Tieáng noùi cuûa Toøa Thaùnh
tröôùc coäng ñoàng quoác teá
Tieáng noùi cuûa Toøa Thaùnh tröôùc coäng ñoàng quoác teá.
Giuse Traàn Ñöùc Anh O.P.
Vatican (Vatican News 18-10-2020) - Moät trong nhöõng quan taâm cuûa Toøa Thaùnh laø laøm sao ñeå giaùo huaán vaø laäp tröôøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc chuyeån tôùi coäng ñoàng theá giôùi, leân tieáng thay cho nhöõng ngöôøi khoâng coù tieáng noùi vaø beânh vöïc thieän ích cuûa nhaân loaïi, caùc töï do vaø nhaân quyeàn. Vì theá, Toøa Thaùnh taän duïng nhöõng quan heä ña phöông vôùi caùc toå chöùc quoác teá ñeå beânh vöïc vaø thaêng tieán coâng ích cuûa nhaân loaïi.
Taïi Vatican
Taïi Vatican, coù hôn 300 kyù giaû quoác teá ñaêng kyù taïi Phoøng baùo Chí Toøa Thaùnh, vaø qua hoï, laäp tröôøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø Toøa Thaùnh ñöôïc voïng tôùi caùc daân nöôùc. Moãi naêm, sinh hoaït ngoaïi giao quan troïng nhaát taïi Vatican laø buoåi tieáp kieán cuûa ÑTC vaøo dòp ñaàu naêm daønh cho caùc vò ñaïi söù caùc nöôùc caïnh Toøa Thaùnh, ñeán chuùc möøng nhaân dòp ñaàu naêm môùi. Trong dòp naøy, ngaøi thöôøng kieåm ñieåm tình hình theá giôùi ñoàng thôøi baøy toû laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh ñoái vôùi caùc vaán ñeà thôøi söï, nhöõng thaùch ñoá lôùn cuûa nhaân loaïi.
Vôùi caùc toå chöùc quoác teá
Ngoaøi ra, hieän nay Toøa Thaùnh coù quan heä ngoaïi giao vôùi 183 quoác gia treân theá giôùi vaø coù ñaïi dieän taïi 24 toå chöùc quoác teá lôùn nhoû, keå caû vôùi nhöõng cô quan veà naêng löôïng haït nhaân (A.I.E.A) ôû Vienne, toå chöùc theá giôùi veà thöông maïi (O.M.C), hay toå chöùc theá giôùi veà du lòch (O.M.T). Trong soá caùc toå chöùc naøy, coù moät vaøi toå chöùc chieám vò theá quan troïng hôn vaø caùc Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi caùc toå chöùc naøy ôû caáp Toång Giaùm Muïc söù thaàn. Caùc vò thöôøng leân tieáng trình baøy laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh qua caùc baøi tham luaän taïi caùc khoùa hoïp, nhö taïi truï sôû Lieân Hieäp Quoác ôû New York, Hoa Kyø, hoaëc taïi caùc toå chöùc khaùc cuûa Lieân Hieäp Quoác ôû Geneøve, Thuïy Só.
Taïi caùc toå chöùc quoác teá khaùc, Toøa Thaùnh chæ coù 1 Ñöùc OÂng laøm quan saùt vieân thöôøng tröïc nhö toå chöùc an ninh vaø coäng taùc AÂu Chaâu, goïi taét laø OSCE, coù truï sôû taïi Vienne beân AÙo vaø qui tuï 54 nöôùc AÂu Chaâu coäng theâm Myõ vaø Canada. Hoaëc taïi Hoäi ñoàng AÂu Chaâu vaø Nghò Vieän AÂu Chaâu coù truï sôû ôû thaønh phoá Strasbourg beân Phaùp, Toå chöùc Löông Noâng Quoác teá, goïi taét laø FAO ôû Roma, hay toå chöùc Unesco, veà giaùo duïc, khoa hoïc vaø vaên hoùa ôû Paris beân Phaùp.
Taïi Lieân Hieäp Quoác ôû New York
Leân tieáng nhieàu nhaát laø Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác ôû New York, hieän nay laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Gabriel Giordano Caccia 62 tuoåi (1958) ngöôøi YÙ, nguyeân laø Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Philippines, ñöôïc boå nhieäm laøm Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác ôû New York hoài thaùng 11 naêm 2019. Ngaøi xuaát thaân töø tröôøng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh hoài thaùng 7 naêm 1991 vaø phuïc vuï tröôùc tieân taïi toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ôû Tanzania, roài trôû veà Vatican phuïc vuï taïi Phaân Boä Toång Vuï cuûa Phuû Quoác vuï khanh. Naêm 2002, ngaøi ñöôïc boå laøm Phoù Phuï taù Quoác vuï khanh (Assessore) (töông ñöông vôùi thöù tröôûng noäi vuï). Sau ñoù naêm 2009, ngaøi ñöôïc thaêng Toång Giaùm Muïc Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Liban, tröôùc khi chuyeån qua toøa Söù Thaàn taïi Manila.
Caùc baøi tham luaän gaàn ñaây
Thoâng thöôøng thaùng 9 vaø thaùng 10 moãi naêm, vò Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác ôû New York leân tieáng nhieàu nhaát vì laø thôøi ñieåm Ñaïi Hoäi ñoàng môùi cuûa Lieân Hieäp Quoác baét ñaàu nhoùm hoïp: khoâng nhöõng khoùa hoïp khoaùng ñaïi nhöng coøn coù nhieàu phieân hoïp cuûa caùc UÛy ban khaùc nhau veà nhöõng vaán ñeà thôøi söï. Coù ngaøy ngaøi phaûi ñoïc 2 hay 3 baøi tham luaän. Ví duï trong 2 tuaàn ñaàu thaùng 10 naêm 2020, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Caccia laàn löôït leân tieáng trình baøy laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh veà nhöõng vaán ñeà nhö phaùt trieån daøi haïn (13/10/2020), hoaëc caùc bieän phaùp loaïi tröø khuûng boá quoác teá (12/10/2020), söï toaøn caàu hoùa vaø leä thuoäc laãn nhau (9/10/2020), v.v.
Ñaëc bieät hoâm 6 thaùng 10 naêm 2020, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Gabriele Caccia ñaõ caûnh giaùc raèng vieäc giaûi thích laïi caùc quyeàn con ngöôøi laø ñieàu möu lôïi cho nhöõng ngöôøi huøng maïnh vaø gaây haïi cho nhöõng ngöôøi yeáu theá. Trong baøi tham luaän taïi khoùa hoïp thöù 3 thuoäc Ñaïi Hoäi ñoàng thöù 75 cuûa Lieân Hieäp Quoác, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Caccia noùi: "Toøa Thaùnh raát quan taâm vì caøng ngaøy ngöôøi ta caøng taïo söùc eùp, ñoøi giaûi thích laïi chính caùc neàn taûng cuûa caùc quyeàn con ngöôøi, vaø nhö theá laøm thöông toån söï thoáng nhaát noäi taïi cuûa caùc quyeàn con ngöôøi vaø xa lìa söï baûo veä phaåm giaù con ngöôøi vaø nhaém thoûa maõn nhöõng lôïi loäc chính trò vaø kinh teá... Loái tieáp caän nhö theá taïo neân moät phaåm traät trong caùc quyeàn con ngöôøi baèng caùch töông ñoái hoùa phaåm giaù con ngöôøi vaø daønh nhieàu giaù trò hôn cho caùc quyeàn ñöôïc theâm vaøo cho nhöõng ngöôøi giaàu maïnh, trong khi ñoù laïi gaït boû nhöõng ngöôøi yeáu theá".
Choáng laïm duïng töø "caùc quyeàn con ngöôøi"
Vò ñaïi dieän Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác ôû New York cuõng ñaëc bieät pheâ bình chuû tröông coå voõ phaù thai vaø laøm cho cheát eâm dòu, coi chuùng laø "nhaân quyeàn". Ñöùc Toång Giaùm Muïc Caccia noùi: "Söï khoâng hieåu baûn chaát vaø thöïc taïi caùc quyeàn con ngöôøi daãn tôùi nhöõng cheânh leäch vaø baát coâng traàm troïng, ví duï coá tình khoâng bieát ñeán caùc thai nhi ôû trong loøng meï hoaëc ñoái xöû vôùi sinh maïng cuûa ngöôøi giaø vaø nhöõng ngöôøi khuyeát taät nhö nhöõng gaùnh naëng khoâng theå chòu noåi ñoái vôùi xaõ hoäi".
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Caccia tröng daãn Thö "Ngöôøi Samaria nhaân laønh" maø Boä giaùo lyù ñöùc tin coâng boá ngaøy 22 thaùng 9 naêm 2020, khaúng ñònh raèng "Cuõng nhö khoâng coù quyeàn phaù thai, thì cuõng khoâng coù quyeàn laøm cho cheát eâm dòu: coù luaät phaùp qui ñònh raèng khoâng ñöôïc gieát cheát, nhöng phaûi baûo veä söï soáng vaø taïo ñieàu kieän deã daøng cho söï soáng chung giöõa con ngöôøi vôùi nhau".
Taïi caùc toå chöùc quoác teá ôû Geneøve
Vaán ñeà giaûi thích khoâng ñuùng veà caùc quyeàn con ngöôøi cuõng ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Ivan Jurkovic, quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi caùc Toå chöùc Lieân Hieäp Quoác ôû Geneøve, Thuïy Só, ñeà caäp tôùi. Ñöùc Toång Giaùm Muïc ngöôøi Sloveni, naêm nay 43 tuoåi (1977), ñaõ phuïc vuï trong caùc Söù quaùn cuûa Toøa Thaùnh taïi Haøn quoác, Colombia, Nga, roài laøm Toång Giaùm Muïc Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Belarus, Ucraina, Nga, Uzbekistan, tröôùc khi chuyeån veà Geneøve töø naêm 2016.
Trong baøi tham luaän ngaøy 2 thaùng 9 naêm 2020, taïi Hoäi nghò veà tieán trình duyeät laïi caùc hieäp öôùc cuûa Lieân Hieäp Quoác veà caùc quyeàn con ngöôøi, döôùi aùnh saùng caùc bieän phaùp do Ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác ñeà ra naêm 2014 vôùi nghò quyeát soá 56/268, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Jurkovic keâu goïi caùc nöôùc giaûi thích chaët cheõ caùc hieäp öôùc veà caùc quyeàn con ngöôøi, vaø ngaøi noùi raèng "baát kyø giaûi thích naøo khi ñi quaù ñieàu ñöôïc xaùc ñònh trong hieäp öôùc ñeàu laø voâ hieäu, tai haïi vaø phaûn taùc duïng". Ñöùc Toång Giaùm Muïc caûnh giaùc raèng "Moïi toan tính thay ñoåi phaïm vi hoaëc noäi dung caùc nghóa vuï cuûa moãi quoác gia kyù keát hieäp öôùc maø khoâng coù söï ñoàng yù cuûa quoác gia aáy ñeàu laø moät haønh vi phuû nhaän giaù trò söï pheâ chuaån cuûa quoác gia lieân heä ñoái vôùi Hieäp Öôùc". Ngoaøi ra, caàn baûo ñaûm söï nhaát quaùn giöõa nhöõng keát quaû do caùc cô quan nhaø nöôùc veà caùc hieäp ñònh vaø coâng phaùp quoác teá".
Vò ñaïi dieän Toøa Thaùnh baøy toû lo ngaïi vì nhieàu khi caùc cô quan nhaø nöôùc vöøa noùi ñöa ra "moät giaûi thích naêng ñoäng veà caùc Hieäp Öôùc, du nhaäp nhöõng yù nieäm môùi. Trong khi ñoù, caùc vaên kieän aáy ñoøi hoûi moät söï giaûi thích chaët cheõ, theo caùc qui luaät ñaõ ñöôïc qui ñònh do Coâng Öôùc Vienne veà luaät lieân quan ñeán caùc hieäp öôùc hoài naêm 1969". Ñöùc Toång Giaùm Muïc Jurkovic aùm chæ ñeán söï vieäc moät soá quoác gia AÂu Myõ muoán du nhaäp vieäc phaù thai, hoân nhaân ñoàng phaùi, vaø moät soá ñieàu khaùc nhö nhöõng "nhaân quyeàn" vaø do ñoù chuùng phaûi ñöôïc caùc nöôùc ban haønh luaät buoäc daân chuùng phaûi toân troïng.