Lieân ñôùi laø con ñöôøng
höôùng tôùi moät theá giôùi haäu ñaïi dòch
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Lieân ñôùi laø con ñöôøng höôùng tôùi moät theá giôùi haäu ñaïi dòch.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 2-09-2020) - Trong buoåi tieáp kieán chung saùng ngaøy 2 thaùng 9 naêm 2020 vôùi söï hieän dieän cuûa caùc tín höõu, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ môøi goïi haõy suy nghó ñeán giai ñoaïn phuïc hoài sau ñaïi dòch veà maët lôïi ích chung, traùnh "nhöõng thay ñoåi chæ beà ngoaøi".
Saùng thöù Tö ngaøy 2 thaùng 9 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù buoåi tieáp kieán chung ñaàu tieân coù giaùo daân tham döï sau 6 thaùng chæ tieán haønh tröïc tuyeán do ñaïi dòch virus corona. Buoåi tieáp kieán chung cuoái cuøng coù giaùo daân tham döï laø vaøo ngaøy 26 thaùng 2 naêm 2020. Sau ñoù töø ngaøy 11 thaùng 3 naêm 2020, caùc buoåi tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc dieãn ra tröïc tuyeán taïi Thö vieän Dinh Toâng toøa vaø khoâng coù söï hieän dieän cuûa giaùo daân.
Ñaây cuõng laø laàn ñaàu tieân buoåi tieáp kieán chung ñöôïc toå chöùc taïi saân Damaso, naèm giöõa caùc toøa nhaø cuûa Dinh Toâng Toøa, nôi coù caên hoä cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhö caên hoä cuûa Ñöùc Hoàng y Quoác vuï khanh vaø hai Ñöùc toång giaùm muïc Phuï taù Quoác vuï khanh Ngoaïi tröôûng Toøa Thaùnh, vaø toøa nhaø Phuû Quoác vuï khanh. Coù khoaûng 500 ngöôøi ñaõ tham döï buoåi tieáp kieán naøy.
Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe hôi ñeán saân Damaso khoaûng 10 phuùt tröôùc khi buoåi tieáp kieán baét ñaàu. Ngaøi ñi voøng quanh saân, döøng laïi troø chuyeän vôùi nhieàu tín höõu, trong ñoù coù moät em beù bò gaõy tay, caùc nöõ tu cao tuoåi doøng Tieåu muoäi; ngaøi trao ñoåi chieác muõ traéng vôùi moät linh muïc; ngaøi hoân, caàu nguyeän vaø laøm pheùp laù côø Li-baêng ñöôïc moät linh muïc mang theo. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu theå hieän söï haân hoan vui möøng ñöôïc gaëp thaáy Ñöùc Thaùnh Cha sau nhöõng ngaøy phaûi theo doõi tröïc tuyeán. Chính Ñöùc Thaùnh Cha cuõng raát vui vaø ñaõ noùi khi môû ñaàu baøi giaùo lyù: "Sau nhieàu thaùng chuùng ta tieáp tuïc laïi cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng ta, tröïc dieän chöù khoâng treân maøn hình. Thaät laø tuyeät vôøi!"
Trong baøi giaùo lyù, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc raèng khi suy tö veà ñaïi dòch hieän nay, chuùng ta thaáy raèng chuùng ta lieân keát chaët cheõ vôùi nhau, phuï thuoäc vaøo nhau bôûi vì chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng vaø chia seû ngoâi nhaø chung. Chuùng ta chæ coù theå thoaùt khoûi ñaïi dòch maïnh meõ hôn neáu chuùng ta cuøng nhau haønh ñoäng. Ngaøi keâu goïi moïi ngöôøi keát hôïp tình lieân ñôùi ñích thöïc vôùi ñöùc tin ñeå chöõa laønh caùc teä naïn xaõ hoäi trong theá giôùi haäu ñaïi dòch. Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Töø phuï thuoäc laãn nhau trôû thaønh leä thuoäc
Ñaïi dòch hieän nay ñaõ laøm noåi baät söï phuï thuoäc laãn nhau cuûa chuùng ta: taát caû chuùng ta ñeàu lieân keát vôùi nhau, ngöôøi naøy vôùi ngöôøi kia, caû xaáu laãn toát. Vì vaäy, ñeå thoaùt khoûi cuoäc khuûng hoaûng naøy toát hôn, chuùng ta phaûi cuøng nhau thöïc hieän; cuøng nhau chöù khoâng moät mình; chuùng ta khoâng theå laøm moät mình. Taát caû chuùng ta phaûi lieân ñôùi vôùi nhau. Ñaây laø töø ngöõ maø hoâm nay toâi muoán nhaán maïnh: ñoù laø lieân ñôùi.
Laø moät gia ñình nhaân loaïi, chuùng ta coù cuøng chung nguoàn goác töø Thieân Chuùa; chuùng ta soáng trong moät ngoâi nhaø chung, haønh tinh-ngoâi vöôøn, traùi ñaát maø Thieân Chuùa ñaõ ñaët chuùng ta vaøo ñoù; vaø chuùng ta coù moät ñích ñeán chung trong Ñöùc Ki-toâ. Nhöng khi chuùng ta queân taát caû nhöõng ñieàu naøy, söï phuï thuoäc laãn nhau cuûa chuùng ta trôû thaønh söï leä thuoäc cuûa moät soá ngöôøi vaøo nhöõng ngöôøi khaùc, chuùng ta ñaùnh maát söï haøi hoøa cuûa vieäc phuï thuoäc laãn nhau vaø lieân ñôùi vaø chuùng ta trôû thaønh leä thuoäc - leä thuoäc vaøo moät soá ngöôøi, vaøo nhöõng ngöôøi khaùc, laøm gia taêng söï baát bình ñaúng vaø vieäc gaït ra beân leà xaõ hoäi; caáu truùc xaõ hoäi suy yeáu vaø moâi tröôøng bò suy thoaùi.
"Ngoâi laøng toaøn caàu"
Do ñoù, nguyeân taéc lieân ñôùi hieän nay caàn thieát hôn bao giôø heát, nhö thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ daïy (x. TÑ. Nhöõng quan taâm veà xaõ hoäi, 38-40). Trong moät theá giôùi lieân keát, chuùng ta caûm nghieäm ñöôïc ñaâu yù nghóa cuûa vieäc soáng trong cuøng moät "ngoâi laøng toaøn caàu"; thaønh ngöõ naøy thaät hay ñuùng khoâng? Theá giôùi to lôùn khoâng phaûi laø ñieàu gì khaùc hôn laø moät ngoâi laøng toaøn caàu, bôûi vì taát caû noái keát vôùi nhau, tuy nhieân, khoâng phaûi luùc naøo chuùng ta cuõng bieán söï phuï thuoäc laãn nhau naøy thaønh söï lieân ñôùi. Coù moät con ñöôøng daøi giöõa söï phuï thuoäc laãn nhau vaø tình. Ngöôïc laïi, tính ích kyû - caù nhaân, quoác gia vaø cuûa caùc nhoùm quyeàn löïc - vaø söï cöùng nhaéc veà yù thöùc heä boài boå cho "caùc caáu truùc toäi loãi" (ibid., 36).
Lieân ñôùi khoâng chæ laø giuùp ñôõ nhöng coøn laø coâng lyù
Ñöùc Thaùnh Cha nhìn nhaän raèng töø ngöõ "lieân ñôùi" ñaõ bò hao moøn ñoâi chuùt vaø ñoâi khi bò hieåu sai, nhöng noù aùm chæ nhieàu hôn laø moät vaøi haønh ñoäng quaûng ñaïi hieám hoi. Nhieàu hôn theá! Noù ñoøi hoûi phaûi taïo ra moät taâm thöùc môùi; moät taâm thöùc môùi nghó veà khía caïnh coäng ñoàng, veà öu tieân cuoäc soáng cuûa moïi ngöôøi hôn laø söï chieám ñoaït cuûa caûi cuûa moät soá ngöôøi "(Toâng huaán Tin Möøng söï soáng, 188). ). Ñieàu naøy nghóa laø lieân ñôùi. Ñoù khoâng chæ laø vaán ñeà giuùp ñôõ ngöôøi khaùc - thaät toát khi laøm ñieàu naøy; nhöng coøn hôn theá nöõa -: ñoù laø vaán ñeà veà coâng lyù (x. Giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo, 1938-1940). Ñeå söï phuï thuoäc laãn nhau coù tính lieân ñôùi vaø coù keát quaû, noù caàn ñaâm reã saâu trong con ngöôøi vaø trong töï nhieân ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng, caàn söï toân troïng caùc khuoân maët vaø traùi ñaát.
Thaùp Babel: muoán ñaït muïc tieâu baèng caùch khoâng quan taâm ñeán ngöôøi khaùc
Ñöùc Thaùnh Cha suy tö veà töôøng thuaät thaùp Babel: Ngay töø ñaàu, Kinh Thaùnh ñaõ caûnh baùo chuùng ta. Chuùng ta haõy nghó veà caâu chuyeän thaùp Babel (x. St 11,1-9); noù moâ taû ñieàu xaûy ra khi chuùng ta coá gaéng leân ñeán trôøi - nghóa laø muïc tieâu cuûa chuùng ta - baèng caùch boû qua moái lieân heä vôùi con ngöôøi, vôùi taïo vaät vaø vôùi Ñaáng Taïo Hoùa. Ñoù laø moät caùch noùi. Ñieàu naøy xaûy ra moãi khi moät ngöôøi muoán leo leân, leo leân maø khoâng quan taâm ñeán ngöôøi khaùc. Chuùng ta haõy nghó ñeán ngoïn thaùp. Chuùng ta xaây döïng caùc toøa thaùp vaø caùc toøa nhaø choïc trôøi, nhöng chuùng ta phaù huûy coäng ñoàng. Chuùng ta lieân keát caùc dinh thöï vaø ngoân ngöõ, nhöng laïi laøm cho söï phong phuù vaên hoùa bò maát ñi. Chuùng ta muoán trôû thaønh chuû nhaân cuûa Traùi ñaát, nhöng chuùng ta huûy hoaïi söï ña daïng sinh hoïc vaø caân baèng sinh thaùi. Toâi ñaõ noùi vôùi anh chò em trong moät buoåi tieáp kieán khaùc veà nhöõng ngö daân ôû San Benedetto del Tronto. Hoï ñaõ ñeán ñaây naêm nay vaø hoï noùi vôùi toâi: "Chuùng con ñaõ loaïi boû 24 taán raùc thaûi töø bieån, moät nöûa trong soá ñoù laø nhöïa". Nhöng anh chò em haõy nghó xem! Hoï coù kinh nghieäm ñaùnh baét caù - vaâng - nhöng hoï cuõng thu raùc thaûi vaø ñöa chuùng ra ngoaøi ñeå laøm saïch bieån. Ñieàu naøy ñang huûy hoaïi traùi ñaát, khoâng coù söï lieân ñôùi vôùi traùi ñaát voán laø moät moùn quaø vaø söï caân baèng sinh thaùi.
"Hoäi chöùng thaùp Babel"
Toâi nhôù moät caâu chuyeän thôøi trung coå moâ taû "hoäi chöùng thaùp Babel", nghóa laø khi khoâng coù söï lieân ñôùi. Caâu chuyeän thôøi trung coå keå raèng, trong quaù trình xaây döïng thaùp, khi moät ngöôøi ñaøn oâng ngaõ xuoáng vaø cheát, khoâng ai noùi gì. Cuøng laém ngöôøi ta noùi: "Toäi nghieäp, oâng ta tröôït chaân vaø ngaõ." Ngöôïc laïi, neáu moät vieân gaïch rôi xuoáng, moïi ngöôøi seõ phaøn naøn. Neáu ai ñoù sai loãi thì seõ bò phaït! Vì sao? Bôûi vì moät vieân gaïch toán tieàn ñeå laøm, ñeå chuaån bò, ñeå nung, vv.. Phaûi maát thôøi gian vaø coâng söùc ñeå laøm ra nhöõng vieân gaïch. Moät vieân gaïch ñaùng giaù hôn maïng ngöôøi. Moãi ngöôøi chuùng ta haõy nghó veà nhöõng ñieàu xaûy ra ngaøy nay. Thaät khoâng may, ngaøy nay, moät ñieàu gì ñoù töông töï cuõng coù theå xaûy ra. Moät phaàn cuûa thò tröôøng taøi chính suy giaûm - chuùng ta thaáy ñieàu naøy treân baùo chí nhöõng ngaøy naøy - vaø tin naøy ñöôïc ñöa tin treân taát caû caùc haõng tin. Haøng ngaøn ngöôøi ñang cheát vì ñoùi, vì ñau khoå nhöng khoâng ai noùi veà hoï.
Leã Nguõ Tuaàn laø caâu traû lôøi vaø phaûn ñeà cuûa caâu chuyeän thaùp Babel
Leã Nguõ tuaàn hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi caâu chuyeän thaùp Babel (x. Cv 2,1-3). Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Chuùa Thaùnh Thaàn, xuoáng töø trôøi nhö gioù vaø löûa, bao truøm coäng ñoaøn ñang ñoùng kín trong nhaø Tieäc Ly, ñoå traøn söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa, thuùc ñaåy hoï ñi ra vaø loan baùo veà Chuùa Gieâ-su Ki-toâ cho taát caû moïi ngöôøi. Chuùa Thaùnh Thaàn taïo ra söï hieäp nhaát trong ña daïng, kieán taïo söï haøi hoøa. Trong caâu chuyeän thaùp Babel khoâng coù söï hoøa hôïp; ôû ñoù coù söï phaùt trieån ñeå thu lôïi. ÔÛ ñoù chæ coù coâng cuï ñôn thuaàn, hay chæ laø "löïc löôïng lao ñoäng", nhöng ôû ñaây, trong bieán coá leã Nguõ tuaàn, moãi ngöôøi chuùng ta laø moät coâng cuï, nhöng laø coâng cuï coäng ñoàng, tham gia vôùi toaøn theå con ngöôøi mình vaøo vieäc xaây döïng coäng ñoàng. Thaùnh Phanxicoâ Assisi bieát roõ ñieàu naøy, vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn soi saùng, ngaøi ñaõ goïi taát caû moïi ngöôøi, thöïc söï laø taát caû caùc taïo vaät, laø anh, chò, em (x. LS, 11; x. SAN BONAVENTURA, Legenda maior, VIII, 6: FF 1145).
Söï ña daïng lieân ñôùi chöõa laønh caùc heä thoáng baát coâng
Vôùi Leã Hieän Xuoáng, Thieân Chuùa ñeán hieän dieän vaø khôi daäy ñöùc tin cuûa coäng ñoaøn hieäp nhaát trong söï ña daïng vaø lieân ñôùi. Söï ña daïng vaø lieân ñôùi ñöôïc hieäp nhaát trong söï hoøa hôïp, ñaây laø con ñöôøng. Moät söï ña daïng lieân ñôùi sôû höõu nhöõng "khaùng theå" ñeå söï ñôn nhaát cuûa moãi ngöôøi - voán laø moät moùn quaø, duy nhaát vaø khoâng theå laëp laïi - khoâng maéc beänh chuû nghóa caù nhaân, ích kyû. Söï ña daïng lieân ñôùi cuõng sôû höõu caùc khaùng theå ñeå haøn gaén caùc caáu truùc vaø quy trình xaõ hoäi ñaõ bò suy thoaùi thaønh caùc heä thoáng baát coâng vaø aùp böùc, ñaõ trôû thaønh caùc heä thoáng aùp böùc (x. Toùm taé Hoïc thuyeát Xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, 192). Vì vaäy, ngaøy nay, lieân ñôùi laø con ñöôøng ñeå höôùng tôùi moät theá giôùi haäu ñaïi dòch, höôùng tôùi vieäc chöõa laønh caùc caên beänh xaõ hoäi vaø lieân caù nhaân cuûa chuùng ta. Khoâng coù con ñöôøng khaùc. Hoaëc chuùng ta böôùc tieáp treân con ñöôøng lieân ñôùi hay söï vieäc seõ teä hôn. Toâi muoán nhaéc laïi: chuùng ta khoâng theå thoaùt khoûi khuûng hoaûng maø vaãn nhö cuõ. Ñaïi dòch laø moät cuoäc khuûng hoaûng. Chuùng ta seõ ra khoûi ñaïi dòch toát hôn hoaëc teä hôn. Chuùng ta phaûi choïn. Vaø lieân ñôùi chính laø con ñöôøng ñeå thoaùt khoûi ñaïi dòch toát hôn, khoâng phaûi vôùi söï thay ñoåi beân ngoaøi, vôùi moät lôùp sôn nhö theá naøy vaø moïi thöù ñeàu oån.
Bieán chuyeån tình yeâu cuûa Thieân Chuùa vaøo neàn vaên hoùa toaøn caàu hoùa
Cuoái cuøng Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích: Giöõa khuûng hoaûng, moät söï lieân ñôùi ñöôïc höôùng daãn bôûi ñöùc tin cho pheùp chuùng ta bieán chuyeån tình yeâu cuûa Thieân Chuùa vaøo neàn vaên hoùa toaøn caàu hoùa cuûa chuùng ta, khoâng phaûi baèng caùch xaây döïng nhöõng ngoïn thaùp hay böùc töôøng ngaên caùch roài suïp ñoå, nhöng baèng caùch keát noái caùc coäng ñoàng vaø hoã trôï caùc quaù trình phaùt trieån thöïc söï nhaân baûn vaø vöõng chaéc. Tình lieân ñôùi seõ giuùp ích cho ñieàu naøy. Toâi ñöa ra moät caâu hoûi: toâi coù nghó ñeán caùc nhu caàu cuûa tha nhaân khoâng? Moãi ngöôøi haõy traû lôøi trong taâm loøng mình.
Giöõa nhöõng khuûng hoaûng vaø baõo taùp, Chuùa ñaët caâu hoûi cho chuùng ta vaø môøi goïi chuùng ta thöùc tænh vaø kích hoaït söï lieân ñôùi coù theå mang laïi söï vöõng chaéc, söï naâng ñôõ vaø yù nghóa cho nhöõng giôø phuùt naøy khi moïi thöù döôøng nhö bò ñaém chìm. Öôùc gì söï saùng taïo cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn khuyeán khích chuùng ta taïo ra nhöõng hình thöùc môùi cuûa loøng hieáu khaùch trong gia ñình, cuûa tình huynh ñeä phong phuù vaø cuûa tình lieân ñôùi phoå quaùt.