Noùi yeâu Chuùa nhöng laïi thuø gheùt tha nhaân
laø voâ thaàn thöïc haønh
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Noùi yeâu Chuùa nhöng laïi thuø gheùt tha nhaân laø voâ thaàn thöïc haønh.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 21-10-2020) - Caùc Thaùnh vònh nhaéc chuùng ta raèng lôøi caàu nguyeän phaûi bao truøm moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng cuûa chuùng ta treân theá giôùi naøy. Ñoâi khi, lôøi caàu nguyeän baét ñaàu trong nhaø thôø cuûa chuùng ta nhöng sau ñoù daãn chuùng ta ñeán vieäc phuïc vuï ngöôøi khaùc treân caùc con ñöôøng cuûa thaønh phoá. Ñoâi khi lôøi caàu nguyeän baét nguoàn töø coâng vieäc haøng ngaøy cuûa chuùng ta, vaø sau ñoù ñöôïc hoaøn thaønh trong phuïng vuï cuûa Giaùo Hoäi. Caùc Thaùnh vònh daïy chuùng ta caàu nguyeän cho chính mình vaø cho caû ôn cöùu ñoä cuûa tha nhaân vaø theá giôùi.
Trong baøi giaùo lyù taïi buoåi tieáp kieán chung saùng thöù Tö 21 thaùng 10 naêm 2020, tieáp tuïc noùi veà vieäc caàu nguyeän trong saùch Thaùnh vònh. Trong saùch Thaùnh vònh, caàu nguyeän laø ñieàu thieát yeáu cuûa moät ñôøi soáng toát laønh vaø thaät söï nhaân baûn. Caùc Thaùnh vònh höôùng daãn chuùng ta böôùc ñi theo thaùnh yù Chuùa vaø daïy chuùng ta traùnh nhöõng caïm baãy cuûa söï aùc. Lôøi caàu nguyeän thaät söï giuùp chuùng ta, ngay caû trong nhöõng luùc khoán cuøng, coù theå nhìn thaáy thöïc taïi baèng ñoâi maét cuûa Thieân Chuùa vaø nhìn anh chò em cuûa chuùng ta vôùi loøng traéc aån vaø toân troïng.
Môû ñaàu baøi giaùo lyù Ñöùc Thaùnh Cha löu yù raèng trong saùch Thaùnh vònh coù moät nhaân vaät tieâu cöïc, laø "keû gian aùc", ngöôøi soáng nhö theå khoâng coù Thieân Chuùa. Ñoù laø ngöôøi khoâng heà nghó ñeán coõi sieâu vieät, khoâng kieàm cheá söï kieâu ngaïo cuûa mình, ngöôøi khoâng sôï nhöõng phaùn xeùt veà nhöõng gì mình nghó vaø nhöõng gì mình laøm.
Caàu nguyeän laø söï cöùu roãi cuûa con ngöôøi
Ngöôïc vôùi thaùi ñoä cuûa keû gian aùc, saùch Thaùnh Vònh trình baøy vieäc caàu nguyeän thaät söï nhö moät thöïc teá cô baûn cuûa cuoäc soáng. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích: Vieäc quy chieáu ñeán tuyeät ñoái vaø sieâu vieät - ñieàu maø caùc baäc thaày tu ñöùc goïi laø "söï kính sôï thaùnh thieâng ñoái vôùi Thieân Chuùa" - laø ñieàu khieán chuùng ta hoaøn toaøn laø con ngöôøi, laø giôùi haïn cöùu chuùng ta khoûi chính mình, baèng caùch ngaên caûn chuùng ta lao vaøo cuoäc soáng naøy theo caùch saên moài vaø phaøm aên. Caàu nguyeän laø söï cöùu roãi cuûa con ngöôøi.
Kieåu caàu nguyeän giaû doái: muoán ñöôïc ngöôøi khaùc ngöôõng moä
Nhöng Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh raèng cuõng coù moät caùch caàu nguyeän giaû doái, caùch caàu nguyeän ñöôïc thöïc hieän chæ ñeå ñöôïc ngöôøi khaùc ngöôõng moä. Coù nhöõng ngöôøi ñi döï Thaùnh leã chæ ñeå chöùng toû raèng hoï laø ngöôøi Coâng giaùo hoaëc ñeå khoe moát môùi nhaát maø hoï ñaõ mua, hoaëc ñeå laøm moät nhaân vaät xaõ hoäi toát. Hoï caàu nguyeän giaû doái. Chuùa Gieâsu ñaõ khieån traùch naëng neà veà ñieàu naøy (x. Mt 6, 5-6; Lc 9,14). Nhöng khi tinh thaàn caàu nguyeän thöïc söï ñöôïc ñoùn nhaän caùch chaân thaønh vaø ñi vaøo traùi tim, thì noù khieán chuùng ta chieâm ngöôõng thöïc taïi baèng chính ñoâi maét cuûa Thieân Chuùa.
Khi caàu nguyeän, caùc anh chò em trôû neân quan troïng
Theo Ñöùc Thaùnh Cha, khi chuùng ta caàu nguyeän nhö theá, moïi ñieàu ñeàu ñaït ñeán "chieàu saâu", nhö theå Thieân Chuùa caàm laáy noù vaø bieán ñoåi noù. Vieäc phuïng töï toài teä nhaát maø chuùng ta coù theå daâng cho Chuùa vaø cho caû con ngöôøi, laø caàu nguyeän caùch meät moûi, theo thoùi quen. Caàu nguyeän nhö veït. Khoâng. Xin haõy caàu nguyeän baèng traùi tim. Caàu nguyeän laø trung taâm cuûa cuoäc soáng. Neáu coù caàu nguyeän, thì ngay caû moät ngöôøi anh em, moät ngöôøi chò em, thaäm chí laø keû thuø, cuõng trôû neân quan troïng. (Evagrius Ponticus, Luaän veà Caàu nguyeän, n.123). Ai thôø phöôïng Thieân Chuùa thì yeâu thöông con caùi cuûa Ngöôøi. Ai toân kính Thieân Chuùa thì toân troïng con ngöôøi.
Caàu nguyeän khoâng phaûi laø lieàu thuoác an thaàn
Ñöùc Thaùnh Cha noùi tieáp: Vaø vì vaäy, caàu nguyeän khoâng phaûi laø lieàu thuoác an thaàn ñeå xoa dòu nhöõng lo laéng trong cuoäc soáng; kieåu caàu nguyeän naøy chaéc chaén khoâng phaûi laø cuûa Ki-toâ giaùo. Ñuùng hôn, caàu nguyeän laøm cho con ngöôøi coù traùch nhieäm. Chuùng ta thaáy roõ ñieàu naøy trong "Kinh laïy Cha" maø Chuùa Gieâ-su ñaõ daïy caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi.
Ñeå hoïc caùch caàu nguyeän theo caùch naøy, saùch Thaùnh vònh laø moät tröôøng hoïc tuyeät vôøi. Chuùng ta ñaõ thaáy caùch caùc Thaùnh vònh khoâng luoân luoân söû duïng ngoân ngöõ tinh teá vaø nheï nhaøng, vaø caùch chuùng thöôøng baøy toû nhöõng veát seïo cuûa cuoäc soáng. Tuy nhieân, taát caû nhöõng lôøi caàu nguyeän naøy laàn ñaàu tieân ñöôïc söû duïng trong Ñeàn thôø, vaø sau ñoù laø trong caùc hoäi ñöôøng; ngay caû nhöõng lôøi caàu nguyeän saâu kín vaø caù nhaân nhaát. Saùch Giaùo lyù Giaùo hoäi Coâng giaùo dieãn ñaït nhö theá naøy: "Nhieàu hình thöùc caàu nguyeän cuûa saùch Thaùnh Vònh hình thaønh caû trong phuïng vuï Ñeàn thôø vaø trong taâm hoàn con ngöôøi" (n. 2588).
Lôøi caàu nguyeän xuaát phaùt töø boùng giaùo ñöôøng, ñeán caùc ñöôøng phoá
Theo caùch naøy, Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh: lôøi caàu nguyeän caù nhaân xuaát phaùt töø vaø ñöôïc nuoâi döôõng tröôùc heát baèng lôøi caàu nguyeän cuûa daân Israel, sau ñoù laø lôøi caàu nguyeän cuûa Giaùo hoäi. Ngay caû nhöõng Thaùnh vònh ôû ngoâi thöù nhaát soá ít, baøy toû nhöõng suy tö vaø vaán ñeà saâu kín nhaát cuûa moät caù nhaân, cuõng laø moät gia saûn taäp theå, ñeán möùc chuùng ñöôïc moïi ngöôøi caàu nguyeän vaø caàu nguyeän cho moïi ngöôøi.
Lôøi caàu nguyeän cuûa Ki-toâ höõu coù "hôi thôû" naøy, "söï caêng thaúng" taâm linh naøy lieân keát ñeàn thôø vaø theá giôùi laïi vôùi nhau. Lôøi caàu nguyeän coù theå baét ñaàu trong boùng toái cuûa nhaø thôø, nhöng seõ keát thuùc treân ñöôøng phoá thaønh phoá. Vaø ngöôïc laïi, noù coù theå naûy sinh trong caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy vaø ñaït ñeán söï hoaøn thieän trong phuïng vuï. Cöûa nhaø thôø khoâng phaûi laø raøo caûn, maø laø caùc "maøng" thaám nöôùc, saün saøng ñoùn nhaän tieáng keâu than cuûa moïi ngöôøi.
Caàu nguyeän cho ngöôøi ngheøo
Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh: Theá giôùi luoân hieän dieän trong lôøi caàu nguyeän ñöôïc tìm thaáy trong saùch Thaùnh vònh. Ví duï, caùc Thaùnh vònh noùi leân lôøi höùa cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa daønh cho nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái nhaát: "Chuùa phaùn raèng: 'Tröôùc caûnh ngöôøi ngheøo bò aùp böùc, keû khoán cuøng reân sieát thôû than, giôø ñaây Ta ñöùng daäy, ban ôn giaûi thoaùt cho keû mong chôø." (12,6). Hoaëc caùc Thaùnh vònh caûnh baùo veà nguy hieåm cuûa söï giaøu sang theá gian bôûi vì "Duø soáng trong danh voïng, con ngöôøi cuõng khoâng hieåu bieát gì; thaät noù chaúng khaùc chi con vaät moät ngaøy kia phaûi cheát." (49,21). Hoaëc chuùng cho thaáy caùi nhìn cuûa Thieân Chuùa veà lòch söû: "Chuùa ñaûo loän chöông trình muoân nöôùc, Ngöôøi phaù tan yù ñònh chö daân. Chöông trình Chuùa ngaøn naêm beàn vöõng, yù ñònh cuûa loøng Ngöôøi vaïn kieáp tröôøng toàn" (33, 10-11).
Khoâng theå caàu nguyeän vôùi Thieân Chuùa maø khoâng yeâu thöông anh em
Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän: Toùm laïi, ôû ñaâu coù Thöôïng ñeá, thì con ngöôøi cuõng phaûi ôû ñoù. Saùch Thaùnh phaân loaïi: "Chuùng ta yeâu thöông, vì Ngöôøi ñaõ yeâu chuùng ta tröôùc. Neáu ai noùi, 'Toâi yeâu Chuùa,' vaø gheùt anh em mình, thì ngöôøi ñoù laø keû noùi doái; vì ai khoâng yeâu anh em ngöôøi mình nhìn thaáy, thì khoâng theå yeâu Thieân Chuùa laø Ñaáng hoï khoâng nhìn thaáy. Neáu baïn ñoïc nhieàu kinh Maân Coâi moãi ngaøy nhöng laïi noùi xaáu ngöôøi khaùc, laïi mang loøng giaän döõ, thuø gheùt ngöôøi khaùc, thì ñaây laø giaû doái, khoâng phaûi laø chaân lyù. Vaø chuùng toâi nhaän ñieàu raên naøy töø Ngöôøi, ñoù laø ai yeâu meán Thieân Chuùa, thì cuõng phaûi yeâu thöông anh em mình" (1Ga 4, 19-21).
Voâ thaàn thöïc haønh: Khoâng nhaän ra tha nhaân laø hình aûnh Thieân Chuùa
Kinh Thaùnh nhìn nhaän tröôøng hôïp moät ngöôøi duø thaønh taâm tìm kieám Thieân Chuùa, nhöng khoâng bao giôø gaëp ñöôïc Ngöôøi; Kinh Thaùnh cuõng khaúng ñònh raèng khoâng bao giôø ñöôïc choái boû nöôùc maét cuûa ngöôøi ngheøo, neáu khoâng seõ khoâng gaëp ñöôïc Thieân Chuùa. Thieân Chuùa khoâng uûng hoä chuû nghóa "voâ thaàn" cuûa nhöõng ngöôøi phuû nhaän hình aûnh Thieân Chuùa ñaõ in saâu trong moãi con ngöôøi. Thaùi ñoä voâ thaàn ñoù coù ôû moïi thôøi ñaïi: toâi tin Thieân Chuùa nhöng toâi xa laùnh tha nhaân vaø toâi cho pheùp mình thuø gheùt ngöôøi khaùc. Ñaây laø voâ thaàn thöïc haønh. Khoâng nhaän ra con ngöôøi laø hình aûnh Thieân Chuùa thì ñoù laø moät söï phaïm thaùnh, moät söï oâ ueá, moät haønh vi xuùc phaïm toài teä nhaát maø ngöôøi ta coù theå laøm ñoái vôùi ñeàn thôø vaø baøn thôø.
Cuoái cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha caàu chuùc raèng lôøi caàu nguyeän trong caùc Thaùnh vònh giuùp chuùng ta khoâng rôi vaøo söï caùm doã cuûa "keû gian aùc", nghóa laø soáng, vaø coù leõ caàu nguyeän, nhö theå Thieân Chuùa khoâng hieän höõu, vaø nhö theå ngöôøi ngheøo khoâng toàn taïi.