Chöõa laønh theá giôùi khoûi ñaïi dòch
laø cô hoäi ñeå kieán taïo ñieàu toát hôn
Ñöùc Thaùnh Cha: Chöõa laønh theá giôùi khoûi ñaïi dòch laø cô hoäi ñeå kieán taïo ñieàu toát hôn.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 20-08-2020) - Saùng thöù Tö 19 thaùng 8 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ cöû haønh buoåi tieáp kieán chung tröïc tuyeán laàn thöù möôøi taùm, luùc 9 giôø 30 saùng, töø thö vieän Giaùo hoaøng trong dinh Toâng toøa. Voán laø vò muïc töû muoán ôû giöõa ñoaøn chieân, ngaøi raát muoán gaëp gôõ daân chuùng, oâm hoân caùc em beù, baét tay moïi ngöôøi, nhöng hoaøn caûnh ñaïi dòch ngaên caûn söï lui tôùi cuûa caùc tín höõu haønh höông, neân buoåi tieáp kieán tieáp tuïc dieãn ra döôùi hình thöùc tröïc tuyeán, nhö töø hôn boán thaùng nay.
Hieän dieän taïi thö vieän dinh Toâng toøa, chæ coù taùm linh muïc thuoäc phuû Quoác Vuï khanh thoâng dòch vieân, Ñöùc oâng Sapienza, quyeàn chuû tòch phuû Giaùo hoaøng vaø moät giaùm chöùc ngöôøi Argentina phuï giuùp Ñöùc Thaùnh cha.
Toân vinh Lôøi Chuùa
Môû ñaàu laø phaàn laéng nghe Chuùa, vôùi ñoaïn saùch trích töø thöù hai cuûa thaùnh Phaoloâ gôûi tín höõu Coârintoâ (8,1-2.9), trong ñoù thaùnh nhaân thoâng baùo raèng "ôn Chuùa ñöôïc ban cho caùc Giaùo ñoaøn ôû Macedonia, vì trong thöû thaùch lôùn lao saàu muoän, nieàm vui doài daøo cuûa hoï vaø tình traïng ngheøo khoå cuøng cöïc cuûa hoï ñaõ ñöôïc phong phuù trong tình quaûng ñaïi troãi vöôït cuûa hoï [...]. Thöïc vaäy, - thaùnh Phaoloâ vieát - anh chò bieát ôn thaùnh cuûa Chuùa chuùng ta, Ñöùc Gieâsu Kitoâ: töø giaøu sang, Ngöôøi ñaõ trôû neân ngheøo vì chuùng ta ñeå chuùng ta ñöôïc trôû neân giaøu coù nhôø caùi ngheøo cuûa Ngöôøi".
Huaán duï cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaùo lyù tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha trình baøy baøi thöù ba veà vieäc chöõa laønh theá giôùi khoûi ñaïi dòch, cuï theå laø ñeà taøi: "Söï choïn löïu öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo vaø ñöùc baùc aùi".
Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
"Ñaïi dòch ñaõ cho thaáy tình traïng khoù khaên cuûa ngöôøi ngheøo vaø söï cheânh leäch roäng lôùn treân theá giôùi. Vaø virus, khoâng loaïi tröø ai, ñaõ tìm ñöôïc nhöõng cheânh leäch lôùn vaø kyø thò treân con ñöôøng taøn phaù cuûa noù. Vaø noù laøm gia taêng theâm nhöõng tình traïng aáy!
Hai caâu traû lôøi cho ñaïi dòch
"Vì theá coù hai caâu traû lôøi cho ñaïi dòch. Moät ñaøng, ñieàu toái caàn thieát laø tìm ra phöông thöùc chöõa trò choáng virus beù nhoû nhöng khuûng khieáp, laøm cho caû theá giôùi ngaõ quî. Ñaøng khaùc, chuùng ta phaûi chöõa trò virus lôùn, ñoù laø virus baát coâng xaõ hoäi, cô may cheânh leäch khoâng ñoàng ñeàu, tình traïng bò gaït ra ngoaøi leà vaø thieáu söï baûo veä daønh cho nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát. Trong hai caâu traû lôøi naøy, ñeå chöõa laønh, coù moät söï choïn löïa khoâng theå thieáu ñöôïc theo Tin möøng, ñoù laø söï choïn löïa öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo (xc. Toâng Huaán Evangelii gaudium, [EG], 195). Ñaây khoâng phaûi laø moät choïn löïa chính trò; cuõng chaúng phaûi laø moät choïn löïa yù thöùc heä, choïn löïa cuûa caùc ñaûng phaùi... Khoâng phaûi vaäy! Choïn löïa öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo ôû trung taâm Tin möøng. Vaø ngöôøi ñaàu tieân thi haønh ñieàu naøy laø Chuùa Gieâsu; chuùng ta nghe thaáy ñieàu ñoù trong ñoaïn thö göûi tín höõu Coârintoâ ñaõ ñoïc ñaàu buoåi tieáp kieán naøy. Chuùa voán giaøu coù ñaõ trôû neân ngheøo ñeå laøm cho chuùng ta ñöôïc giaøu coù. Chuùa ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi trong chuùng ta vaø vì theá, ôû trung taâm cuûa Tin möøng, coù choïn löïa aáy, trung taâm lôøi loan baùo cuûa Chuùa Gieâsu.
Ñöùc Thaùnh cha giaûi thích raèng: "Chính Chuùa Kitoâ, laø Thieân Chuùa, ñaõ côûi boû chính mình, trôû neân gioáng phaøm nhaân; Ngaøi khoâng choïn moät cuoäc soáng ñaëc aân, nhöng choïn thaân phaän ngöôøi toâi tôù (xc. Pl 2,6-7). Chuùa sinh ra trong moät gia ñình khieâm haï vaø laøm vieäc nhö moät ngöôøi thôï. Khi baét ñaàu rao giaûng, Ngaøi ñaõ loan baùo raèng trong Nöôùc Thieân Chuùa, ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi coù phuùc (xc. Mt 5,3; Lc 6,20; EG 197). Chuùa ôû giöõa caùc beänh nhaân, ngöôøi ngheøo, ngöôøi bò gaït boû, toû cho hoï tình yeâu thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa (xc. GLHTCG, 2444). Bao nhieâu laàn Chuùa bò coi nhö moät ngöôøi oâ ueá vì ñeán gaëp caùc beänh nhaân, nhöõng ngöôøi phong cuøi... theo naõo traïng luaät phaùp thôøi aáy. Chuùa chòu ruûi ro nhö theá ñeå gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo.
"Vì theá, caùc moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu ñöôïc nhaän dieän qua söï gaàn guõi cuûa hoï vôùi ngöôøi ngheøo, ngöôøi beù nhoû, caùc beänh nhaân vaø tuø nhaân, ngöôøi bò loaïi tröø vaø queân laõng, ngöôøi thieáu löông thöïc vaø y phuïc (xc. Mt 25,31-36; GLHTCG, 2443). Ñoù laø moät tieâu chuaån chính yeáu chöùng toû ñaëc tính Kitoâ chaân chính (xc Gl 2,10; EG, 195). Moät soá ngöôøi nghó laàm raèng tình yeâu öu tieân ñoái vôùi ngöôøi ngheøo laø nghóa vuï cuûa moät soá ít ngöôøi, nhöng trong thöïc teá, ñoù laø söù maïng cuûa toaøn theå Giaùo hoäi (xc. Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Sollicitudo rei socialis, 42). "Moãi Kitoâ höõu vaø moãi coäng ñoaøn ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhöõng duïng cuï cuûa Thieân Chuùa ñeå giaûi thoaùt vaø thaêng tieán ngöôøi ngheøo" (EG, 187).
YÙ nghóa söï choïn löïa öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo
Loøng tin, caäy, meán nhaát thieát thuùc ñaåy chuùng ta höôùng veà thaùi ñoä öu tieân ñoái vôùi ngöôøi tuùng thieáu nhaát,[1] ñi xa hôn söï giuùp ñôõ caàn thieát (xc. EG, 198). Thöïc vaäy, noù bao haøm söï ñoàng haønh, ñeå cho mình ñöôïc ngöôøi ngheøo loan baùo Tin möøng, hoï bieát roõ Chuùa Kitoâ chòu ñau khoå, ñeå cho mình ñöôïc "laây nhieãm" kinh nghieäm cöùu ñoä, söï khoân ngoan vaø tinh thaàn saùng taïo cuûa hoï (xc. idid.). Chia seû vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo, coù nghóa laø laøm cho nhau ñöôïc phong phuù. Vaø neáu coù nhöõng cô caáu xaõ hoäi beänh hoaïn ngaên caûn hoï khoâng mô öôùc ñöôïc töông lai, thì chuùng ta phaûi cuøng nhau laøm vieäc ñeå chöõa laønh caùc cô caáu aáy, ñeå thay ñoåi chuùng (Xc ibid. 195). Tình yeâu cuûa Chuùa Kitoâ daãn chuùng ta ñeán choã ñoù. Ngaøi laø Ñaáng ñaõ yeâu thöông chuùng ta ñeán toät cuøng (Xc Ga 13,1) vaø ñi tôùi taän caùc bieân cöông, nhöõng vuøng ngoaøi leà, caùc bieân giôùi cuûa cuoäc soáng. Mang caùc khu vöïc ngoaøi leà vaøo trung taâm, coù nghóa laø taäp trung cuoäc soáng cuûa chuùng ta trong Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ trôû neân ngheøo vì chuùng ta, ñeå laøm cho chuùng ta ñöôïc phong phuù "nhôø caùi ngheøo cuûa Ngaøi" (2 Cr 8,9).[2]
Coå voõ neàn kinh teá lieân ñôùi
Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt: "Taát caû chuùng ta ñeàu lo aâu vì nhöõng haäu quaû xaõ hoäi cuûa ñaïi dòch. Nhieàu ngöôøi muoán trôû veà cuoäc soáng bình thöôøng vaø môû laïi caùc hoaït ñoäng kinh teá. Chaéc chaén laø nhö vaäy, nhöng söï "bình thöôøng" aáy khoâng ñöôïc bao goàm nhöõng baát coâng xaõ hoäi vaø laøm suy thoaùi moâi tröôøng. Ñaïi dòch laø moät cuoäc khuûng hoaûng vaø töø moät cuoäc khuûng hoaûng, chuùng ta khoâng thoaùt ra nhö nhau: hoaëc chuùng ta thoaùt khoûi khuûng hoaûng aáy trôû neân toát ñeïp hôn hoaëc teä hôn. Chuùng ta phaûi ra khoûi ñaïi dòch trôû neân toát ñeïp hôn, caûi tieán nhöõng baát coâng xaõ hoäi vaø söï suy thoaùi moâi tröôøng.
Ngaøy hoâm nay chuùng ta coù cô hoäi ñeå kieán taïo moät caùi gì khaùc. Ví duï, chuùng ta coù theå laøm taêng tröôûng moät neàn kinh teá phaùt trieån toaøn dieän cho ngöôøi ngheøo, chöù khoâng phaûi moät thöù duy vieän trôï. Khi noùi nhö theá, toâi khoâng muoán leân aùn caùc hoaït ñoäng trôï giuùp; caùc hoaït ñoäng cöùu trôï laø ñieàu quan troïng. Chuùng ta haõy nghó ñeán theå cheá thieän nguyeän, laø moät trong nhöõng cô caáu ñeïp nhaát maø Giaùo hoäi Italia coù ñöôïc. Ñuùng vaäy, trôï giuùp laø ñieàu toát ñeïp, nhöng chuùng ta phaûi ñi xa hôn nöõa, phaûi giaûi quyeát caùc vaán ñeà thuùc ñaåy chuùng ta phaûi cöùu trôï.
Moät neàn kinh teá khoâng tìm ñeán nhöõng phöông theá chöõa trò, trong thöïc teá noù laøm cho xaõ hoäi bò nhieãm ñoäc, nhö nhöõng lôïi loäc taùch rôøi khoûi vieäc kieán taïo nhöõng coâng aên vieäc laøm xöùng ñaùng (xc. EG 204). Nhöõng thöù lôïi loäc aáy taùch bieät khoûi neàn kinh teá thöïc teá, neàn kinh teá phaûi mang laïi lôïi ích cho daân thöôøng (xc. Laudato sì, [LS], 109) vaø ngoaøi ra, nhieàu khi chuùng döûng döng ñoái vôùi nhöõng thieät haïi gaây ra cho caên nhaø chung. Söï öu tieân daønh cho ngöôøi ngheøo ñoøi hoûi neàn luaân lyù ñaïo ñöùc - xaõ hoäi naøy ñeán töø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa (xc. LS, 158), - mang laïi cho chuùng ta ñoäng löïc ñeå suy nghó vaø ñeà ra moät neàn kinh teá, trong ñoù con ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, ôû vò trí trung taâm. Vaø noù cuõng khích leä chuùng ta ñeà ra keá hoaïch chöõa trò virus, daønh öu tieân cho nhöõng ngöôøi caàn nhaát. Thaät laø buoàn neáu thuoác chuûng ngöøa - vaéc-xin - choáng Covid-19 daønh öu tieân cho nhöõng ngöôøi giaøu nhaát! Thaät laø buoàn neáu vaéc-xin aáy trôû thaønh taøi saûn cuûa nöôùc naøy hay nöôùc kia, chöù khoâng phaûi laø ñieàu phoå quaùt, cho taát caû moïi ngöôøi. Vaø thaät laø moät göông muø, neáu taát caû söï giuùp ñôõ kinh teá maø chuùng ta ñang thaáy - phaàn lôùn baèng coâng quó - ñöôïc taäp trung ñeå cöùu caùc coâng ngheä khoâng goùp phaàn hoäi nhaäp nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø, khoâng thaêng tieán nhöõng ngöôøi roát cuøng, coâng ích hoaëc chaêm soùc thieân nhieân (ibid.). Ñoù laø nhöõng tieâu chuaån ñeå choïn löïa xem, ñaâu laø nhöõng coâng ngheä caàn giuùp ñôõ: nhöõng coâng ngheä goùp phaàn bao goàm nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø, thaêng tieán nhöõng ngöôøi roát cuøng, goùp phaàn vaøo coâng ích vaø chaêm soùc moâi tröôøng (boán tieâu chuaån).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Neáu virus taùi buøng leân trong moät theá giôùi baát coâng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông nhaát, thì chuùng ta phaûi thay ñoåi theá giôùi naøy. Theo göông cuûa Chuùa Gieâsu, Vò Y Só cuûa tình thöông toaøn dieän cuûa Thieân Chuùa, nghóa laø Vò Y Só chöõa laønh veà theå lyù, xaõ hoäi vaø tinh thaàn (xc. Ga 5,6-9), chuùng ta phaûi haønh ñoäng ngay baây giôø, ñeå chöõa laønh nhöõng thöù dòch teã do caùc virus beù nhoû voâ hình taïo neân, vaø chöõa laønh nhöõng thöù dòch do caùc baát coâng xaõ hoäi to lôùn vaø höõu hình gaây ra. Toâi ñeà nghò raèng ñieàu ñoù ñöôïc thöïc hieän ñi töø tình thöông cuûa Thieân Chuùa, ñaët ngoaïi oâ ôû trung taâm vaø ñaët nhöõng ngöôøi roát cuøng ôû choã thöù nhaát. Ñi töø tình yeâu aáy, ñöôïc aên reã nôi nieàm hy voïng vaø döïa treân ñöùc tin, moät theá giôùi laønh maïnh hôn laø ñieàu coù theå.
Chaøo thaêm caùc tín höõu
Sau baøi huaán duï baèng tieáng YÙ treân ñaây, taùm linh muïc laàn löôït toùm taét baøi huaán giaùo vaø nhöõng lôøi chaøo thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha qua caùc sinh ngöõ khaùc nhau: Phaùp, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, Araäp, Ba Lan.
Ñaëc bieät baèng tieáng Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi thaân aùi chaøo thaêm moïi ngöôøi Ba Lan. Anh chò em thaân meán, toâi hieäp yù vôùi taát caû nhöõng ngöôøi ñang ñeà ra nhöõng saùng kieán khaùc nhau veà linh ñaïo, khoa hoïc vaø xaõ hoäi, ñeå giôùi haïn nhöõng haäu quaû cuûa ñaïi dòch trong xaõ hoäi vaø ñaùp öùng nhöõng nhu caàu sinh töû cuûa caùc beänh nhaân vaø gia ñình hoï. Toâi xin anh chò em haõy quaûng ñaïi vaø ñöøng queân nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, vaø nhöõng ngöôøi ñôn ñoäc, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi giaø vaø caùc beänh nhaân. Xin Chuùa chuùc laønh vaø naâng ñôõ anh chò em!"
Sau cuøng, baèng tieáng YÙ Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi thaân aùi chaøo thaêm caùc tín höõu noùi tieáng YÙ. Toâi môøi goïi taát caû moïi ngöôøi haõy daønh nhieàu thôøi gian hôn cho vieäc caàu nguyeän vaø hoïc hoûi veà Kitoâ giaùo ñeå trôû thaønh nhöõng moân ñeä trung tín cuûa Chuùa Kitoâ vaø taêng tröôûng trong tinh thaàn lieân ñôùi huynh ñeä."
"Sau cuøng, toâi nghó ñeán nhöõng ngöôøi giaø, ngöôøi treû, caùc beänh nhaân vaø caùc ñoâi taân hoân. Ngaøy mai 20/8, chuùng ta cöû haønh leã nhôù thaùnh Beânañoâ Vieän phuï Clairveaux, vò ñaïi tieán só cuûa Giaùo hoäi, vaø nhaát laø vò Ca tröôûng dòu daøng cuûa Ñöùc Meï. Öôùc gì taám göông cuûa thaùnh nhaân gôïi leân nôi moãi ngöôøi chuùng ta öôùc muoán phoù thaùc cho söï phuø hoä hieàn maãu cuûa Ñöùc Thaùnh Trinh Nöõ, laø Ñaáng an uûi nhöõng ngöôøi saàu muoän."
Buoåi tieáp kieán tröïc tuyeán keát thuùc vôùi kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha treân caùc tín höõu theo doõi buoåi tieáp kieán qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng.
- - - - - - - - -
[1] See Congregation for the Doctrine of the Faith, Instruction on some aspects of "Liberation Theology", (1984), 5.
[2] Benedict XVI, Address at the Inaugural Session of the Fifth General Conference of the Bishops of Latin America and the Caribbean (13 May 2007).