Vatican tröôùc ñaïi dòch Covid-19
Vatican tröôùc ñaïi dòch Covid-19.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 23-08-2020) - Ñaïi dòch Covid-19 tieáp tuïc lan traøn laøm teâ lieät nhieàu hoaït ñoäng cuûa xaõ hoäi, vaø caû caùc sinh hoaït toân giaùo, ñaëc bieät taïi Vatican. Daàu vaäy, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vaãn tìm moïi caùch ñeå giuùp ñôõ caùc tín höõu, nhaát laø veà tinh thaàn, vaø caû caùc giôùi höõu traùch trong caùc chính quyeàn.
Tình traïng bi thaûm ñieån hình: ngaønh du lòch theá giôùi
Trong söù ñieäp coâng boá ngaøy 7 thaùng 8 naêm 2020, nhaân Ngaøy Theá giôùi veà du lòch laàn thöù 41 seõ ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 27 thaùng 9 naêm 2020 vôùi chuû ñeà "Du lòch vaø söï phaùt trieån noâng thoân", Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, Boä tröôûng Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän ghi nhaän: Ngaøy Theá giôùi naøy naêm nay dieãn ra trong boái caûnh baáp beânh do ñaïi dòch Covid-19 gaây ra. Söï di ñoäng cuûa con ngöôøi vaø ngaønh du lòch quoác gia vaø quoác teá bò giaûm suùt raát nhieàu, xuoáng ñeán möùc thaáp nhaát lòch söû. Vieäc ngöng caùc chuyeán bay quoác teá, ñoùng cöûa caùc phi tröôøng vaø bieân giôùi, caùc bieän phaùp nghieâm ngaët giôùi haïn du haønh, keå caû noäi boä, ñang taïo neân moät cuoäc khuûng hoaûng chöa töøng coù trong nhieàu laõnh vöïc coù lieân heä tôùi kyõ ngheä du lòch. Ngöôøi ta sôï raèng ñieàu teä haïi nhaát coù theå xaûy ra laø vaøo cuoái naêm nay, 2020, soá du khaùch quoác teá seõ giaûm khoaûng 1 tyû 200 trieäu ngöôøi, gaây thieät haïi khoaûng 1.200 tyû myõ kim cho neàn kinh teá theá giôùi, ñaëc bieät laø söï thaát thoaùt kinh khuûng veà coâng aên vieäc laøm trong laõnh vöïc du lòch. Theo oâng Zurab Pololikashvili, Toång thö kyù Toå chöùc theá giôùi veà du lòch, thì "ngaønh du lòch bò thieät haïi nhieàu hôn caû do tình traïng bò lockdown, beá quan toûa caûng, treân theá giôùi, khieán cho haèng trieäu coâng aên vieäc laøm ñaõ, ñang vaø coøn bò laâm nguy".
Vatican vaø caùc trung taâm haønh höông
Neáu ñi vaøo moät tröôøng hôïp cuï theå, ñieån hình hôn, ngöôøi ta coù theå noùi Vatican vaø caùc trung taâm haønh höông thuoäc vaøo soá nhöõng nôi bò thieät haïi nhieàu nhaát vì thieáu caùc tín höõu haønh höông vaø du khaùch noùi chung. OÂng Sergio Destito, phaùt ngoân vieân cuûa Vaên phoøng giaùo phaän Roma veà haønh höông, noùi vôùi ñaøi truyeàn hình "Lôøi Vónh Cöûu" ôû Myõ raèng "cho ñeán khi coù söï chaéc chaén hôn, chuùng toâi khoâng thaáy coù söï phuïc hoài hoaøn toaøn ñöôïc". Coøn cô quan du lòch quoác gia Italia cho bieát coù söï giaûm suùt tôùi 90% caùc du khaùch nöôùc ngoaøi töø 13 thaùng 7 ñeán 23 thaùng 8 naêm 2020. Cô quan naøy cho bieát soá du khaùch quoác teá ñeán Italia giaûm 35 trieäu ngöôøi so vôùi naêm ngoaùi. Du lòch quoác teá töø nhieàu nöôùc ngoaøi AÂu Chaâu ñeán Italia, keå caû caùc cuoäc haønh höông, bò coi laø khoâng thieát yeáu neân bò haïn cheá. Vaø tuy bieân giôùi giöõa caùc haàu heát caùc nöôùc AÂu Chaâu ñaõ ñöôïc môû laïi nhöng soá du khaùch vaãn ít oûi. Ví duï trong thaùng 8 naøy, ñaëc bieät laø vaøo khoaûng giöõa thaùng 8 laø thôøi cao ñieåm nhaát trong ngaønh du lòch ôû Italia, soá du khaùch töø nöôùc ngoaøi ñeán ñaây giaûm 80%, nhöng buø laïi soá du khaùch noäi ñòa cuûa Italia taêng theâm. Phaàn lôùn hoï ñeán caùc vuøng baõi bieån hoaëc leân mieàn nuùi ñeå nghæ ngôi. Soá du khaùch töø hai nöôùc laùng gieàng Phaùp vaø Taây Ban Nha sang Italia cuõng giaûm maát 80, 90%.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ "bò keït" taïi Vatican
Taïi khu vöïc Vatican chaúng haïn, caùc cöûa tieäm troáng vaéng khaùch. Töø hôn 4 thaùng nay, tuy Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù theå chuû söï kinh truyeàn tin tröa chuùa nhaät vaø ngaøy leã vôùi söï tham döï cuûa töø 1 ñeán 2 ngaøn tín höõu, nhöng caùc buoåi tieáp kieán chung nhöõng ngaøy thöù tö, chæ tieán haønh tröïc tuyeán, khoâng coù tín höõu tham döï, khoâng coù caùc buoåi leã lôùn coù tín höõu tham döï taïi ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ vaø quaûng tröôøng beân ngoaøi. Trong tình hình ñoù, cuõng coù ngöôøi thaáy toäi nghieäp Ñöùc Giaùo Hoaøng, nhö cha Thomas Reese, doøng Teân noåi tieáng ngöôøi Myõ, ñaõ töøng laøm phoù chuû nhieäm taïp chí America cuûa doøng taïi Hoa Kyø. Trong moät baøi vôùi töïa ñeà "5 ñieàu maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caàn laøm trong khi bò caàm tuø vì ñaïi dòch" ñaêng ngaøy 14 thaùng 8 naêm 2020 treân taïp chí "National Catholic Reporter", (Phoùng vieân Coâng Giaùo quoác gia), coù xu höôùng caáp tieán ôû Myõ, Cha Thomas Reese vieát: "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vôùi taâm hoàn laø moät muïc töû thích ôû vôùi daân cuûa Ngaøi, nhöng ñaïi dòch Covid-19 ñaõ laøm cho ñieàu ñoù khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Ngaøi khoâng theå du haønh hoaëc môøi caùc ñaùm ñoâng ñeán Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ. Ngaøi khoâng theå oâm hoân beänh nhaân vaø ngöôøi taøn taät. Ngaøi khoâng theå noùi vôùi caùc tín höõu haønh höông, khoâng theå cöû haønh thaùnh leã cho ñoâng ngöôøi". Ñöùc Phanxicoâ ñaõ trôû thaønh moät tuø nhaân ôû Vatican, ñieàu maø khoâng bao giôø ngaøi muoán. Vaäy ñieàu gì ngaøi phaûi laøm vôùi taát caû thôøi gian coøn dö nhö theá?
"5 ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng caàn laøm"
Vaø kyù giaû naøy nghó ra nhöõng ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng caàn laøm, nhö giaûng vaø vieát veà ñaïi dòch ñeå mang laïi an uûi vaø hy voïng cho theá giôùi, nhaéc nhôû caùc chính phuû veà caùch theá ñoái phoù vôùi Covid-19 laøm sao phaûn aùnh tình thöông Kitoâ vaø giaùo huaán xaõ hoäi Coâng Giaùo; Ñöùc Giaùo Hoaøng caàn trieäu taäp moät hoäi nghò tröïc tuyeán caùc chuyeân gia veà thaûo luaän veà caùch söû duïng Internet vaø caùc maïng xaõ hoäi ñeå thaêng tieán caùc coäng ñoaøn tieàm theå côõ nhoû trong Giaùo Hoäi, tieáp ñeán Ñöùc Giaùo Hoaøng caàn ñoái phoù vôùi naïn tham nhuõng taøi chaùnh trong Vatican vaø giaùo Hoäi. Sau cuøng laø caûi toå giaùo trieàu Roma, laø cô caáu haønh chaùnh giuùp Ñöùc Giaùo Hoaøng cai quaûn Giaùo Hoäi vaø Quoác gia thaønh Vatican.."
Hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha giöõa ñaïi dòch
Thaät ra ñoù cuõng laø nhöõng ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vaø ñang laøm. Ngaøi ñaõ baét ñaàu loaït baøi giaùo lyù môùi trong caùc buoåi tieáp kieán chung tröïc tuyeán moãi saùng thöù tö, noùi veà Giaùo Hoäi thôøi ñaïi dòch. Trong baøi thöù ba hoâm 19 thaùng 8 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà söï choïn löïa öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo: ñoù laø moät choïn löïa ñeán töø chính Chuùa Gieâsu, ñaõ xuoáng theá ñoàng haønh vôùi loaøi ngöôøi, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi beù nhoû, ngheøo khoå. Töø höôùng ñi toång quaùt naøy, Ñöùc Thaùnh Cha coå voõ vieäc xaây döïng moät neàn kinh teá thôøi haäu ñaïi dòch trong ñoù ngöôøi ngheøo khoâng coøn bò gaït boû. Ngaøi noùi:
Coå voõ neàn kinh teá khoâng queân ngöôøi ngheøo
"Moät neàn kinh teá khoâng tìm ñeán nhöõng phöông theá chöõa trò, thì trong thöïc teá, noù laøm cho xaõ hoäi bò nhieãm ñoäc, nhö nhöõng lôïi loäc taùch rôøi khoûi vieäc kieán taïo nhöõng coâng aên vieäc laøm xöùng ñaùng (Xc EG 204). Nhöõng thöù lôïi loäc aáy taùch bieät khoûi neàn kinh teá thöïc teá, neàn kinh teá phaûi mang laïi lôïi ích cho daân thöôøng (X. Laudato sì, LS, 109) vaø ngoaøi ra, nhieàu khi chuùng döûng döng ñoái vôùi nhöõng thieät haïi gaây ra cho caên nhaø chung. Söï öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo ñoøi hoûi neàn luaân lyù ñaïo ñöùc - xaõ hoäi naøy ñeán töø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa (Xc LS, 158),- mang laïi cho chuùng ta ñoäng löïc ñeå suy nghó vaø ñeà ra moät neàn kinh teá trong ñoù con ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, ôû vò trí trung taâm. Vaø noù cuõng khích leä chuùng ta ñeà ra keá hoaïch chöõa trò virus daønh öu tieân cho nhöõng ngöôøi caàn nhaát. Thaät laø buoàn neáu thuoác chuûng ngöøa - vaéc-xin - choáng Covid-19 daønh öu tieân cho nhöõng ngöôøi giaøu nhaát! Thaät laø buoàn neáu vaéc-xin aáy trôû thaønh taøi saûn cuûa nöôùc naøy hay nöôùc kia, chöù khoâng phaûi laø ñieàu phoå quaùt, cho taát caû moïi ngöôøi. Vaø thaät laø moät göông muø neáu taát caû söï giuùp ñôõ kinh teá maø chuùng ta ñang thaáy - phaàn lôùn baèng coâng quó - ñöôïc taäp trung ñeå cöùu caùc coâng ngheä khoâng goùp phaàn hoäi nhaäp nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø, khoâng thaêng tieán nhöõng ngöôøi roát cuøng, coâng ích hoaëc chaêm soùc thieân nhieân (ibid.). Ñoù laø nhöõng tieâu chuaån ñeå choïn löïa xem ñaâu laø nhöõng coâng ngheä caàn giuùp ñôõ: nhöõng coâng ngheä goùp phaàn bao goàm nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø, thaêng tieán nhöõng ngöôøi roát cuøng, goùp phaàn vaøo coâng ích vaø chaêm soùc moâi tröôøng.
Chöõa laønh "dòch tinh thaàn"
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän raèng: "Neáu virus taùi buøng leân trong moät theá giôùi baát coâng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát, thì chuùng ta phaûi thay ñoåi theá giôùi naøy. Theo göông cuûa Chuùa Gieâsu, vò y só cuûa tình thöông toaøn dieän cuûa Thieân Chuùa... chuùng ta phaûi haønh ñoäng ngay baây giôø, ñeå chöõa laønh nhöõng thöù dòch teã do caùc virus beù nhoû voâ hình taïo neân, vaø chöõa laønh nhöõng thöù dòch do caùc baát coâng xaõ hoäi to lôùn vaø höõu hình gaây ra. Toâi ñeà nghò raèng ñieàu ñoù ñöôïc thöïc hieän khôûi ñi töø tình thöông cuûa Thieân Chuùa, ñaët ngoaïi oâ ôû trung taâm vaø ñaët nhöõng ngöôøi roát cuøng ôû choã thöù nhaát. Ñi töø tình yeâu aáy, ñöôïc aên reã nôi nieàm hy voïng vaø döïa treân ñöùc tin, moät theá giôùi laønh maïnh hôn laø ñieàu coù theå."