Thaêng tieán coâng ích
laø nghóa vuï vaø söù maïng cuûa Kitoâ höõu
Ñöùc Thaùnh cha: Thaêng tieán coâng ích laø nghóa vuï vaø söù maïng cuûa Kitoâ höõu.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 09-09-2020) - Saùng thöù Tö, ngaøy 9 thaùng 9 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung hôn 500 tín höõu haønh höông töø caùc nöôùc, tuï taäp taïi saân thaùnh Damaso, ôû noäi thaønh Vatican. Ñaây laø ñòa ñieåm ñöôïc choïn laøm nôi gaëp gôõ giöõa Ñöùc Thaùnh cha vaø caùc tín höõu trong thaùng Chín naêm 2020.
Töø tröôùc 7 giôø saùng, ñaõ coù nhöõng nhoùm tín höõu xeáp haøng ñeå tieán qua traïm kieåm soaùt an ninh, vôùi caùc maùy phaùt hieän kim loaïi. Khu vöïc naøy thuoäc laõnh thoå Vatican, nhöng theo thoûa thuaän, coâng vieäc taïi khu vöïc naøy ñöôïc phaân boä caûnh saùt Italia, caïnh Vatican ñaûm traùch. Caùc tín höõu ñi qua traïm naøy, ñeå tieán vaøo Cöûa Ñoàng, tröôùc khi leo caùc baäc thang tieán leân saân thaùnh Damaso.
Taïi saân naøy coù chia thaønh khu vaø coù xeáp gheá ngoài cho caùc tham döï vieân. Nhöõng ai ñeán sau, thì ñöùng ôû hai beân. Vì ñaïi dòch vaãn coøn, neân caùc tín höõu ñeàu mang khaåu trang vaø giöõ söï giaõn caùch xaõ hoäi. Nôi haøng ñaàu, ñöôïc daønh cho caùc ñoâi taân hoân vaø vaøi ngöôøi khuyeát taät. Tröôùc ñoù, cuõng coù moät soá giaùm muïc tham döï.
Ñöùc Thaùnh cha tôùi saân thaùnh Damaso, luùc 9 giôø 15 vaø ñi boä theo haønh lang ôû giöõa, töø döôùi leân leã ñaøi. Doïc ñöôøng, Ñöùc Thaùnh cha daønh 30 phuùt ñeå thaêm hoûi vaø noùi chuyeän vôùi caùc tín höõu ñöùng hai beân. Nhieàu ngöôøi xin ngaøi laøm pheùp, cuõng coù ngöôøi taëng baùnh ngoït cho Ñöùc Thaùnh cha. Ngaøi khoâng mang khaåu trang vaø cuõng khoâng baét tay, traùnh ñuïng chaïm ñeán tay caùc tín höõu ñeå phoøng ngöøa coronavirus lan laây.
Toân vinh Lôøi Chuùa
Leân ñeán leã ñaøi ñôn sô, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû caùc tín höõu haõy ngoài vaøo gheá haún hoi, ñöøng ñöùng tuïm vaøo moät choã, ñeå traùnh lan laây. Roài ngaøi laøm daáu thaùnh giaù ñeå môû ñaàu buoåi tieáp kieán.
Tröôùc tieân laø phaàn laéng nghe Lôøi Chuùa, vôùi baøi ñoïc ngaén baèng taùm thöù tieáng, trích töø saùch Tin möøng theo thaùnh Mattheâu, ñoaïn 15 (32-37), keå laïi pheùp laï Chuùa hoùa baùnh ra nhieàu ñeå nuoâi ñaùm ñoâng daân chuùng, ñi theo ñeå nghe Ngaøi giaûng. Ñoaïn Tin möøng baét ñaàu baèng caâu: Chuùa Gieâsu goïi caùc moân ñeä laïi vôùi Ngaøi vaø noùi: "Thaày caûm thaáy thöông daân chuùng. Ñaõ ba ngaøy roài hoï ôû vôùi Thaày maø khoâng coù gì ñeå aên. Thaày khoâng muoán giaûi taùn hoï buïng ñoùi, vì e raèng hoï seõ bò xæu doïc ñöôøng" ... Vaø tieáp ñeán, Chuùa laøm pheùp laï bieán baûy chieác baùnh vaø vaøi con caù nhoû ñeå nuoâi ñaùm ñoâng, vaø taát caû ñeàu aên no.
Huaán duï cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong phaàn huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi veà vieäc chöõa laønh theá giôùi sau ñaïi dòch, vaø baøi thöù saùu ngaøi trình baøy coù ñeà taøi laø: "Tình lieân ñôùi vaø coâng ích".
Thaûm traïng vì ñaïi dòch
Môû ñaàu baøi huaán duï, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
"Cuoäc khuûng hoaûng chuùng ta ñang traûi qua vì ñaïi dòch giaùng xuoáng taát caû moïi ngöôøi; chuùng ta coù theå ra khoûi ñoù toát ñeïp hôn, neáu taát caû chuùng ta cuøng nhau tìm kieám coâng ích. Ñaùng tieác laø chuùng ta chöùng kieán nhöõng lôïi loäc phe phaùi ñang troài leân. Ví duï, coù ngöôøi muoán chieám höõu nhöõng giaûi phaùp khaû theå, nhö trong tröôøng hôïp caùc vaéc-xin hay thuoác chuûng ngöøa. Moät soá ngöôøi lôïi duïng tình traïng naøy ñeå xaùch ñoäng chia reõ; ñeå tìm kieám nhöõng lôïi loäc kinh teá hoaëc chính trò, gaây ra hoaëc gia taêng xung ñoät. Moät soá khaùc chaúng quan taâm gì ñeán nhöõng ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc, hoï ñi qua beân kia ñöôøng vaø tieáp tuïc haønh trình (xc.. Lc 10, 30-32). Hoï laø nhöõng ngöôøi suøng kính quan Phongxioâ Philatoâ, nhöõng ngöôøi röûa tay.
Caâu traû lôøi tình thöông Kitoâ cho ñaïi dòch
Caâu traû lôøi Kitoâ cho ñaïi dòch vaø nhöõng khuûng hoaûng tieáp theo ñoù veà maët xaõ hoäi, kinh teá döïa treân tình thöông, tröôùc tieân laø tình thöông cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng luoân ñi tröôùc chuùng ta (xc. 1 Ga 4,19). Chuùa yeâu thöông chuùng ta voâ ñieàu kieän, vaø khi chuùng ta ñoùn nhaän tình yeâu aáy cuûa Chuùa, thì chuùng ta coù theå ñaùp laïi moät caùch töông töï. Toâi khoâng chæ yeâu thöông nhöõng ngöôøi yeâu meán toâi: gia ñình toâi, baïn höõu, nhoùm cuûa toâi, nhöng caû nhöõng ngöôøi khoâng thöông toâi, khoâng bieát toâi, nhöõng ngöôøi xa laï, vaø caû nhöõng ngöôøi laøm cho toâi ñau khoå hoaëc toâi coi laø keû thuø (xc. Mt 5,44). Ñieàu chaéc chaén laø yeâu thöông taát caû moïi ngöôøi, caû nhöõng keû thuø, ñoù laø ñieàu khoù khaên - toâi goïi ñoù laø moät ngheä thuaät! Nhöng moät ngheä thuaät, ta coù theå hoïc vaø caûi tieán. Tình thöông chaân thöïc, laøm cho chuùng ta phong phuù vaø töï do, luoân lan toûa vaø bao goàm. Tình thöông aáy chaêm soùc, chöõa laønh vaø laøm ñieàu toát.
Tình thöông bao quaùt
"Vì theá, tình thöông khoâng chæ giôùi haïn vaøo nhöõng töông quan giöõa hai hoaëc ba ngöôøi, hoaëc nôi caùc baïn höõu hay gia ñình. Noù bao goàm nhöõng töông quan daân söï vaø chính trò (xc. SGLCG - CCC- 1907-1912), bao goàm caû töông quan vôùi thieân nhieân (Laudato sì, 231). Vì chuùng ta laø nhöõng höõu theå xaõ hoäi vaø chính trò, neân moät trong nhöõng bieåu hieän cao quí nhaát cuûa tình thöông chính laø bieåu hieän xaõ hoäi vaø chính trò, coù ñaëc tính quyeát ñònh ñoái vôùi söï phaùt trieån nhaân baûn vaø ñeå ñöông ñaàu vôùi moïi thöù khuûng hoaûng (ibid. 231). Chuùng ta bieát raèng tình thöông laøm cho gia ñình vaø tình baïn ñöôïc phong phuù; nhöng cuõng neân nhôù raèng noù cuõng laøm cho caùc töông quan xaõ hoäi, vaên hoùa, kinh teá vaø chính trò ñöôïc phong phuù, giuùp chuùng ta xaây döïng "moät neàn vaên minh tình thöông", nhö thaùnh Phaoloâ VI thöôøng noùi,[1] vaø theo veát ñoù, thaùnh Gioan Phaoloâ II cuõng daïy. Neáu khoâng coù söï soi saùng aáy, thì thöù vaên hoùa ích kyû, döûng döng, gaït boû seõ troãi vöôït, nghóa laø gaït boû nhöõng gì mình khoâng thích, nhöõng gì coù veû voâ ích trong xaõ hoäi. Vöøa roài khi ñi vaøo ñaây, coù moät ñoâi vôï choàng noùi vôùi toâi: "Xin cha caàu nguyeän cho chuùng con, vì chuùng con coù moät ñöùa con khuyeát taät. Toâi hoûi: chaùu bao nhieâu tuoåi? Thöa nhieàu tuoåi laém. Vaäy anh chò laøm gì? Thöa chuùng con ñoàng haønh vôùi chaùu, chuùng con giuùp chaùu". Troïn cuoäc soáng laøm cha meï cho ñöùa con bò khuyeát taät aáy. Ñoù laø tình thöông. Vaø nhöõng ñoái thuû chính trò, döôøng nhö cuõng laø nhöõng ngöôøi khuyeát taät chính trò, xaõ hoäi... Phaàn chuùng ta, chuùng ta phaûi yeâu meán hoï, phaûi ñoái thoaïi, xaây döïng neàn vaên minh tình thöông. Nhöng thöïc teá, chuùng ta thaáy chieán tranh, chia reõ, ghen tuoâng, caû chieán tranh trong gia ñình...
Coâng ích laø thieän ích ñích thöïc
"Coronavirus cho chuùng ta thaáy raèng thieän ích ñích thöïc cho moãi ngöôøi laø coâng ích, vaø ngöôïc laïi, coâng ích laø moät ñieàu thieän ích cho caù nhaân (xc. CCC 1905-1906). Söùc khoûe, khoâng nhöõng laø caù nhaân, nhöng cuõng laø moät thieän ích coâng coäng. Moät xaõ hoäi laønh maïnh laø xaõ hoäi chaêm soùc ñeán söùc khoûe cuûa taát caû moïi ngöôøi.
Tình thöông voâ giôùi haïn choáng virus khoâng bieân giôùi
"Moät thöù virus khoâng bieát haøng raøo, bieân cöông hoaëc nhöõng phaân bieät vaên hoùa vaø chính trò, phaûi choáng laïi noù baèng moät tình thöông khoâng haøng raøo, bieân cöông hoaëc phaân bieät. Tình thöông naøy coù theå sinh ra nhöõng cô caáu xaõ hoäi khuyeán khích chuùng ta chia seû thay vì caïnh tranh, giuùp chuùng ta bao goàm nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát vaø khoâng gaït boû hoï, vaø giuùp chuùng ta bieåu hieän ñieàu toát ñeïp nhaát cuûa nhaân tính chuùng ta, chöù khoâng phaûi ñieàu teä haïi nhaát. Thöïc vaäy, khi chuùng ta yeâu thöông vaø taïo neân söï saùng taïo, tín thaùc vaø lieân ñôùi, thì töø ñoù naûy sinh nhöõng saùng kieán cuï theå ñeå phuïc vuï coâng ích.[2] Vaø ñieàu naøy cuõng coù giaù trò treân bình dieän coäng ñoaøn lôùn nhoû, cuõng nhö treân bình dieän quoác teá.
Traùnh caùc giaûi phaùp ích kyû
Ñöùc Thaùnh cha caûnh giaùc raèng: "Traùi laïi, neáu caùc giaûi phaùp cho ñaïi dòch mang tính chaát ích kyû, hoaëc cuûa caù nhaân, xí nghieäp hay quoác gia, thì coù theå chuùng ta seõ ra khoûi coronavirus, nhöng chaéc chaén laø khoâng thoaùt khoûi cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo vaø xaõ hoäi, maø virus ñaõ laøm noåi baät vaø taêng cöôøng. Vì theá, caàn chuù yù ñöøng xaây döïng treân caùt (xc. Mt 7,21-27)! Ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi laønh maïnh, bao goàm, coâng chính vaø hoøa bình, chuùng ta phaûi xaây treân ñaù taûng cuûa coâng ích.[3] Vaø ñoù laø nghóa vuï cuûa taát caû moïi ngöôøi, chöù khoâng phaûi cuûa vaøi chuyeân gia. Thaùnh Toâma Aquinoâ ñaõ noùi raèng thaêng tieán coâng ích laø moät nghóa vuï coâng baèng cuûa moãi coâng daân. Vaø ñoái vôùi caùc tín höõu Kitoâ, ñoù cuõng laø moät söù maïng. Nhö thaùnh Ignatio Loyola ñaõ daïy, qui höôùng nhöõng coá gaéng haèng ngaøy cuûa chuùng ta veà coâng ích, ñoù laø caùch thöùc ñoùn nhaän vaø phoå bieán vinh quang Thieân Chuùa.
Coå voõ neàn chính trò toát
"Ñaùng tieác laø chính trò thöôøng khoâng coù tieáng toát, vaø chuùng ta bieát taïi sao. Nhöng khoâng ñöôïc cam chòu caùi nhìn tieâu cöïc aáy, traùi laïi, caàn phaûn öùng baèng caùch chöùng toû qua caùc söï vieäc, cho thaáy coù theå vaø caàn phaûi coù moät neàn chính trò toát,[4] neàn chính trò ñaët con ngöôøi vaø coâng ích ôû trung taâm. Ñoù laø ñieàu coù theå coù ñöôïc, tuøy theo möùc ñoä moãi coâng daân, vaø ñaëc bieät nhöõng ngöôøi coù traùch vuï xaõ hoäi vaø chính trò, ñaët haønh ñoäng cuûa mình treân caên baûn caùc nguyeân taéc luaân lyù ñaïo ñöùc, ñeå cho tình thöông xaõ hoäi vaø chính trò höôùng daãn hoaït ñoäng aáy. Caùc tín höõu Kitoâ, ñaëc bieät caùc tín höõu giaùo daân, ñöôïc keâu goïi laøm chöùng toát ñeïp veà ñieàu ñoù vaø hoï coù theå laøm ñöôïc nhôø ñöùc baùc aùi, vun troàng chieàu kích xaõ hoäi cuûa nhaân ñöùc aáy."
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Vì theá, ñaây laø luùc laøm taêng tröôûng tình yeâu xaõ hoäi cuûa chuùng ta, taát caû ñeàu goùp phaàn, töø nhöõng beù nhoû cuûa chuùng ta. Coâng ích ñoøi phaûi coù söï tham gia cuûa taát caû moïi ngöôøi. Neáu moãi ngöôøi ñoùng goùp phaàn cuûa mình, vaø neáu khoâng ai bò boû ra ngoaøi, thì chuùng ta coù theå taùi taïo nhöõng töông quan toát ñeïp treân bình dieän coäng ñoaøn, quoác gia, quoác teá vaø caû trong söï hoøa hôïp vôùi moâi tröôøng (Cö LS 236). Nhö theá trong caùc cöû chæ cuûa chuùng ta, caû nhöõng cöû chæ khieâm haï nhaát, coù moät caùi gì töø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa maø chuùng ta mang trong mình, ñöôïc trôû neân höõu hình, vì Thieân Chuùa laø Ba Ngoâi Tình Thöông. Vôùi ôn Chuùa giuùp, chuùng ta coù theå chöõa laønh theá giôùi baèng caùch taát caû cuøng nhau laøm vieäc cho coâng ích."
Chaøo thaêm caùc tín höõu
Sau baøi giaùo lyù baèng tieáng YÙ treân ñaây, taùm linh muïc laàn löôït toùm taét baøi huaán giaùo vaø nhöõng lôøi chaøo thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha qua caùc sinh ngöõ khaùc nhau: Phaùp, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, Araäp, Ba Lan.
Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi caàu nguyeän cho caùc hoïc sinh ñöôïc quyeàn höôûng giaùo duïc trong an ninh, choáng laïi caùc vuï taán coâng vaø khuûng boá taïi caùc tröôøng hoïc.
Caùc baøi toùm taét trong caùc ngoân ngöõ khaùc thöôøng chæ thu ngaén baøi giaùo lyù cuûa Ñöùc Thaùnh cha vaø lôøi chaøo vaén taét cuûa ngaøi, trong khi ñoù, qua baøi ngoû lôøi vôùi caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha coù nhaéc ñeán moät vaøi sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi taïi nöôùc naøy. Ngaøi noùi: "Toâi thaân aùi chaøo thaêm taát caû moïi ngöôøi Ba Lan. Hoâm qua, chuùng ta ñaõ möøng leã Sinh nhaät Ñöùc Meï, ôû Ba Lan cuõng ñöôïc goïi laø "Leã Ñöùc Meï haït gioáng". Khi xin laøm pheùp caùc haït gioáng ñeå gieo trong naêm nay, anh chò em ñaõ caàu nguyeän ñeå taát caû moïi ngöôøi, noi göông Meï Maria, laøm cho haït gioáng sinh saûn gaáp traêm laàn. Meï ñaõ ban cho theá giôùi hoa traùi voâ giaù laø Chuùa Gieâsu, Ñaáng Cöùu Ñoä chuùng ta. Caû chuùng ta cuõng ñöôïc Thieân Chuùa keâu goïi mang laïi hoa traùi, qua nhöõng coâng vieäc laønh. Ngôïi khen Chuùa Kitoâ."
Sau cuøng, baèng tieáng YÙ Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi thaân aùi chaøo thaêm taát caû anh chò em noùi tieáng YÙ vaø caàu mong cuoäc gaëp gôõ vaø cuoäc vieáng thaêm moä caùc thaùnh Toâng ñoà cuûng coá ñöùc tin cuûa anh chò em ñeå laøm chöùng taù Kitoâ ngaøy caøng quaûng ñaïi cuûa mình vaø trôû thaønh moät daáu chæ an uûi vaø hy voïng cho tha nhaân.
Toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng ngöôøi giaø, ngöôøi treû, caùc beänh nhaân vaø caùc ñoâi vôï choàng môùi cöôùi. Hoâm qua, chuùng ta ñaõ cöû haønh leã Sinh nhaät Ñöùc Meï Maria. Öôùc gì taám göông vaø söï chuyeån caàu hieàn maãu cuûa Meï luoân soi saùng vaø ñoàng haønh vôùi anh chò em trong cuoäc soáng."
- - - - - - - -
[1] Söù ñieäp Ngaøy Hoøa Bình Theá giôùi 1-1-1977, AAS 68 [1976], 709.
[2] Xc. S. Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Sollicitudo rei socialis, 38.
[3] ibid. 10.
[4] Xc. Söù ñieäp Ngaøy Hoøa Bình theá giôùi, 1-1-2019 (8/12/2018).