
Gioáng nhö 6 laàn tröôùc ñaây, vieäc boå nhieäm laàn naøy cuõng coù moät soá ñieàu gaây ngaïc nhieân, ñoù laø haàu heát caùc tieán chöùc ñeàu nhö "ngöôøi töø treân trôøi rôi xuoáng", khoâng heà nghó mình seõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha choïn laøm Hoàng Y, ñaëc bieät laø Ñöùc Cha Cornelius Sim, Ñaïi dieän Toâng toøa Brunei, 69 tuoåi, ñòa phaän toâng toøa cuûa ngaøi chæ coù 3 linh muïc, phuïc vuï 21 ngaøn giaùo daân, haàu heát laø caùc coâng nhaân di daân ngöôøi Philippines, trong moät nöôùc coù gaàn 460 ngaøn daân cö haàu heát laø ngöôøi Hoài giaùo. Coù leõ nhieàu vò ôû Toøa Thaùnh cuõng khoâng bieát ñeán quoác gia naøy, baèng côù ngöôøi vieát danh saùch caùc tieán chöùc Hoàng Y ñaõ ghi teân Ñöùc Cha Sim laø giaùm muïc giaùo phaän toâng toøa "Brunei, Kuala Lumpur" (laø thuû ñoâ cuûa Malaysia!)
Phöông thöùc môùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Döôùi thôøi caùc vò Giaùo Hoaøng tieàn nhieäm tröôùc ñaây, nhöõng vò ñöôïc choïn thöôøng ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh ñieän thoaïi baùo tröôùc 24 tieáng ñoàng hoà, nhö tröôøng hôïp Ñöùc Hoàng Y Phaïm Minh Maãn, nhöng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha ñöông kim, haàu heát caùc vò ñöôïc choïn hoaøn toaøn khoâng bieát tröôùc, nhö tröôøng hôïp Ñöùc Hoàng Y Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nhôn.
Laàn naøy, phaàn lôùn caùc Hoàng Y taân cöû cuõng nhö vaäy: coù vò nghe tin trong luùc ñang ôû trong "nhaø maëc aùo" ôû nhaø thôø, coù vò khi hay tin thì nghó ñoù laø tin "ñuøa giôõn", nhö tröôøng hôïp cha Gambetti doøng Phanxicoâ Vieän Tu. Hoaëc Ñöùc Cha Marcello Semeraro, Taân toång tröôûng Boä Phong thaùnh, cho bieát ngaøi xem Tivi buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin cuûa Ñöùc Thaùnh Cha môùi bieát mình ñöôïc choïn laøm Hoàng Y!
6 Hoàng Y ngöôøi YÙ
Ñieàu ngaïc nhieân thöù hai laàn naøy, ñoù laø coù 6 Hoàng Y ngöôøi YÙ, trong khi 7 vò coøn laïi thuoäc 7 quoác tòch khaùc nhau. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha vaãn "boû queân" caùc vò Toång giaùm muïc cuûa caùc giaùo phaän lôùn nhaát voán laø toøa Hoàng Y nhö: Milano, giaùo phaän lôùn nhaát AÂu Chaâu vôùi 5 trieäu giaùo daân, Torino, Venezia, Palermo, laø nhöõng toång giaùo phaän voán do 1 Hoàng Y cai quaûn. Nhöng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khoâng nhaát thieát theo thoùi quen duy trì caùc giaùo phaän Hoàng Y, tuy raèng ngaøi vaãn aùp duïng thoùi quen naøy trong nhöõng tröôøng hôïp ngaøi muoán, nhö tröôøng hôïp Ñöùc Cha Wilton Gregory, Toång giaùm muïc thuû ñoâ Washington, Hoa Kyø, 73 tuoåi, seõ laø vò Hoàng Y da ñen ñaàu tieân cuûa Myõ, vaø Ñöùc Cha Celestino Aoùs Braco, 75 tuoåi, doøng Capuchino, Toång giaùm muïc Santiago de Chile.
Hoàng y giaùo trieàu
Ngoaøi ra, giöõ nhöõng nhieäm vuï quan troïng trong giaùo trieàu khoâng nhaát thieát seõ ñöôïc boå nhieäm laøm Hoàng Y, nhöng laàn naøy, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ choïn 2 vò laø Ñöùc Cha Mario Grech, 63 tuoåi (1957), ngöôøi Malta, taân Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng giaùm muïc vaø Ñöùc Cha Marcello Semeraro, 73 tuoåi (1947), ngöôøi Italia, môùi ñöôïc choïn laøm Toång tröôûng Boä Phong Thaùnh vaøi ngaøy tröôùc ñaây. Hoaëc trong coâng nghò naêm 2019, ngaøi ñaõ choïn cha Michael Czerny doøng Teân Canada goác Tieäp, laøm Hoàng Y, tuy vaãn ôû nguyeân chöùc vuï Phoù Toång Thö kyù phaân boä di daân vaø tò naïn thuoäc Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän.
Tìm hieåu yù höôùng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Ngoaøi nhöõng khía caïnh treân ñaây, nhö nhöõng coâng nghò tröôùc ñaây, giôùi baùo chí toân giaùo coøn tìm caùch chuù giaûi yù höôùng hoaëc chuû yù cuûa Ñöùc Thaùnh Cha khi choïn vò naøy vò kia laøm Hoàng Y.
"Ñeå laïi daáu veát cho töông lai"
Nhaän xeùt ñaàu tieân ñöôïc nhieàu ngöôøi noùi ñeán, ñoù laø vôùi coâng nghò ngaøy 28 thaùng 10 naêm 2020, soá Hoàng Y cöû tri do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ boå nhieäm seõ chieám ña soá vaø coù theå vò Giaùo Hoaøng töông lai cuõng seõ phaûn aùnh nhöõng ñaëc tính maø Ñöùc Thaùnh Cha ñöông kim mong muoán ñöôïc thaáy nôi ngöôøi keá nhieäm cuûa ngaøi.
Thöïc vaäy, trong soá 128 Hoàng Y döôùi 80 tuoåi tính töø ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2020, coù 73 vò do Ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng boå nhieäm, chieám 57%. Trong soá 55 Hoàng Y cöû tri coøn laïi, coù 16 vò do Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ 2 boå nhieäm, 39 vò coøn laïi do Ñöùc Bieån Ñöùc 16. Caùc Hoàng Y do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ choïn phaûn aùnh höôùng ñi maø ngaøi muoán Giaùo Hoäi ñi theo, ñoù laø ñoái thoaïi vôùi theá giôùi, moät Giaùo Hoäi cuûa caùc vuøng ngoaïi oâ, caét boû nhöõng raøng buoäc vôùi kinh nghieäm maø theo quan ñieåm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñoù laø moät söï thaát baïi. Vì theá, nhöõng boå nhieäm trong 7 coâng nghò Hoàng Y laø moät söï thay ñoåi naõo traïng chöù khoâng phaûi chæ laø söï thay ñoåi ñòa lyù maø thoâi.
Nhöõng thay ñoåi ñòa lyù chöa ñaùng keå
Quaû thöïc, qua 7 laàn boå nhieäm caùc Hoàng Y môùi do Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhöõng thay ñoåi veà ñòa lyù tuy coù, nhöng khoâng nhieàu laém. Vôùi Coâng nghò saép tôùi, soá Ñöùc Hoàng Y ngöôøi YÙ vaãn chieám 48 vò, trong ñoù coù 22 Hoàng Y cöû tri, vaø 26 vò treân 80 tuoåi. Noùi chung caùc Hoàng Y cöû tri ngöôøi AÂu vaãn ñöùng ñaàu vôùi 54 vò, taêng theâm 4 vò so vôùi tröôùc ñaây. Töø Baéc Myõ coù 16 Hoàng y döôùi 80 tuoåi, trong ñoù coù 3 vò ngöôøi Meâhicoâ. Toång soá caùc Hoàng Y cöû tri thuoäc "Nam baùn caàu" laø 58 vò, trong ñoù coù 21 vò töø Myõ chaâu la tinh vaø 17 vò töø AÙ, Phi. Chaâu Ñaïi döông coù 5 vò.
AÛnh höôûng cuûa linh ñaïo Phanxicoâ
Cuõng coù kyù giaû nhaän xeùt raèng yù höôùng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeå laïi moät di saûn cuï theå thaät laø roõ khi ngaøi choïn Cha Mauro Gambetti, beà treân thaùnh Tu vieän Phanxicoâ ôû Assisi, nôi coù moä cuûa thaùnh Phanxicoâ vaø cuõng laø nôi ngaøi kyù Thoâng ñieäp thöù ba "Fratelli tutti" vaøo chieàu ngaøy 3 thaùng 10 naêm 2020, aùp leã kính thaùnh Phanxicoâ. Ñieàu naøy nhaán maïnh quan ñieåm cuûa Ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng, theo ñoù, yù töôûng Phanxicoâ phaûi ôû trung taâm Giaùo Hoäi töông lai.
Cuõng coù ngöôøi nhaän xeùt raèng khi choïn Ñöùc Toång giaùm muïc Wilton Gregory, Toång giaùm muïc giaùo phaän thuû ñoâ Washington, laøm vò Hoàng Y da ñen ñaàu tieân taïi Myõ, thay vì choïn Ñöùc Toång giaùm muïc Joseù Gomez, thuoäc Giaùm haït Opus Dei, vaø laø Toång giaùm muïc giaùo phaän Los Angeles, giaùo phaän lôùn nhaát taïi Myõ vôùi hôn 4 trieäu tín höõu, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tìm ñöôïc ngöôøi ñoàng quan ñieåm hôn, vôùi höôùng ñi muïc vuï cuûa ngaøi. Hoài naêm 2019, ngaøi ñaõ choïn Ñöùc Toång giaùm muïc Gregory laøm Toång giaùm muïc giaùo phaän Washington thay theá Ñöùc Hoàng Y Donald Wuerl bò eùp töø chöùc vì ñaõ xöû lyù khoâng toát moät soá vuï giaùo só laïm duïng tính duïc taïi Myõ. Gaàn ñaây, ngöôøi ta chuù yù ñeán söï ñuïng ñoä giöõa Ñöùc Toång giaùm muïc Gregory vaø Toång thoáng Donald Trump; Ñöùc Toång giaùm muïc ñaõ traùch cöù toång thoáng sau khi ñeán vieáng thaêm Ñeàn thaùnh Gioan Phaoloâ 2 thuoäc giaùo phaän thuû ñoâ, trong khi hoài naêm 2008, khi Toång thoáng da ñen Obama ñaéc cöû, Ñöùc Toång giaùm muïc Gregory ñaõ goïi ñoù laø "moät böôùc tieán lôùn cho nhaân loaïi!".
Chöùc naêng cuûa Hoàng Y trong trieàu ñaïi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
Daàu sao ñi nöõa, cuõng coù moät caâu hoûi lôùn ñöôïc ñeà ra: döôùi thôøi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, chöùc naêng cuûa Hoàng Y theá naøo, khoâng keå nhieäm vuï baàu Giaùo Hoaøng môùi neáu ôû döôùi 80 tuoåi?
Xöa nay, Hoàng y ñoaøn voán ñöôïc coi laø "thöôïng vieän", laø Hoäi ñoàng coá vaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Nhöng töø naêm 2014, töùc laø töø sau Thöôïng Hoäi ñoàng giaùm muïc theá giôùi veà gia ñình, Hoàng y ñoaøn khoâng coøn ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha trieäu taäp ñeå hoûi yù kieán veà nhöõng vaán ñeà quan troïng nöõa. Ngaøi chæ coù Hoäi ñoàng Hoàng Y coá vaán, ban ñaàu coù 8, roài leân 9, sau ñoù xuoáng coøn 6 vaø baây giôø coù 7 vò, giuùp ngaøi trong vieäc caûi toå giaùo trieàu vaø cai quaûn Giaùo Hoäi. Phaàn lôùn caùc Hoàng Y khaùc ít khi coù dòp veà Roma, vaø vì theá coù ngöôøi ñaõ ñöa nhaän xeùt: laàn baàu Giaùo Hoaøng tôùi ñaây seõ coù nhieàu khoù khaên, vì phaàn lôùn caùc Hoàng Y khoâng quen bieát nhau. Thôøi gian seõ traû lôøi!