Chính phuû Sudan theo nguyeân taéc
taùch bieät toân giaùo vaø nhaø nöôùc
Chính phuû Sudan theo nguyeân taéc taùch bieät toân giaùo vaø nhaø nöôùc.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Khartoum (RVA News 08-09-2020) - Chính phuû laâm thôøi taïi Sudan, beân Phi chaâu ñaõ ñoàng yù treân nguyeân taéc, taùch bieät toân giaùo vaø nhaø nöôùc, sau ba thaäp nieân ñaát nöôùc naøy theo cheá ñoä Hoài giaùo, thaàn quyeàn vaø theá quyeàn chung vôùi nhau.
Hoâm 4 thaùng 9 naêm 2020, thuû töôùng laâm thôøi cuûa Sudan, oâng Adballa Hamdoc vaø laõnh tuï phe phieán quaân SPLM ôû mieàn Baéc, oâng Adbel-Aziz Adam al-Hilu, ñaõ kyù, taïi Adis Abeba thuû ñoâ Etiopia, moät tuyeân ngoân veà caùc nguyeân taéc, theo ñoù "Nhaø nöôùc Sudan seõ khoâng thieát laäp moät toân giaùo chính thöùc. Khoâng moät coâng daân naøo bò kyø thò vì toân giaùo cuûa hoï". Hai laõnh tuï cuõng ñoàng yù nhìn nhaän vaø toân troïng nhöõng khaùc bieät cuûa ñaát nöôùc.
Tuyeân ngoân cuõng coù ñoaïn khaúng ñònh raèng: "Sudan laø moät xaõ hoäi ña chuûng toäc, ña toân giaùo vaø vaên hoùa. Caàn phaûi nhìn nhaän vaø thích öùng nhöõng khaùc bieät naøy".
Hai beân, chính phuû vaø phieán quaân, cuõng ñoàng yù thieát laäp nhöõng cuoäc thöông thuyeát khoâng chính thöùc ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà tranh chaáp, nhö quyeàn töï quyeát cuûa moïi coâng daân.
Chính phuû laâm thôøi ôû Sudan ñöôïc thaønh laäp, sau khi cheá ñoä cuûa toång thoáng Bashir bò quaân ñoäi laät ñoå hoài thaùng Tö naêm 2019, sau nhöõng thaùng daân chuùng bieåu tình choáng cheá ñoä.
Theo baùo "Khartoum Ngaøy Nay" (Khartoum Today), hieäp ñònh treân ñaây raát quan troïng ñoái vôùi hoøa bình cuûa Sudan, nhöng tieân baùo caùc ñaûng phaùi phoø Hoài giaùo coù theå seõ pheâ bình chính phuû, vì nhaän nguyeân taéc taùch bieät giöõa toân giaùo vaø nhaø nöôùc.
Sudan roäng gaàn moät trieäu 900,000 caây soá vuoâng, vôùi 42 trieäu daân cö, phaàn lôùn theo Hoài giaùo. Caùch ñaây chín naêm, ngaøy 11 thaùng 7 naêm 2011, quoác gia Nam Sudan ñöôïc thaønh laäp, taùch rôøi khoûi Sudan ôû mieàn Baéc, sau nhieàu naêm noäi chieán choáng chính saùch Hoài giaùo hoùa vaø Araäp hoùa cuûa nhaø nöôùc Sudan, vì ña soá daân mieàn Nam theo Kitoâ giaùo vaø caùc ñaïo coå truyeàn cuûa Phi chaâu, ñaïo thôø vaät linh. Nam Sudan roäng 620,000 caây soá vuoâng vaø coù hôn 12 trieäu 500 ngaøn daân cö.
(Voanews.com 5-9-2020)